ဥပေဒအကာအကြယ္ကို ေမၽွာ္လင့္ေနတဲ့ ကေလးငယ္ေတြ
DVB
·
April 20, 2017
“လူမိုက္ဆိုလၽွင္၊ေရွာင္ေသြလႊဲလို႔၊ မမွီဝဲနဲ႔ ကင္းေအာင္ေန”။
ဒါ… က်ေနာ္တို႔ ငယ္ငယ္ကတည္းက ယဥ္ပါးေနခဲ့တဲ့ သံေပါက္ အလကၤာေလးပါ။ ေက်ာင္းမေနရခင္ကတည္းက တေယာက္စကား တေယာက္နားနဲ႔ အလြတ္ရေနတဲ့ သံေပါက္ေလးပါ။ ကိုယ့္ကို ဆုံးမလို႔ ဆုံးမမွန္း မသိခင္ကတည္းက ၿငိတြယ္ေနခဲ့တာ။ အခုမ်ားေတာ့ ဒီအသံေတြ မၾကားရတာ ၾကာခဲ့ပါၿပီ။ မ်က္စိႏွစ္လုံးဖြင့္လိုက္တာနဲ႔ ထမင္း ဟင္းက်န္ ေတာင္းတဲ့ ကေလးေတြရဲ႕အသံ၊ ေဖ့ဘုတ္ေပၚက သက္ငယ္မုဒိမ္းေတြ၊ စားပြဲထိုးေနတဲ့ ေက်ာင္းေနအရြယ္ ကေလးေတြ၊ အသက္နဲ႔မမၽွတဲ့ဝန္ကို ထမ္းေနရတဲ့ ကေလးေတြ၊ သက္ငယ္ျပစ္မႈ က်ဴးလြန္သူေတြ၊ အမႈိက္ပုံကို ထိုးဆြေနတဲ့ ကေလးေတြ။ အဲဒီ...ရင္ေမာစရာ ျမင္ကြင္းေတြကပဲ တေန႔တာကို အစျပဳၿပီး တေန႔တာကို နိဂုံးခ်ဳပ္ေပးေနခ့ဲတာ ၾကာပါၿပီ။
ဝန္နဲ႔မမၽွတဲ့ အလုပ္ေတြကို လုပ္ရင္း တာဝန္ခြဲေဝထမ္းယူေနရတဲ့ ကေလးငယ္ေတြဟာ လ်စ္လ်ဴ႐ႈခံေနရတာလား။ အပစ္ပယ္ခံေနရတာလား။ ခါးသီးတဲ့ ဘဝအေတြ႔ႀကံဳေတြကပဲ ဘဝကို အျငင္းျဖစ္ေပၚေစတတ္တာဟာ ကေလးစိတ္ပညာရဲ႕ အေျခခံအေၾကာင္းတရား တခုပါ။ ပတ္ဝန္းက်င္အေပၚကေန သင္ယူရတဲ့ ကေလးငယ္ေတြအတြက္ ဒီလိုဝန္းက်င္မ်ိဳးဟာ အေကာင္းကို ရယူႏိုင္ပ့ါမလားဆိုတာ ဆင္ျခင္စရာပါ။ ဒါေၾကာင့္လည္း ဒီတပတ္ရဲ႕ “ပိုင္းျခားစိတ္ျဖာ ဥပေဒေရးရာ” (Law Lab) အစီစဥ္မွာ“ဥပေဒအကာကြယ္လိုေနတဲ့ ကေလးငယ္တို႔ရဲ႕ အေရး” ဆိုတဲ့ေခါင္းစဥ္ ေဆြးေႏြးတင္ျပသြားၾကမွာပါ။
မေဆြးေႏြးမီ ကေလးသူငယ္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ အၾကမ္းဖ်င္း ပိုင္းျခားၾကည့္ရင္ (၁) အုပ္ထိန္းသူနဲ႔ ႀကီးျပင္းရတဲ့ ကေလး။ (၂) အုပ္ထိန္းသူမဲ့ ကေလး။ (၃) ျပစ္မႈက်ဴးလြန္တတ္တဲ့ ကေလး။ (၄) ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ခံရတဲ့ ကေလး။ (၅) ကေလးလုပ္သား။ (၆) ျပစ္ဒဏ္က်ခံေနရတဲ့ လူငယ္ျပဳျပင္ေရးစခန္းက ကေလး။ (၇) လူမႈဝန္ထမ္းမွ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ထားျခင္းခံရတဲ့ ကေလး။ (၈) ပုဂၢလိက ျပင္ပအဖြဲ႔အစည္းမ်ားက ေစာင့္ေရွာက္ထားတဲ့ ကေလး။ (၉) ကေလးသူငယ္ ပညာသင္ၾကားေရး စတာေတြ အားလုံးဟာ ကေလးသူငယ္နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ က႑ေတြပါပဲ။ ဒီက႑ေတြကို အေသးစိတ္ လိုက္ရင္ မ်ားစြာေသာ ကေလးသူငယ္ဆိုင္ရာ လုပ္ေဆာင္သင့္တဲ့ အပိုင္းေတြ ေပၚထြက္လာမွာပါ။ ဒါေတြကို ဥပေဒေၾကာင္းအရ အကာအကြယ္ လုပ္ေဆာင္ေပးရမွာေတြ ျဖစ္တယ္။
အရင္က ေပၚေပါက္ခဲ့တဲ့ ဥပေဒေတြကို ၾကည့္ရင္ ၁၉၃ဝ မွာ The Yong Offender Act 1930 ဆိုၿပီး အဂၤလိပ္လက္ထက္မွာ ျပ႒ာန္းခဲ့တယ္။ ၁၉၅၅ မွာ ကေလးသူငယ္မ်ား အက္ဥပေဒကို ျပ႒ာန္းခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၅၄ မွာေတာ့ လူမႈဖူလုံေရးအက္ဥပေဒကို ျပ႒ာန္းခဲ့တယ္။ ဒီဥပေဒထဲမွာ ကေလးသူငယ္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ျခင္း အပိုင္းေတြ ပါဝင္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ကေလးသူငယ္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး လုံေလာက္တဲ့ ျပ႒ာန္းခ်က္ေတြေတာ့ မဟုတ္ခဲ့ပါဘူး။ ကေလးသူငယ္အေၾကာင္း ကိစၥရပ္ကို ခြဲျခမ္းၾကည့္ရင္ (၁) အရြယ္မတိုင္မီ အႏၲရာယ္ရွိတဲ့ လုပ္ငန္းခြင္ထဲ ဝင္ေရာက္ျခင္း (ကေလးလုပ္သားကိစၥ)၊ (၂) အဓမၼညႇဥ္းပန္းႏွိပ္စက္ခံရျခင္း (ကေလးသူငယ္ ႏွိပ္စက္ မႈ)၊ (၃) ကေလးသူငယ္ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ျခင္းတို႔႔ပဲ ျဖစ္တယ္။ ဒါေတြအတြက္ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ အစီအမံကို ေလ့လာၾကည့္ေတာ့ ၁၉၉၃ခု ႏွစ္မွာ “ကေလးသူငယ္ဥပေဒ”ဆိုၿပီး ဥပေဒ ျပ႒ာန္းထားတာေတာ့ ရွိပါတယ္။ သူ႔အရင္ကေတာ့ ၁၉၅၅ ခုႏွစ္မွာ “ကေလးသူငယ္ အက္ဥပေဒ”ကို ျပ႒ာန္းခဲ့ဖူးတယ္။ ၁၉၆၁ ခုႏွစ္မွာေတာ့ ကေလးသူငယ္အက္ဥပေဒကို ျပင္ဆင္ျဖည့္စြက္ခဲ့တယ္။ အခုခ်ိန္မွာေတာ့ ကေလးသူငယ္ဆိုင္ရာ ကိစၥရပ္ေတြအားလုံး နီးပါးဟာ လူမႈဝန္ထမ္းနဲ႔ကယ္ဆယ္ေရးဝန္ႀကီးဌာန စီမံခန္႔ခြဲမႈေအာက္မွာ ရွိပါတယ္။
ကေလးသူငယ္ ဥပေဒၾကမ္း ေရးဆြဲေနတာလည္း ၾကာပါၿပီ။ အခုထိေတာ့ ဥပေဒအျဖစ္ မျပ႒ာန္းႏိုင္ေသးပါဘူး။ ဒီလို ေႏွာင့္ေႏွးၾကန္႔ၾကာေနတာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အစီအစဥ္ တင္ဆက္သူ ဦးခင္သန္းရဲ႕ အေမးကိုေတာ့ ေဒါက္တာညိဳညိဳသင္းက “အစိုးရ အေျပာင္းအလဲမွာ လုပ္ငန္းပိုင္းေတြ ေႏွာင့္ေႏွးၾကန္႔ၾကာေနတာေတာ့ ရွိပါတယ္။ လက္ရွိဥပေဒကို ေရးစဥ္ကေတာ့ ေဒသတြင္းႏိုင္ငံေတြထဲမွာေတာ့ အေတာ္ျပည့္စုံတယ္လို႔ ေျပာရမွာပါ။ စံနမူနာေကာင္းပါ။ အမွန္တကယ္ လိုတာက ကေလးသူငယ္ေတြကို အကာကြယ္မျပဳရင္ အျမတ္ထုတ္သူေတြနဲ႔ ေတြ႔သြားမွာပဲ။ ဒါေၾကာင့္ ဘယ္လို ကာကြယ္မလဲ ဆိုတာအတြက္ တိက်တဲ့ယႏၲရား လိုအပ္ပါတယ္။ လက္ရွိဥပေဒမွာ အားသာခ်က္ေတြ ရွိပါတယ္။ တိတိက်က် အေကာင္ထည္ေဖာ္ဖို႔ပဲ လိုတာပါ”လို႔ ေဆြးေႏြးသြားပါတယ္။
တိုင္းေဒသႀကီးလႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ဦးလွေဌးကေတာ့ ေတာင္းရမ္း စားေသာက္ေနတဲ့ ကေလးငယ္ေတြ ကိစၥကို အဓိကထား ေဆြးေႏြးသြားတယ္။ ကေလးသူငယ္ မႈခင္း ဘယ္လိုကိုင္တြယ္ စီမံခန္႔ခြဲမလဲဆိုတဲ့ ေခါင္းစဥ္နဲ႔ မဟာဥပေဒက်မ္း ျပဳစုသူ ဦးေစာေက်ာ္စိုးမင္းကေတာ့ ကေလးသူငယ္စြန္႔ပစ္မႈေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး စနစ္တက် ေလ့လာဆန္းစစ္မႈ သုေတသနျပဳလုပ္ၿပီး ေဖာ္ထုတ္ဖို႔လိုၿပီ။ ဥပေဒျပဳအဖြဲ႔ေတြ စဥ္းစားသင့္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အားလုံးကေတာ့ ကေလးသူငယ္ဆိုင္ရာ ဘတ္ဂ်က္ သီးျခားမရွိျခင္းအေပၚမွာ ေဆြးေႏြးၾကပါတယ္။ ၿမိဳ႕နယ္တိုင္းမွာ လူမႈဝန္ထမ္းအဖြဲ႔အစည္းကို ေစာင့္ၾကည့္မယ့္ ျပည္သူ႔ဘက္ေတာ္သား အဖြဲ႔အစည္းေတြ လိုမယ္လို႔ ေဆြးေႏြးသြားၾကပါတယ္။ ေနာက္ဆုံးမွာေတာ့ ဥပေဒအသစ္မေပၚမီ လက္ရွိ တည္ဆဲဥပေဒရဲ႕ အားသာခ်က္ကို ယူၿပီး သက္ဆိုင္ရာအရာရွိေတြက တိက်တဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္ခ်ၿပီး ကာကြယ္ေပး လုပ္ေဆာင္ၾကဖို႔ကိုပဲ တိုက္တြန္းသြားခဲ့ၾကပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံက ILO ကြန္ဗင္းရွင္းကို လက္မွတ္ထိုးတာဟာ ၂ဝ၁၃ ခုႏွစ္မွာပါ။ အလုပ္သမားဝန္ႀကီးရဲ႕ မိန္႔ခြန္းမွာေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမ်ား ကေလးလုပ္သား ၁၂ သိန္းေက်ာ္ ရွိတဲ့အထဲက ၆ သိန္းေက်ာ္ဟာ အႏၲရာယ္ရွိတဲ့ လုပ္ငန္းခြင္မွာ လုပ္ကိုင္ေနၾကရေၾကာင္း ေျပာသြားပါတယ္။ ILO အစီရင္ခံစာမွာေတာ့ ၁၄ ႏွစ္ေအာက္ ကေလးငယ္ဟာ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္ ရွိတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အဲဒီထဲက ထက္ဝက္ေက်ာ္ဟာ အႏၲရာယ္ရွိ လုပ္ငန္းေတြကို လုပ္ကိုင္ေနၾကရတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဒီလို ကေလးလုပ္သားေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဥပေဒမွာ ျပစ္မႈျပစ္ဒဏ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ျပ႒ာန္းထားၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကေလးသူငယ္ရာဇဝတ္မႈကလည္း ျမင့္တက္ေနဆဲပါ။ လမ္းေဘးမွာ အေျခမဲ့ အေနမဲ့ေတြကလည္း ပိုမ်ားလာေနတာကို ေတြ႕ေနရပါတယ္။ သက္ငယ္မုဒိမ္းဆိုရင္ ၂၅ နာရီမွာ တေယာက္ႏႈန္း ျဖစ္ေနတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ကေလးသူငယ္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ ဒီလိုအေျခေနမ်ိဳး ျဖစ္ေနတာဟာ ဥပေဒကပဲ အားနည္းခ်က္ ရွိေနတာလား။ ဥပေဒအေကာင္ထည္ေဖာ္မႈကပဲ လိုအပ္ေနသလား။ ဥပေဒက လက္လွမ္းမမီႏိုင္တဲ့ အေနအထားမွာ ရွိေနၿပီလား။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ကေလးသူငယ္ေတြကေတာ့ သူတို႔ကို အမွန္တကယ္ အကာအကြယ္ေပးႏိုင္မယ့္ ဥပေဒတရပ္ကို မဝံ့မရဲ ေမၽွာ္ေနမွာကို ျမင္ေယာင္မိပါေတာ့တယ္။
ဒီဗီြဘီ
