၂၁ ရာစုပင္လုံနဲ႔ ဖက္ဒရယ္ဒီမုိကေရစီ သုံးသပ္ခ်က္ - အယ္ဒီတာစကားဝုိင္း
DVB
·
May 22, 2017
ဒီတပတ္ေဆြးေႏြးမယ့္ အေၾကာင္းအရာကေတာ့ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ကို ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွစ္လို႔ ႏိုင္ငံေတာ္အတုိင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က သတ္မွတ္ထားပါတယ္။ အဲဒါနဲ႔တၿပိဳင္တည္း လာမယ့္ ၂၄ ရက္မွာ ဒုတိယပင္လံု ျပန္လည္ဖြင့္ဖုိ႔ရွိပါတယ္။ မၾကာခင္ ရက္ပိုင္းေတြကလည္း ျပည္နယ္ေတြမွာ ျပည္နယ္ကြန္စတီက်ဴးရွင္း၊ ဖက္ဒရယ္ကို ဦးတည္တဲ့ ျပည္နယ္ေတြရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ပံုကို ေရးခြင့္ေပးတယ္ဆိုၿပီးေတာ့ ေပၚေပါက္လာပါတယ္။ အဲဒါနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ဘာေတြျဖစ္လာႏိုင္မလဲဆိုတာကို ေဆြးေႏြးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီတပတ္ ေဆြးေႏြးမယ့္သူေတြကေတာ့ ႏုိင္ငံေရးေလ့လာသုံးသပ္သူ ဦးသန္းစိုးႏိုင္နဲ႔ မဟာဗ်ဴဟာႏွင့္ မူဝါဒေလ့လာေရးဂ်ာနယ္ အယ္ဒီတာ ဦးေနထြန္းႏိုင္တုိ႔ ျဖစ္ပါတယ္။
ဦးတိုးေဇာ္လတ္ (ဒီဗီြဘီ)
“ဆရာ့ကို အရင္ဆံုး ေမးပါရေစ။ ခုေလာေလာဆယ္မွာ ဖက္ဒရယ္ဆိုတဲ့ စကားလံုးကို ေျပာလုိ႔ေတာင္မရတဲ့ အဆင့္ကေန ဒါကို ေရးဆဲြခြင့္ေပးမယ္။ ဒါေပမယ့္ အေျခခံဥပေဒကိုေတာ့ ေက်ာ္လြန္ခြင့္မရဘူး။ အဲဒီေတာ့ တကယ္တမ္း တိုင္းရင္းသားေတြ ေတာင္းေနတာနဲ႔ အခုေပးတာ ဘာေတြ ရစရာရွိလဲ၊ ဘာေတြ ဆက္လုပ္ဖုိ႔ရွိလဲ။ ဆရာ စၿပီး ေဆြးေႏြးေပးပါဦးခင္ဗ်။”
ဆရာသန္းစိုးႏိုင္ (ႏိုင္ငံေရးေလ့လာသံုးသပ္သူ)
“ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ေပါ့ ဆရာရယ္။ ျပည္နယ္ေတြကို ဖက္ဒရယ္မူ ဖဲြ႔စည္းပံုေရးဆဲြခြင့္ ေပးတယ္ဆိုတာကေတာ့ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္အတြင္း တိုးတက္တဲ့ လကၡဏာတခုလို႔ က်ေနာ္တို႔က ယူဆပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္တုိ႔က ဒါက မားသားေလာ ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒေအာက္မွာ ဖဲြ႔စည္းပုံရွိရမယ္။ ၂၀၀၈ ဖဲြ႔စည္းပံုရဲ႕ မိန္းဖရိန္ေတြကို နာခံၿပီးလုပ္ရမွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ေပၚထြက္လာႏိုင္တဲ့ ျပည္နယ္ေတြရဲ႕ အခြင့္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ကေတာ့ အေတာ္ႀကီး အကန္႔အသတ္ ရွိလိမ့္မယ္လို႔ က်ေနာ္တုိ႔ ယူဆပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ အမွန္ကေတာ့ ဖက္ဒရယ္ေဘာင္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့အခါမွာ သူ႔တိုင္းျပည္၊ သူ႔ထူးျခားခ်က္နဲ႔သူေတာ့ ရွိတာေပါ့။ ဒါေပမယ့္ အေျခခံအားျဖင့္ က်ေနာ္တို႔နဲ႔ ေတာ္ေတာ္ေလးနီးတာက အိႏိၵယဖက္ဒရယ္ပံုစံနဲ႔ က်ေနာ္တို႔က နီးတယ္။ အိႏိၵယမွာလည္း ျပည္နယ္ေတြကို ျပည္နယ္ကြန္စတီက်ဴးရွင္းေတြကို ဆဲြခြင့္ေပးထားတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဗဟိုအစိုးရကလည္း လုပ္ခ်င္တိုင္း လုပ္ခြင့္မရဘူး။ ဒါေပမယ့္ အိႏၵိယျပည္ရဲ႕ အေျခခံဖဲြ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုဥပေဒက Fully Democratic ကြန္စတီက်ဴးရွင္း ျဖစ္တာကိုး။ အဲဒီေအာက္မွာ ျပည္နယ္ေတြကို ခဲြေဝေပးတဲ့အခါမွာလည္း ေတာ္ေတာ့္ကို တရားမၽွတၿပီးေတာ့ ဒီမိုကေရစီက်တဲ့ ဖဲြ႔စည္းပံုေတြ ျဖစ္တဲ့အခါက်ေတာ့ အဲဒီလိုဟာမ်ဳိး ျဖစ္လာမယ္ဆုိရင္ေတာ့ ေကာင္းတာေပါ့ဗ်ာ။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္ အဲဒီေလာက္အထိေတာ့ မေမၽွာ္လင့္ရဲပါဘူး။ ဒီမွာ ဇယား ၁၊ ၂၊ ၃ ျပင္မွာလား။ ဒါမွမဟုတ္ရင္ ျပည္နယ္ေတြမွာရွိေနတဲ့ ဝန္ႀကီးအဖဲြ႔နဲ႔ ဝန္ႀကီးအဖဲြ႔ေတြကို ျပည္နယ္က ေရြးခ်ယ္ခြင့္ေတြ ေပးမလားဆိုတဲ့ ကိစၥေတြကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ဆက္ေမၽွာ္လင့္စရာ ျဖစ္တာေပါ့ခင္ဗ်ာ။”
ဦးတိုးေဇာ္လတ္ (ဒီဗီြဘီ)
“ဆရာကေတာ့ ဒါသည္ ေပးေတာ့ေပးတယ္၊ ဒါေပမယ့္ ဇယား ၁၊ ၂၊ ၃ ေပါ့ေနာ္။ ျပည္နယ္ေတြရဲ႕ လုပ္ပိုင္ခြင့္ပဲ ေပးတာလား၊ တကယ့္ကိုပဲ တိုင္းရင္းသားေတြ ေမၽွာ္လင့္တဲ့ တကယ့္ကို ျပည့္ဝတဲ့ ဖက္ဒရယ္ဒီမိုကေရစီအထိပါ သြားမလားဆိုတာ ေျပာသြားတယ္။ ဆရာေနထြန္းႏိုင္လည္း က်ေနာ္ ဒီဟာကိုပဲ ေမးပါမယ္။ တကယ္တမ္း အခု ေပးလိုက္တဲ့အေပၚမွာ ျပည္နယ္ေတြမွာ ေရးဆဲြခြင့္ေပးတယ္။ ဘာရစရာရွိလဲ၊ ေနာက္ထပ္ ဘာေတြလုပ္ဖုိ႔ က်န္ေသးလဲဆိုတာ ျဖည့္စြက္ေဆြးေႏြးေပးပါဦး။”
ဆရာေနထြန္းႏိုင္ (အယ္ဒီတာ၊ The Myanmar Quarterly၊ မဟာဗ်ဴဟာႏွင့္ မူဝါဒေလ့လာေရးဂ်ာနယ္)
“ဒီေရးဆဲြခြင့္ေပးတယ္ဆိုတာက အတည္ေတာ့ မဟုတ္ေသးဘူးေပါ့။ ၂၁ ရာစု ပင္လံုမွာ ေဆြးေႏြးရမယ့္ ေခါင္းစဥ္တခုေပါ့။ ဒါ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပဲြနဲ႔ဆိုင္တဲ့ အေျခခံမူေတြနဲ႔ဆိုင္တဲ့ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု အေျခခံမူေတြေပါ့။ အဲဒီမွာ အေျခခံမူ ၁၀ ခ်က္ ရွိတယ္။ အဲဒီ ၁၀ ခ်က္ကို က်ေနာ္ ဖတ္ၾကည့္တဲ့အခါမွာ ဝိဝါဒကဲြစရာေတြ ရွိတယ္။ နံပါတ္ ၁ အခ်က္က ဘာလဲဆိုေတာ့ ၅(ခ) မွာ ျပ႒ာန္းထားတယ္။ သူတုိ႔ ျပ႒ာန္းထားပံုအရဆိုရင္ ဒီျပည္နယ္ဖဲြ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒေတြဟာ ျပင္ဆင္ၿပီးျဖစ္တဲ့ ဖဲြ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒၿပီးတဲ့ေနာက္မွ ဆဲြရမွာ။ ၂၀၀၈ ကို ျပင္ၿပီးမွ ဆဲြမယ္ဆိုတဲ့သေဘာ သက္ေရာက္တယ္။ တခါ ၆(ဆ) မွာက်ေတာ့ အဲဒီသေဘာ မဟုတ္ျပန္ဘူး။ သူတို႔ရဲ႕ ဒီ ၁၀ ခ်က္မွာတင္ပဲ ဆန္႔က်င္ဘက္ေတြ ျဖစ္ေနတယ္။ ဝိေရာဓိေတြ ျဖစ္ေနတဲ့ကိစၥေတြ ရွိတယ္ေပါ့ေနာ္။ အဲဒီေတာ့ ဒီဟာက ၂၁ ရာစု ပင္လံုညီလာခံမွာ ဒီဘိတ္ျဖစ္လာႏိုင္တဲ့သေဘာ ရွိတယ္။ ေနာက္တခု ဆရာေျပာသြားတဲ့အထဲမွာ ပါတယ္။ ဇယား ၁၊ ၂၊ ၃၊ ၄၊ ၅ ေပါ့ေနာ္။ အဲဒါကို ျပင္သလားဆိုေတာ့ ျပင္ထားတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ လႊတ္ေတာ္သက္တမ္းမွာ ျပင္ထားတယ္။ ၂၀၁၅ ဇူလိုင္မွာ ဥပေဒထြက္ထားတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီဥပေဒေတြက ေနာက္ဆက္တဲြ မလုပ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္မို႔ ဒီေန႔ ဒီအခ်ိန္အထိ အသက္မဝင္လာေသးဘူး။ အဲဒါေတြကို အစိုးရက လုပ္ရမွာေပါ့ေနာ္။ ေလာေလာဆယ္ ျပည္နယ္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္လာရင္ေပါ့။ ေနာက္တခုက ၂၁၆ ကိစၥေပါ့။ တိုင္းေဒသႀကီး ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ေတြ၊ ျပည္နယ္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ေတြကို ေရြးတာ၊ အဲဒါဆိုရင္ ၇၅ ရာခိုင္ႏႈန္း လႊတ္ေတာ္ထဲတင္ ျပတ္တဲ့ ပုဒ္မ။ ကြန္စတီက်ဴးရွင္း ျပင္မယ္ဆိုရင္။ အဲဒါကိုလည္း မျပင္ႏိုင္ေသးဘူးေပါ့။ အဲဒါကိုလည္း တကယ္ ျပင္ေစခ်င္တဲ့ဆႏၵရွိတယ္ဆုိရင္ ျပင္လို႔ရတယ္ေပါ့။ ဒါ အစိုးရက လုပ္လို႔ရမယ့္အပိုင္းေပါ့။ ေနာက္တပိုင္းက တပ္မေတာ္ေပါ့ေလ။ တပ္မေတာ္ရဲ႕ သေဘာထားက ဘယ္လုိရွိလဲဆိုတာ အၿမဲတမ္း စိတ္ဝင္စားၾကတယ္။ ဒီျပည္နယ္ကြန္စတီက်ဴးရွင္းကိစၥေတြကို ၂၀၁၆ ႏိုဝင္ဘာတုန္းက စၿပီး ေဆြးေႏြးတယ္။ အဲဒီတုန္းကေတာ့ တပ္က သေဘာမတူဘူးဆိုတဲ့ သေဘာမ်ဳိး ၾကားရတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ျပင္ခ်င္႐ံုနဲ႔မၿပီးဘူး၊ ႏိုင္ငံေတာ္ဖဲြ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒခံု႐ံုး ရွိတယ္၊ ၿပီးရင္ ေရွ႕ေနခ်ဳပ္နဲ႔ဆိုေတာ့ အဲဒီေပၚမွာ မူတည္ၿပီးေတာ့ တပ္က သေဘာတူသြားတယ္ဆိုၿပီး သိရတယ္ေပါ့။ ေလာေလာဆယ္ အေနအထားအရေတာ့ က်ေနာ္ ထင္တယ္။ လာမယ့္ ၂၀၁၇ ေမ ၂၄ ရက္ေန႔မွာ ဒီကိစၥက ဒီဘိတ္တင္း ျဖစ္လာလိမ့္မယ္။ တျခား ျပႆနာေတြလည္း အမ်ားႀကီး ရွိေနေသးတယ္။”
အျပည့္အစုံကို ႐ုပ္သံဖုိင္တြင္ ၾကည့္႐ႈနားဆင္ႏုိင္ပါသည္။