ႏွစ္ေပါင္း ၇၀ သက္တမ္းရွိၿပီျဖစ္တဲ့ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးဌာနဟာ ဘယ္ေလာက္ပဲ အတက္အက် ရွိခဲ့ရွိခဲ့ နာမည္ပ်က္ေတာ့ မရွိဘူးလို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေျပာလိုက္ပါတယ္။ မတ္လ ၁၇ ရက္က ေနျပည္ေတာ္မွာ ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးဌာန ႏွစ္ ၇၀ ျပည့္ အထိမ္းအမွတ္ အခမ္းအနားမွာ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေျပာခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ “က်မတုိ႔ ဝန္ႀကီးဌာနအေနနဲ႔ ႏွစ္ ၇၀ ခရီးကိုေလၽွာက္ခဲ့ၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီခရီးကာလအတြင္းမွာ ဘယ္လိုပဲ အတက္အက်ေတြပဲရွိရွိ က်မသိသေလာက္ကေတာ့ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးဌာနအေနနဲ႔ ေတာ့ နာမည္ပ်က္ခဲ့တယ္ဆိုတာ မရွိပါဘူး၊ အားလုံးဟာ ကိုယ့္တာ ၀န္ကိုယ္ေက်ပြန္ေအာင္ လုပ္မယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ေတာ့ လိပ္ျပာသန္႔ပါတယ္။ “အဲဒီေတာ့ ပထမဦးဆုံး ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးျဖစ္ခဲ့တဲ့ ေဖေဖရဲ႕ အဆိုေလးတခုနဲ႔ နိဂုံးခ်ဳပ္ရ မယ္ဆိုရင္ ‘အေရးႀကီးတာကေတာ့ ကိုယ့္လိပ္ျပာခုံ႐ုံးေရွ႕မွာ ကိုယ္လုံဖို႔လိုပါတယ္’။ က်မတို႔ ႏိုင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးဌာန ဝန္ထမ္းမ်ားအားလုံးဟာ နိုင္ငံအေပၚမွာ တာဝန္သိ သစၥာရွိတဲ့ ေနရာမွာ ကိုယ့္လိပ္ျပာ ခုံ႐ုံးေရွ႕မွာ ကိုယ္လုံေအာင္ေနၾကပါလို႔ တိုက္တြန္းလိုပါတယ္။” ၁၉၄၇ ခုႏွစ္က စတင္ဖြဲ႔စည္းခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးဌာနမွာ ပထမဆံုး ၀န္ႀကီးလုပ္ခဲ့သူက ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းျဖစ္ၿပီး ဌာနသက္တမ္း ႏွစ္ ၇၀ ျပည့္တဲ့အခ်ိန္မွာ ၀န္ႀကီး တာ၀န္ယူထားသူက ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းရဲ႕ သမီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ျဖစ္ပါတယ္။ ၀န္ႀကီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ႏိုင္ငံျခားေရးဌာနဟာ ႏိုင္ငံကို ေရွ႕တန္းက ကာကြယ္ေပးေနရတဲ့ ဌာနတခု ျဖစ္တယ္လို႔လည္း ေျပာခဲ့ပါတယ္။ “က်မတို႔ဟာ first line of defense ေရွ႕တန္းကေန က်မတို႔ႏိုင္ငံကို ကာကြယ္ရပါတယ္။ တစ္ျခားနိုင္ငံေတြနဲ႔ပဋိပကၡမျဖစ္ေအာင္လို႔ ကၽြန္မတို႔နိုင္ငံရဲ့သိကၡာကို က်မတို႔ကေနၿပီးေတာ့ ထိန္းသိမ္းတယ္ဆိုတာ သိကၡာရွိတဲ့ႏိုင္ငံ ကို ေတာ္႐ုံတန္႐ုံႏိုင္ငံက မထိပါးရဲဘူး။ မေစာ္ကားရဲဘူး။ ေလးစားတယ္။ “အဲဒီေတာ့ ကမၻာက က်မတို႔ႏိုင္ငံကို ေလးစားေအာင္လို႔ လုပ္တယ္ဆိုတာကိုက နံပါတ္တစ္ က်မတို႔ ႏိုင္ငံကိုကာကြယ္တာပါ။ ေနာက္တဆင့္ကလည္း အျခားႏိုင္ငံေတြနဲ႔ ႏိုင္ငံခ်င္း ႏိုင္ငံခ်င္းဆိုတာ အၿမဲပဲ ျပႆနာမရွိဘူးဆိုတာ မရွိပါဘူး။ ျပႆနာဆိုတာ ေပၚတတ္ပါတယ္။ ဒီျပႆနာေတြကို က်မတို႔က ေအးေအးေဆးေဆးနဲ႔ သိကၡာရွိရွိနဲ႔ ဘယ္လိုေျဖရွင္း ႏိုင္မလဲဆိုတာဟာ အင္မတန္အေရးႀကီးပါတယ္။ ဘာေတြလုပ္ရတာလဲဆိုရင္ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးဌာနက ဒါေတြလုပ္ရတာပဲျဖစ္ပါတယ္။”