အေျခခံဥပေဒ မျပင္ျခင္သူေတြ စစ္တပ္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အျမစ္တြယ္လိုသူေတြက ပစ္မွတ္ထား လုပ္ႀကံသတ္ျဖတ္လာႏိုင္တဲ့ ကိစၥရပ္ေတြကို ေန႔တိုင္း စဥ္းစားေလ့ မရွိဘူးလို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေျပာပါတယ္။ BBC သတင္းဌာနက  သတင္းေထာက္ ဖာကယ္ကိန္းနဲ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္တို႔ ဧၿပီ ၅ ရက္ သီးသန္႔ေမးျမန္းခန္းမွာ သူက ေျပာခဲ့တာပါ။ သတင္းေထာက္ ဖာကယ္ကိန္းက “အေျခခံဥပေဒကို ေျပာင္းလဲဖို႔မလိုလားတဲ့သူေတြ၊ တပ္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အျမစ္တြယ္ေနတဲ့သူေတြ၊ ေထာက္လွမ္းေရးပတ္သက္ၿပီးရွိေနသူေတြအေနနဲ႔ အစ္မႀကီးနဲ႔အစ္မႀကီး ပတ္၀န္းက်င္က လူေတြကို ပစ္မွတ္ထားလာမွာကို မစိုးရိမ္ဘူးလား” လို႔ ေမးခဲ့ရာမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က “ဒါ က်မစိတ္ထဲထားတဲ့ ကိစၥမဟုတ္ပါဘူး၊ ဘာျဖစ္လို႔လည္းဆိုေတာ့ အန္အယ္လ္ဒီ စတင္တည္ေထာင္ခ်ိန္ကစၿပီး လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ ၃၀ လုံး အဲဒီလိုအေမးခံရပါတယ္။ လုပ္ႀကံႏိုင္တဲ့သူေတြရဲ႕ လုပ္ႀကံခံရမွာ၊ အမ်ိဳးစုံေသာ အႏၲရာယ္ေပးခံရမွာ မစိုးရိမ္ဘူးလားလို႔ ေမးခံရပါတယ္။ ဒီကိစၥေတြကေတာ့ ေန႔တဓူဝ စဥ္စားေလ့ရွိတဲ့ ကိစၥမဟုတ္ပါဘူး၊ ဒါအလုပ္နဲ႔ပါလာတဲ့ အစိတ္အပိုင္းပဲေပါ့” လို႔ ေျဖၾကားခဲ့ပါတယ္။ ဘီဘီစီသတင္းဌာနနဲ႔ သီးသန္႔ေမးျမန္းခန္းမွာ ရခိုင္အေရးနဲ႔ပတ္သက္လို႔ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ေမးျမန္းသြားခဲ့ၿပီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကလည္း ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေျဖခဲ့ပါတယ္။ ႏိုဘယ္လ္ဆုရွင္ေတြက ရခိုင္က ႐ုိဟင္ဂ်ာအေရးကိုင္တြယ္ရာမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ က်႐ႈံးတယ္လို႔ သံုးသပ္ေျပာဆိုေနၾကေၾကာင္း သတင္းေထာက္က ေျပာတဲ့အခါ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က “ဒါကေတာ့ သူတို႔ရဲ႕အျမင္ျဖစ္ပါတယ္။ အမွန္တရားကေတာ့ က်မတို႔အေနနဲ႔ ႏိုင္ငံတာဝန္ စယူတဲ့အခ်ိန္မွာ ပထမဦးဆုံးေဆာင္ရြက္ခဲ့တဲ့ကိစၥက ႏိုင္ငံသားစိစစ္ေရးလုပ္ငန္းစဥ္ဆိုတာကို သူတို႔ထည့္သြင္းစဥ္းစားမိပါသလာ?။ နိုင္ငံသားျဖစ္ထိုက္သူေတြ နိုင္ငံသားျဖစ္လာေစဖို႔ ေဆာင္ရြက္ခဲ့တာပါ။ က်မတို႔ ႏိုင္ငံသားစိစစ္ေရးလုပ္ငန္းစဥ္နဲ႔အတူ ေဒသဖြံ႔ၿဖိဳးေရးလုပ္ငန္းမ်ားကိုပါ စလုပ္ေဆာင္ခဲ့ၿပီး ေဒသအတြင္းတည္ၿငိမ္းေအးခ်မ္းဖို႔နဲ႔ သဟဇာတမွ်ညြတ္ေရးကို ေဖာ္ေဆာင္ေပးေနတာပါ။ ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္းမွာ ရွိတဲ့ျပႆနာအေတာ္မ်ားမ်ားဟာ အရင္းအျမစ္ရွားပါးမႈနဲ႔ အသိုက္ အဝန္းႏွစ္ခုဟာ သူတို႔ရဲ့ေရွ႕ေရးကို စိုးရိမ္ေၾကာင့္ၾကမႈ ေတြရွိေနပါတယ္။”လို႔ တုံ႔ျပန္ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။ တခါ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က  ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံဘက္ကို ထြက္ေျပးသြားၾကတဲ့ ရခိုင္က ဘဂၤါလီေတြအေနနဲ႔ ျပန္လာခ်င္ရင္ ျပန္လည္လက္ခံမယ့္အေၾကာင္း၊ အခုလည္း လက္ခံေနၿပီျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ရခိုင္က ႐ုိဟင္ဂ်ာေတြကို လူမ်ိဳးသုဥ္းသတ္ျဖတ္မႈလို႔ စြပ္စြဲေျပာဆိုတာကိုလည္း ျပင္းထန္လြန္းလို႔ လက္မခံဘူးလို႔ ေျပာခဲ့ပါတယ္။ “အခုဟာက လူမ်ိဳးသုဥ္းသုတ္သင္ရွင္းလင္းမႈ ျဖစ္ေနတာမွ မဟုတ္တာ၊ လူမ်ိဳးသုဥ္းသုတ္သင္ရွင္းလင္းမႈဆိုတာ အခုျဖစ္ေနတဲ့အေျခအေနကို ေျပာဖို႔အတြက္ မကိုက္ညီပါဘူး။ ျပင္းထန္လြန္းပါတယ္။” ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ လူ႔အခြင့္အေရးသမားတေယာက္ျဖစ္ၿပီး ႐ုိဟင္ဂ်ာအေရးမွာ ႏႈတ္ဆိတ္လြန္းတယ္ဆိုတဲ့ ေျပာဆိုခ်က္အေပၚလည္း သူက သူတို႔ ၾကားခ်င္တာ မေျပာလို႔ျဖစ္မယ္လို႔ တုံ႔ျပန္ခဲ့ပါတယ္။ “တစ္စုံတစ္ရာ ေျပာဆိုမႈမျပဳဘူးဆိုတာ ဘာကိုေျပာတာလဲ၊ ဒီေမးခြန္းမ်ိဳး ယခင္ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ရခိုင္အေရးကိစၥ ျဖစ္စဥ္ကလည္း ေမးခဲ့ၾကတယ္ေလ။ အဲဒီတုန္းကလည္း သူတို႔ေတြေမးခဲ့သမွ်က်မျပန္ေျဖခဲ့တယ္။ ဒါေမမယ့္ က်မဘာမွ မေျပာဘဲေနတယ္လို႔ပဲ ေျပာၾကျပန္ေရာ။ အဲဒါက ရွင္းပါတယ္။ က်မက သူတို႔ၾကားခ်င္တဲ့ စကားမ်ိဳးမေျပာလို႔ေလ၊ သူတို႔ၾကားခ်င္တာက အသိုက္အဝန္း ႏွစ္ခုတည္းက တစ္ခုကို ေရြးခ်ယ္ၿပီး ျပစ္တင္ေဝဖန္တာကို ၾကားခ်င္တာပါ။” ရခိုင္ျပည္နယ္ကို ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကိုယ္တိုင္ မသြားတာဟာ ရခိုင္အေရးေျဖရွင္းလုပ္ေဆာင္ေပးေနသူေတြကို အခြင့္အေရးေပးေနတာလို႔ ေျပာခဲ့ပါတယ္။ “ရခိုင္ကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့သူေတြ သူတို႔လုပ္ငန္းကို ေအာင္ျမင္ေအာင္ေဆာင္ရြက္နိုင္တဲ့ စြမ္းရည္ရွိေၾကာင္းကို ျပၾကဖို႔ အခြင့္အလမ္း ေပးထားတာပါ။ က်မတို႔လူေတြ လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ေနတာကို၊ လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္နိုင္တဲ့ အစြမ္းအစရွိတာကို ယုံၾကည္သူ နည္းပါးေနတယ္ေလ။” ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေနနဲ႔ စစ္တပ္ကို မထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ဘူး၊ စစ္တပ္က က်ဳးလြန္တဲ့ လူသတ္မႈ၊ မုဒိန္းမႈေတြ မဟန္႔တားနိုင္ဘူးဆိုတဲ့ ေမးခြန္းအေပၚမွာေတာ့ သူက စစ္တပ္က လူသတ္မႈ၊ မုဒိန္းမႈ မက်ဳးလြန္ဘူးလို႔ ကာကြယ္ ေျပာဆိုခဲ့ၿပီး ဖြဲ႔စည္းပံုျပင္ဖို႔ ႀကိဳးပမ္းေနေၾကာင္း ေျပာခဲ့ပါတယ္။ “သူတို႔ေတြအေနနဲ႔ လုယက္မႈ၊ မုဒိမ္းမႈနဲ႔ ႏွိပ္စက္ညႇဥ္းပန္းမႈေတြကို လုပ္ခြင့္မရွိပါဘူး၊ မလုပ္ပါဘူး၊ သူတို႔ေတြအေနနဲ႔ တိုက္ပြဲေတြကိုေတာ့ တိုက္ခိုက္နိုင္ပါတယ္။ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒမွာ စစ္ေရးစစ္ရာကိစၥေတြကို တပ္မ‌ေတာ္ကသာ စီမံခန္႔ခြဲပိုင္ခြင့္ ျပ႒ာန္းထားတယ္ေလ။ ဒါ့ေၾကာင့္လည္း က်မတို႔အေနနဲ႔ အေျခခံဥပေဒကို ေျပာင္းဖို႔ႀကိဳးစားေနတာေပါ့၊ အေျခခံဥပေဒကို ျပင္ဆင္နိုင္ဖို႔ဆိုတာ က်မတို႔ရဲ့ ရည္မွန္းခ်က္ေတြထဲက တစ္ခုေပါ့၊ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ NCA ရဲ့ေနာက္ဆုံး ပန္းတိုင္က ဖက္ဒရယ္စနစ္အေျခခံတဲ့ ဖြဲ႔စည္းပုံအ‌ျေခခံဥပေဒကို ျပ႒ာန္းနိုင္ဖို႔ေလ။”