ေနြရာသီ​ေက်ာင္း​ပိတ္ရက္တ​ေန့​ပါ။ အဲဒီ​ေန့​က အ​ေမ ဘုန္း​ၾကီး​ေက်ာင္း​ ဥပုသ္သြား​ေစာင့္​တယ္။ အ​ေဖနဲ့​က်​ေနာ္တို့​ ျခံထဲဆင္း​ျပီး​ အလုပ္လုပ္ၾကတယ္။ တကယ္​ေတာ့​ က်​ေနာ္က ဘာမွသိပ္မလုပ္ပါဘူး​။ အ​ေဖကသာ အဓိက ျခံ႐ွင္း​လင္း​ေရး​ေတြ လုပ္တယ္။ သစ္ပင္​ေအာက္က သစ္႐ြက္​ေတြကို က်​ေနာ္လွဲတယ္။ အ​ေဖက သစ္ကိုင္း​ေျခာက္​ေတြကို စုတယ္။ ​ေနာက္အ​ေဖက တြင္း​တခုတူး​ျပီး​ သစ္႐ြက္​ေတြ၊​ ျမက္​ေျခာက္​ေတြ၊​ သစ္ကိုင္း​ေျခာက္​ေတြကို ပံုျပီး​ထည့္​တယ္။ “အ​ေဖမီး​မ႐ွို့​ဘူး​လား​။” “ဟင့္​အင္း​၊​ သစ္​ေဆြး​ေတြဟာလည္း​ ​ေျမဩဇာလုပ္လို့​ရတာ ပဲ။” က်​ေနာ္တို့​ မြန္ျပည္နယ္က လူ​ေတြဟာ သစ္​ေဆြး​ေတြကို ​ေျမၾကီး​နဲ့​အတူ မီး​႐ွို့​ကာ ​ေျမက်က္လုပ္ၾကတယ္။ ​ေျမက်က္ဆိုတာ ​ေျမဩဇာပဲလို့​ သူတို့​ဆိုၾကတယ္။ တကယ္လည္း​ ​ေျမက်က္ဆိုတာ အ႐ြက္​ေတြကို မီး​႐ွို့​တဲ့​အတြက္ အဲဒီသစ္႐ြက္​ေတြက ​ေလာင္ကၽြမ္း​ျပီး​ ထြက္လာတဲ့​ ျပာအမ်ား​စုဟာ Mineral (သတၱု​ေအာက္ဆိုဒ္) ​ေတြ ျဖစ္တယ္။ သစ္ပင္အတြက္ အသံုး​ဝင္တယ္။ ေနာက္တခုက အပင္ကိုဖ်က္တဲ့​ပိုး​ေတြ၊​ ျခ​ေတြဟာ ​ေျမၾကီး​ မီး​ဖုတ္လိုက္ရင္ ​ေသကုန္တယ္။ ဒါ​ေၾကာင့္​ ​ေျမက်က္ကို မြန္​ေဒသက လူ​ေတြၾကိုက္ၾကတယ္။ သို့​ေသာ္ ဒီ​ေျမက်က္ဖုတ္တဲ့​အခါ ​ေျမဆီလြွႊာ​ေတြပ်က္တယ္။ နိုက္ထရိုဂ်င္ ျဒပ္​ေပါင္း​ေတြ ပ်က္စီး​တယ္။ နိုက္ထရိုဂ်င္ထုတ္​ေပး​တဲ့​ ဘက္တီး​ရီး​ယား​ေတြလည္း​ ​ေသတယ္။ ​ေျမၾကီး​ကိုပြ​ေစတဲ့​ တီ​ေကာင္​ေတြ တီဥ​ေတြလည္း​ ​ေသၾကတယ္တဲ့​။ ဒီ​ေတာ့​ သဘာဝ​ေျမ​ေဆြး​လုပ္တဲ့​နည္း​ကို သ​ေဘာက်တယ္လို့​ အ​ေဖက ​ေျပာတယ္။ အ​ေဖရဲ့​ညီ (က်​ေနာ္တို့​ ဦး​ေလး​) ဟာ စိုက္ပ်ိုး​ေရး​အရာ႐ွိပါ။ အ​ေဖက ဦး​ေလး​ကို ​ေလး​စား​ပါတယ္။ ဦး​ေလး​က ရန္ကုန္ရံုး​ခ်ဳပ္မွာ ရံုး​ထိုင္တယ္။ အ​ေဖက ဦး​ေလး​ ဘီလူး​ကၽြန္း​ကိုလာရင္ စိုက္ပ်ိုး​ေရး​နဲ့​ ပတ္သက္ျပီး​ ​ေဆြး​ေနြး​တတ္တယ္။ ဦး​ေလး​က သစ္​ေတာျပုန္း​တီး​တဲ့​အ​ေၾကာင္း​ကို ​ေျပာတယ္။ ​ေတာမီး​ေတြ​ေၾကာင့္​ သဘာဝ​ေတြ ပ်က္တယ္​ေျပာ​ေတာ့​ အ​ေဖက ရယ္တယ္။ အ​ေဖက “​ေတာမီး​ေလာင္တာဟာ သဘာဝပဲ” လို့​ ​ေျပာ​ေတာ့​ ဦး​ေလး​ ​ေခါင္း​ညိတ္တယ္။ “အရင္က​ေတာ့​ ဟုတ္ပါတယ္။ တို့​မသိတာ​ေတြ အမ်ား​ၾကီး​ပဲကြ။ ျမစ္​ေရၾကီး​တာလည္း​ ခ်ိန္ခြင္ညွာထား​တဲ့​ သဘာဝပဲ” အဲဒီတုန္း​က အ​ေဖတို့​ေျပာတာကို က်​ေနာ္ ဘာမွ သိပ္ျပီး​ နား​မလည္ပါ။ အ​ေဖ့​ကို သဘာဝအ​ေၾကာင္း​ေမး​ေတာ့​ “သဘာဝဆိုတာ တို့​ေန့​စဥ္ ​ေတြ့​ေနၾကံု​ေနရတာ​ေတြကို ခ်ိန္ခြင္လိုညွိထား​တာ​ေတြကြ” လို့​ ​ေျပာျပတတ္တယ္။ အ​ေဖ့​ကို “​ေတာမီး​ေလာင္တာ သဘာဝပဲ” ဆိုတာကို ျပန္႐ွင္း​ခိုင္း​တယ္။ ေ႐ွး​အခါက သစ္​ေတာ​ေတြထဲမွာ အပင္​ေတြမ်ား​လာတယ္။ ​ေနာက္ထပ္ တိုး​ပြား​လာမယ့္​ သစ္ပင္ငယ္​ေလး​ေတြအတြက္ ​ေနရာမ႐ွိ​ေတာ့​ဘူး​။ တပင္နဲ့​ တပင္ ပြတ္တိုက္တယ္။ ပြတ္တိုက္တဲ့​အခါ အပူ​ေတြ ထြက္လာတယ္။ မီး​ေတြပြင့္​ျပီး​ အပင္​ေတြဟာ မီး​ေလာင္လာတယ္။ ဒီ​ေတာ့​ တခါတခါမွာ ​ေတာတ​ေတာလံုး​ ကုန္သြား​တဲ့​အထိ ​ေလာင္သြား​တယ္” “ဆိုး​တယ္​ေနာ္အ​ေဖ။ သစ္ပင္​ေတြအား​လံုး​ ကုန္သြား​ရင္ ​ေတာၾကီး​ မျဖစ္လာ​ေတာ့​ဘူး​ေပါ့​။” “သစ္ပင္အား​လံုး​ ကုန္မသြား​ဘူး​ သား​ရဲ့​။ တခ်ို့​ေတာ့​ အသက္႐ွင္ရပ္တည္ က်န္ရစ္တာပဲ။” က်​ေနာ္ ​ေခါင္း​ညိတ္ပါတယ္။ ​ေက်ာင္း​မွာ က်​ေနာ္တို့​ ဇီဝ​ေဗဒဆရာက သဘာဝ မွာ ​ေ႐ြး​ခ်ယ္တတ္တဲ့​ တရား​႐ွိတယ္လို့​ ႐ွင္း​ျပခဲ့​တယ္။ အသန္စြမ္း​ဆံုး​သာလ်ွင္ အသက္႐ွင္ရပ္တည္မယ့္​သ​ေဘာကို ​ေျပာတာပါပဲ။ အ​ေဖက ဆက္႐ွင္း​ျပတယ္။ သစ္​ေတာ​ေတြ မီး​ေလာင္တဲ့​အခါ အခ်ို့​အပင္​ေတြက ပိုျပီး​ သန္စြမ္း​လာတယ္ကြ။ သူတို့​ဟာ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ၾကီး​ထြား​သန္စြမ္း​ခြင့္​ ရလာတယ္။ ​ေျမဩဇာ​ေတြလည္း​ အပိုင္ရ႐ွိျပီး​ ​ေကာင္း​ေကာင္း​ သံုး​လာနိုင္တယ္။ “အ​ေဖ​ေျပာသလို မဟုတ္ဘဲ မီး​ဟာ ​ေတာက္​ေလ်ွာက္မရပ္ဘဲ ​ေလာင္တာမ်ိုး​ မ႐ွိဘူး​လား​။” “႐ွိတာ​ေပါ့​။ ဒါ​ေပမယ့္​ တ​ေတာလံုး​ေတာ့​ ​ေျပာင္​ေလ့​မ႐ွိပါဘူး​။ ဒီလို ​ေတာမီး​ေလာင္ရင္ ပတ္ဝန္း​က်င္မွာ မီး​ခိုး​ေတြနဲ့​ လူ​ေတြ​ေရာ၊​ တိရစၦာန္​ေတြပါ ဒုကၡ​ေရာက္တယ္” “သဘာဝက ထူး​ဆန္း​တယ္​ေနာ္” “​ေအး​ကြ။ သဘာဝဆိုတာ သတၱဝါတမ်ိုး​၊​ အပင္တမ်ိုး​အတြက္ မဟုတ္ဘူး​ကြ။ အား​လံုး​အတြက္ဘဲ။ မသင့္​ေတာ္တဲ့​ သူ​ေတြ ကမၻာၾကီး​က​ေန ​ေပ်ာက္သြား​တာပဲ။” “ဦး​ေလး​နဲ့​ အ​ေဖတို့​ေျပာသြား​တဲ့​ စကား​တခုကို သတိရ​ေနတယ္။ ​ေရၾကီး​တာ သဘာဝတရား​ဆိုတာ က်​ေနာ္ သ​ေဘာ​ေပါက္ပါတယ္။ ဒါ​ေပမယ့္​ ဘယ္လိုမ်ိုး​ ခ်ိန္ခြင္ညွာက ညွိထား​တာလဲ။ က်​ေနာ္ ႐ုပ္႐ွင္​ေတြထဲမွာ ​ေတြ့​ဖူး​တယ္။ ျမစ္​ေရၾကီး​လာလို့​ ကမ္း​နား​က အိမ္​ေတြ ျပိုက်တယ္။ သစ္ပင္​ေတြ ျမစ္ထဲပါသြား​တယ္။ လူ​ေတြ၊​ တိရစၦာန္​ေတြလည္း​ ​ေသတာပဲမဟုတ္လား​။ ေအး​၊​ ဟုတ္တယ္​ေလ။ လူ​ေတြက ျမစ္ကမ္း​က​ေန ​ေဝး​ေဝး​သြား​ၾကရတယ္။ သူတို့​ဟာ ျမစ္ကမ္း​ေတြ မျပို​ေအာင္ ​ေက်ာက္​ေတြ ခ်တယ္။ သဲအိတ္​ေတြနဲ့​ ကာကြယ္ၾကတယ္​ေပါ့​။ ဒါ​ေပမယ့္​ ျမစ္​ေရ တကယ္တမ္း​တိုး​လာရင္ မတတ္နိုင္ၾကဘူး​။ ကမ္း​ေတြျပိုတယ္၊​ ​ေရ​ေတြလ်ွံ​ေတာ့​ တာပဲကြ။ ဥပမာ - အီဂ်စ္က နိုင္း​ျမစ္ဆိုပါ​ေတာ့​။ နွစ္စဥ္လိုလို ​ေရၾကီး​တယ္။ ဒီ​ေတာ့​ဘာျဖစ္လဲ။ နိုင္း​ျမစ္ကမ္း​ဟာ ​ေျမဩဇာ အင္မတန္ ​ေကာင္း​တယ္။ စိုက္ပ်ိုး​ေရး​အတြက္ အင္မတန္ အ​ေရး​ၾကီး​တယ္ကြ။ အဲဒီတုန္း​ကတည္း​က အ​ေဖ​ေျပာတဲ့​ နိုင္း​ျမစ္ကို က်​ေနာ္ ၾကား​ဖူး​ခဲ့​ပါတယ္။ သဲကနၱာရထဲမွာ ျဖတ္စီး​သြား​တဲ့​ ျမစ္ပတ္ဝန္း​က်င္ဟာ စိုက္ပ်ိုး​ျဖစ္ထြန္း​တဲ့​ေဒသၾကီး​ ျဖစ္ခဲ့​တယ္။ က်​ေနာ္တို့​ ျမန္မာနိုင္ငံရဲ့​ ဧရာဝတီျမစ္၊​ ခ်င္း​တြင္း​ျမစ္၊​ သံလြင္ျမစ္၊​ မဲ​ေခါင္ျမစ္တို့​ဟာ က်​ေနာ္တို့​ နိုင္ငံကို စိုက္ပ်ိုး​ေရး​ နိုင္ငံျဖစ္​ေစတဲ့​ အခ်က္တခုပဲလို့​ သ​ေဘာ​ေပါက္ပါတယ္။ ဥပမာ - မဲ​ေခါင္ျမစ္ဆိုပါ​ေတာ့​။ နိုင္ငံငါး​နိုင္ငံကို ျဖတ္စီး​သြား​တယ္။ အဲဒီျမစ္ကို အမွီျပု​ေနသူ​ေတြဟာ ၆၄ သန္း​ေက်ာ္႐ွိတယ္။ က်​ေနာ္တို့​ နိုင္ငံ လူဦး​ေရ​ေလာက္ပဲ ျဖစ္တယ္။ သူတို့​ဟာ ျမစ္တခိုသာ မွီျပီး​ေနထိုင္ၾကတယ္။ ဒါ​ေၾကာင့္​လည္း​ အရင္​ေခတ္က ​ေရၾကည္ရာ ျမက္နုရာ သြား​ေရာက္ ​ေျပာင္း​ေ႐ြွႊ့​ေနထိုင္ၾကတယ္လို့​ ဆိုၾကတာပဲ။ က်​ေနာ္တို့​ ရဲ့​ ဘိုး​ဘြား​ဘီဘင္​ေတြ ဒီလို ​ေနၾကတာပါပဲ။ အ​ေဖ​ေရ . . . အီဂ်စ္နိုင္ငံ နိုင္း​ျမစ္ဝွမ္း​မွာ ​ေရကာတာ ​ေဆာက္လိုက္တာကို​ေရာ သိလား​။” အ​ေဖက “သိတာ​ေပါ့​ . . . သား​ရယ္။ အာဆြမ္ဒမ္လို့​ ​ေခၚတယ္။ ကမၻာ့​ဘဏ္က ​ေခ်း​ေငြ ​ေဒၚလာဘီလီယံ​ေပါင္း​မ်ား​စြာ ထုတ္ယူျပီး​ ​ေဆာက္တာပဲ။ ကၽြမ္း​က်င္သူ ပါရဂူမ်ား​က ​ေထာက္ခံျပီး​ အ​ေကာင္း​ဆံုး​ ​ေဆာင္႐ြက္ခဲ့​တာပဲ သား​။ အဲဒီဆည္ဟာ ကနၱာရအလယ္က အို​ေအစစ္လို အၾကီး​ၾကီး​ေပါ့​ သား​။” အ​ေဖ မဆံုး​မီ​ေလး​တင္ အ​ေဖ့​ကို က်​ေနာ္ ​ေမး​ဖူး​တာပါ။ အဲဒီဆည္အ​ေၾကာင္း​ က်​ေနာ္ ​ေျပာခ်င္လို့​ပါ။ “ပညာ႐ွင္ (Experts) ​ေတြ မွား​သြား​တာ အ​ေဖသိလား​။” “ဟုတ္လား​ . . . သား​။ ဘယ္လိုျဖစ္တာလဲ” “အ​ေဖ​ေျပာသလို ျမစ္အ​ေပၚက ဆည္​ေဆာက္လိုက္​ေတာ့​ ျမစ္​ေရ​ေတြ နည္း​သြား​တယ္။ ​ေရမလ်ွံ​ေတာ့​ နိုင္း​ျမစ္ဝွမ္း​မွာ သီး​နွံ ​ေကာင္း​ေကာင္း​ မစိုက္နိုင္ၾကဘူး​။ ​ေရဟာလည္း​ လိုသ​ေလာက္ မတက္လာ​ေတာ့​ ​ေရ​ေပး​ေဝမႈ​ေတြ ​ေနွာင့္​ေနွး​ရတယ္။ ျမစ္ထဲက ငါး​ေတြလည္း​ ဥမခ်နိုင္ၾကဘူး​။” အ​ေဖ့​ကို နိုင္း​ျမစ္က ​ေဆာ္လမြန္ငါး​ေတြအ​ေၾကာင္း​ ​ေျပာျပခဲ့​ပါတယ္။ “​ေဆာ္လမြန္ငါး​ေတြ ျမစ္ညာတက္ ဥခ်လို့​ မရ​ေတာ့​ဘူး​ေပါ့​ အ​ေဖရယ္။ သူတို့​ျပန္စရာ ဘယ္႐ွိမလဲ။” အ​ေဖျပံုး​တယ္။ “မင္း​က ခင္ဝမ္း​ရဲ့​ပရိသတ္ပဲကိုး​။” အ​ေဖ့​ကို ကၽြန္​ေတာ္​ေခါင္း​ညိတ္ ျပလိုက္ပါတယ္။ အ​ေဖ​ေရ ​ေလာကၾကီး​မွာ တခါတခါ မွား​တာ​ေတြ႐ွိတယ္။ ဒါ​ေပမယ့္​ သဘာဝနဲ့​ ပတ္သက္ျပီး​ မွား​တာဆိုရင္​ေတာ့​ ျပုျပင္ရခက္တယ္။ ယ​ေန့​ အ​ေဖမ႐ွိ​ေတာ့​ျပီ။ အ​ေဖမ႐ွိ​ေတာ့​ေပမယ့္​ အ​ေဖ​ေပး​တဲ့​ သဘာဝအသိ​ေတြ က်​ေနာ့္​ကို ဖမ္း​စား​ေနဆဲပါပဲ။ က်ိုတို​ေဆြး​ေနြး​ပြဲ သ​ေဘာတူညီခ်က္ . . . ကိုပင္​ေဟဂင္ ​ေဆြး​ေနြး​ပြဲ . . . ေနာက္ကင္ကြန္း​ ​ေဆြး​ေနြး​ပြဲ ..အ​ေျဖ႐ွာညွိနွိုင္း​ဖို့​အတြက္ အခ်ိန္သိပ္မ႐ွိ​ေတာ့​ဘူး​ေလ။ တကယ္​ေတာ့​ အ​ေဖတို့​လက္ထက္က သဘာဝနဲ့​ ယ​ေန့​ သဘာဝ . . . ဘယ္​ေလာက္ ကြာျခား​ေနပါသလဲ။ အား​လံုး​သိၾကပါတယ္။ ကာဗြန္​ေျခရာ ခံ​ေနၾကတယ္လို့​ ဆိုတာပါပဲ။ ဒါ​ေပမယ့္​ ​ေလ​ေအး​စက္​ေတြဖြင့္​ကာ စဥ္း​စား​ေနၾကတဲ့​ အစည္း​အ​ေဝး​ခန္း​မ​ေတြက သဘာဝပတ္ဝန္း​က်င္ အ​ေျဖ​ေတြ ထိ​ေရာက္ပါ့​မလား​။ အင္ဒိုနီး​႐ွား​မွာ ​ေတာမီး​ေတြ ​ေလာင္​ေနဆဲပါပဲ။ ကမၻာၾကီး​ပူ​ေနြး​လို့​ မဲ​ေခါင္ျမစ္လည္း​ ​ေရနည္း​လာသတဲ့​။ ေဆာ္လမြန္ငါး​မ်ား​ ျပန္နိုင္ပါ​ေတာ့​မလား​။