ျပုျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြကို ဆက္လုပ္ဖို့ အက်ဥ္းေထာင္ေတြကေန ျပန္လည္ လြတ္ေျမာက္လာတဲ့ ၈၈ မ်ဳိးဆက္ေက်ာင္းသားေတြက  တုိက္တြန္းလုိက္ပါတယ္။ ရန္ကုန္ျမို့ ေတာ္၀င္စင္တာမွာ ပထမဆံုးလုပ္တဲ့ သတင္းစာ ႐ွင္းလင္းပြဲကေန တုိက္တြန္းလိုက္တာပါ။ သတင္းစာ ႐ွင္းလင္းပြဲမွာ ကိုမင္းကိုနိုင္၊ ကိုကိုၾကီး၊ ကိုျမေအး၊ ကိုဂ်င္မီ စတဲ့ ၈၈ မ်ိုးဆက္​ ​ေက်ာင္းသားေတြက​ ​ျပည္တြင္းျပည္ပ မီဒီယာေတြက​ ​ေမးျမန္းတာေတြကို​ ​ျပန္လည္​ ​ေျဖၾကားခဲ့ၾကပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ့ ၾကားျဖတ္ေ႐ြးေကာက္ပြဲ၀င္ဖို့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို ေထာက္ခံတယ္လို့ ၈၈ မ်ဳိးဆက္ေက်ာင္းသားေတြက ဆုိပါတယ္။ ဒီမုိကေရစီေရး၊ ျငိမ္းခ်မ္းေရး၊ ဖြံ့ျဖိုးေရးအတြက္ အစိုးရနဲ့ ပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္ သြားမယ္လုိ့ အဖြဲ့ရဲ့ ေၾကညာခ်က္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ လက္႐ွိ နုိင္ငံေရးအေျခအေနအေပၚ ၈၈ မ်ဳိးဆက္ေက်ာင္းသားေတြရဲ့ သဘာထားနဲ့ပတ္သက္ျပီး ျပန္လည္လြတ္ေျမာက္လာတဲ့ ၈၈ မ်ဳိးဆက္ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ ကိုကိုၾကီးကို ေမးျမန္းထားပါတယ္။ ၈၈ က ဘယ္လမ္းေၾကာင္းကို သြားမွာလဲခင္ဗ်။ ေ႐ြးေကာက္ပဲြလမ္းေၾကာင္းကို သြားမွာလား။ ဒါမွမဟုတ္ရင္ ေ႐ြးေကာက္ပဲြ မ၀င္ဘဲနဲ့ သြားမွာလားဆုိတာေပါ့။ “အခု အဓိကေတာ့ ၾကားျဖတ္ေ႐ြးေကာက္ပဲြနဲ့ ပတ္သက္တဲ့ က်ေနာ္တုိ့ သေဘာထားကို ၾကားျဖတ္ေ႐ြးေကာက္ပဲြနဲ့ ပတ္သက္ျပီးေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ့ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကို ေထာက္ခံတယ္ဆုိတာက ၾကားျဖတ္ေ႐ြးေကာက္ပဲြ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ၀င္ျခင္းကုိ လက္ခံတဲ့သေဘာေပါ့။ ေနာက္တခုကေတာ့ ဒီဆုံးျဖတ္ခ်က္က ဘာပဲေျပာေျပာ စြန့္စားျပီးေတာ့ ဆုံးျဖတ္ရတဲ့ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ျဖစ္တယ္။ အမ်ိုးသားျပန္လည္ သင့္ျမတ္ေရးအတြက္ လက္ေတြ့က်တဲ့ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒီဟာကို က်ေနာ္တုိ့က ၀ိုင္းျပီးေတာ့ ပ့့ံပိုးကူညီသြားမယ္ဆုိတာကို က်ေနာ္တုိ့က ဒါကို သေဘာထား ထုတ္ျပန္ထားတာပါ။” ၈၈ မ်ိုးဆက္ေတြ အေနနဲ့ေတာ့ ဘယ္လိုပုံစံနဲ့ ဆက္သြားမလဲ။ ဥပမာ တိတိက်က်ဆုိရင္ ပါတီဖဲြ့မလား ဆုိတာမ်ိုးကို တခ်ို့စိတ္၀င္စားေနၾကတယ္။ အဲဒီေတာ့ ကုိကုိၾကီး ဘယ္လိုမ်ား ေျပာခ်င္ပါလဲ။ “အခုေလာေလာဆယ္ေတာ့ က်ေနာ္တုိ့ တိတိက်က် ထုတ္ျပန္ထားတာ မ႐ွိေသးပါဘူး။ ဆုိလုိတာက က်ေနာ္တုိ့ထဲမွာ ေက်ာင္းသားနုိင္ငံေရးကေန အသက္အ႐ြယ္ေတြလည္း ရလာျပီ။ နုို္င္ငံေရးကို ထိထိေရာက္ေရာက္ ထဲထဲ၀င္၀င္ ေဆာင္႐ြက္တဲ့ ပုံသ႑ာန္ တခုလည္း ဆနၵ႐ွိတဲ့၊ စိတ္ကူး႐ွိတဲ့ အင္အားစုေတြ ႐ွိပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ တျခား ပုံသ႑ာန္  မ်ိုးစုံနဲ့ဆက္ျပီးေတာ့ လႈပ္႐ွားသြားၾကမွာပါ။” ဆုိလုိတာက အခုခ်ိန္မွာေတာ့ ေယဘုယ် သေဘာေလာက္ပဲ ႐ွိေနတာေပါ့။ “ဟုတ္ပါတယ္။” တိတိက်က် ခုနလို လမ္းေၾကာင္းနွစ္ခု ဆုိတာမ်ိုးေတာ့ ထင္ထင္႐ွား႐ွားေတာ့ မ႐ွိေသးဘူးေပါ့။ ေယဘုယ် ေဆြးေနြးေနတဲ့ အဆင့္ေလာက္ပဲ ေျပာလို့ရမယ္ေပါ့။ “ဟုတ္ပါတယ္။ ေယဘုယ်အားျဖင့္ေတာ့ လြတ္လာတဲ့အခ်ိန္မွာ အခ်ို့က မီဒီယာ အထိုက္အေလ်ာက္ ပြင့္လင္းလာတာကို အသုံးျပုျပီးေတာ့ က်ေနာ္တုိ့ျပည္သူေတြနဲ့ ထိေတြ့နုိင္ဖုိ့အတြက္ က်ေနာ္တုိ့ စျပီးေတာ့ ၾကိုးစားေနတဲ့ ပဲြေလးပါ။” ၈၈ ကေန တေလွ်ာက္လုံး အခက္အခဲေတြ ၾကားထဲမွာလည္း တစုတစည္းတည္း သြားခဲ့တဲ့ပုံစံမ်ိုး ျဖစ္ခဲ့ေတာ့ အကယ္၍ ခုနလို သေဘာထားေတြ အမ်ိုးမ်ိုး ျဖစ္တယ္ဆုိရင္ ဥပမာ တဦးခ်င္းအေနနဲ့ ေ႐ြးခ်ယ္မႈေတြမ်ား ႐ွိလာနုိင္မလား။ “က်ေနာ္တို့က သေဘာထားေတြ အမ်ိုးမ်ိုး ႐ွိတယ္ဆုိတာက ဟန္ခ်က္ညီညီနဲ့ ဆက္ျပီးေတာ့ ေျပာင္းသြားမွာပါ။ အထူးသျဖင့္ ၈၈ မ်ိုးဆက္ ေက်ာင္းသားမ်ားလုိ့ နာမည္ခံထားတာကိုက က်ေနာ္တုိ့ ၈၈ စတင္ခဲ့တာက အနွစ္ ၂၀ ေက်ာ္ လာခဲ့ျပီ။ အဲဒီေတာ့ ျဖစ္သြားတဲ့ ပုံသ႑ာန္ေတြမွာ တေယာက္နဲ့တေယာက္ၾကားမွာ နားလည္မႈ႐ွိ႐ွိနဲ့ တူညီတဲ့ပုံသ႑ာန္ေတြ ႐ွိေကာင္း႐ွိမယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒါေတြအားလုံးဟာ ဟန္ခ်က္ညီညီနဲ့ ဆက္စပ္ျပီးေတာ့ ေဆာင္႐ြက္သြားမွာပါ။” နုိင္ငံေတာ္ သမၼတဦးေဆာင္တဲ့ ဒီအစုိးရအဖဲြ့နဲ့ ပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္မယ္ဆုိတာမ်ိုးကိုလည္း ထူးထူးျခားျခား ေတြ့ရတယ္။ အဲဒါေလးကို နည္းနည္း ႐ွင္းျပေပးပါလား။ “အထူးသျဖင့္ေတာ့ က်ေနာ္္တုိ့ ၂၀၀၇ ခုနွစ္ ဖမ္းခံရတဲ့အခ်ိန္ကေန ၂၀၁၂ ျပန္ထြက္လာတဲ့အခ်ိန္မွာ တခ်ို့အေျပာင္းအလဲေတြ ေတြ့ရပါတယ္။ ဒီအေျပာင္းအလဲေတြထဲမွာ မီဒီယာပြင့္လင္းလာတာေတြေပါ့။ ဒါေတြလည္း အသိအမွတ္ျပုရမယ့္ အခ်က္ပါ။ အဲေတာ့ ဒီထက္ပုိျပီးေတာ့ ရဲရဲတင္းတင္းနဲ့ ဒီထက္ေျပာင္းလဲမႈေတြကို လုပ္လာမယ္ဆုိရင္ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္အပါအ၀င္ ျပုျပင္ေျပာင္းလဲေရး သမားေတြကုိ က်ေနာ္တုိ့က အားေပးခ်င္တဲ့ တြန္းအားေပးခ်င္တဲ့သေဘာပါ။ သူတုိ့ျပုျပင္ေျပာင္းလဲမႈက အနၱရာယ္မ႐ွိဘူး။ တုိင္းျပည္ကုိ ပုိျပီးလြတ္လပ္လာဖုိ့ အလားအလာေကာင္းေတြ ျဖစ္တယ္ဆုိတာကို က်ေနာ္တုိ့က အသိအမွတ္ျပုတဲ့အေနနဲ့ က်ေနာ္တုိ့ သေဘာထား ထုတ္ျပန္တာပါ။” က်ေနာ္တုိ့ သိခ်င္တဲ့အခ်က္က စီးပြားေရးပိတ္ဆုိ့မႈကိစၥကို ျပန္ေျပာလာတာေပါ့ေလ။ အခုလက္႐ွိ နုိင္ငံေရး အေျပာင္းအလဲေတြ တခ်ို့ေတြ့လာရတယ္ဆုိတဲ့ အေပၚမွာ စီးပြားေရးပိတ္ဆုိ့မႈကို ျပန္ျပီးသုံးသပ္လာတယ္ဆုိတာမ်ိုး ေျပာၾကတယ္လုိ့ ျပန္ၾကားရတယ္။ အဲဒီအေပၚမွာ ၈၈ သေဘာထား ဘယ္လိုမ်ား႐ွိပါသလဲ။ “အခုလည္း စီးပြားေရးပိတ္ဆုိ့မႈနဲ့ ပတ္သက္ျပီးေတာ့ တျဖည္းျဖည္းနဲ့ ျပန္ျပီး ပြင့္လာတာ ေတြ့ရတယ္။ အထူးသျဖင့္ဆုိရင္ အရင္က သံတမန္ဆက္ဆံေရး မ႐ွိတဲ့ အေမရိကန္လုိ နုိ္င္ငံမ်ိုးက သံအမတ္ၾကီးအျဖစ္ ခန့္အပ္မယ္ဆုိတဲ့ ကိစၥမ်ိုးေတြ၊ အျခား ဆက္ဆံေရး တုိးျမွင့္လာတဲ့ကိစၥေတြက ဒါက က်ေနာ္တုိ့ နုိ္င္ငံအတြင္းမွာ႐ွိတဲ့ အမ်ိုးသား အင္အားစုေတြအခ်င္းခ်င္း ပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္မႈ ျမင့္လာတာနဲ့အမွ် စီးပြားေရးပိတ္ဆုိ့မႈေတြ ျပန္ပြင့္လာဖုိ့ ကိစၥအပါအ၀င္ တျခား ရင္းနွီးျမႈပ္နွံမႈေတြ က်ေနာ္တုိ့ နုိင္ငံအတြက္ အက်ိုး႐ွိမယ့္ ကိစၥေတြ အမ်ားၾကီး ေပၚေပါက္လာမွာပါ။ အဲေတာ့ အဓိက က က်ေနာ္တုိ့က စီးပြားေရးပိတ္ဆုိ့မႈ ကိစၥတခုတည္းကုိ ေျပာတာမဟုတ္ဘဲနဲ့ ဖြ့ံျဖိုးတုိးတက္ေရး ကိစၥအတြက္ က်ေနာ္တုိ့အားလုံး ပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္ၾကပါ။ လက္႐ွိ ျပုျပင္ေျပာင္းလဲေရး အဟုန္ကုိ ျမွင့္တင္ဖုိ့ က်ေနာ္တုိ့က တြန္းအားေပးခ်င္တဲ့ သေဘာပါ။” ေနာက္တခ်က္က ျပည္တြင္းျငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ့ ပတ္သက္ျပီးေတာ့မွ လက္႐ွိေတြ့ဆုံ ေဆြးေနြးေရးေတြ နံပါတ္ ၅ မွာ​ ​ေရးထားတယ္။ ျဖစ္စဥ္ေတြကို ျပန္ျပီးက်ယ္ျပန့္ ျပည့္စုံတဲ့ ျငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ ျဖစ္ေပၚလာေရးဆုိတဲ့ဟာကို အဲဒီဟာကို တိတိက်က် ဘယ္လုိမ်ား ေျပာခ်င္ပါသလဲ။ “ဆုိလိုတာက က်ေနာ္တုိ့က ပထမအဆင့္ ၾကိုးစားေနတာက သိရသေလာက္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး အဆင့္ကုိ ၾကိုးစားေနၾကတယ္။ တကယ္ေတာ့ နုိင္ငံေရးအရ ေျပလည္တဲ့ ေျဖ႐ွင္းတဲ့ က်ယ္ျပန့္တဲ့အဆင့္ ျဖစ္လာဖုိ့အတြက္က က်ေနာ္တုိ့ဘက္က ပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္နုိင္တာေတြ႐ွိရင္ အခြင့္အလမ္းရလာခဲ့ရင္ က်ေနာ္တုိ့က ဒါကို အျပုသေဘာေဆာင္တဲ့ ပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္မႈေတြ လုပ္ခ်င္တယ္။ လုပ္ဖုိ့လည္း အဆင္သင့္႐ွိတယ္ ဆုိတာကို က်ေနာ္တု့ိ သေဘာထားဖြင့္ေပးတဲ့ သေဘာပါ။” ၾကားထဲမွာေကာ ဒီ ၂၀၀၈ ဖဲြ့စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ အေျခခံဥပေဒကိစၥမိ်ဳးေတြ၊ ဒီအေပၚမွာေကာ ၈၈ သေဘာထားက ဘယ္လုိမ်ား ႐ွိပါသလဲ။ လက္႐ွိအေနအထားအရ။ “က်ေနာ္ သတင္းစာေတြက တဆင့္သိရတာက လက္႐ွိအစုိးရ အဖဲြ့၀င္ထဲက ပုဂၢိုလ္ေတြ၊ ေနာက္တခါ လြွႊတ္ေတာ္ ကုိယ္စားလွယ္ေတြထဲကေကာ ေျပာေနတာမွာ ဖဲြ့စည္းပုံအေျခခံ ဥပေဒကုိယ္တုိင္က ျပင္သင့္တာေတြရိွတယ္။ ျပင္ဆင္ဖုိ့ အသံေတြလည္း ၾကားေနရေတာ့ ၾကိုဆုိပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ၂၀၀၈ ဖဲြ့စည္းပုံမွာ နုိ္င္ငံရဲ့ ျပသနာေတြအားလုံးကုိ မေျဖ႐ွင္းနုိင္ဘူးဆိုတာေတာ့ အားလုံးအသိအမွတ္ ျပုရမယ့္ကိစၥပါ။ ဒါကုိ က်ေနာ္တုိ့က လြွႊတ္ေတာ္ျပင္ပမွာ ေတြ့ဆုံ ေဆြးေနြးမႈေတြက တဆင့္ေကာ လြွႊတ္ေတာ္တြင္း ႐ုန္းကန္လႈပ္႐ွားမႈအဆင့္ပါ ဒါကို အားလုံး လက္ခံနုိင္တဲ့ ျပုျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ ျဖစ္လာေအာင္ ဆက္ၾကိုးစားရမွာပါ။” ေနာက္တခ်က္က ကိုကုိၾကီး ကိုယ္တုိင္နဲ့ ကိုမင္းကိုနုိ္င္ေပါ့။ အသက္အ႐ြယ္အရေကာ အေတြ့အၾကံုအရေကာ ဒီနုိင္ငံေရး အနာဂတ္က ဘယ္ဘက္ကိုမ်ား ဦးတည္ေနမလဲ။ ဘယ္လုိမ်ား စိတ္ကူးထားပါသလဲ။ “ေလာေလာဆယ္မွာေတာ့ ၈၈ မ်ိုးဆက္ေက်ာင္းသားမ်ား အေနနဲ့ပဲ သေဘာထား ထုတ္ျပန္ခ်င္ပါေသးတယ္။ က်ေနာ္တုိ့ ပုဂၢလိကဆန္တဲ့ သေဘာထားေတြကို မေျပာခ်င္ေသးပါဘူး။”