ျမန္မာ့အထည္ခ်ဳပ္လုပ္ငန္းအေျခအေနနွင့္ပတ္သက္ျပီး ေမးျမန္းခ်က္
အေးနိုင်
·
January 5, 2012
ဓာတ္ဆီေဈးတက္ လ်ွပ္စစ္မီတာခေတြလည္းတက္တဲ့အတြက္ အထည္ခ်ဳပ္လုပ္ငန္းေတြရဲ့ အေျခအေနနဲ့ နိုင္ငံေရးျဖစ္ထြန္းမႈေတြအရ စီးပြားေရးပိတ္ဆို့ထားတဲ့ အေမရိကန္၊ အီးယူ နိုင္ငံေတြက ျပန္႐ုပ္သိမ္းဖို့ အလားအလာေတြနဲ့ ပတ္သက္ျပီး ျမန္မာနိုင္ငံ အထည္ခ်ဳပ္လုပ္ငန္း လုပ္ငန္း႐ွင္မ်ား အသင္းခ်ဳပ္ ဥကၠ႒ ဦးျမင့္စိုးကို ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားပါတယ္။
အခု စီးပြားေရးပိတ္ဆို့မႈနဲ့ ပတ္သက္ျပီးေတာ့ နည္းနည္းအေလ်ွာ့အတင္းေတြ ႐ွိတယ္ဆိုေတာ့ အထည္ခ်ဳပ္လုပ္ငန္းရဲ့ အလားအလာ ဘယ္လို႐ွိလဲ။
“လက္႐ွိအေျခအေနကေတာ့ က်ေနာ္တို့က အေ႐ွ့ေဈးကြက္ေတြေတာ့ သြားေနပါတယ္။ အေ႐ွ့ေဈးကြက္ေတြဆိုတာ က်ေနာ္တို့ရဲ့ ထက္ဝက္ေက်ာ္ ပို့ကုန္ေတြက ေတာင္ကိုရီးယားနဲ့ ဂ်ပန္ကိုသြားေနတယ္။ က်န္တာကေတာ့ ဥေရာပနဲ့ လက္တင္အေမရိကားကို သြားတယ္။ နွစ္အလိုက္ကေတာ့ တိုးတက္မႈ႐ွိတယ္။ ဒါေပမယ့္ တိုးတက္သင့္သေလာက္ေတာ့ မတိုးတက္ေသးဘူး။”
သမၼတဦးသိန္းစိန္အစိုးရလက္ထက္မွာ အေျပာင္းအလဲတခ်ို့ ျဖစ္ေပၚျပီးတဲ့ေနာက္မွာ စီးပြားေရးပိတ္ဆို့မႈနဲ့ ပတ္သက္ျပီးေတာ့ ဥေရာပကေတာင္မွပဲ နည္းနည္းပါးပါး ေလ်ွာ့ေပါ့ေပးတာ႐ွိတယ္။ အေမရိကားကဆို ကလင္တန္ေတာင္ လာသြားတာဆိုေတာ့ေလ။
“နွစ္ခုလံုးကေတာ့ ဘာမွထူးျခားမႈမ႐ွိေသးပါဘူး၊ ဒါေပမဲ့ ေဆာင္႐ြက္မႈေလး ေတြကေတာ့ ဥေရာပဆိုရင္လည္း က်ေနာ္တို့ GSP ေခၚတာေပါ့၊ GSP ကို ကင္းလြတ္ခြင့္ေပးဖို့။ GSP ဆိုတာ အခြန္သက္သာခြင့္ကိုေျပာတာပါ။ အဲဒါေလးေတြ ရဖို့ ၾကိုးစားေနတာ႐ွိပါတယ္။ အေမရိကားကေတာ့ သူက ဥပေဒနဲ့ ျပ႒ာန္းထားတာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ အဲဒီဥပေဒ ျပင္နိုင္မွသာလ်ွင္ က်ေနာ္တို့ စီးပြားေရးဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို့မႈက လြတ္မွာေပါ့။”
ဒါဆိုရင္ သိသိသာသာ ေျပာင္းလဲတာဆိုလို့ မ႐ွိေသးဘူးေပါ့ေနာ္။
“အမွန္ကေတာ့ ပိတ္ဆို့အေရးယူမႈနဲ့ ပတ္သက္လို့ သက္သာခြင့္တို့၊ ေျပာင္းလဲမႈတို့ေတာ့ မ႐ွိေသးဘူး။ သက္သာေအာင္၊ ေျပာင္းလဲေအာင္၊ ၾကိုးစားမႈ ညွိနွိုင္းမႈေတြပဲ ႐ွိတာ။”
ပိတ္ဆို့အေရးယူတာ မ႐ုပ္သိမ္းရင္ေတာင္မွပဲ အခုနေျပာတဲ့ အခြန္သက္သာခြင့္ ဆိုတဲ့ဟာ ဘယ္နိုင္ငံေတြနဲ့ အက်ံုးဝင္လည္း ႐ွင္းျပေပးပါလား။
“ဖြံ့ျဖိုးမႈအနည္းဆံုးနိုင္ငံေတြ အကုန္အက်ံုးဝင္တယ္။ က်ေနာ္တို့ နိုင္ငံမွအပ။”
က်ေနာ္တို့နိုင္ငံက ပိတ္ဆို့အေရးယူမႈနဲ့ ျငိေနလို့ အဲဒါ အက်ံုးမဝင္ေသးတာေပါ့။
“မဟုတ္ဘူး။ ၉၇ ခု ကတည္းက က်ေနာ္တို့ နိုင္ငံကို သူက အရင္တုန္းကေတာ့ သက္သာခြင့္ေပးတယ္။ ဒါေပမယ့္ ျမန္မာျပည္ကို မေပးေတာ့ဘူးဆိုျပီး ျပန္႐ုပ္သိမ္းသြားတာေပါ့။”
အခု အလားအလာေကာင္းလား။
“ေကာင္းလားဆို သူကလည္း လူအမ်ားၾကီး၊ နိုင္ငံအမ်ားၾကီးနဲ့ လုပ္ရတာဆိုေတာ့ သိပ္ေတာ့ လြယ္လြယ္ကူကူေတာ့ မျဖစ္နိုင္ဘူး။”
အခု မီတာခေတြဘာေတြက နည္းနည္းေဈးတက္လာေတာ့ ဦးတို့ ကိုက္ရဲ့လား။
“မီတာခကေတာ့ ဒီလိုစဥ္းစားဗ်။ က်ေနာ္တို့ အရင္တုန္းက မီးစက္နဲ့ေတာင္ ျဖတ္သန္းခဲ့ၾကရတာ။ အဲဒီေတာ့ မီတာခနဲ့ အရင္တုန္းက ဒီဇယ္နဲ့ လည္လို့ ကုန္က်စရိတ္နဲ့ မီတာခတက္တာနဲ့က ဘာမွမဆိုင္ဘူး။ ဒါေလးက နည္းနည္းေလးပဲ တက္တာ။ အရင္တုန္းကဆိုရင္ ေသာက္ေသာက္လဲ ကုန္တာေပါ့။ အဲဒီေတာ့ က်ေနာ္ ေျပာတာက အရင္ထက္ေတာ့ အခု မီတာခ ၅၀ ကေန ၇၅ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ၂၅ ေတာ့ ပိုကုန္တာေပါ့ဗ်ာ။ ဒါေပမယ့္ ေထာင္းသာလား၊ မေထာင္းသာလားဆို က်ေနာ္က ဒီဇယ္နဲ့ ျပန္ျပီး နွိုင္းခ်ိန္ျပီး ေျပာခ်င္တာ။ ဘာေၾကာင့္လဲဆို နိုင္ငံေတာ္ဆိုတာကလည္း အကုန္လံုး ခြက္ခြက္လန္ေအာင္ ႐ွံုးေနတာမ်ိုးၾကီး ဒီအတိုင္းၾကီး ဆက္လုပ္ပါ ဆိုေတာ့လည္္း တခ်ိန္ သူရပ္သြားမွာေပါ့ ပိုက္ဆံမ႐ွိရင္ေလ။”
အခုက မီးက ေတာ္ေတာ္မွန္ေနတယ္ေနာ္။
“မွန္တယ္၊ မီးကေတာ့ ေျပာစရာမလိုပါဘူး။ မီးျပတ္တဲ့အခ်ိန္က သူ့ system ၾကိုးေလးေတြ မွားယြင္းျပီးေတာ့ ျပတ္တာမ်ိုးပဲ ျဖစ္တာ။ လူေနရပ္ကြက္ေတြဆိုရင္ မျပတ္သေလာက္ျဖစ္သြားျပီ။ မီးျပတ္တာေတာင္ လူေတြက နည္းနည္းေမ့ေနသလို ျဖစ္ေနတယ္။”
နိုင္ငံေရးမွာ သက္ဆိုင္ရာ ဒီ ပိတ္ဆို့အေရးယူတဲ့နိုင္ငံေတြက အရာ႐ွိၾကီးေတြ လာလာေနေတာ့ လုပ္ငန္း႐ွင္အသင္းေလးေတြကို ကိုယ္စားျပုျပီးေတာ့ ဦးတို့က အမ်ားၾကီးခ်ဳပ္ထားတဲ့ အသင္းတခုလို့ေတာင္ ေျပာလို့ရတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဦးတို့အေနနဲ့က ဒီအစိုးရသက္တမ္း ကာလမွာ ၄-၅ နွစ္ အတြင္းမွာ အေျပာင္းအလဲေတြ ျဖစ္မယ္လို့ ထင္လား၊ ဘယ္လိုျမင္လဲ။
“စီးပြားေရးကေတာ့ ေျပာင္းမယ္ဗ်။ အခုေလာေလာဆယ္ေတာ့ နိုင္ငံေရး ေျပာင္းတာကေတာ့ ဘယ္နိုင္ငံမွ ဒီေလာက္အထိ က်ဳပ္တို့နိုင္ငံလို ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ မေျပာင္းဘူး။ ေသြးထြက္သံယိုမႈ ကင္းစြာနဲ့ အာဏာ႐ွင္ကေနျပီးေတာ့ ဒီမိုကေရစီကို မသြားဘူးေပါ့။ ဒီမိုကေရစီဆိုတာကေတာ့ နည္းနည္းေျပာဖို့ရာကေတာ့ ေစာေသးတာေပါ့။ ဒါေပမယ့္ စီးပြားေရးဆိုတဲ့ ေနရာမွာေတာ့ စီးပြားေရးက သူ့ရဲ့သမိုင္းေၾကာင္းေတြ အေပၚမွာလည္း အေျခခံသလို လူေတြရဲ့ သူရ႐ွိေနတဲ့ ေဈးကြက္အေပၚမွာလည္း အမ်ားၾကီးအေျခခံတယ္။ စီးပြားေရး ဖြံ့ျဖိုးတိုးတက္ဖို့ ဆိုတာက ေဈးကြက္က အေရးအၾကီးဆံုးပဲ။ အခု ဥေရာပ ေဈးကြက္ကလည္း က်ေနာ္တို့ကို GSP မေပးဘူး။ GSP မေပးတဲ့အခါက်ေတာ့ ၁၀ ကေန ၁၅ ရာခိုင္နႈန္းေလာက္ သူမ်ားနိုင္ငံေတြနဲ့ ၁၀၀ မွာ ၁၀ ရာခိုင္နႈန္းဆိုေတာ့ ကမၻာေပၚမွာ အမ်ားၾကီး ကြာသြားျပီ ကမၻာ့နိုင္ငံေတြနဲ့။ အဲဒီေတာ့ ဘယ္သူမွ အခုအခ်ိန္မွာ စီးပြားေရးကလည္း သူတို့မွာလည္း ဒုကၡေတြ ေရာက္ေနတဲ့အခါက်ေတာ့ က်ေနာ္တို့ဘက္ကို မလွည့္နိုင္ဘူး။ အဲဒီေတာ့ ေဈးကြက္အေျခအေနအေပၚမွာလည္း စီးပြားေရးက မူတည္တယ္၊ လူေတြရဲ့ လုပ္နိုင္ ကိုင္နိုင္စြမ္းအေပၚမွာလည္း မူတည္တယ္။ အစိုးရရဲ့ ေပၚလစီအေပၚမွာလည္း မူတည္တာေပါ့။ အစိုးရရဲ့ ေပၚလစီကေတာ့ တျဖည္းျဖည္းေတာ့ ေျပာင္းေနတာေပါ့။”
တကယ္လို့မ်ား အီးယူတို့ အေမရိကားတို့ကေန ပိတ္ဆို့အေရးယူမႈေတြ ႐ုပ္သိမ္းလိုက္တယ္ ဆိုလို့႐ွိရင္ ဗမာျပည္မွာ အိမ္နီးခ်င္း ထိုင္းတို့၊ စင္ကာပူတို့၊ မေလးတို့ကို ယွဥ္ျပိုင္နိုင္ေလာက္တဲ့ လုပ္သားအင္အား ကၽြမ္းက်င္မႈေတြ အဲဒါေတြကေရာ ဘယ္ေလာက္အထိေအာင္ ျပီးျပည့္စံုေနျပီလဲ။
“လုပ္သားအင္အား ကၽြမ္းက်င္မႈ အေနနဲ့ကေတာ့ အမ်ားၾကီး လုပ္ရဦးမွာ။ က်ေနာ္တို့ အခုအခ်ိန္မွာ အေထြေထြမန္ေနဂ်ာ ေကာင္းေကာင္းေတာင္ ႐ွာရတာ ခက္တာကိုး။ သို့ေသာ္ အဲဒါေတြက ဘာျဖစ္လဲဆိုေတာ့ ပြဲေကာင္းေကာင္းမွာ ကန္ဖူးရင္ ေဘာလံုးသမားက ေကာင္းသြားတာ အဲဒီလို ျဖစ္ရမွာ။ အဲဒီေတာ့ ရင္းနွီးျမႈပ္နွံမႈ လာျပီးေတာ့ သူတို့ဘက္ကလည္း ရင္းနွီးျမႈပ္နွံမႈ ၾကီးၾကီးနဲ့ ကုမၸဏီၾကီးၾကီးေတြ လာမယ္၊ က်ေနာ္တို့ဘက္ကလည္း အဲဒါကို သူတို့ သင္ၾကားမႈ၊ သူတို့ ညြွႊန္ၾကားမႈအတိုင္း ၾကိုးစားၾကမယ္ဆိုရင္ေတာ့ capacity (လုပ္နိုင္စြမ္း) က တက္လာမယ္။ က်ေနာ္ ဆိုလိုတာက on the Job Training' (OJT) အလုပ္သင္ပဲ ႐ွိတာ၊ ဖြဲ့စည္းပံု institution က က်ေနာ္တို့မွာ မ႐ွိေသးဘူး။”