တ႐ုတ္၏ “ရပ္ဝန္းနဲ႔ လမ္းမ” အစီအစဥ္ႏွင့္ အေရွ႕ေတာင္အာရွ ေရေၾကာင္းလမ္း
DVB
·
March 15, 2017
[တ႐ုတ္၏ (One Belt One Road) “ရပ္ဝန္းတခု၊ လမ္းမတေၾကာင္း” ဆိုသည့္ စီမံကိန္းမွာ က်ယ္ျပန္႔လွၿပီး က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာႏို္င္ငံသည္လည္း စီမံကိန္း၏ အဓိကက်သည့္ေနရာ တေနရာမွ ပါဝင္ေနေပသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံကို ျဖတ္၍ ေဖာက္လုပ္မည့္ ျမန္ႏႈန္းျမင့္ရထားလမ္း၊ ကားလမ္းစီမံကိန္းႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ျမန္မာအစိုးရက တံု႔ျပန္ေျပာဆုိ အေျဖေပးထားျခင္း မရိွေသးသျဖင့္ မိမိတို႔ႏွင့္ဘဝတူ အေရွ႕ေတာင္အာရွႏိုင္ငံမ်ားက အဆုိပါစီမံကိန္းအေပၚ စိတ္ဝင္စားမႈ မည္သို႔ရိွသည္၊ အဆိုပါ စီမံကိန္းေၾကာင့္ မိမိတို႔ႏိုင္ငံ မည္မၽွအက်ိဳးရိွႏိုင္သည္ သို႔မဟုတ္ မည္သုိ႔ အက်ိဳးယုတ္ႏိုင္သည္ကို သိရိွထားရန္ႏွင့္ မည္သည့္အေျခအေနသို႔ ေရာက္ရိွေနသည္ကိုပါ သိရိွရန္ အေရးႀကီးပါသည္။ သို႔ျဖစ္၍ ေဆာင္းပါးရွင္ Alvin Cheng- Hin Lim ၏ China’s “Belt and Road” and Mainland Southeast Asia ကို စာဖတ္သူမ်ား သိရိွ ဗဟုသုတရေစရန္ ဘာသာျပန္၍ ယခင္အပတ္က တင္ဆက္ၿပီး ျဖစ္ပါသည္။
ယခုေဆာင္းပါးမွာ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ မတ္လ ၁၈ ရက္ေန႔တြင္ ကေနဒါႏိုင္ငံ တုိရြန္တိုၿမိဳ႕တြင္ က်င္းပမည့္ Association for Asian Studies ၏ ႏွစ္ပတ္လည္ ကြန္ဖရင့္တြင္ တင္သြင္းမည့္ ပါေမာကၡ Alvin Cheng-Hin Lim ၏ စာတမ္း ဒုတိယပိုင္းႏွင့္ ေနာက္ဆံုးပိုင္းျဖစ္သည့္ China’s “ Belt and Road” and Maritime southeast Asia ကို ဆီေလ်ာ္ေအာင္ဘာ သာျပန္၍ တင္ဆက္လိုက္ပါသည္။ ရဲထြန္း(သီေပါ)]
ဖိလစ္ပိုင္
၂၀၁၆ ခုႏွစ္ aရြးေကာက္ပဲြတြင္ သမၼတ ဒူတာေတး အႏိုင္ရခဲ့လာၿပီးေနာက္ ဖိလစ္ပိုင္ႏိုင္ငံက ေရေၾကာင္းပိုးလမ္းမ အစီအစဥ္သုိ႔ ဆက္သြယ္ပူးေပါင္းလာေလသည္။ ယခင္သမၼတလက္ထက္က တ႐ုတ္-ဖိလစ္ပိုင္ ဆက္ဆံေရး ဆိုးရြားစြာ ယိုယြင္းခဲ့ရာမွ ပီကင္းႏွင့္ ဆက္ဆံေရးကို ျပန္လည္တည္ေဆာက္ရန္ ဒူတာေတးက လမ္းစရွာခဲ့သည္။ တခိ်န္တည္းတြင္ အေမရိကန္-ဖိလစ္ပိုင္ ဆက္ဆံေရးမွာ ဆိုးဆုိးရြားရြား ျဖစ္လာသည္။ အထူးသျဖင့္ ဒူတာေတးအစိုးရ၏ မူးယစ္ေဆးဝါး တုိက္ဖ်က္ေရး အစီအစဥ္ေအာက္တြင္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ားရိွခဲ့သည္ဟု သမၼတအိုဘားမားက ေဝဖန္ေျပာၾကားမႈမ်ား ေနာက္ပိုင္းတြင္ ျဖစ္သည္။ ဤအလွည့္အေျပာင္း၏ ေက်းဇူးေၾကာင့္ ဖိလစ္ပိုင္သို႔ တ႐ုတ္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ အမ်ားအျပား တိုးဝင္လာသည္။ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ဖိလစ္ပိုင္သမၼတ ဒူတာေတး၏ တ႐ုတ္ခရီးစဥ္အတြင္း အေျခခံအေဆာက္အဦႏွင့္ စက္မႈလုပ္ငန္း ပေရာဂ်က္မ်ား အပါအဝင္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈအစီအစဥ္မ်ားကို သေဘာတူညီခ်က္ရခဲ့ၾကရာ အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၂၄ ဘီလီယံဖိုးမၽွ ရိွသည္။ ထို႔ေနာက္ပိုင္း ဖိလစ္ပိုင္အစိုးရအဖဲြ႔၏ ပီကင္း ခရီးစဥ္တြင္လည္း ဆင္းရဲမဲြေတမႈ ေလၽွာ႔ခ်ေရး အစီအစဥ္မ်ားအတြက္ အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၃ ဒသမ ၇ ဘီလီယံဖိုးရိွေသာ အကူအညီမ်ား ရခဲ့သည္။
တ႐ုတ္ႏွင့္ ဖိလစ္ပိုင္ႏိုင္ငံအၾကား ဆက္ဆံေရးေႏြးေထြးလာမႈ၏ အက်ိဳးဆက္အျဖစ္ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ကိစၥ အျငင္းပြားမႈအေပၚ မနီလာ၏ အာ႐ံုစိုက္မႈ ေလ်ာ႔က်လာသည္။ ထိုအျငင္းပြားမႈႏွင့္ပတ္သက္၍ ယခင္ ဖိလစ္ပိုင္အစိုးရ၏ တရားစဲြဆိုခ်က္အေပၚ အႏုညာတ အၿမဲတမ္း ခံုသမာဓိအဖဲြ႔က ၂၀၁၆ ခုႏွစ္တြင္ ဖိလစ္ပိုင္အား အႏိုင္ေပး ဆံုးျဖတ္ခဲ့ေသာ္လည္း ဒူတာေတးအစိုးရက တ႐ုတ္ႏို္င္ငံႏွင့္ အျပန္အလွန္ ေစ့စပ္ညိႇႏိႈင္း ေဆြးေႏြးၿပီး အေျဖရွာရန္သာ ဆံုးျဖတ္ခဲ့သည္။ ဖိလစ္ပိုင္ႏိုင္ငံအေနျဖင့္ တ႐ုတ္ႏွင့္အၾကား တင္းမာမႈကို ဤနည္းလမ္းျဖင့္ ေျဖေလ်ွာ့ေပးလိုက္္ျခင္းက တ႐ုတ္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ အမ်ားအျပားကို ဖိတ္ေခၚလိုက္သလို ျဖစ္ေစတဲ့အျပင္ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္အတြင္းရိွ သဘာဝသယံဇာတမ်ား ရွာေဖြရာတြင္ တ႐ုတ္-ဖိလစ္ပိုင္ ပူးေပါင္းရွာေဖြမႈမ်ား ျဖစ္လာႏိုင္ေျခလည္း ရိွလာသည္။ တ႐ုတ္ျပည္အေနျဖင့္လည္း ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ျပင္ အျငင္းပြားမႈတြင္ ရန္အလိုဆံုး အေရွ႕ေတာင္အာရွေဒသဆိုင္ရာ ပိုင္ဆိုင္မႈေၾကညာခ်က္ကို အစြယ္ခ်ိဳးလိုက္သလို သိမ္သိမ္ေမြ႔ေမြ႔ ျဖစ္သြားေစသည္။ ပို၍အေရးႀကီးသည့္ကိစၥမွာ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ႏွင့္ ဖိလစ္ပိုင္ႏိုင္ငံ၏ ပထဝီအေနအထားအရ တ႐ုတ္-ဖိလစ္ပိုင္ ခ်စ္ၾကည္ရင္းႏွီးမႈ ထူေထာင္လိုက္ႏို္င္ျခင္းေၾကာင့္ ေရရွည္တြင္ မဟာဗ်ဴဟာအက်ိဳးစီးပြား ခဲြေဝခံစားရမႈမ်ား ရိွလာႏိုင္သည္။ ဤသည္မွာ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္တြင္း အေမရိကန္-တ႐ုတ္ ပဋိပကၡ ေပါက္ကြဲမႈတြင္ အေရးႀကီးသည့္ အခိ်န္ကိုက္ျဖစ္ရပ္တခု ျဖစ္သည္။ သုိ႔မဟုတ္ပါက ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္တြင္း အျငင္းပြားမႈမွာ တ႐ုတ္ျပည္အတြက္ ရလဒ္ မမွန္းဆႏိုင္သည့္ အထူးစြန္႔စားမႈျပဳရမည့္ ျပႆန ာျဖစ္သည္။ အထူးသျဖင့္ ထရမ့္ အစိုးရ၏ မွန္းဆမရျခင္းႏွင့္ အေျပာင္းအလဲျမန္ျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။
အင္ဒိုနီးရွား
အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံတြင္ ဂ်ာကာတာ-ဘန္ေဒါင္း ျမန္ႏႈန္းျမင့္ ရထားလမ္း တည္ေဆာက္ေရး ေလလံကို တ႐ုတ္က ေအာင္ျမင္သြားခဲ့သည္။ ၿပိဳင္ဘက္ ဂ်ပန္၏ ဘ႑ာေရး အေထာက္အပံ့အစီအစဥ္ကုိ အင္ဒိုနီးရွားအစိုးရက သိပ္သေဘာမက်ခဲ့ေပ။ ဂ်ပန္၏ အဆိုျပဳခ်က္တြင္ အင္ဒိိုနီးရွားအစိုးရ၏ ေခ်းေငြအာမခံခ်က္ကို ေတာင္းဆုိသကဲ့သို႔ အစိုးရဘတ္ဂ်က္မွ ေငြေၾကး စိုက္ထုတ္ရန္လည္း ေတာင္းဆိုထားသည္။ အျခားတဖက္ရိွ တ႐ုတ္အဆိုျပဳခ်က္တြင္ အဆိုပါႏွစ္ခ်က္လံုးကို ေတာင္းဆုိထားျခင္း မရိွေပ။ သို႔ေသာ္ ဤအခ်က္က တ႐ုတ္ႏွင့္ အင္ဒိုနီးရွား အစုစပ္ပါတနာကုမၸဏီမ်ားအတြက္ အာမခံခ်က္ ရွိသည့္ ဘ႑ာေရးအရင္းအျမစ္ မရိွျခင္းကို ေဖာ္ျပရာေရာက္သည္။ ဂ်ပန္က ေလလံေအာင္ျမင္မႈ မရလုိက္ေသာ္လည္း ေနာက္ပုိင္းတြင္ အင္ဒိုနီးရွားအစိုးရက ဂ်ကာတာ-ဆူရာဘာယား ျမန္ႏႈန္းလတ္ ရထားလမ္း တည္ေဆာက္ေရးလုပ္ငန္းႏွင့္ အေနာက္ဂ်ာဗားရိွ ပါတင္ဘန္ ဆိပ္ကမ္းတည္ေဆာက္ေရးလုပ္ငန္းတုိ႔ကို ဂ်ပန္အား ေပးအပ္ခဲ့သည္။ စြမ္းအင္က႑တြင္ ေက်ာက္မီးေသြးေလာင္စာသံုး လၽွပ္စစ္စက္႐ံုႏွင့္ ေရအားလၽွပ္စစ္စက္႐ံုမ်ားကို အင္ဒုိနီးရွားကြၽန္းစုတဝန္းလံုးတြင္ တ႐ုတ္က တည္ေဆာက္လ်က္ ရွိသည္။ ထုိ႔ျပင္ အင္ဒိုနီးရွားအစိုးရအေနျဖင့္ ႏိုင္ငံ၏ အနာဂတ္ လၽွပ္စစ္စြမ္းအားက႑ ခ်ဲ႕ထြင္ေရးတြင္ ဘဏ္႑ာေရး အေထာက္အပံ့ကို AIIB (Asian Infrastructure Investment Bank) ဘဏ္မွ ရယူရန္ ရည္ရြယ္ထားေလသည္။
မေလးရွား
မေလးရွားႏွင့္ စကၤာပူတြင္ ကြာလမ္လမ္ပူ-စင္ကာပူ ျမန္ႏႈန္းျမင့္ ရထားလမ္း ေဖာက္လုပ္ေရးကိစၥကို ႏွစ္ႏို္င္ငံအစိုးရတုိ႔က သေဘာတူလက္မွတ္ေရးထိုးထားၿပီးျဖစ္၍ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္းကာလတြင္ တင္ဒါေခၚယူေပလိမ့္မည္။ စင္ကာပူက ဂ်ာမနီ သို႔မဟုတ္ ဂ်ပန္ကို ေပးလိုေၾကာင္း သတင္းမ်ားအရ သိရိွရသလို၊ မေလးရွားကမူ တ႐ုတ္ကို ေပးလိုေၾကာင္း သိရသည္။ ကြာလမ္လမ္ပူ-စင္ကာပူ ျမန္ႏႈန္းျမင့္ မီးရထားလမ္း တည္ေဆာက္ေရး အဆိုမျပဳမီကတည္းကပင္ တ႐ုတ္ မီးရထားသံလမ္းသြား ယာဥ္ရထား ေကာ္ပိုေရးရွင္းက မေလးရွားတြင္ အေျခစိုက္ၿပီးျဖစ္ကာ မေလးရွားမီးရထားလုပ္ငန္းသို႔ သံလမ္းသြား ယာဥ္ရထားမ်ား၊ တႏိုင္ငံလံုးရိွ အေပါ့စားႏွင့္ အဓိကသံလမ္း အစိတ္အပိုင္းမ်ားကို ေပးသြင္းျခင္းႏွင့္ ဗာတူဂါဂ်ာတြင္ စက္႐ံုတည္ေဆာက္ျခင္းတုိ႔ကို ေဆာင္ရြက္လ်က္ရိွေနၿပီး ျဖစ္သည္။ ဘန္ဒါ မေလးရွားရိွ ကြာလမ္လန္ပူ၏ ပို႔ေဆာင္ေရး ဗဟိုအခ်က္အခ်ာသစ္ တည္ေဆာက္ေရးမ်ား လုပ္ကိုင္ျခင္းျဖင့္ တ႐ုတ္မီးရထားလမ္း အုပ္စုသည္ မေလးရွားတြင္ အခိုင္အမာေနရာယူထားၿပီး ျဖစ္သည္ကို ေတြ႔ႏိုင္သည္။ အဆိုပါေနရာမွာ ကြာလမ္လမ္ပူ-စင္ကာပူ ျမန္ႏႈန္းျမင့္ရထားလမ္းႏွင့္ အဆုိျပဳထားေသာ ကြာလာလမ္ပူ-ဘန္ေကာက္ ျမန္ႏႈန္းျမင့္ ရထားလမ္းတုိ႔ အဆံုးသတ္ေနရာ ျဖစ္သလို တ႐ုတ္မီးရထားအုပ္စု၏ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၂ ဘီလီယံတန္ ေဒသဆိုင္ရာ ႐ံုးခ်ဳပ္မ်ား တည္ရိွရာ ေနရာလည္း ျဖစ္ေပသည္။
အေရွ႕ဘက္ ပင္လယ္ကမ္း႐ိုးတန္း ဆက္သြယ္ေရးလမ္းေၾကာင္းကို တ႐ုတ္က တည္ေဆာက္ေနၿပီး၊ ၿပီးစီးပါက မေလးကြၽန္းဆြယ္ အေရွ႕ဘက္ကမ္း႐ိုးတန္း ကြမ္တန္ ဆိပ္ကမ္းႏွင့္ အေနာက္ဘက္ ကမ္း႐ိုးတန္းရိွ ကလန္ဆိပ္ကမ္းတုိ႔ကို ဆက္သြယ္မိမည္ ျဖစ္ၿပီး ကုန္းေျမတံတားတခု ဖန္တိီးႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။ အဆိုပါတံတားက မာလကၠာ ေရလက္ၾကားႏွင့္ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္တုိ႔အၾကား ကုန္စည္မ်ား သယ္ယူသည့္အခါ စင္ကာာပူကို ျဖတ္သန္းရန္မလိုဘဲ ပို႔ေဆာင္ေပးႏိုင္ေပလိမ့္မည္။ စက္မႈလုပ္ငန္းက႑တြင္ မေလးရွား-တ႐ုတ္ ကြမ္တန္ စက္မႈဥယ်ာဥ္သည္ အိုင္တီ၊ ဆက္သြယ္ေရး၊ ျပန္္လည္ ျပည့္ၿဖိဳးၿမဲစြမ္းအင္ စသည္တုိ႔ အပါအဝင္ အဓိကရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ားကို ဆဲြေဆာင္ႏို္င္ခဲ့သည္။ ဤစက္မႈဥယ်ာဥ္သည္ တ႐ုတ္ျပည္၊ ကြမ္ရီွးျပည္နယ္ရိွ တ႐ုတ္-မေလးရွား ခ်င္းက်ိဳး စက္မႈဥယာဥ္ႏွင့္ အႁမႊာညီအစ္မ လုပ္ထားသည္။ ထို႔ျပင္ မေလးရွားႏွင့္ တ႐ုတ္ ႏွစ္ႏိုင္ငံအၾကား တိုးမ်ားလာေသာ စက္မႈကုန္သြယ္ေရးသည္ တ႐ုတ္က မေလးရွား၏ ကြမ္တန္ဆိပ္ကမ္းကို တိုးခ်ဲ႕ျခင္းႏွင့္ အဆင့္ျမႇင့္တင္ျခင္းအားျဖင့္ ပိုမိုအဆင္ေျပ ေခ်ာေမြ႔လာမည္ ျဖစ္သည္။ မေလးရွားကြၽန္းဆြယ္ အေနာက္ဘက္ကမ္းတြင္လည္း မီလကာဂိတ္ေဝး ပေရာဂ်က္ကို တ႐ုတ္က ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံလ်က္ ရွိသည္။ အဆိုပါ ပေရာဂ်က္တြင္ လက္ရိွကြၽန္းတကြၽန္းႏွင့္ လူလုပ္ကြၽန္း သံုးကြၽန္းတုိ႔တြင္ စီးပြားေရးႏွင့္ စက္မႈလုပ္ငန္းမ်ား ဖံြ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးတုိ႔ ပါဝင္သလို မီလကာဂိတ္ေဝးဆိပ္ကမ္း တည္ေဆာက္ေရးလည္း ပါဝင္သည္။ အဆိုပါဆိပ္ကမ္း ၿပီးစီးမည့္ ၂၀၁၉ ခုႏွစ္တြင္ တ႐ုတ္ ပါတနာကုမၸဏီႏွစ္ခုက စီမံခန္႔ခဲြေပလိမ့္မည္။ မီလကာဂိတ္ေဝးဆိပ္ကမ္းသည္ ႏွစ္စဥ္ သေဘၤာအစီးေပါင္း တသိန္းခန္႔၏ ကုန္တင္ကုန္ခ် လုပ္ငန္းမ်ားကို ကိုင္တြယ္ ေဆာင္ရြက္ေပးႏိုင္လိမ့္မည္ဟု ေမ်ွာ္လင့္ရသည္။
မေလးရွားႏိုင္ငံတြင္ တ႐ုတ္၏ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ား တိုးတက္ျမင့္မားလာျခင္း၊ မေလးရွားအစိုးရအေပၚ စာနာေထာက္ထားမႈ အထူးသျဖင့္ ဒုကၡေရာက္ေနေသာ မေလးရွား၏ ႏိုင္ငံပိုင္ 1MDB ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈရန္ပံုေငြသို႔ ဘ႑ာေရးအေထာက္အပံ့ ေပးျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ အျငင္းပြားမႈတြင္ ကြာလာလမ္ပူ၏ တ႐ုတ္ဆန္႔က်င္ေရး ရပ္တည္ခ်က္ကို ေပ်ာ့ေပ်ာင္းသြားေစသည္။ အေစာပိုင္းက ေဖာ္ျပခဲ့သလို အလားတူ ပံုသဏၭာန္မိ်ဳးကို ဖိလစ္ပိုင္ႏွင့္ ဆက္ဆံေရးတြင္ ဆတြ႔ျမင္ႏိုင္သည္။ ဤသည္မွာ အျငင္းပြားမႈျဖစ္ေနေသာ စပရက္တေလကြၽန္းမ်ားတြင္ တ႐ုတ္ စစ္ေရးတည္ေဆာက္မႈ ၿဂိဳဟ္တုပံုရိပ္မ်ားကို ထုတ္ျပန္ေၾကညာၿပီး၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ပိုမိုသိသာလာသည္။ အေမရိကန္၏ ျပင္းထန္ေသာ တံု႔ျပန္မႈမ်ားႏွင့္ ျခားနားစြာ ဖိလစ္ပိုင္ႏွင့္ မေလးရွားတုိ႔၏ တံု႔ျပန္မႈမ်ားမွာ ေပ်ာ့ေပ်ာင္းလွသည္။ ႏွစ္ႏိုင္ငံ အစိုးရမ်ားက အျငင္းပြားေနေသာ ကြၽန္းမ်ားအေပၚ တ႐ုတ္၏ စစ္ေရး တည္ေဆာက္မႈမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ပီကင္း၏ ရွင္းလင္းခ်က္ကို ေစာင့္ဆိုင္းမည္ ျဖစ္ေၾကာင္းသာ ႐ိုးရွင္းစြာ ထုတ္ျပန္ေၾကညာခဲ့သည္။
စင္ကာပူ
စင္ကာာပူႏွင့္ပတ္သက္ေသာ ကိစၥတြင္ စင္ကာပူႏွင့္ တ႐ုတ္အစိုးရတို႔သည္ ပေရာဂ်က္ အေတာ္မ်ားမ်ားကို ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္လ်က္ရိွရာ အစိုးရခ်င္း ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္သည့္ ဧရာမပေရာဂ်က္ သံုးခုလည္း ပါဝင္သည္။ ၎တို႔မွာ စူးက်ိဳးစက္မႈလက္မႈဥယ်ာဥ္၊ ထန္က်င္းစီးပြားေရးၿမိဳ႕ေတာ္ႏွင့္ ခ်ံဳခ်င္း ဆက္သြယ္ေရး ဦးေဆာင္ဦးရြက္ျပဳမႈ စီမံကိန္းတို႔ ျဖစ္သည္။ ရပ္ဝန္းႏွင့္ လမ္းမအစီအစဥ္၏ ႐ႈျမင္ခ်က္အရဆိုရလၽွင္ ကြာလာလမ္ပူ-စင္ကာပူ ျမန္ႏႈန္းျမင့္ ရထားလမ္းစီမံကိန္းတြင္ တ႐ုတ္ ပါဝင္ပတ္သက္လာႏိုင္ေျခရွိမႈမွလဲြ၍၊ စင္ကာပူသည္ ဖံြ႔ၿဖိဳးႀကီးထြားလာေနေသာ ရပ္ဝန္းႏွင့္ လမ္းမကြန္ရက္တြင္ အဓိက ဘ႑ာေရးႏွင့္ ေထာက္ပံ့ပို႔ေဆာင္ေရးဗဟိုအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ရန္ မိမိကိုယ္ကို ေနရာခ်လ်က္ ရွိသည္။ သို႔ေသာ္လည္း တ႐ုတ္-စင္ကာပူ ဆက္ဆံေရးမွာ အစဥ္အၿမဲ ေခ်ာေမြ႔လွသည္ေတာ့ မဟုတ္ေပ။
၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္းကာလတြင္ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ အျငင္းပြားမႈ၌ စင္ကာပူ၏ ရပ္တည္ခ်က္ႏွင့္ ၎ႏွင့္ထိုင္ဝမ္အၾကား ဆက္ဆံေရးတုိ႔က တ႐ုတ္-စင္ကာပူ ဆက္ဆံေရး အတြင္းအက္ေၾကာင္းမ်ား ျဖစ္ေပၚလာေစသည္။ ထိုသို႔ေသာ တင္းမာမႈမ်ား ရိွခဲ့ေသာ္လည္း ႏွစ္ႏိုင္ငံအၾကား နက္႐ိႈင္းသည့္ စီးပြားေရး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈမ်ားက ႏွစ္ႏို္င္ငံ ဆက္လက္၍ ပိုမိုနီးကပ္စြာ ရိွေနေပလိမ့္ဦးမည္။
ဘ႐ူႏိုင္း
ဘ႐ူႏိုင္းတြင္ တ႐ုတ္က တင္ဘာ႐ုန္တံတား တည္ေဆာက္ေရးႏွင့္ ပုေလာေမာရာဘီဆာ ေရနံခ်က္စက္႐ံုကဲ့သုိ႔ေသာ အဓိက အေျခခံအေဆာက္အဦ တည္ေဆာက္ေရး ပေရာဂ်က္မ်ား လုပ္ေဆာင္သည့္၊ စူလ္တန္ေစာ္ဘြားႏို္င္ငံ၏ အႀကီးဆံုး ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူ ျဖစ္လာသည္။ ကြမ္ရီွးျပည္နယ္ႏွင့္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရး သေဘာတူစာခ်ဳပ္အရ တ႐ုတ္ႏွင့္ ဘ႐ူႏိုင္းအၾကား ကုန္သြယ္ေရး တိုးတက္လာမႈကုိ ပိုိမို ရွင္းလင္းလြယ္ကူလာေစလိမ့္မည္။ ထုိ႔ျပင္ ႏွစ္ႏို္င္ငံ အစိုးရမ်ားသည္ ရပ္ဝန္းႏွင့္ လမ္းမ အစီအစဥ္ကို ဘ႐ူႏိုင္း၏ ၂၀၃၅ ဖံြ႔ၿဖိဳးေရးစိီမံကိန္း စိတ္ကူးအိပ္မက္ႏွင့္ ဆက္စပ္ႏိုင္ရန္ အတူတကြ လုပ္ေဆာင္လ်က္ရိွသည္။ ဗီယက္နမ္ကဲ့သုိ႔ပင္ ဘ႐ူႏိုင္းသည္လည္း သူ၏ စီးပြားေရး ဖံြ႔ၿဖိဳးမႈကို တြန္းႏိႈးႏို္င္ေစရန္ ပစိဖိတ္ျဖတ္ေက်ာ္ မိတ္ဖက္အဖဲြ႔ (TPP) အေပၚ အားထားလ်က္ရိွသည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း ထရမ့္အစိုးရ၏ TPP ကို ျငင္းပယ္လိုက္မႈက ဘ႐ူႏိုင္း စီးပြားေရး ဖံြ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈအတြက္ အဓိကျပင္ပအကူအညီမွာ တ႐ုတ္ႏို္င္ငံသာ ျဖစ္သြားေစေတာ့သည္။
အေရွ႕တီေမာ
အေရွ႕ေတာင္အာရွ၏ အငယ္ဆံုးႏွင့္ အဆင္းရဲဆံုးတိုင္းျပည္ ျဖစ္သည့္ အေရွ႕တီေမာသည္ လတ္တေလာအားျဖင့္ အာဆီယံတြင္ ပါဝင္ရန္ ႀကိဳးစားလ်က္ရိွသည္။ တ႐ုတ္က ၿမိဳ႕ေတာ္ဒိလိ၏ ေရထုတ္ေျမာင္းစနစ္ အဆင့္ျမႇင့္တင္ေရးႏွင့္ အစုိးရ အေဆာက္အဦးမ်ား တည္ေဆာက္ေရးတြင္ ဖြ႔ံၿဖိဳးေရး အေထာက္အကူမ်ားေပးလ်က္ ရွိသကဲ့သို႔ အေျခခံအေဆာက္အဦမ်ား၊ စိုက္ပ်ိဳးေရးႏွင့္ လူသားရင္းျမစ္ ဖံြ႔ၿဖိဳးတုိးတက္ေရး စသည့္ ပေရာဂ်က္မ်ားတြင္လည္း ကူညီေဆာင္ရြက္လ်က္ရိွသည္။ အစိုးရႏွစ္ရပ္လံုးသည္ ေရနံဓာတုလုပ္ငန္း၊ ၿမိဳ႕ျပေလေၾကာင္းႏွင့္ ခရီးသြားလာေရးလုပ္ငန္းတုိ႔ကဲ့သုိ႔ေသာ က႑မ်ားတြင္ အတူပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေနသက့ဲသုိ႔ တီေမာအစိုးရအေနျဖင့္ AIIB (Asian Infrastructure Investment Bank) ဘဏ္ႏွင့္ ဆက္သြယ္ေဆာင္ရြက္ရန္ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကိုလည္း စတင္လ်က္ရိွသည္။ ဤသို႔အားျဖင့္ အေရွ႕တီေမာသည္ ေရေၾကာင္းပိုးလမ္းမ အစီအစဥ္တြင္ အမွန္တကယ္ ပါဝင္ပတ္သက္လာဖြယ္ ရွိေနေပသည္။ အကယ္၍ အေရွ႕တီေမာသာ အာဆီယံအသင္းဝင္ ျဖစ္လာပါက အာဆီယံအတြင္း တ႐ုတ္အက်ိဳး လိုလားသည့္ ႏိုင္ငံအေရအတြက္ တုိမ်ားလာႏိုင္သည္။
၂၀၁၅ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလတြင္ က်င္းပသည့္ ကုလသမဂၢ အေထြေထြညီလာခံ မိန္႔ခြန္းတြင္ သမၼတ ရိီွက်င့္ဖ်င္က ကမာၻလံုးဆိုင္ရာ “ဘံုရည္မွန္းခ်က္မ်ားရိွသည့္ လူ႔အဖဲြ႔အစည္း” ဖန္တီးေရးကို ဦးတည္မည့္၊ လက္ေတြ႔ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈမ်ားကို အေျခခံသည့္၊ ႏို္င္ငံတကာဆက္ဆံေရး ပုံစံသစ္တရပ္ ေဖာ္ေဆာင္ေရးအတြက္ ေဆာ္ၾသခဲ့သည္။ ရွည္ၾကာေသာ သမိုင္းကာလတေလၽွာက္ ဖံြ႔ၿဖိဳးဆဲကမာၻရိွ အျခားေသာ တိုင္းျပည္မ်ားသို႔ ကူညီေထာက္ပံ့မႈျပဳခဲ့သည့္ တ႐ုတ္ျပည္အတြက္ အဆိုပါ လက္ေတြ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈမ်ားသည္ အသစ္အဆန္း မဟုတ္ေခ်။ ဤ႐ႈေထာင့္မွၾကည့္လၽွင္ ရပ္ဝန္းႏွင့္လမ္းမအစီအစဥ္ကို ႏိုင္ငံတကာ ဆက္ဆံေရးနယ္ပယ္အတြင္း တ႐ုတ္ျပည္၏ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးဆိုင္ရာ ေနာက္ဆံုးေၾကညာစာတမ္းတခုဟု ႐ႈျမင္ႏိုင္သည္။ စက္မႈလုပ္ငန္း ဖံြ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးအတြက္ သူတို႔၏ အေျခခံအေဆာက္အဦ တိုးခ်ဲ႕ေရးကြန္ရက္ကို ေအာင္ျမင္စြာ ျဖန္႔ခ်ထားႏိုင္ခဲ့လၽွင္ အေရွ႕ေတာင္အာရွရိွ “ရပ္ဝန္းႏွင့္လမ္းမ” မိတ္ဖက္ ပါတနာမ်ားေရာ၊ ဆက္စပ္ႏိုင္ငံမ်ားပါ စီးပြားေရး ဖံြ႔ၿဖိဳးတုိးတက္မႈ အရိွန္အဟုန္ေၾကာင့္ ရလာမည့္ အက်ိဳးေက်းဇူးမ်ားကို ခံစားရန္ ေမ်ွာ္လင့္ႏို္င္ေပလိမ့္မည္။
ရဲထြန္း(သီေပါ)
စာေရးသူ ေဒါက္တာ အယ္ဘင္ခ်န္ဟင္လင္းမ္ ( Alvin Cheng-Hin Lim )
အယ္ဘင္ ခ်န္ဟင္လင္းမ္သည္ ႏိုင္ငံတကာ ျပည္သူ႔ေရးရာေပၚလစီ ပုဂၢလိက ကုမၸဏီလီမိတက္ (IPP) မွ သုေတသနမႉးတဦး ျဖစ္သည္။ သူသည္ မႏိုအာရိွ ဟာဝိုင္အီတကၠသိုလ္မွ ႏိုင္ငံေရးသိပၸံဘာသာျဖင့္ Ph.D ဘဲြ႔ ရရိွခဲ့သည္။ ကေမာၻဒီးယား၏ ပန္နာဆာထရာတကၠသိုလ္ႏွင့္ ႏိုက္ဂ်ီးရီးယား၏ အေမရိကန္တကၠသိုလ္တို႔တြင္ စာသင္ၾကားခဲ့သည္။ IPP သို႔ မေရာက္မီက သူသည္ ေလာင္းဂတ္စ္ အင္စတီက်ဳတြင္ ဖံြ႔ၿဖိဳးေရးႏွင့္ မဟာဗ်ဴဟာဘာသာရပ္အတြက္ သုေတသနမႉးအျဖစ္ တာဝန္ ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။
