အသိဉာဏ္ပစၥည္း မူပိုင္ခြင့္က အေရးႀကီးလို႔လား...
DVB
·
March 2, 2017
စီးပြားေရးပညာရွင္ေတြက ၂၀ ရာစုရဲ႕ ဓနဥစၥာဟာ ေရနံျဖစ္ၿပီး ၂၁ ရာစုရဲ႕ စီးပြားဥစၥာဟာ အသိဉာဏ္ပစၥည္း ျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုၾကပါတယ္။ ေခတ္တိုင္းရဲ႕ တီထြင္ဆန္းသစ္မႈ ဆိုတာေတြကလည္း သိဉာဏ္ အေျခခံတရားေတြေပၚကေန ျဖစ္ထြန္း ေပၚေပါက္ခဲ့ရတာပဲ မဟုတ္လား။ ႏွစ္ေတြ ၾကာလာေတာ့ တီထြင္ဆန္းသစ္မႈေတြကလည္း ႐ႈပ္ေထြးလာသလို တီထြင္မႈအေပၚမွာ ပိုင္ဆိုင္ခြင့္ေတြကလည္း ႐ႈပ္ေထြးလာခဲ့ပါတယ္။ အစပိုင္းမွာေတာ့ ဘုရင္နဲ႔ မင္းမိဖုရားေတြ ေက်နပ္ရင္ မူပိုင္ခြင့္ သတ္မွတ္ေပးလိုက္တယ္။ ဒါေတြက ၁၈ ရာစု စက္မႈေတာ္လွန္ေရးမတိုင္မီက ေပၚလာခဲ့တာပါ။ ပထမဦးဆုံး မူပိုင္ခြင့္ထုတ္ေပးခဲ့တာက ၁၇၉၀ ဝါရွင္တန္မွာ စတင္ထုတ္ေပးခဲ့တာပါ။ ပထမဆုံး မူပိုင္ခြင့္ညီလာခံကိုေတာ့ ၁၈၈၆ ခုႏွစ္ထဲ ေရာက္မွ စတင္က်င္းပျဖစ္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
အသိဉာဏ္ မူပိုင္ခြင့္ရဲ႕ သေဘာကိုယ္၌က တရားေသသေဘာ မေဆာင္ပါဘူး။ အသစ္ အသစ္ေတြ ေပၚလာတိုင္း မူဝါဒေတြလည္း လိုက္ပါေျပာင္းခဲ့ရစၿမဲပါ။ ပုံႏွိပ္စက္ပဲ ရွိခ်ိန္ေလာက္က မူပိုင္ခြင့္နဲ႔ ႐ုပ္ျမင္သံၾကားစက္ေတြ ေပၚလာေတာ့ အသိဉာဏ္မူပိုင္ခြင့္ကို အသစ္ျပ႒ာန္းၾကရစၿမဲပဲ။ အခုေနာက္ပိုင္း ေဖ့စ္ဘုတ္ ေပၚလာေတာ့ အသိဉာဏ္ပစၥည္း မူပိုင္ခြင့္ကို ထပ္မံတိုးခ်ဲ႕ၾကရမွာပါ။ အခုခ်ိန္ထိ ေဖ့စ္ဘုတ္၊ ႐ုပ္ျမင္သံၾကားနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အကာကြယ္ေပးမႈနဲ႔ မူပိုင္ခြင့္ကို မသတ္မွတ္ႏိုင္ေသးပါဘူး။ ဒါေတြကို လူထုထံ တင္ျပေပးႏိုင္ဖို႔အတြက္ ဒီဗီြဘီ(LawLab) အစီအစဥ္မွာ စီစဥ္တင္ျပဖို႔အေၾကာင္း ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အစီအစဥ္တင္ဆက္သူ ဦးခင္သန္းက “အသိဉာဏ္မူပိုင္ခြင့္ ဥပေဒ ဘာေၾကာင့္ မျပ႒ာန္းႏိုင္ေသးသလဲ” ဆိုတာကို ဆရာေအာင္ခ်ိန္ဘြားကို ေမးျမန္းခဲ့ပါတယ္။
ဆရာေအာင္ခ်ိန္ဘြားက “ဒီဥပေဒ ေပၚလာတာက တီထြင္ခ်င္လာေအာင္၊ တိုးတက္လာေအာင္၊ အကာကြယ္ျပဳ မက္လုံးေပးတဲ့သေဘာ ပါတယ္။ စီးပြားေရး တိုးတက္လာတာနဲ႔ အျငင္းပြားမႈဆိုတာ ျဖစ္လာတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဥပေဒပညာရွင္ေတြက ဒီဥပေဒကို ျပ႒ာန္းဖို႔ လုပ္ၾကရတာပါ။ အခုေတာ့ ျမန္မာျပည္မွာက ဥပေဒလည္း မရွိဘူး။ ဒီဥပေဒ အျမန္ျပ႒ာန္းဖို႔ လိုတယ္။ မျပ႒ာန္းႏိုင္ရင္ ေရွ႕ဆက္သြားဖို႔ ခက္မယ္”လို႔ ေျပာပါတယ္။
တရားလႊတ္ေတာ္ေရွ႕ေန ဦးေမာင္ေမာင္ဝင္းကလည္း “ဥပေဒျပဳခြင့္အာဏာ ရွိသူေတြရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္လား၊ သက္ဆိုင္ရာဝန္ႀကီးဌာနနဲ႔ ေရွ႕ေနခ်ဳပ္အပိုင္းလား ဆိုတာေတာ့ မေျပာတတ္ဘူး။ ေႏွာင့္ေႏွးၾကန္႔ၾကာေနတာကေတာ့ အမွန္ပါပဲ။ အသိဉာဏ္ မူပိိုင္ခြင့္န႔ဲပတ္သက္္ၿပီး ေဆြးေႏြးခဲ့တဲ့ အႀကိမ္ေပါင္း ၃၅ ႀကိမ္ခန္႔ ေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၁၀ မွာ မူၾကမ္းထြက္လာတယ္။ WIPO နဲ႔ WTO တို႔က ျမန္မာျပည္အတြက္ ၂၀၁၃ အထိ ေစာင့္ဆိုင္းခြင့္ျပဳခဲ့ပါတယ္။ ခက္ေနတာက ဥပေဒျပဳအာဏာပိုင္ေတြအပိုင္းက ဒီဥပေဒရဲ႕ အေရးႀကီးပုံကို နားလည္မႈလြဲေနပုံရတယ္။ ႏုိင္ငံတကာကလည္း ဒီဥပေဒအေပၚမွာ ‘ဆားခတ္’ခ်င္တာေတြက မ်ားေနတာကလည္း ၾကန္႔ၾကာမႈကို ျဖစ္ေစတယ္လို႔ ယူဆေၾကာင္း ေဆြးေႏြးသြားပါတယ္။
အသိဉာဏ္ပစၥည္း မူပိုင္ခြင့္ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈကို ဘယ္လိုေတြ ထိခိုက္လာႏိုင္မလဲ ဆိုတဲ့ အေမးကိုေတာ့ အသိဉာဏ္ပစၥည္း မူပိုင္ခြင့္ အက်ိဳးေဆာင္လုပ္ငန္းရဲ႕ မန္ေနးဂ်င္းဒါ႐ိုက္တာ ဦးမင္းေတဇာညြန္႔တင္က အေျဖေပးထားပါတယ္။ သူက ဥေရာပနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံလိုသူေတြက သူတို႔ ရင္ႏွီးလိုတဲ့ ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ အသိဉာဏ္ပစၥည္း မူပိုင္ခြင့္ဥပေဒကို ဦးစြာေလ့လာေလ့ရွိပါတယ္။ ဒီဥပေဒဟာ ျပည္တြင္း ျပည္ပ ရင္းႏွီးလိုသူေတြအတြက္ တိုက္႐ိုက္က်တဲ့ အေနအထားမွာ ရွိပါတယ္။ ဒီဥပေဒမွာ ကုန္အမွတ္တံဆိပ္၊ တီထြင္ဆန္းသစ္မႈမူပိုင္ခြင့္၊ စာေပအႏုပညာ မူပိုင္ခြင့္၊ စက္မႈလက္မႈ မူပိုင္ခြင့္ စတာေတြအျပင္ ကုန္သြယ္မႈ လွ်ဳိ႕ဝွက္ခ်က္ကို အကာကြယ္ေပးေရးကိုလည္း ထည့္သြင္းေပးဖို႔ လိုေၾကာင္း အႀကံျပဳေဆြးေႏြးသြားခဲ့ပါတယ္။
ဆက္လက္ၿပီး တင္ဆက္သူရဲ႕ “ဒီဥပေဒ ျပ႒ာန္းရင္ ျပည္တြင္းမူပိုင္ခြင့္ အကာကြယ္ေပးထားတဲ့ အေျခခံအခ်က္အခ်ိဳ႕ကို ထိခုိက္ႏိုင္သလား” ဆိုတဲ့ အေမးကိုေတာ့ စီးပြားေရးပညာရွင္ ဆရာေအာင္ခ်ိန္ဘြားက “ဒီဥပေဒ ျပ႒ာန္းလိုက္ရင္ အက်ိဳး အျပစ္ ႏွစ္မ်ိဳးစလုံး ႀကံဳရမွာပဲ”လို႔ ဆိုပါတယ္။ အရင္က ကုန္အမွတ္တံဆိပ္ကို မွတ္ပုံတင္ထားေပမယ့္ ဒီဥပေဒထြက္လာရင္ ျပန္လည္းမွတ္ပုံတင္ၾကရမွာပါ။ အျငင္းပြားဖြယ္ရာ ပိုင္ဆိုင္ခြင့္ေတြနဲ႔ မွတ္ပုံမတင္ေသးဘဲ ထုတ္လုပ္ေနၾကတာေတြလည္း ရွိေနေတာ့ အရင္ဆုံး ကုန္အမွတ္တံဆိပ္မွာ လက္ရွိက်င့္သုံးတဲ့ စနစ္နဲ႔ အသစ္ျပ႒ာန္းမယ့္ စနစ္နဲ႔ကို အေသအခ်ာ ညိႇိေရးသင့္တယ္လို႔ ဦးေမာင္ေမာင္ဝင္းက ျဖည့္စြက္ေဆြးေႏြးပါတယ္။
တဆက္တည္းမွာပဲ ဦးေတဇာညြန္႔တင္ကေတာ့ “အခ်ိဳ႕ေသာ ျမန္မာထြက္ကုန္ေတြကို တျခားႏိုင္ငံက ကုန္အမွတ္တံဆိပ္ေတြနဲ႔ မွတ္ပုံတင္ၿပီး ထုတ္လုပ္ေနတာေတြကို ဥပေဒေၾကာင္းအရ တိက်စြာ ေရးဆြဲဖို႔ေတာ့ လိုပါမယ္။ ဒါဟာ ပထဝီဝင္ေဒသဆိုင္ရာ မူပိုင္ခြင့္ပဲ ျဖစ္တယ္။ နမူနာအေနနဲ႔ ေျပာရရင္ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံက ျမန္မာ့သနပ္ခါးကို သူတို႔အမွတ္တံဆိပ္နဲ႔ ထုတ္တယ္။ ျမန္မာ့သစ္ခြေတြဟာ ႏိုင္ငံတကာကုန္သြယ္မႈမွာ ရွိေနတယ္။ မ်ိဳးရင္းက ျမန္မာကပဲ။ ဒါေတြကိုလည္း အစိုးရက မူပိုင္ခြင့္လုပ္ရမွာပါ”လို႔ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကပါတယ္။
ေနာက္ဆုံးအခ်ဳပ္မွာေတာ့ ေဆြးေႏြးသူအားလုံးက တညီတညြတ္တည္း ေျပာဆိုတာကေတာ့ “အသိဉာဏ္ပစၥည္း မူပိုင္ခြင့္ဥပေဒ ၾကန္႔ၾကာတာနဲ႔အမွ် တီထြင္မႈအသစ္ေတြကလည္း အဆက္မျပတ္ ေပၚလာေလေတာ့ ဥပေဒက ေခတ္ေနာက္က်ေလ မျဖစ္ရေအာင္ အျမန္ဆုံးျပ႒ာန္းဖို႔လုိပါေၾကာင္း” ေဆြးေႏြးသြားခဲ့ၾကပါတယ္။
ေဆြးေႏြးပြဲၿပီးတဲ့ေနာက္မွာေတာ့ စဥ္းစားဖြယ္ရာေတြ မ်ားစြာ ရွိေနပါတယ္။
‘အသိဉာဏ္ပစၥည္း မူပိုင္ခြင့္’ ဆိုတဲ့ ေဝါဟာရကိုယ္၌ကလည္း အလြန္က်ယ္ျပန္႔ေနတာကို ေတြ႔ရတယ္။ မူပိုင္ခြင့္ဥပေဒ ကြဲလြဲတာနဲ႔အမွ် ဘယ္ဝန္ႀကီးဌာနေအာက္မွာ ထားမလဲ။ မူပိုင္ခြင့္အမ်ိဳးအစား မတူတာနဲ႔အမွ် ဝန္ႀကီးဌာနလည္း ကြဲျပားသြားမွာပါ။
ဥပမာ… စာေပအႏုပညာ မူပိုင္ခြင့္ဟာ ျပန္ၾကားေရးဝန္ႀကီးဌာနနဲ႔ တိုက္႐ိုက္သက္ဆိုင္သလို စက္မႈဒီဇိုင္းမူပိုင္ခြင့္က်ေတာ့ စက္မႈဝန္ႀကီးဌာနနဲ႔ သက္ဆိုင္ေနျပန္တယ္။ ဒီလို ကြဲျပားႏိုင္တဲ့အတြက္ မူပိုင္ခြင့္မွတ္ပုံတင္ရာမွာ ဝန္ႀကီးဌာနမ်ားရဲ႕ လုပ္ငန္းသေဘာဆက္စပ္မႈကို အတိအက် စီမံခန္႔ခြဲႏိုင္ဖို႔ ဘယ္လိုစီမံၾကမလဲ ဆိုတာကလည္း အဓိကက်တဲ့အခ်က္တခု ျဖစ္လို႔ေနျပန္ပါတယ္။ ဘာပဲေျပာေျပာ အသိဉာဏ္ပစၥည္း မူပိုင္ခြင့္ဥပေဒ တိက်ခိုင္မာစြာ ေပၚထြက္လာေရးဟာ ေခတ္နဲ႔ေလ်ာ္ညီစြာ ျဖစ္ေပၚလာေစခဲ့တာမို႔ အမ်ားျပည္သူက ႀကိဳဆိုလ်က္ရွိပါေၾကာင္း တင္ျပလိုက္ရပါတယ္။
ဒီဗီြဘီ