ကာတာႏိုင္ငံ ရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ သံတမန္ ဆက္ဆံေရး အက်ပ္အတည္း
DVB
·
July 3, 2017
၂၀၁၇ ခုႏွစ္ ဇြန္လမွာ ေဆာ္ဒီအာေရဗီးယားႏိုင္ငံနဲ႔ တျခားႏိုင္ငံေတြက ကာတာႏိုင္ငံရဲ႕ အီရန္ႏိုင္ငံနဲ႔ ဆက္ဆံေရးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႔အစည္းေတြကို ရန္ပံုေငြ ေထာက္ပံ့ေနတယ္လို႔ စြပ္စဲြေဝဖန္ခဲ့ၿပီး အဲဒီႏိုင္ငံအေတာ္မ်ားမ်ားက ကာတာႏိုင္ငံကို ႐ုတ္တရက္ သံတမန္အဆက္အသြယ္ ျဖတ္ေတာက္ခဲ့တဲ့အတြက္ ကာတာႏိုင္ငံဟာ သံတမန္ေရး အက်ပ္အတည္းနဲ႔ ရင္ဆိုင္ေနခဲ့ရပါတယ္။
အဲဒီလို သံတမန္အဆက္အသြယ္ ျဖတ္ေတာက္ပစ္ခဲ့တဲ့အထိ လုပ္ခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံေတြထဲမွာ ေဆာ္ဒီအာေရဗီးယား၊ အာရပ္ေစာ္ဘြားမ်ားႏိုင္ငံ၊ ဘာရိန္းႏိုင္ငံနဲ႔ အီဂ်စ္ႏိုင္ငံလို အင္အားရွိတဲ့ ႏိုင္ငံေတြလည္း အပါအဝင္ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီလို သံတမန္ေရး အေရးယူ ေဆာင္ရြက္မႈေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ခဲ့ရတဲ့ ဆိုးဝါးတဲ့ ဆက္ဆံေရးထဲမွာ သံအမတ္္ႀကီးေတြကို ျပန္ေခၚတာနဲ႔ ကုန္သြယ္ေရးနဲ႔ ခရီးသြားလာမႈေတြအေပၚမွာပါ ကန္႔သတ္အေရးယူ ပိတ္ဆို႔မႈေတြ အပါအဝင္ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ကာတာႏိုင္ငံအေနနဲ႔ အေတာ္ႀကီး အထိနာတဲ့ သံတမန္အက်ပ္အတည္းတခု ျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာရမွာပါ။
ကာတာႏိုင္ငံကေတာ့ သူ႔ႏိုင္ငံက အၾကမ္းဖက္ဝါဒကို ေထာက္ခံ အားေပးေနတယ္ဆိုတဲ့ စြပ္စဲြခ်က္ကို ျငင္းဆိုခဲ့ၿပီး သူ႔ႏိုင္ငံဟာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ဆင္ႏဲႊေနတဲ့ အၾကမ္းဖက္ဝါဒ ဆန္႔က်င္ေရးစစ္ပြဲနဲ႔ အခု အိုင္အက္စ္ေတြကို စစ္ေရးအရ ဟန္႔တားတိုက္ခိုက္ေနတာကိုလည္း ေထာက္ခံ အကူအညီေပးေနတဲ့အေၾကာင္း တံု႔ျပန္ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။ ေဆာ္ဒီအာေရဗီးယားရဲ႕ ေဆာင္ရြက္မႈကို အေမရိကန္သမၼတ ေဒၚနယ္လ္ထရမ့္က ႀကိဳဆိုလိုက္ၿပီး တူရကီ၊ ႐ုရွားနဲ႔ အီရန္တို႔ကလည္း ဒီအက်ပ္အတည္းကို ၿငိမ္းၿငိမ္းခ်မ္းခ်မ္း ေဆြးေႏြးေျပာဆို အေျဖရွာဖုိ႔ ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကပါတယ္။
တကယ္တမ္းမွာလည္း ကာတာႏိုင္ငံဟာ တျခား အာရပ္အစိုးရေတြနဲ႔ မတူတဲ့ အခ်က္ေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။
ကာတာႏိုင္ငံက ကမာၻေက်ာ္ သတင္းမီဒီယာျဖစ္တဲ့ အယ္လ္ဂ်ာဇီးယား ထုတ္လႊင့္ရာေနရာျဖစ္ၿပီး အီရန္ႏိုင္ငံနဲ႔ ဆက္ဆံေရး အဆင္ေျပေအာင္ ထိန္းသိမ္းထားခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံ၊ အီဂ်စ္က မြတ္ဆလင္ညီအစ္ကိုမ်ားအဖြဲ႔ကိုလည္း ေထာက္ပံ့ကူညီခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံလို႔လည္း စြပ္စဲြခံထားရတဲ့ႏိုင္ငံ ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ ကာတာႏိုင္ငံဟာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံရဲ႕ ရင္းႏွီးတဲ့ မဟာမိတ္ႏိုင္ငံတခုျဖစ္ၿပီး အေရွ႕အလယ္ပိုင္းဒသမွာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံရဲ႕ အႀကီးဆံုး ေလတပ္အေျခစိုက္စခန္းႀကီးကိုလည္း လက္ခံခြင့္ျပဳထားခဲ့တဲ့ႏိုင္ငံ ျဖစ္ပါတယ္။
ကာတာႏိုင္ငံကို အၾကမ္းဖက္ဝါဒ ေထာက္ခံအားေပးေနတဲ့ ႏိုင္ငံလို႔ စြပ္စဲြသလို သံတမန္ဆက္ဆံေရးအရ သူတို႔ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ ျပည္တြင္းေရးေတြကို ဝင္ေရာက္ ေႏွာင့္ယွက္ေနတယ္လို႔ စြပ္စဲြၿပီး သံတမန္ေရးအရ ေနာက္ဆုတ္ခဲ့ၾကတဲ့ ႏိုင္ငံေတြ ရွိလာပါတယ္။ ကာတာႏိုင္ငံကေတာ့ အဲဒီစြပ္စဲြခ်က္ေတြကို ျငင္းဆိုထားၿပီး သူ႔ႏိုင္ငံဟာ အေမရိကန္ဦးေဆာင္တဲ့ အစၥလာမၼစ္ အၾကမ္းဖက္သမားေတြကို ဆန္႔က်င္တိုက္ခိုက္ရာမွာလည္း ပါဝင္ပံ့ပိုးေဆာင္ရြက္ေနဆဲ ျဖစ္တယ္လို႔လည္း ဖြင့္ထုတ္ ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။
ကာတာႏိုင္ငံဟာ အီရန္ႏိုင္ငံနဲ႔ မိတ္ဝတ္မပ်က္ ဆက္ဆံေရးကို ထိန္းသိမ္းထားခဲ့သလို အီရန္ႏိုင္ငံကို သူ႔ရဲ႕ ႏ်ဴကလီးယား ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး အစီအစဥ္ကို ရပ္ဆိုင္းပစ္လိုက္ဖို႔ ကုလသမဂၢ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီက ခ်မွတ္ခဲ့တဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ အမွတ္ ၁၆၉၆ ကို ဆန္႔က်င္မဲေပးခဲ့တဲ့ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီဝင္ ႏိုင္ငံတခုလည္း ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ႐ိုက္စ္တကၠသိုလ္က ဘိတ္ကာအဖြဲ႔ရဲ႕ စြမ္းအင္သုေတသန အဖြဲ႔ဝင္တေယာက္ျဖစ္တဲ့ ဂ်င္မ္းခရိန္းကေတာ့ “ကာတာက ေဆာ္ဒီအာေရဗီးယားႏိုင္ငံရဲ႕ လက္ေအာက္ခံႏိုင္ငံလိုမ်ိဳး ေနခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံတခုျဖစ္ေပမယ့္ သူ႔ရဲ႕ သဘာဝဓာတ္ေငြ႔ႂကြယ္ဝမႈကို သူ႔ရဲ႕ လြတ္လပ္ အမွီအခိုကင္းမဲ့တဲ့ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ကို ရေအာင္ ဖန္တီးႏိုင္ခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံတခု ျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
လန္ဒန္ကင္းေကာလိပ္က ကာတာရဲ႕ ႏိုင္ငံျခားေရးမူဝါဒေရးရာ ကြၽမ္းက်င္သူ ေဒးဗစ္ ေရာဘတ္ဟ္ကလည္း “တကယ္လို႔သာ အေမရိကန္နဲ႔ အီရန္ၾကားမွာ ပဋိပကၡ ေပါက္ကြဲလာခဲ့ရင္ ကာတာကေတာ့ တကယ့္ကို ၾကားညပ္တဲ့ႏိုင္ငံတခု ျဖစ္လာပါလိမ့္မယ္။ ခင္ဗ်ားသာ ကာတာတေယာက္ျဖစ္ရင္ ပင္လယ္ျပင္ကို ၾကည့္ၿပီး စဥ္းစားမွာပဲ၊ အီရန္သာ အာရပ္ကၽြန္းတခ်ိဳ႕ကို ရယူနိုင္ဖို႔ အခြင့္အလမ္းရွိရင္ ယူသြားမွာပဲ။ ကာတာဟာ အဲဒီႀကီးမားတဲ့ နယ္ပယ္ႀကီးထဲက သဘာဝဓာတ္ေငြ႔ေတြကို စုပ္ယူႏုိင္တဲ့ သူတို႔ရဲ႕လုပ္ငန္းဘက္ကို ၿငိမ္းၿငိမ္းခ်မ္းခ်မ္း ဦးတည္ႏုိင္တဲ့ အရည္အေသြးရွိဖို႔ လိုအပ္ပါလိမ့္မယ္” လို႔ ေျပာခဲ့ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ အီရန္က အဲဒီလုပ္ငန္းစဥ္ကို အမ်ားႀကီး ခက္ခဲသြားေအာင္ လုပ္ႏုိင္ပါတယ္။
“ေခါင္းေဆာင္မႈေပးေနတဲ့ သူေတြရဲ႕ စိတ္အေျခခံထဲဲမွာေတာ့ သူတို႔ဟာ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုကို ဘယ္ေလာက္ ယံုၾကည္ႏိုင္မလဲဆိုတဲ့ ေမးခြန္းကေတာ့ အၿမဲရွိေနတာပါပဲ” လို႔လည္း သူက ဆိုပါတယ္။
ဒီအက်ပ္အတည္းဟာ အီရန္ရဲ႕ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဘက္ေတြနဲ႔ ဆန္႔က်င္ဘက္ေတြၾကားမွာ ကုိယ္ပြားစစ္ပြဲေတြကို ျဖစ္ေပၚလာေစႏိုင္ၿပီး အာရပ္ေစာ္ဘြားမ်ားျပည္ေထာင္စုက ႏိုင္ငံေရးသမားေတြကေတာ့ “ကာတာက အေမရိကန္နဲ႔ ဥေရာပမွာ ဘီလ်ံေပါင္းမ်ားစြာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံခဲ့၊ အျမတ္အစြန္းေတြကို ထပ္ျပန္အသံုးခ်ၿပီး ဟာမားစ္ေတြ၊ အယ္လ္ကိုင္းဒါးနဲ႔ ဆက္စပ္ေနတဲ့ အုပ္စုေတြနဲ႔ မြတ္ဆလင္ ညီအစ္ကိုမ်ားအဖြဲ႔ေတြကို ကူညီပံ့ပိုးေနခဲ့တာပါ။ ေနာက္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ဆင္ႏႊဲေနတဲ့ ေဒသစစ္ေတြမွာ အေမရိကန္က တိုက္႐ိုက္ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ေအာင္ အေမရိိကန္စစ္အေျခစိုက္စခန္းကို လက္ခံေပးထားတာလည္း ေတြ႔ရပါတယ္” လို႔ ေျပာဆိုေနၾကပါတယ္။
စိတ္ဝင္စားဖို႔ေကာင္းတာက ကာတာဟာ ဆီးရီးယား ျပည္တြင္းစစ္ေၾကာင့္ တခ်ိဳ႕ေဒသေတြမွာ ပိတ္မိေနတဲ့ အရပ္သားေတြကို အႏၲရာယ္ကင္းကင္း ေခၚထုတ္ႏိုင္ဖို႔ ဖမ္းဆီးထားတဲ့ ဓားစာခံေတြကို ၿငိမ္းခ်မ္းတဲ့ အလဲအလွယ္လုပ္ေရး ေဆြးေႏြးဖို႔ သူ႔ရဲ႕ အဆက္အသြယ္ေတြကိုလည္း အသံုးျပဳခဲ့တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါဟာ အျပဳသေဘာ လူသားခ်င္း စာနာေထာက္ထားမႈအရ ကာတာႏိုင္ငံက လုပ္ေဆာင္ခဲ့တာ ျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာရမယ့္ လုပ္ရပ္ေတြပါ။
ဒါေပမယ့္ ခုေလာေလာလတ္လတ္ ျဖစ္ေနတဲ့ ယီမင္ျပည္တြင္းစစ္မွာ အီရန္က ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံေပးေနတယ္လို႔ ဆိုထားတဲ့ ျပည္သူ႔စစ္ေတြကို တိုက္ခိုက္ဖို႔ သူ႔တပ္ေတြကို ေစလႊတ္ခဲ့တာကိုလည္း ေတြ႔ရပါတယ္။ ေနာက္ ဆီးရီးယား ျပည္တြင္းစစ္မွာ အီရန္နဲ႔ မဟာမိတ္လုပ္ထားတဲ့ သမၼတအာဆတ္ အစိုးရကို ဆန္႔က်င္တိုက္ခိုက္ေနတဲ့ သူပုန္အုပ္စုေတြကိုလည္း ပံ့ပိုးေထာက္ပံ့ေနခဲ့တာကို ေတြ႔ရပါတယ္။
တခါတေလ မ်က္စိလည္စရာလို႔ေတာင္ ေျပာရမယ့္ လုပ္ရပ္ေတြလည္း ရွိခဲ့ပါတယ္။
ကာတာက ဟိုတုန္းက မြတ္ဆလင္ညီအစ္ကိုမ်ားအဖြဲ႔ကို ကူညီပံ့ပိုးခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူ ကူညီပံ့ပိုးခဲ့တဲ့ မြတ္ဆလင္ညီအစ္ကိုမ်ားအဖြဲ႔ကိုေတာ့ ေဆာ္ဒီအာေရဗ်နဲ႔ တျခား ပင္လယ္ေကြ႔ႏိုင္ငံတခ်ိဳ႕က ေစာ္ဘြားေတြက ၿခိ္မ္းေျခာက္မႈတခုအျဖစ္ သေဘာထားၾကတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။
ႏိုင္ငံအႀကီးအကဲေဟာင္းျဖစ္တဲ့ ေစာ္ဘြား ဟာမက္ဘင္းခါဘီဖာ အယ္လ္သာဏီဟာ သူ ၁၉၉၅ ခုႏွစ္မွာ အာဏာရယူခဲ့ၿပီးကတည္းက သူ႔ႏိုင္ငံကို ေဆာ္ဒီအာေရဗီးယားႏိုင္ငံရဲ႕ အဆြယ္အပြားႏိုင္ငံတခုအျဖစ္ကေန ၿပိဳင္ဘက္ႏိုင္ငံတခုအျဖစ္ ကူးေျပာင္းၿပီး လံုၿခံဳေရး ရရွိေအာင္ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္တယ္လို႔ ယံုၾကည္ထားခဲ့တဲ့သူ ျဖစ္တဲ့အတြက္ အဲဒီယံုၾကည္မႈအတိုင္း ျဖစ္လာေအာင္ ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒါကို တံု႔ျပန္ဖိအားေပးတဲ့အေနနဲ႔ ေဆာ္ဒီအာေရဗီးယားႏိုင္္ငံက သူ႔ရဲ႕သံအမတ္ႀကီးကို ၿမိဳ႕ေတာ္ ဒိုဟာကေန ၂၀၀၂ ခုႏွစ္ကေန ၂၀၀၈ ခုႏွစ္အထိ ျပန္လည္ေခၚယူ ႐ုပ္သိမ္းပစ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီဖိအားေပး ခ်ဥ္းကပ္တဲ့နည္းဟာ မေအာင္ျမင္ခဲ့ပါဘူး။ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ အာရပ္ေႏြဦးလို႔ ေခၚတဲ့ လူထုဒီမိုကေရစီေတာ္လွန္ေရး ကာလအတြင္း အေျပာင္းအလဲျဖစ္ေရး လႈပ္ရွားေနၾကတဲ့ ဆန္႔က်င္ေတာ္လွန္သူေတြကို အားေပးကူညီခဲ့သလို မြတ္ဆလင္ညီအစ္ကိုမ်ား အဖြဲ႔ကိုလည္း အားေပးေထာက္ခံခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ေဆာ္ဒီအာေရဗီးယားႏိုင္ငံကေတာ့ အာဏာရွင္ အီဂ်စ္သမၼတ ေဟာ့စ္စနီမူဘာရက္ကို အားေပးေထာက္ခံခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအေျခအေနေတြကေန ၂၀၁၃ ခုႏွစ္မွာ သားျဖစ္သူ ထနင္းမ္ ဘင္းဟာမက္အယ္လ္ သာဏီကို ႏိုင္ငံအႀကီးအကဲ ေစာ္ဘြားအ႐ိုက္အရာကို လႊဲအပ္ေပးခဲ့ၿပီးတဲ့ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ အၾကမ္းဖက္ဝါဒကို ေထာက္ပံ့အားေပးေနတယ္လို႔ စြပ္စဲြခံလာရပါတယ္။ တခ်ိဳ႕နိုင္ငံေတြကေတာ့ ကာတာႏိုင္ငံကို ဆီးရီးယားနဲ႔ တြဲဖက္ အယ္လ္ကိုင္းဒါးနဲ႔ အယ္လ္ႏူစရာတပ္ဦး အပါအဝင္ သူပုန္အုပ္စုေတြကို ေငြေၾကး ေထာက္ပံ့ေပးေနတယ္လို႔ စြပ္စဲြျပစ္တင္လာခဲ့ၾကပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ေဆာ္ဒီအာေရဗီးယားႏိုင္ငံကလည္း အဲဒီလိုပဲ လုပ္ခဲ့တာပါပဲ။ ကာတာနဲ႔ ေဆာ္ဒီအာေရဗီးယား ၂ ႏိုင္ငံစလံုးဟာ ဆီးရီးယားႏိုင္ငံ သူပုန္ေတြကို ေလ့က်င့္ေပးဖို႔ စီမံခဲ့တဲ့ စီအိုင္ေအဦးစီးတဲ့ တင္းမ္ဘား ဆိုင္ခါေမာ လၽွဳိ႕ဝွက္စစ္ဆင္ေရး စီမံခ်က္မွာ ပါဝင္ပတ္သက္ခဲ့ၾကတယ္လို႔ စစ္ေရးေလ့လာသူေတြက သိထားခဲ့ၾကပါတယ္။ ကာတာဟာ အာဖဂန္၊ တာလီဘန္နဲ႔ ဟာမားစ္ တာဝန္ရွိပုဂၢိဳလ္ေတြကို အိမ္ရွင္အျဖစ္လည္း လက္ခံစီစဥ္ ေတြ႔ဆံုေပးခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူက ေဒသတြင္းျဖစ္ေနတဲ့ ပဋိပကၡမွာ ၾကားဝင္ေစ့စပ္ဖ်န္ေျဖေပးဖို႔ ႀကိဳးစားခဲ့တာလို႔ ခုခံကာကြယ္ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တခ်ိဳ႕ႏိုင္ငံေတြကေတာ့ ကာတာႏိုင္ငံရဲ႕ ဆင္ေျခကို လက္သင့္မခံႏိုင္ ျဖစ္ေနဆဲပါ။
၂၀၁၇ ခုႏွစ္ ေမလ ၂၇ ရက္ေန႔မွာ တခါျပန္ၿပီး ေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္ခံခဲ့ရတဲ့ အီရန္သမၼတ ဟာဆန္႐ိုဟာနီကလည္း ကာတာေစာ္ဘြား ထနင္းမ္ ဘင္းဟာမက္အယ္လ္ သာဏီကို တယ္လီဖုန္းဆက္ၿပီး...
“ေဒသတြင္းႏိုင္ငံေတြအေနနဲ႔ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ အက်ပ္တည္းကို ေျဖရွင္းႏိုင္ဖို႔ ပိုၿပီး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ဖို႔ အႀကံဉာဏ္ရယူဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒီနယ္ပယ္မွာ က်ေနာ္တို႔က ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ဖို႔ အဆင္သင့္ရွိပါတယ္” လို႔ ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။
ကာတာႏိုင္ငံဟာ သူ ရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ သံတမန္ေရး အက်ပ္အတည္းက ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ ထြက္ေျမာက္ႏိုင္ပါ့မလား ဆိုတာကေတာ့ မၾကာခင္ ေတြ႔ျမင္လာရမွာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ။
