ဒီတပတ္ေဆြးေႏြးမယ့္ အေၾကာင္းအရာကေတာ့ ၿပီးခဲ့တဲ့ ဇြန္ ၂၆ ရက္ေန႔က ရွမ္းျပည္နယ္မွာ သတင္းေထာက္ ၃ ေယာက္ မတရားအသင္းဆက္သြယ္မႈ ၁၇(၁) နဲ႔ ဖမ္းဆီးခံရပါတယ္။ အဲဒီမတိုင္ခင္ကေတာ့ The Voice အယ္ဒီတာခ်ဳပ္ ကိုေက်ာ္မင္းေဆြလည္း ၆၆(ဃ) နဲ႔ တရားစဲြဆိုခံရမႈေတြ ရွိပါတယ္။ အခုရက္ပိုင္းအတြင္းမွာ သတင္းမီဒီယာသမားေတြ ဥပေဒနဲ႔ ေတာ္ေတာ္ေလးကို ၿငိစြန္းၿပီးေတာ့ ဘယ္ဟာကိုေတာ့ သတင္းလိုက္ရမယ္၊ ဘယ္ဟာကိုေတာ့ မလိုက္ရဘူး၊ ေတာ္ေတာ္ေလးကို စိုးရိမ္မကင္း ျဖစ္ရသလိုမ်ဳိး၊ ဥပေဒနဲ႔ ၿငိစြန္းမႈေတြ ရွိေနပါတယ္။ ဒီတပတ္ ေဆြးေႏြးမယ့္သူေတြကေတာ့ ျမန္မာမီဒီယာေရွ႕ေနမ်ားကြန္ရက္က အတြင္းေရးမႉး ဦးသန္းေဇာ္ေအာင္နဲ႔ The Voice Weekly ဂ်ာနယ္က ဒု-အယ္ဒီတာခ်ဳပ္ ကိုေဇယ်ာသူတို႔ကို ဖိတ္ေခၚထားပါတယ္။ ဦးတိုးေဇာ္လတ္ (ဒီဗီြဘီ) “ေလာေလာဆယ္ေတာ့ သတင္းေထာက္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ မတရားအသင္း ဆက္သြယ္မႈနဲ႔ Unlawful Association ၁၉၀၈ ခုႏွစ္က အဂၤလိပ္ထားခဲ့တဲ့ ဥပေဒေဟာင္းေတြနဲ႔ ေလာေလာဆယ္ ရင္ဆိုင္ေနရပါတယ္။ သတင္းေထာက္ေတြမွာ အထူးသျဖင့္ Conflict (ပဋိပကၡျဖစ္ပြားသည့္) ဧရိယာေတြေပါ့ေနာ္။ မတည္ၿငိမ္တဲ့ေနရာေတြမွာ သတင္းကို လိုက္ရမလား၊ မလိုက္ရမလားဆိုတာ စိုးရိမ္မႈေတြရွိတယ္။ ဒီဟာနဲ႔ပတ္သက္လို႔ က်ေနာ္တို႔ သတင္းေထာက္ေတြ ဘာသိသင့္လဲ၊ ဘယ္ဟာကေတာ့ ခြင့္ျပဳတယ္၊ ဘယ္ဟာကေတာ့ ခြင့္မျပဳဘူး။ ေနာက္ လက္ရွိျဖစ္ပြားေနတဲ့ ဥပေဒအရ ရင္ဆိုင္ေနရတဲ့အေပၚမွာ ဘယ္လိုမ်ဳိး ႐ႈျမင္မွာလဲ။ အဲဒါေလး စၿပီးေဆြးေႏြးေပးပါခင္ဗ်။” ဦးသန္းေဇာ္အာင္ (တရားလႊတ္ေတာ္ေရွ႕ေန၊ အတြင္းေရးမႉး- ျမန္မာမီဒီယာေရွ႕ေနမ်ားကြန္ရက္) “လက္ရွိကာလကေတာ့ က်ေနာ္ျမင္တာက သတင္းသမားေတြ အထူးသတိထားရမယ့္ ကာလပဲ။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ မ႑ိဳင္ ၃ ရပ္၊ စတုတၳမ႑ိဳင္ျဖစ္တဲ့ မီဒီယာ။ မ႑ိဳင္ ၃ ရပ္ကလည္း ေလာက္ေလာက္လားလား အားမရွိေနဘူး။ အားမရွိေနတဲ့အခ်ိန္မွာ သတင္းမီဒီယာသမားေတြက အမွန္အတိုင္း ေဖာ္ျပမယ္၊ ဒီ ၃ ရပ္အေၾကာင္း ေထာက္ျပၿပီး ေရးမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ကိုယ့္ဘာသာ ဆင္ဆင္ျခင္ျခင္ ေရးႏိုင္မွ တန္ကာက်မယ္။ အဲဒီအတြက္ ကိုယ့္ရဲ႕ ေရးသားေဖာ္ထုတ္မႈေတြေၾကာင့္ တရားစဲြတာေတြက ျဖစ္ေနတယ္။ နယ္ေတြမွာ သတင္းသြားၿပီးယူမယ္ဆိုရင္ က်ေနာ္ Refer လုပ္ေပးေစခ်င္တာကေတာ့ သတင္းမီဒီယာဥပေဒ။ အဲဒီထဲမွာ Conflict ဧရိယာေတြမွာ စစ္မက္ျဖစ္ပြားေနတဲ့ေနရာေတြမွာ ဘယ္လိုယူရမယ္၊ အယ္ဒီတာေတြ ခြင့္ျပဳခ်က္။ ဒါေလးေတြကိုေတာ့ သတိထားၿပီး လိုက္နာေစခ်င္တယ္။ ဒါေပမယ့္ သတင္းသမားတိုင္းကေတာ့ ဒီမွာရွိတဲ့ တည္ဆဲဥပေဒကို သိမွာမဟုတ္ဘူး။ အဲဒီေတာ့ သတင္းသမားေတြကို စဲြလို႔ရတာ ၁၇(၁) တင္ မဟုတ္ဘူး။ အမ်ားႀကီးရွိတယ္။ အထူးဥပေဒေတြေရာ၊ ရာဇသတ္ႀကီးထဲမွာဆိုရင္လည္း ၁၂၄(က) (ခ) ဒါမ်ဳိးေတြရွိတယ္။ ၁၃၀ ေတြရွိတယ္။ အဲဒီလိုပုဒ္မေတြက ႀကိဳသိထားသင့္တယ္။ ကိုယ္ ေရးသားတဲ့အခါ ဒီဟာကို သတင္းကိစၥနဲ႔ တာဝန္ေဆာင္ရြက္တဲ့အခါမွာ ဘယ္လိုဟာမ်ဳိးေတြက ေရွာင္ရွားသင့္တယ္ဆိုတာ ကိုယ္သိထားရင္ မႈခင္းကိစၥေတြ နည္းသြားမွာပါ။” ဦးတိုးေဇာ္လတ္ (ဒီဗီြဘီ) “ကိုသန္းေဇာ္ေအာင္ကေတာ့ သတင္းသမားေတြ မီဒီယာနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ဥပေဒေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္။ ေနာက္တခုကလည္း ပိုၿပီးေတာ့ Aware ျဖစ္သင့္တယ္။ ဆရာေဇယ်ာသူအေနနဲ႔လည္း တကယ့္ကို လက္ေတြ႔သတင္းလုပ္ေနတဲ့ သတင္းေထာက္တေယာက္အေနနဲ႔ေရာ က်ေနာ္တုိ႔ သတင္းသမားေတြ အခုလို အေျခအေနမွာ ဘယ္ေတာ့မ်ား၊ အခုဆိုရင္ ၿမိဳ႕မွာေနတဲ့လူက ၆၆(ဃ) ကို ေၾကာက္ရမွာလား၊ ဒါမွမဟုတ္ ၅၀၅ ကို ေၾကာက္ရမွာလား။ ပုဒ္မ ၅၀၀ ကို ေၾကာက္ရမွာလား။ နယ္ဘက္ကိုထြက္ရင္ ၁၇(၁) နဲ႔ ၿငိမွာလား။ အဲဒါေတြနဲ႔ပတ္သက္ရင္ ဘယ္ဟာေတြကို သတိျပဳသင့္ၿပီးေတာ့ ဘယ္လိုမ်ဳိး ကိုယ့္အလုပ္ကိုယ္ အႏၲရာယ္ကင္းကင္းနဲ႔ လုပ္ရေအာင္ ဘာေတြမ်ား သိဖို႔လုိအပ္မလဲ စၿပီးေဆြးေႏြးေပးပါဦး။” ဦးေဇယ်ာသူ (ဒု-အယ္ဒီတာခ်ဳပ္၊ The Voice Weekly Journal) “အခုဟာ မီဒီယာက အင္စတီးက်ဴးရွင္း ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားနဲ႔ ပြတ္တိုက္မႈ ရွိမွာပဲေပါ့ေနာ္။ ဥပမာ တပ္မေတာ္နဲ႔ ျဖစ္ရင္ျဖစ္မယ္၊ အစိုးရနဲ႔ ျဖစ္ရင္ျဖစ္မယ္၊ ဒါမွမဟုတ္လည္း ႏိုင္ငံေရးပါတီ၊ စီးပြားေရးလုပ္ငန္း။ ဒါမ်ဳိးေတြနဲ႔က ျဖစ္ေနမွာဆိုေတာ့ ဘာအေရးႀကီးလဲဆိုေတာ့ အခုဟာကေတာ့ လက္ရွိမွာ အားကိုးရမယ့္ဟာကေတာ့ က်ေနာ္တို႔နဲ႔ဆိုင္တဲ့ ဝန္ႀကီးဌာနက ျပန္ၾကားေရးဝန္ႀကီးဌာနရွိတယ္။ မီဒီယာနဲ႔ တျခား လူ႔အဖဲြ႔အစည္းထဲက ပေလယာေတြေပါ့ေနာ္။ သူတို႔နဲ႔ ျပႆနာျဖစ္တဲ့အခ်ိန္က်ရင္ ေျဖရွင္းေပးမယ့္ Myanmar Press Council သတင္းမီဒီယာေကာင္စီ ရွိတယ္။ သူတုိ႔ႏွစ္ဖဲြ႔က ဦးစီးဦးေဆာင္ ျပဳၿပီးတဲ့အခါက်ရင္ က်ေနာ္တုိ႔က သတင္းေထာက္ေတြရဲ႕ No Go Zone ဆိုတာ ဘာလဲေပါ့။ ဘယ္ေနရာေတြမွာ က်ေနာ္တို႔က ဘယ္ဟာေတြကို ဘယ္လို ေရးရမွာလဲ။ ဘယ္အဖဲြ႔အစည္းေတြနဲ႔ ဘယ္လုိဆက္သြယ္ရမွာလဲ။ ေနာက္ၿပီးတဲ့အခါက်ရင္ သိထားသင့္တဲ့ ဥပေဒေတြက ဘာလဲ။ ျပႆနာျဖစ္ပြားတဲ့ အဖဲြ႔အစည္း အခု တပ္မေတာ္နဲ႔ဆိုရင္ တပ္မေတာ္ကို က်ေနာ္တို႔က ခ်ဥ္းကပ္ၿပီးတဲ့အခါက်ရင္ ဒီျပႆနာကို ရွင္းသြားေအာင္ အရင္ဆံုး က်ေနာ္တို႔ လုပ္သင့္တယ္။ အထဲထဲမွာ ေရာက္ေနတဲ့ က်ေနာ္တို႔ သတင္းေထာက္ေတြ ရွိမယ္။ အယ္ဒီတာေတြ ရွိမယ္။ သူတို႔ေတြအေနနဲ႔ဆိုရင္ က်ေနာ့္အျမင္ ေျပာရရင္ Torlerance ေပါ့။ Torlerance ဆိုေတာ့ အခုဟာက ဒီလူ႔အဖဲြ႔အစည္းက အေမရိကန္တို႔၊ အဂၤလိပ္တို႔လို အသားက်ၿပီးသား မဟုတ္ေသးတဲ့အတြက္ ဥပေဒဆိုလည္း ေရွးေဟာင္းဥပေဒေတြ၊ အဂၤလိပ္ေခတ္က ဥပေဒေတြလိုဟာမ်ဳိးေတြနဲ႔ သြားေနရတယ္။ ဒီမိုကေရစီေခတ္နဲ႔ မေလ်ာ္ညီေသးဘူး ဆိုတဲ့အခါက်ေတာ့ အဲဒီအခ်ိန္မွာ က်ေနာ္တို႔က Torlerance ေပါ့။ တဘက္နဲ႔တဘက္ မီဒီယာအေနနဲ႔ၾကည့္ၾကည့္၊ အစိုးရတို႔၊ တပ္တို႔ကပဲ ၾကည့္ၾကည့္ က်ေနာ္တို႔က အျပန္အလွန္ ေထာက္ထားၿပီးေတာ့ သြားဖို႔ အခုလိုေနတယ္။ မီဒီယာသမားေတြအေနနဲ႔ေတာ့ ဘာျဖစ္ရမလဲဆိုရင္ စစ္သတင္းတို႔၊ အထူးသျဖင့္ Sensitive ျဖစ္တဲ့ဟာ ခံစားခ်က္ျပင္းတဲ့ဟာမ်ဳိးဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔က ဘယ္လိုသတင္းလိုက္ရမလဲ။ သက္ဆိုင္ရာ ထုတ္ေဝသူတို႔၊ အယ္ဒီတာအႀကီးေတြကေရာ ဘယ္လို ကာကြယ္ေပးထားမလဲ။ အဲဒါေတြကို အခုအခ်ိန္မွာ တိုင္ပင္ၿပီးေတာ့ သြားသင့္လို႔ ထင္ပါတယ္။” အျပည့္အစုံကို ႐ုပ္သံဖုိင္တြင္ ၾကည့္႐ႈႏုိင္ပါသည္။