ျမန္မာျပည္က လက္႐ွိ နုိင္ငံေရးျပုျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြမွာ အိမ္နီးခ်င္း အာဆီယံ အသိုက္အ၀န္းရဲ့ အခန္းက႑ ဘယ္ေလာက္​ အေရးပါေနပါလဲ။ ၂၀၁၄ မွာ ျမန္မာက အာဆီယံ ဥကၠ႒ ျဖစ္လာမယ့္ ဂယက္ဟာ အထူးသျဖင့္ ျမန္မာ့နုိင္ငံေရးနဲ့​ ​ေဒသတခုလံုးအေပၚမွာ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈေတြ ႐ွိလာမလဲ၊ ျမန္မာနွင့္ အာဆီယံ ဆက္ဆံေရးအေၾကာင္း သံုးသပ္ခ်က္ေတြ ေရးေနတဲ့ အေ႐ွ့ေတာင္အာ႐ွ သတင္းဆရာအသင္း စီပါရဲ့ ဥကၠ႒၊ ထုိင္းနို္င္ငံက နာမည္ၾကီးသတင္းစာဆရာ၊ ကဗြီ ကို ဒီဗြီဘီ အယ္ဒီတာ ဦးခင္ေမာင္စိုးက ဒီဗြီဘီစတူဒီယိုကို ဖိတ္ေခၚျပီး ေမးျမန္း ေဆြးေနြးထားပါတယ္။ ေမး - ျမန္မာအစိုးရက ၂၀၁၄ မွာ အာဆီယံ ဥကၠ႒​ ​ေနရာယူဖို့​ ​ျပင္ဆင္ေနပါတယ္။ အာဆီယံဟာ​ ​ျမန္မာကို ဥကၠ႒ေနရာ​ေပးလိုက္တဲ့​ အတြက္ မထိခိုက္မနစ္နာဘူးလား။  ဂုဏ္သိကၡာ ထိခိုက္မယ္။ ေနာက္ျပီး ကေမာက္ကမ ျမန္မာ့စီးပြားေရးရဲ့ ရိုက္ခတ္မႈေတြကို ခံစားရမယ္ မဟုတ္လား။ ေျဖ - ၁၉၉၇ ခုနွစ္မွာ ျမန္မာကို အာဆီယံထဲ ၀င္ခြင့္ျပုခဲ့ကတည္းက အာဆီယံရဲ့ ဂုဏ္သိကၡာ ထိခိုက္ခဲ့တာကို ျပန္သတိရဖို့ လိုပါတယ္။ လက္႐ွိ နို္င္ငံေရး အေနအထားက အဲသည္တုန္းကနဲ ့ အေတာ္ျခားနားသြားျပီ။ နွစ္အေတာ္ၾကာေအာင္ ျမန္မာဘက္က က်ေနာ္တို့ ေတာက္ေလ်ာက္ ရပ္ေပးခဲ့တယ္။ အခု ျမန္မာနိုင္ငံဟာ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ယံုၾကည္မွႈ ႐ွိလာသလုိ အာဆီယံကဘက္ကလည္း ၂၀၁၄ မွာ ျမန္မာနိုင္ငံရဲ့ ဥကၠ႒ ေနရာအတြက္ ေထာက္ခံဖို့ အလားတူ ယံုၾကည္မွႈေတြ ႐ွိလာတယ္လို့ ေျပာျပီး အာဆီယံက ျမန္မာနိုင္ငံကို အမွတ္ေပးလာပါတယ္။ ျမန္မာဟာ အာဆီယံ အဖြဲ့၀င္အျဖစ္နဲ့ တံု့ျပန္ေဆာင္႐ြက္ခဲ့ပါတယ္လို့ အာဆီယံရဲ့ ေျပာဆိုခ်က္ကို ျပီးခဲ့တဲ့ ေျခာက္လအတြင္း ျဖစ္ထြန္းခဲ့တဲ့ ျပုျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြက ေထာက္ခံေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေရ႐ွည္အျမင္႐ွိဖို့ အေရးၾကီးတယ္လို ့ ထင္ပါတယ္။ ေမး - အာဆီယံ ဥကၠ႒ ျဖစ္မယ့္ အလားအလာကပဲ ျပုျပင္ေျပာင္းလဲမႈကို တြန္းအား​ ​ေပးလိုက္တာလို ့တခ်ဳိ့က ေျပာပါတယ္။ ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ့ ၂၀၁၄ ခုနွစ္မွာ ျမန္မာနိုင္ငံကို ဘယ္လိုအေနအထား ေရာက္ေစခ်င္တယ္ ထင္သလဲ။ ေျဖ - က်ေနာ္ ျမန္မာနိုင္ငံကို မေရာက္ဖူးေသးပါဘူး။ ၂၀၀၆ ခုနွစ္ကတုန္းက ဥကၠဌ ရာထူး ယူရမွာ ျဖစ္ေပမယ့္ ျမန္မာဟာ မယူဘဲ ေနခဲ့ပါတယ္။ အခုေတာ့  ျမန္မာဟာ ေဒသနဲ ့နိုင္ငံတကာ အသိုင္းအ၀ိုင္းထဲမွာ ပံုမွန္ အဖြဲ့၀င္ ျဖစ္လာနိုင္တာကို ျပခ်င္ေနတယ္ဆိုေတာ့  အ့့ံမခန္းတိုးတက္မႈေတြ ျဖစ္လာနိုင္ပါတယ္။ အာဆီယံ ဥကၠ႒ေနရာဆိုတာ ျမန္မာနိုင္ငံအတြက္သာမက အာဆီယံ အတြက္လည္း အဓိပၸာယ္အမ်ားၾကီး ႐ွိပါတယ္။ အာဆီယံ အေထြေထြ အတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္ ဆူရင္ရဲ့ ျမန္မာခရီးစဥ္ကို ၾကည့္ရင္ သိသာပါတယ္။ ေနာက္လာမယ့္ သံုးနွစ္ကေတာ့ ေတာ္ေတာ္ အေရးပါပါလိမ့္မယ္။ တိုးတက္ ေျပာင္းလဲမႈေတြအတြက္ အစိုးရကို စံခ်ိန္စံညြွႊန္းသတ္မွတ္မယ့္ သံုးနွစ္ ျဖစ္ေနလို့ပါ။ သည့္ထက္ ေက်ာ္ျပီးေတာ့ က်ေနာ္ မခန့္မွန္းနိုင္ေသးပါဘူး။ ဒီေန့ ကမၻာၾကီးထဲမွာ အေျခအေန အမ်ဳိးမ်ဳိး ႐ွိတယ္ေလ။ ဒါေတြက အစိုးရအဖြဲ့ထဲမွာ အေျပာင္းအလဲေတြ ျဖစ္ေစနိုင္တယ္။ ေမး - ေဆာင္းပါးတခုတည္း​မွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ ျမန္မာနိုင္ငံ အာဆီယံ ဥကၠ႒ ျဖစ္မယ့္အေပၚ သိပ္သေဘာမက်ဘူးလို့ ခင္ဗ်ားေရးထားတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ အာဆီယံနဲ့ ပူးေပါင္းျပီး ျမန္မာနိုင္ငံ ေကာင္းေအာင္ လုပ္ရမယ္လို့လည္း ခင္ဗ်ား ေျပာထားတယ္။ ဘာဆိုလိုခ်င္တာလဲ​။ ေျဖ -​ ​ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ျမန္မာကို အာဆီယံဥကၠ႒ေနရာေပးဖို့​ ​ဆံုး​​ျဖတ္ခ်က္ကို ​၂၀၁၁ နွစ္ကုန္မွာ မဟုတ္ဘဲ အဲသည္ေနာက္မွာမွ ဆံုးျဖတ္ေစခ်င္ခဲ့တယ္လို့ က်ေနာ္ ေျပာတာပါ။ ျပုျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြဟာ ေနာက္ျပန္လွည့္လို မရဘူးဆိုတာကို အစုိးရက သက္ေသျပဖို့ လိုတယ္လို့ သူက ေထာက္ျပခ်င္ပံုပဲ။ ဒါေပမယ့္ သက္ေသျပျပီးျပီလို့ပဲ က်ေနာ္ယူဆပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ နိုင္ငံေရးနယ္ထဲ ျပန္၀င္လာတာရယ္၊ သူ့ပါတီကို ျပန္မွတ္ပံု တင္တာရယ္ဟာ သက္ေသေတြပါ။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေနနဲ့ အာဆီယံနဲ့ လက္တြဲျပီး အလုပ္လုပ္ဖို့ လိုအပ္ပါတယ္။ မၾကာခင္မွာ သူဟာ လြြွႊတ္ေတာ္အမတ္ တေယာက္ ျဖစ္လာမွာမို့ပါ။ လာမယ့္ ဧျပီလ ေ႐ြးေကာက္ပြဲမွာ သူနိုင္မယ္လို့ က်ေနာ္ ယံုၾကည္ပါတယ္။ ေနာက္ အာဆီယံကိုေရာ အာဆီယံနိုင္ငံအားလံုးက လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ မိတ္ေဆြေတြကိုပါ သူ သိကြ်မ္းလာပါလိမ့္မယ္။ အာဆီယံကို သူ လ်စ္လ်ဴ႐ွႈလို့ မရဘူး။ ဒါဟာ အခြင့္အလမ္းေကာင္း တခုလို့ က်ေနာ္ ျမင္ပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ့ အာဆီယံ ဆက္ဆံေရးဟာ ဒီနွစ္တေလွ်ာက္လံုး ေကာင္းခဲ့တယ္လို့ က်ေနာ္ မေျပာလိုပါဘူး။ အာဆီယံက သူ့ကို မေထာက္ခံဘူးေလ။ အာဆီယံက အစိုးရကိုပဲ ေထာက္ခံ ေနခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၉၅ ခုနွစ္ကတည္းက သူ့မွာ နစ္နာမွႈေတြ အမ်ားၾကီး ႐ွိခဲ့တယ္။ အာဆီယံ သံတမန္ေတြက သူနဲ့ အျပုသေဘာ ေဆာင္တဲ့ ေတြ့ဆံုဖို့ေတာ့ ၾကိုးစားခဲ့ပါတယ္။ ေမး - သည္အဆင့္ဟာ ကုစားမႈေတြ လုပ္ရမယ့္ အဆင့္လို ့​  ခင္ဗ်ားေရးခဲ့တယ္​ ​မဟုတ္လား။ ေျဖ - ဟုတ္ပါတယ္။ အာဆီယံအတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္နဲ့ ​ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ့ ေတြ့ဆံုမွႈဟာ သိပ္ခက္ခဲမယ္လို့ က်ေနာ္ထင္တယ္။ ျမန္မာနိုင္ငံကို ပံုမွန္ အဖြဲ့၀င္နိုင္ငံအျဖစ္ ေရာက္ေစတာေၾကာင့္ အဲဒီေတြ့ဆံုမွႈက အေရးပါတဲ့ သမိုင္းမွတ္တိုင္တခုပါ။ ၁၉၉၇ ခုနွစ္မွာ ျမန္မာကို အဖြဲ့၀င္အျဖစ္ ၀င္ျပုခဲ့ေပမယ့္၊ အဲဒီ ၁၅ နွစ္တာ တေလွ်ာက္မွာ ျမန္မာနိုင္ငံဟာ အာဆီယံ မိသားစုရဲ့ အစိတ္အပိုင္း တကယ္ မျဖစ္ခဲ့ပါဘူး။ ပံုမွန္အဖြဲ့၀င္အျဖစ္ ရ႐ွိတာက အခု ပထမဆံုးအၾကိမ္ပါ။ ခင္ဗ်ား သိတဲ့အတိုင္းပဲ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ့ အာဆီယံ ေတြ့ဆံုတာလည္း ဒါ ပထမဆံုး အၾကိမ္ပါ။ သိပ္ အေရးပါ ပါတယ္။ ေမး - ဒါဆိုရင္ ေဒါက္တာဆူရင္က အစိုးရနဲ့ ဆက္ဆံတာထက္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ ့ ပိုျပီး ဆက္ဆံရမွာလား။ ေျဖ - အဲသည္လိုေတာ့လည္း မဟုတ္ပါဘူး။ ေဒါက္တာ ဆူရင္က အေရးပါသူေတြ အားလံုးနဲ့ ဆက္ဆံရပါမယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ျမန္မာက ေခတ္မီဖြံ့ျဖိုးေရးေရာ၊ အာဆီယံနဲ့ ပူးေပါင္းေရးကိုပါ လုပ္ေနလို့ပါ။  ဦးသိန္းစိန္ရဲ့ အျမင္ အေရးၾကီးသလိုပဲ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ့ အျမင္လည္း အေရးၾကီးတယ္လို့ ထင္ပါတယ္။​ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းဖို့၊ ေဒသတြင္း ပူးေပါင္း ေဆာင္႐ြက္ဖို့၊ လူေနမွႈ အဆင့္အတန္း က်န္းမာေရးေစာင့္ေ႐ွာက္မွႈနဲ့ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ လုပ္ငန္းေတြ တိုးတက္ေစဖို့ကို အလြန္ ေထာက္ခံတဲ့သူပါ။ အဲဒါေတြက အာဆီယံ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြပါ။ ဒါေၾကာင့္ ေဒၚစုဟာ ဒီလုပ္ငန္းစဥ္ေတြ ထဲမွာ ပါ၀င္လာဖို့ လိုပါတယ္။ အခု အာဆီယံဟာ အသိုင္းအ၀ိုင္းတခု တည္ေဆာက္ဖို့ လုပ္ေနပါတယ္။  အာဆီယံ အ၀န္းအ၀ိုင္းၾကီး ျဖစ္လာဖို့ ရက္ေပါင္း ၁၁၀၀ ေလာက္ပဲ လိုပါေတာ့တယ္။ အေရးပါသူအားလံုး အဲဒီရည္မွန္းခ်က္ထဲမွာ ပါ၀င္သင့္တယ္ ထင္ပါတယ္။ ေမး - အခုအခ်ိန္မွာ ျမန္မာနိုင္ငံဟာ ရင္းနွီးျမႈပ္နွံမႈအတြက္ အေကာင္းဆံုးေနရာတခု ျဖစ္လာေနျပီလို့ ေျပာေနၾကပါတယ္။ မၾကာခင္ကပဲ အာ႐ွစီးပြားေရးသမားအဖြဲ ့တခု ျမန္မာနိုင္ငံကိုလာျပီး ရင္းနွီးျမႈပ္နွံမႈ အလားအလာကို လာၾကည့္ပါတယ္။ အရင္းအနွီးေတြ အလံုးအရင္းနဲ့ ၀င္လာေအာင္ စီးပြားေရးကို ဖြင့္ေပးလိုက္ရင္ ဘာအနၱရာယ္ေတြနဲ့ ရင္ဆိုင္ရနိုင္သလဲ။ ေျဖ - ျမင္တဲ့အတိုင္းပဲ ျမန္မာနိုင္ငံအေျခအေနက အသစ္အဆန္း မဟုတ္ပါဘူး။ ျမန္မာနိုင္ငံဟာ နွစ္ေပါင္း အေတာ္ၾကာေအာင္ ပိတ္ေနခဲ့တာပါ။ ၁၉၉၀ ခုနွစ္ေတြကို က်ေနာ္ ျပန္အမွတ္ရတယ္။ ကေမၻာဒီးယားမွာ တံခါးဖြင့္လိုက္ေတာ့ ရင္းနွီးျမႈပ္နွံသူေတြ အလုအယက္ ေျပး၀င္လာတာပဲ။ အဲဒီ ကေမၻာဒီးယားတို့  ဗီယက္နမ္တို့ဆီက သင္ခန္းစာ ယူစရာ အမ်ားၾကီး ႐ွိပါတယ္။ က်ေနာ့္အထင္ အေျခခံအေဆာက္အအံုေတြ တိုးတက္ေအာင္ လုပ္ဖို့ လိုပါတယ္။ အစိုးရဌာနေတြမွာေရာ ပုဂၢလိက က႑ေတြမွာပါ စြမ္းရည္ တိုးတက္ေအာင္ လုပ္ဖို့လိုပါတယ္။ ကမၻာ့ဘဏ္၊ IMF ၊ ADB နဲ့ အျခား NGO ေတြ ျမန္မာနိုင္ငံထဲ သြားေနတာဟာ ရင္းနွီးျမႈပ္နွံမွႈေတြ စီး၀င္လာတာကို ကိုင္တြယ္နိုင္ဖို ့အတြက္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဌာေနလူထုေတြက ျပည္ပက လာတာမွန္သမွ်ကို အသံုးခ်နိုင္ေအာင္ ျမန္မာနိုင္ငံရဲ့ အမ်ဳိးသားအက်ဳိးစီးပြားကို ကာကြယ္ထားရမယ္။  ျမန္မာနိုင္ငံအေနနဲ့ အလြန့္ကို ဂ႐ုစိုက္ရမယ္၊ သတိထားရမယ္။ အျခား အာဆီယံနိုင္ငံေတြဆီက သင္ခန္းစာယူစရာ အမ်ားၾကီး ႐ွိပါတယ္။ အခုအခ်ိန္မွာ ျမန္မာဟာ အာဆီယံရဲ့ အခ်စ္ေတာ္ အသစ္ကေလး ျဖစ္ေနတယ္၊၊ ေမး - ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကေတာ့ လုပ္ငန္း႐ွင္ေတြကို ခဏေလာက္ ေစာင့္ၾကည့္ပါဦးလို့ ေျပာတယ္။ သူတို့ အက်ဳိးအတြက္ေရာ ျမန္မာနိုင္ငံ အက်ဳိးအတြက္ေရာေပါ့။ ဒီအေပၚမွာ ဘယ္လို ထင္သလဲ။ ေျဖ - ရင္းနွီးျမႈပ္နွံမယ့္သူေတြကေတာ့ ေစာင့္မွာ မဟုတ္ဘူး။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ေဒသသစ္ကို သူတို့သြားခ်င္လို့ပဲ။ သူတို့က စြန့္စားရမွာေတြကို တြက္ခ်က္ျပီးပါျပီ။ အခု သြားရင္ စြန့္စားရတာ မွန္ေပမယ့္ ေနာက္မွ သြားရင္ ပိုျပီး စြန့္စားရလိမ့္မယ္။   ေမးျမန္းခန္း ဒုတိယပိုင္းကို ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္။