ကိုယ္ပိုင္ျပ႒ာန္းခြင့္၊ ပဋိညာဥ္ႏွင့္ သတၱိ
DVB
·
May 31, 2017
ညီလာခံကာလ 11st UPDJC မွာ အႀကိတ္အနယ္ ေဆြးေႏြးခဲ့ရတဲ့ ဖက္ဒရယ္မူကေတာ့ ‘ခြြဲမထြက္ေရး’ နဲ႔ ‘ကိုယ္ပိုင္ျပ႒ာန္းခြင့္’ ျဖစ္ပါတယ္။
(၁) အစိုုးရအစုအဖြဲ႔ (အစိုးရ၊ လႊတ္ေတာ္နဲ႔ တပ္မေတာ္) သေဘာထား
အစိုးရအစုအဖြဲ႔ကေတာ့ ခြဲမထြက္ဘူး ဆိုတဲ့ အာမခံခ်က္/ကတိကဝတ္ လိုခ်င္ပါတယ္။ သမိုင္းဒဏ္ရာ၊ သမိုင္းသင္ခန္းစာနဲ႔ စိုးရိမ္ပူပန္မႈေတြ ေျဖေဖ်ာက္ေပးႏိုင္ဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ရပ္တည္ခ်က္က ‘ခြဲမထြက္ေရး’ကို အာမခံၿပီး "ကိုယ္ပိုင္ျပ႒ာန္းခြင့္" ကို ယူပါ ဆိုတာပါပဲ။
(၂) တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းမ်ား သေဘာထား
တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းမ်ား (EAOs) ကေတာ့ ခြဲမထြက္ေရးကို "ႁခြင္းခ်က္ျဖင့္ လက္ခံလို"ပါတယ္။ တန္းတူေရး၊ ကိုယ္ပိုင္ျပ႒ာန္းခြင့္ ရွိေနသမၽွ ခြဲမထြက္ဘူး ဆိုတဲ့ Conditional Clause ကို ထားလိုပါတယ္။
(၃) ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ား သေဘာထား
ႏိုင္ငံေရးပါတီအမ်ားစုက အစိုးရ သေဘာထားအတိုင္း ရပ္တည္ၿပီးေတာ့ တဦးတေလက EAOs သေဘာထားအတိုင္း ရပ္တည္ခဲ့ပါတယ္။
ပဋိညာဥ္
ဒီေတာ့ အဓိက ညႇိႏႈိင္းရတာက အစိုးရနဲ႔ EAOs ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ အစိုးရနဲ႔ EAOs အၾကား ပဋိညာဥ္ရရွိဖို႔ အႀကိတ္အနယ္ ေဆြးေႏြးခဲ့ရပါတယ္။
ႁခြင္းခ်က္ထားရွိျခင္းဟာ အႏၲရာယ္ႀကီးမားတယ္၊ မူအရကို ခြဲမထြက္ေရး ခုိင္ခိုင္မာမာ ျဖစ္သင့္တယ္။ Conditional Clause ဆိုတာက ေျပာင္းျပန္ေတြးရင္ မရွိဘူးဆိုရင္ ခြဲထြက္ႏုိင္တယ္ ဆိုတဲ့သေဘာ သက္ေရာက္ေနတယ္။ Condition ကို ဘယ္သူက ဆုံးျဖတ္ေပးမလဲ၊ အဓိပၸာယ္ ဘယ္လိုဖြင့္မလဲ၊ ဒီလို အ႐ႈပ္အေထြးေတြ ရွိလာႏုိင္တဲ့အတြက္ ခြဲထြက္ေရး ေတာင္းဆိုမႈေတြ ျဖစ္လာႏုိင္တယ္။
အခု ေခါင္းေဆာင္ေတြ ခြဲမထြက္ဘူး ယုံၾကည္ေပမယ့္ ေနာင္လာမယ့္ အႏွစ္ ၅၀၊ အႏွစ္ ၁၀၀ မွာ ႐ႈပ္လာႏုိင္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ခုကတည္းက ျပတ္ျပတ္သားသား မူအရ ခြဲမထြက္ဘူးဆိုတဲ့ အာမခံခ်က္ေပးဖို႔ လိုတယ္ ဆိုတာကို အစိုးရဘက္က ရွင္းျပပါတယ္။ (အစိုးရေရာ တပ္မေတာ္ေရာ လႊတ္ေတာ္ေရာ)
အေျခခံဥပေဒေတြဟာ Supreme Law ျဖစ္တဲ့အတြက္ ဥပေဒေၾကာင္းအရ ခြဲထြက္ခြင့္၊ ကိုယ္ပိုင္ျပ႒ာန္းခြင့္နဲ႔ ကိုယ္ပိုင္အေျခခံဥပေဒတို႔ဟာ တိုက္႐ိုက္ ခ်ိတ္ဆက္ေနျပန္ပါတယ္။ ကမာၻ႔ႏုိင္ငံေတြရဲ႕ အေျခခံဥပေဒေတြမွာ ဂ႐ုတစိုက္ ကန္႔သတ္ထားတာေတြ ရွိပါတယ္။ Internal Self-determination လို႔ တိတိက်က် ျပ႒ာန္းထားတာေတြလည္း ရွိပါတယ္။ ကြန္ဖက္ဒေရးရွင္းနဲ႔ ဖက္ဒေရးရွင္းမွာကိုက Self-determination နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အေရးႀကီးလွတဲ့ စကားရပ္ေတြ ရွိပါတယ္။ self-rule နဲ႔ Self-determination အမ်ားႀကီး ကြာပါတယ္။
NCA စတင္ညႇိႏႈိင္းခဲ့စဥ္ကတည္းက "ခြဲထြက္ခြင့္"က လြဲလို႔ ႀကဳိက္တာ ေဆြးေႏြးႏိုင္တယ္ဆိုၿပီး ကမ္းလွမ္းခဲ့သလို EAOs ေတြကလည္း ခြဲမထြက္ပါဘူး ဆိုတဲ့ ကတိကဝတ္နဲ႔ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ EAOs ေတြကလည္း ခြဲထြက္ခ်င္စိတ္ မရွိပါဘူး ဆိုတဲ့ စကားကို အခါခါ ေျပာၾကားခဲ့ၾကပါတယ္။
တခ်ဳိ႕ EAOs ေတြကလည္း ဒို႔တာဝန္အေရးသုံးပါးကို လက္ခံတယ္၊ ခြဲထြက္တယ္ ဆိုတာက သူတို႔ရဲ႕ မူလအခြင့္အေရး ျဖစ္တယ္၊ ခြဲမထြက္ဘူး ဆုိတာကို ကတိကဝတ္ျပဳဖို႔ ခက္ခဲေနတယ္၊ လူမ်ဳိးအလိုက္ အမ်ဳိးသားအဆင့္ ႏုိင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲ က်င္းပခြင့္နဲ႔ လူထုသေဘာထားကို ရယူၿပီးမွ ဒီအခ်က္ကို သေဘာ တူ၊ မတူ သေဘာထား ေပးခ်င္တယ္ ဆိုတာကို ေဆြးေႏြးပါတယ္။
ဒီေနရာမွာ ႏွစ္ဖက္ သေဘာတူညီခ်က္ မရႏုိင္ေတာ့တဲ့အတြက္ ဆက္လက္ၿပီး ေဆြးေႏြးရင္လည္း တင္းမာမႈေတြ ပိုၿပီး ျမင့္လာႏုိင္တဲ့အတြက္ ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံ ပုဂၢဳိလ္က ေနာက္မွ ဆက္လက္ေဆြးေႏြးပါဆိုၿပီး ဆုံးျဖတ္ေပးခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ညီလာခံမွာ ဘယ္လို အေျဖထြက္မလဲ ဆုိတာက ေမးခြန္းတခုအျဖစ္ က်န္ေနပါတယ္။
သတၱိ
"သတၱိရွိလို႔ စစ္တိုက္တယ္။ သတၱိရွိလို႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးတယ္" ဆိုတာက ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေစာမူတူးေဆးဖိုးရဲ႕ ထင္ရွားတဲ့ စကား ျဖစ္ပါတယ္။
ေခတၱနားခ်ိန္ေတြမွာ ပဒိုမန္းၿငိမ္းေမာင္နဲ႔ စကားေတြ ေျပာျဖစ္ပါတယ္။ NCA ကို သတၱိရွိရွိ လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္မွာ ႏုိင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲ Political Dialogue မွာလည္း သတၱိရွိဖို႔ လိုတယ္ ဆိုတာကို ေျပာျဖစ္ၾကပါတယ္။
ပဒိုမန္းၿငိမ္းေမာင္ရဲ႕ ကရင္ေမာ္ဒယ္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးမဟာဗ်ဴဟာကို Political Dialogue စံနမူနာျပ ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ပါဦး ဆိုၿပီး ေျပာျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။
တကယ္ေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးမႈေတြမွာ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္ Win-Win အေျခအေန ရရွိတာက တကယ္ ေအာင္ျမင္မႈ မဟုတ္ေသးပါဘူး။ ဘယ္ဘက္မွ မပါတဲ့ ၾကားက ျပည္သူေတြ ေအာင္ျမင္မွ အမွန္တကယ္ ေအာင္ျမင္မႈ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Win-Win-Win လို႔ ဆိုၾကပါတယ္။
"အစိုးရနဲ႕ တပ္မေတာ္ ဘက္တစ္ဘက္တည္းသာျဖစ္"
လူမႈကြန္ရက္မွာ ေျပာဆိုေဝဖန္ေနၾကသူမ်ားအတြက္ ရွင္းလင္းရရင္ေတာ့ ညီလာခံမွာ အဓိက အစုအဖြဲ႔ႀကီး ၅ ဖြဲ႔ ရွိပါတယ္။
(၁) အစိုးရ၊ (၂) လႊတ္ေတာ္၊ (၃) တပ္မေတာ္၊ (၄) EAOs (၅) ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ားပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အစိုးရနဲ႔ တပ္မေတာ္ဟာ က႑အားလုံးမွာ ထပ္တူထပ္မၽွ တူညီေသာ ရပ္တည္ခ်က္ ရွိပါတယ္။
တပ္မေတာ္ဟာ အစိုးရရဲ႕ တပ္မေတာ္၊ ဒီအစိုးရဟာ တပ္မေတာ္ရဲ႕ အစိုးရ ျဖစ္တဲ့အတြက္ တသးတည္း တည္ရွိပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ အေရးႀကီးလွတဲ့ ႏုိင္ငံေရးက႑မွာ ရပ္တည္ခ်က္ ကြဲစရာ မရွိပါဘူး။
အစုအဖြဲ႔ ၅ ဖြဲ႔ ေဆြးေႏြးမႈအသြင္သဏၭာန္အရ အစိုးရအေနနဲ႔ တပ္မေတာ္ဘက္ EAOs ဘက္ ဟန္ခ်က္မၽွေအာင္ ေျပာရတယ္ ဆိုတာက-
(၁) ႏိုင္ငံေရးမွာ အစိုးရနဲ႔ တပ္မေတာ္ဟာ တစ္သားတည္း တည္ရွိပါတယ္။
(၂) EAOs ဆိုတာက NCA ထိုးၿပီး ညီလာခံထဲေရာက္ေနတဲ့ ေဆြးေႏြးဘက္ေတြကိုသာ ဆိုလိုျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
(၃) စီးပြားေရးက႑၊ လူမႈေရးက႑၊ ေျမယာနဲ႔ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ က႑ေတြမွာ သေဘာတရားအားျဖင့္ တူညီပါတယ္။ ေဝါဟာရ အသုံးအႏႈန္းအခ်ဳိ႕မွာသာ ကြဲျပားမႈ ရွိပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ေစ့စပ္ညႇိႏႈိင္းမႈ သေဘာအရ သေဘာတူညီခ်က္ ရေအာင္ ဟိုဘက္၊ ဒီဘက္ ၾကားကေန ညႇိႏႈိင္းရတာမ်ဳိး ရွိပါတယ္။ (ဒါကို ဆိုလိုျခင္း ျဖစ္ပါတယ္)
အခ်ဳပ္
ျပန္ခ်ဳပ္ရရင္ေတာ့ -
(၁) ေနာက္ညီလာခံမတိုင္မီ ၆ လ ေလာက္ အခ်ိန္ ရွိပါေသးတယ္။ ဆက္လက္ၿပီး ေဆြးေႏြးညႇိႏႈိင္းမႈေတြ အမ်ားႀကီး လုပ္ရဦးမွာပါ။
(၂) ခြဲမထြက္ဘူး အာမခံ-ကိုယ္ပိုင္ျပ႒ာန္းခြင့္ကိုယူ ဆိုတဲ့ ပဋိညာဥ္က ရွိေနဦးမွာပါပဲ။
(၃) ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးမႈအတြက္ ပထမဆုံးညီလာခံ ျဖစ္တဲ့အတြက္ စိတ္ပ်က္စရာ မရွိပါဘူး။ ေနာက္ ညီလာခံမွာ ပိုမိုခိုင္မာတဲ့ အေျခခံမူေတြ ရရွိလာဦးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
(၃၀-၅-၂၀၁၇၊ ေနျပည္ေတာ္)
