ခ်င္းျပည္နယ္သည္ ျမန္မာႏုိင္ငံ ျပည္နယ္မ်ားအနက္ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ အနည္းဆံုးေသာျပည္နယ္ ျဖစ္သည့္အေလ်ာက္ အေအးခ်မ္းဆံုးေသာ ျပည္နယ္တခု အျဖစ္ပါ မွတ္တမ္းတင္မိသည္။ ခ်င္းျပည္နယ္၏ ၿမိဳ႕ေတာ္မွာ ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္အထက္ ေပေပါင္း ၆၁၂၀ ေပ အျမင့္တြင္ တည္ရွိၿပီး ၿမိဳ႕သစ္ရပ္ကြက္၊ ၿမိဳ႕ေဟာင္းရပ္ကြက္၊ ေဈးသစ္ရပ္ကြက္၊ ေဈးေဟာင္းရပ္ကြက္၊ ျပည္ေတာ္သာရပ္ကြက္၊ ေက်ာ္ဘုတ္ရပ္ကြက္ ဆုိၿပီး ရပ္ကြက္ႀကီး ၆ ခုျဖင့္ ဖြဲ႔စည္းထားသည္။ စီးပြားေရးအေနျဖင့္ ေတာင္ယာစိုက္ပ်ိဳးျခင္း လုပ္ငန္းမ်ားကိုသာ အမ်ားဆံုး လုပ္ကိုင္ၾကၿပီး အေအးပိုင္းတြင္ ေပါက္ေရာက္သည့္ မံုညင္း၊ ေဂၚဖီထုပ္၊ ၾကက္သြန္ အနီ၊ အျဖဴ စသည့္ သီးႏွံမ်ားကို အမ်ားဆံုး စိုက္ပ်ိဳးၾကသည္။ ခ်င္းျပည္နယ္သို႔ ႏွစ္စဥ္ ျပည္တြင္းျပည္ပဧည့္သည္မ်ား အဆက္မျပတ္ အလည္အပတ္ ဝင္ေရာက္မႈ မ်ားျပားလ်က္ရွိေနၿပီး ခ်င္းျပည္နယ္သို႔ လာေရာက္ၾကေသာ ဧည့္သည္မ်ားအေနျဖင့္ ခ်င္းျပည္နယ္၏ အမွတ္အသားျဖစ္ေသာ ရိဒ္ ေရကန္တို႔အျပင္ အျခား စိတ္ဝင္စားစရာေကာင္းေသာ ခ်င္းျပည္နယ္၏ သမုိင္းမ်ားတည္ရွိေသာ ေနရာတခုသို႔လည္း မေရာက္မျဖစ္ေအာင္ သြားေလ့ရွိၾကေၾကာင္း သိရသည္။ အဆုိပါ ေနရာကား ခ်င္းျပည္နယ္ တီးတိန္နယ္တြင္ တည္ရွိေသာ ေလသာေတာင္ႏွင့္ ရွားလုမ္ခံတပ္တို႔ပင္ ျဖစ္သည္။ ေလသာေတာင္အား အခ်ိဳ႕က ေလထန္ကုန္းဟုလည္း ေခၚေဝၚၾကၿပီး ခ်င္းဘာသာျဖင့္ (Thang) ဟု ေခၚေဝၚေၾကာင္း သိရသည္။ အဆုိပါ ေလသာေတာင္ကို စစ္ကိုင္းတုိင္းေဒသႀကီး ကေလးၿမိဳ႕မွတဆင့္သြားလၽွင္ ယာဥ္စီးခ်ိန္ ၁ နာရီခြဲခန္႔ အၾကာေလာက္ျဖင့္ ေရာက္ႏုိင္ၿပီး ၿမိဳ႕ေတာ္ ဟားခါးမွဆုိလၽွင္ ခရီးမုိင္ေပါင္း ၉၀ ေက်ာ္ ေဝးေနေသးသည္။ ေလသာေတာင္သည္ သာယာလွပါေသာ ေနခ်င္စဖြယ္ ေအးခ်မ္းလွေသာ ေနရာတခုျဖစ္ၿပီး ခ်င္းျပည္နယ္ ကေနဒီေတာင္ႏွင့္ တဆက္စပ္တည္း တည္ရွိကာ ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္အထက္ ေပေပါင္း ၆၀၀၀ ေက်ာ္ျမင့္ေၾကာင္း သိရသည္။ ေလသာေတာင္တြင္ ခ်င္းျပည္နယ္၏ အတိတ္ေနာက္ခံသမုိင္းမ်ား တည္ရွိေနၿပီး ေရွးယခင္က နယ္ခ်ဲ႔မ်ားကို ေနာက္ဆံုးခံတုိက္ခဲ့ေသာ ခံတပ္တခုလည္းျဖစ္ၿပီး ဒုတိယကမာၻစစ္အတြင္းက စစ္သခ်ဳႋင္းတခုလည္း ျဖစ္ေၾကာင္း မွတ္တမ္းမ်ားအရ သိရသည္။ ေလသာေတာင္သည္ နာမည္ႏွင့္လုိက္ဖက္စြာ ေတာင္ေၾကာႀကီးမ်ားအား ကန္လန္႔ပိတ္ အေနအထားျဖစ္ကာ အဆုိပါေတာင္ေၾကာမွ ေလမ်ားကို ခုခံလုိက္သည့္ပံုစံ ျဖစ္သျဖင့္ ေလမ်ားက ေတာင္ေျခမွ အေပၚသို႔ လၽွံတက္လာကာ ေတာင္ကမ္းပါးတြင္ အက်ႌ၊ ဦးထုပ္ စသည့္ပစၥည္းမ်ား ပစ္ခ်ပါက ေတာင္ေအာက္သို႔ က်မသြားဘဲ ေတာင္ေအာက္ ေလထုမွ အထက္သို႔ တြန္းပို႔ေနသျဖင့္ အေပၚသို႔သာ ျပန္လည္ တက္ေရာက္ေနသည္။ ေလသာေတာင္အနီးတြင္ ခ်င္းတုိင္းရင္းသား ေက်းရြာေပါင္း ၇ ရြာခန္႔ရွိၿပီး တီးတိန္ၿမိဳ႕ႏွင့္ ၂၅ မုိင္ေက်ာ္ ကြာေဝးသည္။ အဓိကေနထုိင္ၾကေသာ မ်ိဳးႏြယ္စုမ်ားမွာ စီးယင္းႏွင့္ ခြာႏူးတုိင္းရင္းသားမ်ိဳးႏြယ္စုတုိ႔ျဖစ္ၿပီး အဆုိပါေဒသတြင္ အာလူးႏွင့္ အျခား ေဆးျမစ္၊ ေဆးဥမ်ား ထြက္ရွိေနသည္။ ေလသာေတာင္တြင္ အမ်ားဆံုး ေပါက္ေရာက္ေနေသာ အပင္မွာ ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္အထက္ ေပေပါင္း ၄၀၀၀ ေက်ာ္မွ ပြင့္သည့္ ေတာင္ဇလပ္ပန္းပင္မ်ားပင္ ျဖစ္သည္။ ထင္း႐ႉးပင္မ်ား အနည္းငယ္ ေပါက္ေရာက္ၿပီး သစ္ခြ႐ိုင္းမ်ား အလြန္မ်ားျပားစြာ ေတြ႔ရသည္။ ေလသာေတာင္အား ေဒသအေခၚအားျဖင့္ ဖုိ႔တဝိႈက္ေတာင္ဟုလည္း အမည္တပ္ ေခၚေဝၚၾကေသးသည္။ ဖုိ႔တဝိႈက္ေတာင္ဟု ေခၚဆုိရျခင္းမွာ ခ်င္းျပည္နယ္၏ ေနာက္ဆံုးခံတပ္ျဖစ္ေသာ ရွားလုမ္ေျမကတုတ္ခံတပ္အား (၁၈၈၉ ခုႏွစ္၊ ေမလ ၄) ရက္ေန႔တြင္ သိမ္းပိုက္ကာ ခ်င္းပိုင္နက္ နယ္ေျမအားလံုးကို စိုးမုိးအုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သူ၊ (၁၈၈၉ ဇန္န၀ါရီလ ၄) ရက္ေန႔တြင္ ထုတ္လုိင္ခံတပ္ (အမွတ္-၄ ခံတပ္) အား စတင္တည္ေဆာက္ခဲ့သူ အထက္ဗမာျပည္တြင္ ၿဗိတိသၽွဘုရင့္တပ္မေတာ္အား ကြပ္ကဲေသာ တပ္မမႉး ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေဂ်ာ့ဝိႈက္ကို အမည္စြဲကာ ေခၚေဝၚထားေၾကာင္းလည္း သမုိင္းမွတ္တမ္းမ်ားအရ သိရသည္။ ေလသာေတာင္တြင္ အထင္ကရအားျဖင့္ လက္ဝါးကပ္တုိင္တခုကို စိုက္ထူထားၿပီး အဆုိပါ လက္ဝါးကပ္တုိင္တြင္ ခ်င္း၊ ျမန္မာ၊ အဂၤလိပ္ သံုးဘာသာျဖင့္ မွတ္တမ္းအခ်ိဳ႕ကို ေရးထုိးထားသည္ကို ေလ့လာႏုိင္သည္။ အဆုိပါ လက္ဝါးကပ္တုိင္အား ခ်င္းခရစၥယာန္ ယံုၾကည္သူတုိ႔သည္ ေယ႐ႈခရစ္ေတာ္ ေမရွိယဘုရားရွင္၏ ေက်းဇူးေတာ္၌ လြတ္ေျမာက္ျခင္း သေကၤတဟု လက္ဝါးကပ္တုိင္မွတ္တမ္းတြင္ ေရးထုိးထားၿပီး သိကၡာေတာ္ရ ဆရာေတာ္မ်ား၊ မိသားစုမ်ားႏွင့္ (၁၈၈၉ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၂၈) ရက္ေန႔တြင္ စီးယင္းခ်င္းလူမ်ိဳးမ်ား၏ နယ္ခ်ဲ႔ခုခံေရးတုိက္ပြဲတြင္ က်ဆံုးခဲ့ေသာ ၿဗိတိသၽွ ဘုရင့္တပ္မေတာ္မွ ဗုိလ္မႉးအိပ္ခ်္ အက္ဖ္ စတီဗင္တုိ႔အတြက္ ေအာက္ေမ့ဖြယ္ စိုက္ထူကာ ယခင္ ထုတ္လိုင္ မ်က္ႏွာျဖဴသခ်ဳႋင္းမွ ဒုတိယကမာၻစစ္သခ်ဳႋင္းရွိရာ ယခု ေလသာေတာင္သို႔ ေျပာင္းေရႊ႕စိုက္ထူထားေၾကာင္း သိရသည္။ အလည္အပတ္ ေလ့လာသူမ်ားအေနျဖင့္ ေလသာေတာင္မွတဆင့္ ေလသာေတာင္ႏွင့္ မနီးအေဝး ၆ မုိင္ခန္႔အကြာတြင္ ရွားလုမ္ေျမ ကတုတ္ခံတပ္သို႔လည္း သြားေရာက္ေလ့လာႏုိင္ၿပီး ရွားလုမ္ခံတပ္သို႔ ေလသာေတာင္ မေရာက္ခင္ သိုင္းငယ္ေက်းရြာမွ တီးတိန္သို႔ လမ္းမခြဲဘဲ ဖလမ္းသို႔အသြား လမ္းမေပၚမွာ ေအာက္ဘက္သို႔ အဆင္းလမ္းအတုိင္း သြားရသည္။ ရွားလုမ္ခံတပ္တြင္ ယခင္ ေျမကတုတ္ ခံတပ္အေဆာက္အဦေဟာင္းမ်ား၊ က်ဆံုးသြားခဲ့ေသာ ရဲေဘာ္ ရဲေမမ်ား၏ အမွတ္တရ ေက်ာက္စာမ်ား၊ အမွတ္အသားမ်ားႏွင့္ ရွားလုမ္ခံတပ္သမုိင္းအား ေရးထြင္းထားေသာ ေက်ာက္စာမ်ား တည္ရွိသည္။ ခ်င္းျပည္သို႔ ေလ့လာလည္ပတ္မည္ဆုိပါက ခ်င္းျပည္နယ္၏ အထင္ကရ အသည္းပံု ရိဒ္ေရကန္အျပင္ ခ်င္းျပည္နယ္၏ စိတ္ဝင္စားဖြယ္ နယ္ခ်ဲ႔ဆန္႔က်င္ခဲ့ပံု သမုိင္းအမွတ္အသားမ်ားရွိရာ ေလသာေတာင္ႏွင့္ ရွားလုမ္ခံတပ္အားလည္း လာေရာက္ ေလ့လာသင့္ၿပီး အဆုိပါေနရာမ်ားသို႔ စစ္ကိုင္းတုိင္းေဒသႀကီး ကေလးၿမိဳ႕မွတဆင့္ သြားေရာက္ေလ့လာမည္ဆုိပါက ဆုိင္ကယ္ခရီးႏွင့္ပင္ သက္သာစြာ သြားေရာက္ ေလ့လာႏုိင္ၿပီး ကေလးၿမိဳ႕မွ မနက္ခင္း ေစာေစာထြက္ကာ ည အေစာပိုင္းတြင္ ကေလးၿမိဳ႕သို႔ ျပန္လည္ေရာက္ရွိ အနားယူႏုိင္ၿပီး ညအိပ္ေလ့လာႏုိင္ပါက ပိုမိုျပည့္စံုေသာ စိတ္ဝင္စားဖြယ္ရာ သမုိင္းမ်ားႏွင့္ ရာသီဥတု၏ ေအးခ်မ္းမႈမ်ားကို ခံစားႏုိင္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း ဤေဆာင္းပါးျဖင့္ ဧည့္သည္မ်ားအား လမ္းညႊန္တင္ျပမႈ ျပဳလုိက္ရပါေတာ့သည္။ မင္းရဲစစ္ႏိုင္