“လက္နက္ကုိင္အဖြဲ႔အစည္းေတြက မူးယစ္ေဆး၀ါးနဲ႔ မကင္းဘူး။” ရဲမႉးႀကီးေဟာင္း ဦးခမ္းေအာင္
DVB
·
June 26, 2017
ဒီကေန႔ဟာ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ မူးယစ္ေဆး၀ါးအလြဲသုံးစားမႈနဲ႔ တရားမ၀င္ေရာင္း၀ယ္မႈ တုိက္ဖ်က္ေရးေန႔ျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာျပည္မွာ ဘိန္းစိုက္ပ်ဳိးမႈ ပေပ်ာက္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ေနရာမွာ ဘယ္လိုအခက္အခဲ စိန္ေခၚမႈေတြရွိေနသလဲ။ ေနာင္လာေနာက္သားေတြအတြက္ မူးယစ္ေဆး၀ါးကင္းစင္တဲ့ ႏုိင္ငံျဖစ္ဖုိ႔ ဘာေတြလုပ္ဖို႔ လိုအပ္အပ္မလဲဆုိတာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ မူးယစ္ဗဟုိဌာနမွာ ႏွစ္ေပါင္း ၂၀ၾကာ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့တဲ့ ရဲမႉးႀကီးေဟာင္း ဦးခမ္းေအာင္ကို ဒီဗြီဘီက ေတြ႕ဆုံေမးျမန္း ထားပါတယ္။
(ဦးခမ္းေအာင္ဟာ ဘိန္းစိုက္ေဒသေတြမွာ ဖြံ႕ၿဖဳိးေရးလုပ္ငန္းေတြေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ Mae Fahluang ေဖာင္ေဒးရွင္းရဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ ညြန္ၾကားေရးမႉးတာ၀န္ကို လက္ရွိထမ္းေ ဆာင္ေနပါတယ္။)
ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းခ်က္အျပည့္အစံု
ေမး။ ဆရာကအရင္ကလည္း မူးယစ္ဗဟုိမွာဆုိရင္ ႏွစ္ေပါင္း ၂၀ အထိ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့တယ္။ အခုလက္ရွိမွာဆုိရင္လည္း မူးယစ္ေဆး၀ါးစုိက္ခဲ့တဲ့ေနရာမွာ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးလုပ္ငန္းေတြ လုပ္ေနတယ္ဆုိေတာ့ ဒီလုိဘိန္းအစားထုိးစုိက္တဲ့ပုံစံမ်ဳိးမွာ ဘယ္ေလာက္ထိ အခုလက္ရွိမွာ ဘယ္လုိအေနအထားရွိလဲ။
ေျဖ။ “ဘိန္းစုိက္တာကေတာ့ အရင္တုန္းက က်ေန္ာတုိ႔ရွိတဲ့ လက္ထက္တုန္းကေတာ့ သူက အထူးေဒသလုိ႔ေခၚတာေပါ့ေလ။ ကုိးကန္႔တုိ႔ ၀တုိ႔ အေရွ႕ပုိင္း မုိင္းလားတုိ႔ အတြင္းပုိင္းမွာလည္း ရွိတယ္။ ရွမ္းအေရွ႕ အဲဒီေဒသေတြကေနၿပီးေတာ့ အဓိက စုိက္ရာကေန က်ေနာ္တုိ႔ရွိခဲ့တဲ့ လက္ထဲမွာပဲ သူတုိ႔က တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ေပ်ာက္ေပ်ာက္ၿပီးသူတုိ႔ ဘိန္းလုံး၀ မစုိက္ေတာ့တဲ့အထိ ရပ္သြားတာရွိတယ္။ Opium free zone ဆုိၿပီးေတာ့ အဲေခတ္က ၀၊ ကုိးကန္႔၊ မုိင္းလား၊ မုိင္းလားက အရင္စတာေပါ့။ အဲဒီေနာက္ပုိင္းမွာ ဘယ္လုိျဖစ္လာလဲဆုိေတာ့ ဘိန္းစုိက္တာ အဲဒီေဒသေတြမွာက လုံး၀ မစုိက္ေတာ့ဘူး။ ၀ေဒသတုိ႔၊ ကုိးကန္႔မွာလည္း မစုိက္ေတာ့ဘူး။
ဒါေပမယ့္ ဘယ္လုိျဖစ္လာလဲဆုိေတာ့ ဒီမူးယစ္ေဆး၀ါး ဘိန္းစုိက္ပ်ဳိးေရးနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ ဘိန္းထုတ္လုပ္ေရးနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔က အေခၚအေ၀ၚရွိတယ္။ balloon affect လုိ႔ေခၚတာေပါ့ေန္ာ။ ပူေဖာင္းေပါ့။ ပူေဖာင္းကုိ တဖက္က ညစ္လုိက္လုိ႔ရွိရင္ ဟုိဘက္ကို ေဖာင္းသြားတယ္။ ေဖာင္းတဲ့ဘက္ကုိညစ္လုိက္ရင္ ဒီဖက္ျပန္ေဖာင္းတယ္။ အဲဒီသေဘာမ်ဳိးပါပဲ။ ဆုိေတာ့ သူက balloon affect နဲ႔ အဲဖက္မစုိက္ေတာ့ေပမယ့္ အတြင္းပုိင္းကုိ ပုိၿပီးေတာ့ စုိက္လာတယ္။ ေရႊ႕ၿပီးေတာ့ စုိက္တာေပါ့ေန္ာ။ ဒီလူေတြပဲ ေရႊ႕စုိက္တာေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ ေနရာေျပာင္း သြားတာေပါ့။ ေဒသေျပာင္းသြားတယ္။ အစတုန္းကလည္း အဲဒီေနရာစုိက္တဲ့သေဘာ ရွမ္းေတာင္၊ ရွမ္းအေရွ႕နဲ႔ ရွမ္းေျမာက္အစပ္ေဒသေတြေပါ့။ ရွမ္းေတာင္ပုိင္း၊ ရွမ္းအေရွ႕ပုိင္း၊ ရွမ္းေျမာက္ပုိင္းမွာလည္း အလားတူပဲ။ အဓိက စုိက္တဲ့ေနရာ မဟုတ္ေပမယ့္ တျခားေနရာကို ေျပာင္းေရႊ႕စုိက္တဲ့ သူရဲ့ အေလ့အထားက မ်ားပါတယ္။ စုိက္တာက ဟတ္တာ ၅ ေသာင္းေက်ာ္ေလာက္ရွိတယ္။ ထြက္တာက တန္ ၃၄၀ ေက်ာ္အဲေလာက္ပဲ ထြက္တယ္။ ဒါေတြကလည္း ယူအန္အုိဒီစီတုိ႔၊ အေမရိကန္တုိ႔၊ တရုတ္တုိ႔နဲ႔ ပူးေပါင္းၿပီးေတာ့ ဒီဘိန္းခင္းတုိင္းတာေရးေတြလုပ္တဲ့ဟာေတြရတဲ့ အေျဖဘဲေပါ့ေနာ္။ ဆုိေတာ့ က်ေန္ာတုိ႔က နည္းလမ္းမွားေနတယ္နဲ႔ တူတယ္ဆုိၿပီးမွ ျပန္သုံးသပ္ဖုိ႔လုိတယ္လုိ႔ က်ေန္ာတုိ႔ လုပ္တယ္။ ”
ေမး။ ဆုိလုိတဲ့သေဘာက မူ၀ါဒေျပာင္းလဲဖုိ႔လုိတယ္ဆုိတဲ့သေဘာလား။
ေျဖ။ “ မွန္တယ္။ မူ၀ါဒ ေျပာင္းလဲဖုိ႔လုိပါတယ္။”
ေမး။ ဆရာအဲမွာ ဖြံၿဖိဳးေရးသြားလုပ္တဲ့အခါက်ေတာ့ အရင္ဘိန္းစုိက္ခဲ့တဲ့လူေတြက ဘာေၾကာင့္စုိက္တယ္လုိ႔ ေတြ႕ရွိခဲ့ရလဲ။
“ ဘိန္းစုိက္တာက ၂ မ်ဳိးရွိပါတယ္။ အၾကမ္းျဖင့္ေျပာရရင္ေတာ့ ႏွစ္မ်ဳိးေပါ့ေန္ာ။ ဒီဘိန္းစုိက္ေတာင္ သူေတြရဲ့ဘ၀က တကယ္တမ္းက်ေတာ့လည္း ဘိန္းစုိက္လုိ႔ သူတုိ႔တအားခ်မ္းသာသြားတယ္၊ ေကာင္းစားသြားတယ္ဆုိတာ မရွိပါဘူး။ သူတုိ႔က ဒုန္ရင္း၊ ဒုန္ရင္းပါပဲ။ သူတုိ႔က သူတုိ႔ရဲ့စား၀တ္ေနေရးေျဖရွင္းတဲ့ဟာပဲ။ ဒါက ကုိလုိနီေခတ္ကတည္းက ေျပာလုိ႔ရွိရင္ ႏွစ္ရာနဲ႔ခ်ီေနၿပီ သူတုိ႔ရဲ့ဘ၀က ဒီတုိင္းကဒီတုိင္းပဲ။ ပုိေတာင္ဆင္းရဲေသးတယ္။ တႏွစ္ေလမွာဘိန္းခင္းလာဖ်က္တယ္။ ရာသီဥတုမေကာင္းဘူးဆုိရင္ သူတုိ႔အတြက္၀င္ေငြက မရွိေတာ့ဘူး။ ဒါနဲ႔ပဲ ခုေနရေတာေပါ့ေလ။ ေတာင္ယာလုပ္စားတဲ့ေဒသေတြျဖစ္တဲ့အတြက္ ေတာင္ယာစပါး အစားေပါ့။ ေတာင္ယာလုပ္စားတာသည္ ၄၀ ရာခုိင္ႏႈန္းပဲ စားနပ္ရိကၡာ ဖူလုံတယ္။ တခ်ဳိ႕ေနရာလည္း ၆၀ ရာခုိင္ႏႈန္းေပါ့။
က်န္တဲ့ဟာကုိ ဘာနဲ႔ျဖည့္ရလဲဆုိရင္ အဲလုိ ဘိန္းတုိ႔ဘာတုိ႔ စုိက္တာေပါ့။ ဘိန္းစုိက္တာက သူက ကာလတုိ တယ္ေလ။ သုံေလးလဆုိရင္ရတယ္။ သုံးလေလးအတြင္းမွာ စုိက္တယ္ဆုိရင္သူက ေငြထြက္တယ္။ ေငြျပန္ရတာေပါ့ေန္ာ။ ေငြျပန္ရတဲ့ အျပင္ အခုနေျပာတဲ့ တခ်ဳိ႕ဆုိရင္ ကုိယ္တုိင္ဒါႀကီး ထမ္းၿပီးေရာင္းရျပဳရတာ မရွိဘူး။ ေနာက္ အၾကာႀကီးထားလုိ႔ရတယ္။ မေရာင္းရေသးရင္ အၾကာႀကီးထားလုိ႔ရတယ္။ ကုိယ္တုိင္ထမ္းၿပီး မေရာင္းရဘူးဆုိတာ ဘိန္း၀ယ္တဲ့လူေတြရွိတယ္။ ဘိန္းကုန္သည္ရွိတယ္။ ဘိန္းကုန္သည္ေတြက ရြာစဥ္ရြာဆက္ကုိ လားေတြျမင္းေတြနဲ႔ အိမ္တုိင္ယာေရာက္လုိက္၀ယ္တာ။ အဲဒီအျပင္ကုိ တခါတေလက်ရင္ ေငြႀကိဳေတာင္ေပးထားေသးတယ္။ သူတုိ႔ေငြလုိတယ္ဆုိရင္ ေငြႀကိဳေပးထား ၿပီးေတာ့ သူတုိ႔အတြက္က စား၀တ္ေနေရးေျပလည္တာပဲ ရွိတယ္။ သူတုိ႔ကေလးေတြ ေက်ာင္းထားမယ္။ က်န္းမာေရးအတြက္၊ အ၀တ္အစား၊ အစားအေသာက္ ဒီအသက္ေမြး ၀မ္းေက်ာင္းေလးကုိ ဒါေလးနဲ႔ျဖည့္တင္းေနရတာ။ ဒါက တပိုင္းေပါ့ေနာ္။
ေနာက္ဘိန္းနဲ႔ပတ္သက္ တဲ့ဟာက်ေတာ့ စီးပြားေရးအရလုပ္တဲ့လူေတြေပါ့ေနာ္။ အဲဒီကေကာက္တယ္။ သူတုိ႔ ဘိန္းျဖဴခ်က္တယ္။ နံပတ္ဖုိး၊ နံပတ္သရီး အကုန္ခ်က္တယ္။ ခ်က္ၿပီး ကမၻာ့ေစ်းကြက္ထဲကုိ ေရာင္းတယ္။ တျခားေစ်းကြက္ေတြကုိ ေရာင္းတာက်ေတာ့ အျမတ္က အဆမတန္ရတယ္။ အဲလုိလုပ္တဲ့လူေတြကေတာ့ ခ်မ္းသာတယ္။ ဆုိေတာ့ ဘိန္းနဲ႔ပတ္သက္ရင္ေတာ့ ဒီလုိမ်ဳိး ၂ ခု ရွိတာေပါ့။
တဖက္က က်ေနာ္တုိ႔ တားဆီးႏွိမ္ႏွင္းေရးကေန ဥပေဒနဲ႔အညီ တားဆီး ႏွိမ္ႏွင္းတာက အခုန ဘိန္းကုိအက်ဳိးအျမတ္ယူၿပီး စီးပြားေရးလုပ္စားတဲ့လူေတြကုိ က်ေနာ္တုိ႔ ဖမ္းတာ ဆီးတာ ရွိတယ္။ ဒီဖက္က က်ေနာ္တုိ႔ ဘိန္းစုိက္ေတာင္သူေတြကေတာ့ အခုနေျပာတဲ့ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး လုပ္ငန္းေတြ လုပ္ေပးႏုိင္မွ ဘိန္းစုိက္တာ ေလ်ာ့သြားမယ္။ ရပ္သြားမယ္။ လုံး၀ ရပ္သြားဖုိ႔ေတာ့ ေတာ္ေတာ္ခက္တယ္။ ဘာျဖစ္လုိ႔လဲဆုိေတာ့ ဒါၾကာမယ့္ကိစၥေပါ့ေလ။ အခုနကေျပာသလုိ ထုိင္းႏုိင္ငံေတာင္ အႏွစ္ ၃၀ ေက်ာ္မွ ဒီအဆင့္အထိေရာက္လာတာေပါ့ေနာ္။ ဒါသူတုိ႔ႏုိင္ငံတကာ အကူအညီအမ်ားႀကီးရခဲ့တယ္။
က်ေနာ္တုိ႔ႏုိင္ငံက လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ ၃၀-၄- ဆုိတာ က်ေန္ာတုိ႔က ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆုိ႔မႈေတြနဲ႔ မိ၊ ဟုိကပိတ္၊ ဒီကပိတ္ဆုိ႔ ဆုိေတာ့ ကုိယ့္ႏုိင္ငံကုိယ္ေျခကုိယ္ရပ္ ၿပီးေတာ့ ကုိယ့္ဟာကုိလုပ္ရတဲ့အခါက်ေတာ့ ထင္တုိင္းမသြားတာေပါ့ေနာ္။ အခု နည္းနည္း ေျခစလက္စ ပြင့္လာတဲ့ကာလမွာ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးလုပ္ငန္းေတြမ်ားမ်ား နယ္စပ္ေဒသမွာ ဘိန္းစိုက္တဲ့ ေနရာေတြမွာ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးလုပ္ငန္းေတြ မ်ားမ်ားလုပ္ရင္ က်ေနာ္ထင္တယ္။ ဘိန္းစုိက္တာ တကယ္ကုိက်မွာပါ။ ”
ေမး။ ဟုတ္ကဲ့ အခုန ဆရာေျပာသလုိဆုိရင္ ဘိန္းစုိက္ေတာင္သူေတြက သူတုိ႔ရဲ့ ေစ်းကြက္က အိမ္တုိင္ယာေရာက္လုိျဖစ္ေနတယ္ေပါ့။ ဆုိေတာ့ ဆရာတုိ႔ သီးႏွံေတြ သြားၿပီးေတာ့ စုိက္ၾကတယ္။ အရင္တုန္းကလည္း ဘိန္းအစားထုိးလက္ဖက္ဆုိၿပီး စုိက္ၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေစ်းကြက္က ေပ်ာက္သြားတယ္။ ဆုိေတာ့ အခုဆရာတုိ႔ ဘယ္လုိသီးႏွံေတြနဲ႔ ျပန္ၿပီးေတာ့ လုပ္ေနတာလဲ။ အဲဒါေလးလည္းေျပာျပေပးပါဦး။
“အခုနကေျပာတဲ့ ေမးခြန္းမွာ market ဆုိတာ အေရးႀကီးတယ္။ သူ႔ marketကဘာရွိလဲ။ ဥပမာ က်ေနာ္တုိ႔ ရွမ္းအေရွ႕ဆုိရင္ အနီးဆုံး market ကထုိင္းေပါ့ေနာ္။ အဲေတာ့ ထုိင္းရဲ့ market က ဘာေတြလုိလဲ။ ဒီစုိက္ပ်ဳိးေရးနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ေ့ပါ့ေနာ္။ ဆိုေတာ့ လူေတြက ေဒသဖြံ႔ၿဖိဳးေရး ဘိန္းအစားထုိးဆုိရင္ အစားထုိးသီးႏွံ ပဲေျပာတယ္။ အစားထုိးသီးႏွံနဲ႔မၿပီးဘူးေပါ့ေနာ္။ တဖက္က က်ေနာ္တုိ႔က သူ႔အတြက္ ေစ်းကြက္ကုိရွာေပးရတယ္။ ဒါမွေတာင္သူေတြက ဒီကေန ေသခ်ာတာေပါ့။ သူဘိန္းမစုိက္ဘူး၊ ေျပာင္းဖူးစုိက္မယ္။ ပဲပုတ္စုိက္မယ္၊ ေကာ္ဖီစုိက္မယ္။ လက္ဖက္စိုက္မယ္။ ေကာ္ဖီ၊ လက္ဖက္တို႔ကေတာ့ ႏွစ္ရွည္တယ္။ ၅ ႏွစ္ ၆ ႏွစ္ေလာက္ၾကာတာေပါ့။ သူက ၅ႏွစ္ ၆ႏွစ္ ၇ ႏွစ္က်မွ အက်ဳိးခံစားရတာဆုိေတာ့ အဲဒီမွာေတာ့ ရင္းထားရတာေပါ့။
သုိ႔ေသာ္ ရာသီ၊ ႏွစ္စဥ္သီးတဲ့ အသီးအႏွံေတြ၊ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ကအစေပါ့။ က်ေနာ္တုိ႔ ေစ်းကြက္က ရွိတယ္။ အဲဒီေစ်းကြက္ကလည္း တည္ျမဲေနတဲ့ေစ်းကြက္ေပါ့။ ေစ်းေတာ့အတက္အက် နည္းနည္းရွိမယ္။ ဒါေပမယ့္ အျမဲတမ္းလုိေနတဲ့ဟာေပါ့ေနာ္။ အဲလုိဟာမ်ဳိးကုိ က်ေနာ္တုိ႔က စုိက္ႏုိင္၊ ပ်ဳိးႏုိင္ရင္ သူရဲ့၀င္ေငြက ဘိန္း၀င္ေငြေလာက္ေတာ့မရဘူး။ သုိ႔ေသာ္လည္း အခု ေနာက္ပုိင္း နည္းစနစ္ေတြမ်ဳိးစုံနဲ႔ ေစ်းကြက္ေကာင္းလာတဲ့အခါမွာ ဘိန္း၀င္ေငြထက္ကုိ ရွင္လာ ႏုိင္တယ္။ ဆုိေတာ့ ဘိန္းစုိက္စရာမလုိဘူး။ ဒီလူေတြကလည္း ဘိန္းစုိက္ခ်င္လုိ႔စုိက္တာ မဟုတ္ဘူးဆုိတာ အစကတည္းကသိတယ္။ သူတုိ႔ကလည္းဟုတ္တယ္။ တျခားဟာ စုိက္ရင္ ဘယ္မွာေရာင္းရမလဲ ဆုိတာအျမဲတမ္းေမးပါတယ္။ ဆုိေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔က အဲဒီဟာကုိ ႀကိဳတြက္ထားတယ္။ market ကုိ ႀကိဳၾကည့္ထားရတယ္။ သူရဲ့ေဒသ အေပၚမူတည္ၿပီးေတာ့ ဘာအသီးအႏွံက အေကာင္းဆုံးလဲေပါ့။ ေပဘယ္ေလာက္ျမင့္လဲ၊ ေျမဘယ္ေလာက္ေကာင္းလဲ။ ေရေကာင္းလား၊ အဲဒီအေပၚမွာတူတည္တယ္။ ေရက အဓိကပါပဲ။ အဲဒီအေပၚ မူတည္ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔က market ကုိ အဓိကထားၿပီးေတာ့ စုိက္ၾကတာေပါ့။ ”
ေမး။ အခုန ဆရာေတြေျပာသြားတဲ့အထဲမွာ စိတ္၀င္စားစရာေကာင္းက ဘိန္းစုိက္တဲ့ ေတာင္သူေတြကုိ ဘိန္းကုန္သည္ေတြက ပုိက္ဆံႀကိဳေပးၿပီးေတာ့မွ စုိက္ခုိင္းတာလည္း ရွိတယ္ဆုိေတာ့ ဆရာတုိ႔ေကာအဲလုိ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးမွာ ပုိက္ဆံေတြဘာေတြ ႀကိဳေခ်းၿပီးေတာ့ လုပ္တာေတြရွိလား။
“ႏုိင္ငံေတာ္အေနနဲ႔ကေတာ့ က်ေနာ္ထင္တယ္။ အဲေလာက္ထိမလုပ္ႏုိင္ပါဘူး။ မလုပ္ႏုိင္ပါဘူး။ က်ေနာ္တုိ႔က ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးလုပ္ငန္းလုပ္ဖုိ႔ပဲ အဓိက်တာေပါ့။ ႏုိင္ငံေတာ္ဘတ္ဂ်က္က ေနၿပီးေတာ့ ဥပမာ မူးယစ္ဗဟုိအေနနဲ႔ ဆုိရင္လည္း ျပည္ထဲေရးေပါ့။ ဒါေပမယ့္ ဘိန္းနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ တားဆီးကာကြယ္ေရး၊ ႏွိမ္ႏွင္းေရး အကုန္လုပ္တာက ဌာနတခုထဲက လုပ္တာ မဟုတ္ဘူးေလ။ ဌာနေပါင္းစုံလုပ္ရတာကုိး။ က်ေနာ္တုိ႔ေခတ္တုန္းက ခက္တာက ဘတ္ဂ်က္မရွိဘူး။ သူတုိရဲ့၀န္ႀကီးဌာနမွာက ဒီဟာအတြက္ သီးသန္႔ဘတ္ဂ်က္မရွိတဲ့ အခါက်ေတာ့ လုပ္ရကုိင္ရတာေတာ့ နည္းနည္းအကန္႔အသတ္ရွိတာေပါ့ေလ။
အဲေတာ့ မူးယစ္ဗဟုိအေနနဲ႔ပဲ သီးျခား ဘတ္ဂ်က္ေထာင္မလားဆုိတာ က်ေနာ္အရင္တခါ အင္တာဗ်ဴးမွာလည္းေျပာတာ က်ေနာ္တုိ႔ဒီလုိ ရန္ပံုေငြ သေဘာမ်ဳိးထူ ေထာင္ထားရင္ ဒီလုိေနရာေတြမွာ သုံးလုိ႔ရတယ္။ ဒီမူးယစ္ေဆး၀ါးနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ ဖမ္းဆီးရမိတာေတြက အမ်ားႀကီးပဲ။ သူတု႔ိ ဒီမူးယစ္ေဆး၀ါးကရတဲ့ အက်ဳိးအျမတ္နဲ႔ က်ေနာ္တုိ႔ အိမ္ေတြ၀ယ္တယ္၊ ကားေတြ ၀ယ္တယ္၊ ေျမေတြ၀ယ္ထား တယ္။ အရင္းအႏွီးေတြေပါ့။ အဲဒါေတြကုိ ႏုိင္ငံေတာ္ကေန ဖမ္းတဲ့အခါမွာ အကုန္ခ်ဳပ္ထားတယ္။ ေနာက္ၿပီးအဲဒါကို ေလလံတင္တယ္။ ေလလံတင္ၿပီးေတာ့ ႏုိင္ငံေတာ္ဘ႑ာထဲ ထည့္ပါတယ္။ မွန္တယ္။ သုိ႔ေသာ္လည္း သီးျခားဘ႑ာမဟုတ္ဘဲနဲ႔ ႏုိင္ငံေတာ္ဘတ္ဂ်က္ထဲ၀င္သြားတဲ့ အခါက်ေတာ့ ျပန္ေတာင္းရတာ ခက္တာေပါ့ေနာ္။ ပုိရွဳတ္တာေပါ့။ က်ေနာ္တုိ႔ဆုိလုိတာက ႏုိင္ငံတကာမွာလည္း ဒီလုိလုပ္ပါတယ္။ ဒီလုိ confiscative access fund (CAF fund) လုိ႔ေခၚတယ္။ အဲေတာ့ trust fund သေဘာ မ်ဳိး ေထာင္ထားရင္ မူးယစ္ေဆး၀ါးနဲ႔ ပတ္သက္သမွ်ဟာေတြဆုိရင္ ကားဆုိရင္လည္းကားေ ရာင္းလုိက္။ ဒီ fund ထဲမွာ ထည့္တယ္ ဆိုရင္ အဲဒီဟာက funding ရွိေနရင္ ငါးၾကင္းဆီနဲ႔ ငါးၾကင္းေၾကာ္တာပဲ။ ဒီလူလည္းဘ၀ ပ်က္တယ္။ တဖက္မွာလည္း က်ေနာ္တုိ႔က မူးယစ္ေဆး၀ါးတားဆီးနွိမ္ႏွင္းေရးလုပ္ငန္းေတြမွာ သုံးလုိ႔ရတယ္။ ႏုိင္ငံေတာ္ဆီကေန လက္ျဖန္႔ေတာင္းေနစရာမလုိဘူး။ ဒီကေနသုံးလုိ႔ရတယ္။ ”
ေမး။ ေနာက္ထပ္က်ေနာ္တုိ႔အေနနဲ႔လည္း သတိထားမိတာက ဒီမူးယစ္ေဆး၀ါးစိုက္တဲ့ ေနရာေတြက လက္နက္ကုိင္ရွိတဲ့ေနရာေတြ၊ တရားဥပေဒစုိးမုိးမႈမွာ ေတာ္ေတာ္ေလးနည္းတဲ့ ေနရာေတြလုိ႔ သိရတယ္ေပါ့ေနာ္။ ဆရာတုိ႔အခု ဘယ္လုိေနရာမ်ဳိးေတြမွာ အေကာင္အထည္ ေဖာ္လုိ႔ ရေနလဲေပါ့ေနာ္။
“က်ေနာ္တုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံအေနနဲ႔ သတ္မွတ္ထားတာကေတာ့ white area, brown area, black area ေပါ့ေနာ္။ black area ကေတာ့ လုံး၀ ႏုိင္ငံေတာ္အစုိးရရဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္မႈ ယႏၱာရားနဲ႔ မမွီတဲ့ေနရာေတြေပါ့။ အဲေရာင္နယ္ေတြ၊ အညဳိေရာင္နယ္ေျမကေတာ့ ႏွစ္ဖက္စလုံးရွိတဲ့ ေနရာေတြေပါ့။ အျဖဴေရာင္နယ္ေျမကေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ ဒီေရနံေခ်ာင္းလုိေနရာမ်ဳိးဆုိရင္ အျဖဴေရာင္နယ္ေျမျဖစ္တယ္။ ဘာမွမရွိဘူး။ နိစၥဓူ၀ ဘယ္အခ်ိန္သြားသြား ထသြား အလုပ္လုပ္လုိ႔ရတယ္။ အညဳိေရာင္နယ္ေျမက်ေတာ့ တပ္ကလည္းရွိတယ္။ တဖက္ကလည္း လက္နက္ကုိင္အဖြဲ႔အစည္းေတြ ရွိတယ္ဆိုရင္ အေၾကာင္းအမ်ဳိးမ်ဳိးနဲ႔ အဆင္ေျပေနတဲ့အခါ အပစ္ခတ္ရပ္စဲေရးတုိ႔ အဆင္ေျပတဲ့အခါေတာ့ လုပ္လုိ႔ရတယ္။ ဒါေတာင္မွ ႏွစ္ဖက္စလုံးကုိ က်ေနာ္တုိ႔က ေျပာရတာေပါ့။ အသိေပးရတယ္။ ဒါေတြလုပ္ေနပါတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔က အဲဒါနဲ႔ မဆုိင္ဘူး။ ႏုိင္ငံေရးနဲ႔မဆုိင္ဘူး။ က်ေနာ္တုိ႔ကဖြံ႔ၿဖိဳးေရးလုပ္ေနတာပါဆုိတာကုိ ႏွစ္ဖက္စလုံး အသိေပးေနရတယ္။ အကုန္လုံးကုိလုိက္ၿပီးေတာ့ သတင္းပုိ႔ရတယ္။
ဆုိေတာ့ ကန႔္သတ္ခ်က္ ေတြက တအားမ်ားတယ္။ တခုရွိတာက တပ္ပုိင္းကေတာ့ ကုိယ့္ႏုိင္ငံေတာ္အစုိးရျဖစ္တဲ့အတြက္ သိပ္ျပႆနာမရွိေပမယ့္ တဖက္က လက္နက္ကုိင္ တုိင္းရင္းသားအဖြဲ႔အစည္းေတြက်ေတာ့ ခက္တယ္။ က်ေနာ္တုိ႔က တုိက္ရုိက္ဆက္သြယ္ရလည္းခက္တယ္။ မဆက္သြယ္လည္းခက္တယ္။ ေျပာရတာခက္တာေပါ့။ သူတုိ႔ဆက္ဆံေရးရုံးေတြရွိရင္ေတာ့ ေကာင္းတာေပါ့။
ဘာျဖစ္လုိ႔လဲ ဆုိေတာ့ ဒီမူးယစ္ေဆး၀ါးနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ရွိရင္ ဒါက်ေနာ္ ခဏခဏေျပာပါတယ္။ လက္နက္ကုိင္အဖြဲ႔အစည္းေတြက မူးယစ္ေဆး၀ါးနဲ႔ မကင္းဘူး။ ဒါက အေထာက္အထားေတြလည္း အမ်ားႀကီးရွိတယ္။ အမ်ားႀကီးရွိတယ္။ အေထာက္အထားေတြ၊ သူတုိ႔ မကင္းဘူး။ လက္ရွိ က်ေနာ္တုိ႔လုပ္ေနတဲ့ ေဒသမွာလည္း အဲလုိပဲ အကုန္လုံး မကင္းတဲ့ဟာေတြက က်ေနာ္ထင္တယ္။ ၉၀ ရာခုိင္ႏႈန္းေလာက္ မကင္းၾကဘူး။ ကင္းတဲ့အဖြဲ႔အစည္းလည္း ရွိၾကပါတယ္။ အခု ၿငိမ္းခ်မ္းေရးစကားေျပာေနတဲ့အခါမွာ၊ ေဆြးေႏြးတဲ့အခါမွာ မူးယစ္ေဆး၀ါးနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ Agenda ထဲမွာ ထည့္ဖုိ႔သင့္တယ္။ ဘာလုိ႔လဲဆုိေတာ့ ဒီလူေတြမကင္းဘူးလုိ႔ သူတုိ႔ကုိလည္း က်ေနာ္တုိ႔က စြဲၿပီး ခ်ိတ္ထားမွ သူတုိ႔လည္း ဒီထဲမွာပါမွ။ သူတုိ႔လည္း state holder ပဲ။ သူတုိ႔လည္း ထည့္ထားမွ သူတုိ႔လည္း ဒါကိုရွင္းျပမွာ။ သူတုိ႔လည္း အခက္အခဲမ်ဳိးမ်ဳိးၾကားမွာ ပါေနတယ္ဆုိတာ သူတုိ႔သိတယ္။ သူတုိ႔ ျငင္းလုိ႔မရဘူး။”
ေမး။ ဆုိလုိတဲ့သေဘာက ျငင္းလုိ႔မရတဲ့တြက္ေၾကာင့္ ဒီစုိက္ပ်ဳိးမႈကလည္း ဆက္ၿပီးရွိေနဦးမယ့္ အေနအထားမ်ဳိးပဲ ရွိေနဦးမွာပဲေနာ့္။
“မွန္တယ္။ စုိက္ပ်ဳိးေရးမကဘူး။ အခုေနာက္ပုိင္းက်ေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔အခုက ဘိန္းအေၾကာင္းေျပာေနတာကုိး။ အခုေနာက္ပုိင္းက်ေတာ့ မက္တာဖက္ဒမင္းတုိ႔၊ အုိက္စ္တုိ႔၊ အစုံပါပဲ။ ဒါေတြက ဓာတုေဗဒနဲ႔ လုပ္တဲ့မူးယစ္ေဆး။ ဘာမွ စုိက္စရာမလုိဘူး။ ဒီလုိ အခန္းတခန္းရွိတယ္။ မီးရတယ္။ ေရရတယ္ဆုိရင္ လုပ္လုိ႔ရတယ္။”
ေမး။ ေနာက္ဆုံးအေနနဲ႔ က်ေန္ာတုိ႔ဆီက ဘိန္းစုိက္ပ်ဳိးမႈက တကယ္တန္း ဟတ္တာနဲ႔ခ်ီတယ္လုိ႔ တခ်ဳိ႕က ေျပာတဲ့အဆင့္ထိျဖစ္ေနတယ္ဆုိေတာ့ေလ ေနာက္ဆုံးအေနနဲ႔ ဆရာ့ဘက္က အၾကံျပဳခ်င္တာရွိရင္လည္း ေျပာျပေပးပါ။
“မူးယစ္ေဆး၀ါးနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ကေတာ့ ျပသနာကအရမ္း complex ျဖစ္တယ္။ အရမ္းရႈပ္တယ္။ ခုန က်ေနာ္ ေျပာသလုိ balloon affect တဖက္က ညစ္လုိက္ရင္တဖက္က ေဖာင္းထြက္တယ္။ ဒီဖက္ညစ္ရင္ ဟုိဖက္ ေဖာင္းထြက္လာတယ္ဆုိေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ႏုိင္ငံသည္ ထုတ္လုပ္တဲ့ႏုိင္ငံလုိျဖစ္ေနတယ္။ ကမာၻမွာ က်ေနာ္တုိ႔က မူးယစ္ေဆး၀ါးနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ source country သေဘာမ်ဳိးျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ က်ေနာ္တုိ႔ရဲ့ ေပၚလစီေတြ၊ မူ၀ါဒေတြ၊ က်ေနာ္တုိ႔ရဲ့ ဥပေဒေတြကို က်ေနာ္တုိ႔ ျပင္ဖုိ႔လုိမယ္။
အကုန္ၿခံဳေျပာရမယ္ဆုိရင္ေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔က ဒီေပၚလစီ၊ မူးယစ္ေဆး၀ါးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေပၚလစီကုိ ျပန္ေျပာင္းဖုိ႔လုိတယ္။ ျပန္သုံးသပ္ဖုိ႔ လုိတာေပါ့။ အခုခ်က္ခ်င္း ဒီအစုိးရလက္ထဲမွာ သုံးသပ္ႏုိင္ရင္ေကာင္းတယ္။ သုံးသတ္တဲ့အခါမွာလည္း balance ျဖစ္ဖုိ႔လုိတယ္။ ၿပီးရင္က်ေနာ္တုိ႔က ဥပေဒတခုျပင္ဖုိ႔ဆုိရင္ ႏွစ္နဲ႔ခ်ီတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ အားလုံးကုိ ျပန္တုိင္ပင္ရမယ္ဆုိေတာ့ ဒါေပမယ့္ဒီအခ်ိန္က က်ေန္ာထင္တယ္။ အခြင့္ေကာင္းလုိ႔ ထင္တယ္။ အခြင့္အခါသာေနတဲ့ကာလ၊ ဒါမွ က်ေနာ္တုိ႔ရဲ့ကေလးေတြ၊ က်ေနာ္တုိ႔ရဲ့ ေနာင္လာေနာက္သားေတြအတြက္ကို drug free country ျဖစ္လာမွာေပါ့ေနာ္။ drug free country ျဖစ္ဖုိ႔ဆုိတာကေတာ့ မလြယ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ႀကိဳးပမ္းရမွာေပါ့။ ”
ဟုတ္ကဲ့ပါဆရာ။ ဆရာအခုလုိမ်ဳိးေဆြးေႏြးေျပာျပေပးတဲ့အတြက္ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။