ဒံုးက်ည္နဲ႔မ်ား ကစားေနေလေရာ့သလား
DVB
·
April 10, 2017
ဒီကေန႔ ေျမာက္ကိုရီးယားႏိုင္ငံအေၾကာင္း ေျပာရင္ သူ႔ရဲ႕ ဒံုးက်ည္စမ္းသပ္မႈ အေၾကာင္းေတြ ကုလသမဂၢ၊ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၊ ဂ်ပန္နဲ႔ အီးယူႏိုင္ငံေတြရဲ႕ ကန္႔ကြက္ေျပာဆိုမႈ၊ အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈေတြပါ ပါလာ၊ ထည့္ၿပီး ေျပာဆိုလာရတာ ၾကာပါၿပီ။ ေျမာက္ကိုရီးယားနဲ႔ ဒံုးက်ည္၊ ဒံုးက်ည္နဲ႔ ေျမာက္ကိုရီးယား လံုးခ်ာလည္ လုိက္ေနေတာ့တာပဲ လို႔ ေျပာရင္ မမွားေလာက္ဘူး ထင္ပါတယ္။
ေျမာက္ကိုရီးယားႏိုင္ငံကလည္း ျပည္သူလူထုေတြ စားေသာက္ေရး အခက္အခဲ အက်ပ္အတည္းေတြနဲ႔ ေတြ႔ႀကံဳေနရလို႔ ေတာင္ကိုရီးယား အပါအဝင္ ကမာၻ႔ႏိုင္ငံေတြက အကူအညီ အေထာက္အပ့ံေတြ ေပးေနရတဲ့ အေျခအေနေအာက္မွာကိုပဲ တာတိုပစ္၊ တာလတ္ပစ္ တိုက္ခ်င္းပစ္ ဒံုးစမ္းသပ္မႈေတြကို စဥ္ဆက္မျပတ္ လုပ္ခဲ့တယ္လို႔ ေျပာရမွာပါပဲ။
ဒံုးက်ည္စမ္းသပ္မႈ လုပ္လိုက္၊ အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈ လုပ္လိုက္၊ စမ္းသပ္မႈေတြ ရပ္ေပးလိုက္၊ ျပန္ၿပီး ေထာက္ပံ့လုပ္လိုက္၊ တခါ ျပန္စမ္းသပ္ပစ္ခတ္မႈေတြ လုပ္လိုက္၊ ျပန္အေရးယူ ဒဏ္ခတ္မႈေတြ လုပ္လိုက္၊ ဒံုးက်ည္နဲ႔ ၿခိမ္းေျခာက္ အေလၽွာ႔အတင္းလုပ္ၿပီး နို္င္ငံတကာ အကူအညီ ရယူဖို႔ ႀကိဳးစားေနတာမ်ားလား၊ ဒံုးက်ည္ စမ္းသပ္ပစ္ခတ္မႈနဲ႔မ်ား ကစားေနသလားလို႔ေတာင္ ယူဆေနရပါတယ္။
ဒံုးက်ည္ စမ္းသပ္မႈကို ၁၉၉၃ ခုႏွစ္ ေမလ ၂၉/၃၀ က တာလတ္ပစ္ တိုက္ခ်င္းပစ္ဒံုးက်ည္ ႏိုေဒါင္းကို စမ္းသပ္ပစ္ခတ္ခဲ့ၿပီး ေနာက္ ၆ ႏွစ္အၾကာ ၁၉၉၉ ခုႏွစ္မွာေတာ့ တာေဝးပစ္ ဒံုးက်ည္စမ္းသပ္မႈကို ရပ္ဆိုင္ထားဖို႔ သေဘာတူညီခဲ့တာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ၂၀၀၂ ခုႏွစ္မွာေတာ့ ဒံုးက်ည္စမ္းသပ္မႈေတြကို အခ်ိန္တိုးခ်ဲ႕ၿပီး၂၀၀၃ ခုႏွစ္လြန္ကာလအထိ ရပ္ဆိုင္းထားေရးကို တင္သြင္းကတိေပးခဲ့ပါတယ္။
၂၀၀၄ ခုႏွစ္မွာလည္း ဒံုးက်ည္စမ္းသပ္မႈေတြ ရပ္ဆိုင္းထားေရးကို ေျမာက္ကိုရီးယားႏိုင္ငံက ျပန္ၿပီးအတည္ျပဳေပးခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီလို အတည္ျပဳေပးၿပီး ေနာက္တႏွစ္ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္မွာေတာ့ ေျမာက္ကိုရီးယားနိုင္ငံက တာတိုပစ္ ဒံုးက်ည္တခုကို စမ္းသပ္ပစ္ခတ္ခဲ့လုိ႔ ဂ်ပန္ပင္လယ္ျပင္ထဲကို က်ေရာက္ခဲ့လို႔ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံက ကန္႔ကြက္ျပစ္တင္ခဲ့လိ႔ု ၂ နို္ိင္ငံအၾကား ဆက္ဆံေရးတင္းမာခဲ့ပါတယ္။
ဆက္တိုက္ဆိုသလို ၂၀၀၆ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္္လ ၅ ရက္ေန႔မွာလည္း ေတပိုေဒါင္ ၂ ဒံုးက်ည္ကို စမ္းသပ္ပစ္ခတ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ စမ္းသပ္မႈ မေအာင္ျမင္ခဲ့ဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။ မၾကာခင္မွာပဲ ေျမာက္ကိုရီးယားႏိုင္ငံက ဂ်ပန္ပင္လယ္ျပင္ထဲကို တာတိုပစ္ ဒံုးက်ည္တခု ထပ္ပစ္ခတ္ခဲ့ပါေသးတယ္။ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံကေတာ့ ကန္႔ကြက္ျပစ္တင္ သတိေပးတာပဲ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။
တခါ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လ ၄ ရက္ေန႔မွာ ဒံုးက်ည္စမ္းသပ္မႈကို ေျမာက္ကိုရီးယားက ထပ္လုပ္ျပန္ပါတယ္။ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလ ၁၂ ရက္မွာေတာ့ ကြမ္ေျမာင္ဆြန္-၃ ၿဂိဳဟ္တုနဲ႔ သံုးဆင့္ဒံုးက်ည္ကို ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ စမ္းသပ္ပစ္လႊတ္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ေမလ ၁၈-၂၀ ၂၀၁၃ ကိုရီးယား ေဘးက်ပ္နံက်ပ္ ကာလရဲ႕ အစိတ္အပိုင္းျဖစ္တဲ့ ကာလမွာ ဒံုးပ်ံစမ္းသပ္မႈေတြကို ေျမာက္ကိုရီးယားက ထပ္ၿပီးလုပ္ခဲ့တာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ မတ္လမွာလည္း ႏိုေဒါင္း အပါအဝင္ ဒံုးက်ည္စမ္းသပ္မႈေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့သလို စမ္းသပ္မႈ ေအာင္ျမင္ခဲ့တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေမလမွာကေတာ့ ေရငုပ္သေဘၤာကေန ဒံုးက်ည္တစင္း ပစ္ခတ္စမ္းသပ္ခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၇ ရက္ေန႔မွာလည္း ကြမ္ေျမာင္ဆြန္-၄ ၿဂိဳဟ္တုကို ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ လႊတ္တင္ႏိုင္ခဲ့တယ္လိုု႔ ေျမာက္ကိုရီးယားႏိုင္ငံက ထုတ္ျပန္ေၾကညာခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ဧၿပီလမွာေတာ့ တိုက္ခ်င္းပစ္ ဒံုးက်ည္အတြက္ တီထြင္ထားတဲ့ စက္ကို စမ္းသပ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီလို စမ္းသပ္မႈေတြ ဆက္တိုက္လုပ္အၿပီး ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လမွာေတာ့ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုကို တိုက္ခိုက္နိုင္တဲ့ ဒံုးက်ည္တစင္းကို ပစ္လႊတ္စမ္းသပ္ႏိုင္ခဲ့တယ္လို႔ ေျမာက္ကိုရီးယားႏိုင္ငံက ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။
၂၀၁၇ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၁၁ ရက္ေန႔မွာလည္း ပတ္ဂူေဆာင္-၂ ဒံုးက်ည္ တစင္းကို ဂ်ပန္ပင္လယ္ေပၚကို စမ္းသပ္ပစ္ခတ္ခဲ့ၿပီး ဒါဟာ တာလတ္ပစ္ ဒံုးက်ည္ အမ်ိဳးအစားအသစ္ တခုကို ပထမဆံုး စမ္းသပ္ပစ္ခတ္လိုက္တာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ေျမာက္ကိုရီးယားႏိုင္ငံက ႏိုင္ငံရဲ႕ အေနာက္ေျမာက္ပိုင္းမွာရွိတဲ့ ေတာင္ေခ်ာင္ရီ ဒံုးပစ္စခန္းကေနၿပီး တိုက္ခ်င္းပစ္ ဒံုးက်ည္ ၄ စင္းကို ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ မတ္လ ၆ ရက္ေန႔မွာ ပစ္လႊတ္ခဲ့တာပါ။ တခ်ိဳ႕ဒံုးက်ည္ေတြက ဂ်ပန္ပင္လယ္ျပင္ထဲ မက်ခင္ မိုင္ ၆၂၀ ေလာက္ ပ်ံသန္းႏိုင္ခဲ့တာျဖစ္တဲ့အတြက္ အစြမ္းထက္တဲ့ တိုက္ခ်င္းပစ္ ဒံုးက်ည္ေတြလို႔ ေျပာရမွာပါပဲ။ မဟာအင္အားႀကီးႏိုင္ငံ အေမရိကန္ကိုေတာင္ ျပာက်သြားခ်င္သလားလို႔ လွမ္းေျပာခဲ့ေတာ့ ႏိုင္ငံငယ္ေပမယ့္ လက္နက္အင္အားအရေတာ့ အႏၲရာယ္ေပးႏိုင္တယ္လို႔ သတိေပးတာ ျဖစ္ယ့္ ဂ်ပန္ပင္လယ္ျပင္ထဲကို စမ္းသပ္ပစ္ခတ္တာေတြကို ထပ္တလဲလဲ လုပ္ေနေတာ့ သက္သက္မ်ား ရန္စေနသလားလို႔ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံဘက္က စဥ္းစားမယ္ ဆိုရင္လည္း စဥ္းစားႏိုင္တဲ့ အေျခအေနလို႔ ေျပာရမွာပါပဲ။
ေျမာက္ကိုရီးယားႏိုင္ငံရဲ႕အေရွ႕ဘက္ဆိပ္ကမ္း ဆင္ပိုကေန ဧျပီလ ၄ ရက္ေန႔က ဂ်ပန္ပင္္လယ္ျပင္ထဲကို ပစ္လႊတ္လိုက္တဲ့ တာလတ္ပစ္ဒံုးက်ည္တစင္းကေတာ့ ပူပူေႏြးေႏြး ပစ္ခတ္စမ္းသပ္မႈလို႔ပဲ ေျပာရမွာ ုဖစ္ပါတယ္။
ခု က်ေနာ္ တင္ျပခဲ့တာေတြကေတာ့ ေျမာက္ကိုရီးယားႏိုင္ငံရဲ႕ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ ဧၿပီလဆန္းအထိ ဒံုးက်ည္စမ္းသပ္မႈေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္တုန္းကလည္း အျငင္းပြား ဆူပြက္သြားခဲ့တဲ့ ဟိုက္ၿဒိဳဂ်င္ဗံုး စမ္းသပ္မႈလုပ္ၿပီး တလေလာက္အတြင္း ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၇ ရက္ေန႔က ေျမာက္ကိုရီးယားႏိုင္ငံက ကမာၻပတ္လမ္းေၾကာင္းထဲကို ၿဂိဳဟ္တုတလံုး လႊတ္တင္ႏိုင္ခဲ့တယ္လို႔ ေၾကညာခဲ့တဲ့အတြက္ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ရွင္ဇိုအာေဘးက ေရာ့ကက္ေတြ မပစ္လႊတ္ဖို႔နဲ႔ တကယ္လို႔ ပစ္လႊတ္ခဲ့တာက ဂ်ပန္ႏိုင္ငံရဲ႕ ပိုင္နက္နယ္ေျမကို က်ဴးေက်ာ္လာတယ္ဆိုရင္ ပစ္ခ်ရလိမ့္မယ္လို႔ သတိေပးခဲ့ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေျမာက္ကိုရီးယားႏိုင္ငံကေတာ့ သူတို႔ လႊတ္တင္တဲ့ ၿဂိဳဟ္တုဟာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးန႔ဲ သိပၸံပညာဆိုင္ရာ ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြနဲ႔သာ ျဖစ္တယ္လို႔ တံု႔ျပန္ၿပီး ဒံုးက်ည္စမ္းသပ္ ပစ္လႊတ္မႈေတြကို ဆက္လက္ျပဳလုပ္ေနဆဲပါပဲ။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၊ ဂ်ပန္နဲ႔ ေတာင္ကိုရီးယားနိုင္ငံေတြကေတာ့ ေျမာက္ကိုရီးယားဟာ ၿငိမ္းၿငိမ္းခ်မ္းခ်မ္းပဲ ၿဂိဳဟ္တု လႊတ္တင္တာ ျဖစ္တယ္လို႔ ဟန္ျပၿပီး တိုက္ခ်င္းပစ္ဒံုးက်ည္ေတြ ပစ္ခတ္ စမ္းသပ္ေနတာ ျဖစ္တယ္လို႔ ေဝဖန္ေျပာဆိုခဲ့ၾက၊ ကန္႔ကြက္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ေျမာက္ကိုရီးယားကို ေထာက္ခံ အားေပးေနတဲ့ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံကလည္း ဒံုးက်ည္နဲ႔ ၿဂိဳဟ္တု လႊတ္တင္မႈေတြကို ေဝဖန္ေျပာဆို လိုက္ေပမယ့္ သက္ဆိုင္ရာႏိုင္ငံေတြကို ကိုရီးယားကြၽန္းဆြယ္မွာ ဆက္ဆံေရးတင္းမာမႈေတြ ျမင့္တက္လာႏိုင္တဲ့အတြက္ အေရးယူ ေဆာင္ရြက္တာေတြကို ေရွာင္ရွားဖို႔ ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။
ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ တိုက္ခ်င္းပစ္ဒံုးက်ည္ေတြ စမ္းသပ္၊ ႏ်ဴကလီယားလက္နက္ တင္ေဆာင္ႏိုင္တဲ့ တိုက္ခ်င္းပစ္ဒံုးက်ည္ေတြ ထုတ္လုပ္ စမ္းသပ္ပစ္ခတ္ေနတာကေတာ့ ကမာၻႀကီးရဲ႕ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ၿခိမ္းေျခာက္လာႏိုင္တယ္လို႔ ေျပာရမွာပါပဲ။ လူသတ္လက္နက္ေတြ ထပ္ၿပီး ထုတ္လုပ္ေနတာ၊ အသံုးျပဳေနတာေတြကုိေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ဆန္႔က်င္ကန္႔ကြက္ၾကရမယ့္ကိစၥလို႔ ယံုၾကည္ပါတယ္။
စကားစပ္အေနနဲ႔ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးရဖို႔ တစာစာ ေအာ္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ မတ္လ ၂၇ ရက္ေန႔ ေတာ္လွန္ေရးေန႔မွာ ၂၁ ရာစု စစ္ပြဲေတြကို တိုက္ခိုက္ႏိုင္္တဲ့ တပ္မေတာ္ျဖစ္ဖိ႔ု ႀကိဳးစားဖို႔ ေျပာတာကေတာ့ အျမင္မေတာ္ အၾကားမေတာ္တဲ့ ကိစၥလို႔ ေျပာရမွာပါပဲ။ ဘယ္သူေတြနဲ႔မ်ား စစ္ပြဲဆင္ႏႊဲဖို႔ ေတြးေတာ စဥ္းစားေနတာပါလဲ။
စစ္ပြဲေတြ ရပ္ဆိုင္းသြားဖို႔ ျပည္သူေတြ အင္အားျပၾက၊ သံုးၾကဖို႔ လိုမယ္ ထင္ပါတယ္။
စိုးေနလင္း
