ျမန္မာကို ဗဟိုျပဳသည့္ တ႐ုတ္-အေမရိကန္ ဆက္ဆံေရး
DVB
·
February 17, 2017
(လတ္တေလာ ထြက္ေပၚလာသည့္ ျမန္မာ့အေရး ေလ့လာသံုးသပ္သူမ်ား၏ ယူဆခ်က္အမိ်ဳးမိ်ဳးကို ေလ့လာသည့္အခါ ျမန္မာႏွင့္ပတ္သက္၍ တ႐ုတ္ႏွင့္ အေမရိကန္တို႔၏ လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္မႈမ်ားကို အၿပိဳင္အဆိုင္ ၾသဇာခ်ဲ႕ရန္ ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္သာ လုပ္ေဆာင္ၾကျခင္းျဖစ္သည္ဟု မွတ္ယူၾကသူမ်ား ပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း တ႐ုတ္ႏွင့္ အေမရိကန္အစိုးရမ်ား၏ တရားဝင္ေျပာဆုိေၾကညာခ်က္မ်ားမွာ ထုိသုိ႔မဟုတ္ဘဲ အဆိုပါအျမင္မ်ားႏွင့္ ဆန္႔က်င္ေနပါသည္။ သို႔ျဖစ္၍ ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး တ႐ုတ္ႏွင့္ အေမရိကန္တို႔၏ မူဝါဒမ်ား၊ ပိုမိုနက္ရိႈင္းသည့္ အျခားေသာ ဆက္ႏြယ္မႈမ်ား၊ လက္ေတြ႔ရင္ဆုိင္ရသည့္ အခက္အခဲမ်ားကို က်ယ္ျပန္႔စြာ ေလ့လာ သံုးသပ္ထားသည့္ YUN SUN ယြန္ဆြန္၏ ေဆာင္းပါး (Myanmar in US-China relation) ကို အေျခခံ၍ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ဆုိ မိတ္ဆက္ေပးလိုပါသည္။ အဆုိပါေဆာင္းပါးမွာ ၂၀၁၄ ခု ႏွစ္ ဇြန္လအတြင္းက ထြက္ရိွခဲ့သည့္ STIMSON CENTER တြင္ေဖၚျပခဲ့ျခင္းျဖစ္၍ အခ်က္အလက္မ်ားမွာ ေဟာင္းႏြမ္းေနၿပီဟု ထင္စရာရိွပါသည္။ သို႔ေသာ္ တကယ္တမ္း ဖတ္ၾကည့္လိုက္ေသာအခါ ယခင္က မသိေသးသည့္ အခ်က္အလက္သစ္မ်ား ပါရိွေနသည္ ေတြ႔ရိွရသျဖင့္ တ႐ုတ္-ျမန္မာ-အေမရိကန္ ဆက္ဆံေရးကို စိတ္ဝင္စားသူမ်ားအဖို႔ မ်ားစြာအက်ိဳးရိွမည္ဟု ယူဆမိပါသည္။ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးအတြက္ စဥ္းစားေတြးေတာစရာမ်ားလည္း မ်ားစြာပါဝင္ေနပါသည္။ ဘာသာျပန္သည့္အခါ လံုးေစ့ပတ္ေစ့ ဘာသာျပန္ျခင္းမိ်ဳးမဟုတ္ဘဲ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာ ျပန္ထားပါသည္။ မူရင္းစာေရးသည့္အခိ်န္ႏွင့္ ယခု ဘာသာျပန္ ေရးသားခ်ိန္အၾကား ႏိုင္ငံေရးအေျပာင္းအလဲမ်ား ရိွသျဖင့္ မလိုအပ္ဟုယူဆေသာ စာပိုဒ္မ်ားကို ခ်န္ထားခဲ့ပါသည္။)
၇-၁၀-၂၀၁၆ ရက္ေန႔တြင္ အေမရိကန္သမၼတ အိုဘားမားက အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရအေနျဖင့္ ျမန္မာနုိင္ငံအေပၚ ႏွစ္ေပါင္း ၂၀ နီးပါး ျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ စီးပြားေရးအရ တားဆီးပိတ္ဆို႔မႈမ်ားအားလံုးကို ႐ုပ္သိမ္းေပးလိုက္ေၾကာင္း အမိန္႔ေၾကညာခ်က္ ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။
ထုိသုိ႔စီးပြားေရးအရ တားဆီးပိတ္ဆို႔မႈမ်ားအားလံုး ႐ုပ္သိမ္းခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ ျမန္မာနုိင္ငံသို႔ ျပည္ပႏိုင္ငံမ်ားမွ ရင္းႏွီးျမဳႇပ္ႏွံမႈမ်ား ၀င္ေရာက္လာေစေရးကို ပိုမိုလြယ္ကူလာေစမည္ ျဖစ္သကဲ့သို႔ နွစ္နုိင္ငံအၾကား ကုန္သြယ္မႈနွင့္ ရင္းႏွီးျမဳႇပ္ႏွံမႈမ်ား ပိုမိုတိုးတက္ ေကာင္းမြန္လာေစမည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ကုန္သြယ္မႈ၊ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈမ်ား တိုးတက္မ်ားျပားလာျခင္းမွသည္ စီးပြားေရး ဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္ေရး၊ ျမန္မာျပည္သူမ်ားအတြက္ အလုပ္အကိုင္ အခြင့္အလမ္းမ်ား ပိုမိုေပၚထြန္းလာေစေရးနွင့္ လူေနမႈအဆင့္အတန္း ျမႇင္႔တင္ေရးအတြက္ ျမန္မာအစိုးရ၏ ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားကို အေထာက္အကူ ျဖစ္ေစေပလိမ့္မည္။
ဤသည္တို႔မွာ နိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုသို႔ ၁၃-၉-၂၀၁၆ ရက္ေန႔မွ ၁၅-၉-၂၀၁၆ ရက္ေန႔အထိ သြားေရာက္ခဲ့သည့္ ခရီးစဥ္အတြင္း နွစ္နုိင္ငံေခါင္းေဆာင္မ်ား ေတြ႔ဆံုစဥ္ သမၼတအိုဘားမားက စီးပြားေရး တားဆီးပိတ္ဆို႔မႈမ်ား အားလံုးကို ႐ုပ္သိမ္းေပးသြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ကတိေပး ေျပာၾကားခဲ့ခ်က္မ်ား၏ ရလဒ္ျဖစ္ေပသည္။ ခရီးစဥ္မၿပီးဆံုးမီ စက္တင္ဘာလ ၁၄ ရက္ေန႔ကလည္း သမၼတအိုဘားမားက ျမန္မာႏိုင္ငံကို “ဖံြ႔ၿဖိဳးမႈအနည္းဆံုး- အခြင့္ထူး ခံ ဖံြ႔ၿဖိဳးဆဲႏိုင္ငံ” အဆင့္အတန္းကို ျပန္လည္သတ္မွတ္ေပးခဲ့သျဖင့္ အေမရိကန္ႏွင့္ ကုန္သြယ္ရာတြင္ အထူးအခြင့္အေရးမ်ား (GSP – Generalized System of Preferences Programme) ျပန္လည္ခံစားခြင့္ရမည္ ျဖစ္သည္။
ဤေနာက္ဆံုးထြက္ေပၚလာေသာ သတင္းမ်ားသည္ ျမန္မာစစ္အစိုးရေဟာင္းကို အဓိကလက္တဲြေဖာ္အျဖစ္ ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအဝိုင္းတြင္ ကူညီေစာင့္ေရွာက္ခ့ဲသည့္ တ႐ုတ္အတြက္ အနည္းႏွင့္အမ်ားဆုိသလို ပူပန္ေသာကေရာက္ေစပါသည္။ အေၾကာင္းမွာ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံအတြက္ ေလာင္စာစြမ္းအင္ သယ္ေဆာင္ရာလမ္းေၾကာင္း လံုျခံဳမႈႏွင့္ တ႐ုတ္တို႔၏ အနာဂတ္အိပ္မက္ ပိုးလမ္းမသစ္အတြက္ အေရးႀကီးသည့္ အစိတ္အပိုင္းတရပ္ ျဖစ္ေနေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အစိုးရသစ္ တက္လာၿပီးေနာက္ ဤေျပာင္းလဲမႈက အေမရိကန္တို႔၏ နက္နက္ရိႈင္းရိႈင္း ေျခကုပ္ရယူရန္ ႀကိဳးစားမႈတခုအျဖစ္ သတိထား ေစာင့္ၾကည့္အပ္ေသာ ေျခလွမ္းျဖစ္ေနေသာေၾကာင့္ပင္။
ပင္လယ္ရပ္ျခား တ႐ုတ္အင္တာနက္ဝက္ဆိုက္တခု ျဖစ္ေသာ ‘တိုးေဝ’ (Duowei) က ခန္႔မွန္းရာတြင္ တ႐ုတ္အေနျဖင့္ အေမရိကန္၏ ေနာက္ေဖးၿခံျဖစ္ေသာ လက္တင္အေမရိကန္ တိုင္းျပည္မ်ားႏွင့္ ပိုမိုရင္းႏွီးသည့္ ဆက္ဆံေရးတည္ေဆာက္ရန္ အေလးထားမႈက အျပန္အလွန္အားျဖင့္ အေမရိကန္က တ႐ုတ္၏ေနာက္ေဖးၿခံ ျမန္မာကို ပိုမိုအေလးထားေရး ဆံုးျဖတ္ခ်က္အေပၚ သက္ေရာက္မႈ ျဖစ္ေစခဲ့သည္ဟု ဆုိေလသည္။
တခ်ိဳ႕ေသာ ေလ့လာသံုးသပ္သူမ်ားက ေသနဂၤဗ်ဴဟာက်သည့္ ယူနန္ျပည္နယ္က စတင္မည့္ တ႐ုတ္သမၼတရီွက်င့္ဖ်င္၏ ၂၁ ရာစု ေရေၾကာင္းပိုးလမ္းမ “MSR” (maritime silk road) စီမံကိန္း၊ BCIM (ဘဂၤလားဒက္ရွ္၊ တ႐ုတ္၊ အိႏိၵယ၊ ျမန္မာ) စႀကၤန္ စီမံကိန္းတို႔ေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းသို႔ အေမရိကန္က ျမန္ဆန္စြာ ဝင္ေရာက္ရန္ ဆံုးျဖတ္ျခင္း ျဖစ္သည္ဟုလည္း ဆုိျပန္သည္။ ယူနန္ျပည္နယ္မွာ ျမန္မာ၊ လာအို၊ ဗီယက္နမ္တို႔ႏွင့္ နယ္နိမိတ္ခ်င္း ထိစပ္လ်က္ရိွေသာ တ႐ုတ္၏ အာဆီယံ ထြက္ေပါက္ ျဖစ္သလုိ ျမန္မာကိုျဖတ္၍ အိႏိၵယသမုဒၵရာကို ထြက္ရမည့္ တ႐ုပ္တံခါးဝလည္း ျဖစ္ေပသည္။
တ႐ုတ္-အေမရိကန္ ႏွစ္ႏိုင္ငံအစိုးရမ်ား၏ တရားဝင္ သေဘာထား
သမၼတအိုဘားမားအစိုးရက ျမန္မာအေပၚထားသည့္ သေဘာထားမွာ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံေၾကာင့္ ဆိုသည္ထက္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း ဒီမိုကေရစီေရးႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရး ပိုမိုတိုးတက္ရရိွေရးအတြက္ လက္ေတြ႔က်သည့္ ေပၚလစီတရပ္ က်င့္သံုးေရးျဖစ္ေၾကာင္း သမၼတဦးသိန္းစိန္လက္ထက္ကပင္ ေျပာဆိုထားပါသည္။
၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ ၂၂ ရက္ေန႔က ပီကင္းတြင္ က်င္းပခဲ့ေသာ အေမရိကန္-တ႐ုတ္ အာရွ-ပစိဖိတ္ဆိုင္ရာ ညိႇႏိႈင္းအစည္းအေဝး၌ ႏွစ္ႏိုင္ငံ ပူးတဲြေၾကညာခ်က္ ထုတ္ျပန္ခဲ့ရာတြင္လည္း က႑အေတာ္မ်ားမ်ား၌ လက္ေတြ႔ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္သြားၾကရန္ ရည္ရြယ္ထားေၾကာင္း ေဖာ္ျပခဲ့သည္။ ႏွစ္ႏိုင္ငံ ဆက္ဆံေရး သမိုင္းတြင္ ပထမဦးဆံုးအႀကိမ္အျဖစ္ ျမန္မာႏိုင္ငံကို အနာဂတ္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရး နယ္ပယ္အျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ့ၾကသည္။ ေၾကညာခ်က္တြင္ “အေမရိကန္ႏွင့္တ႐ုတ္ ကြ်မ္းက်င္သူမ်ားသည္ က်န္းမာေရးက႑ကဲ့သို႔ သင့္ေလ်ာ္ေသာ စီမံကိန္းမ်ားကို ျမန္မာႏိုင္ငံ တည္ၿငိမ္ေရးႏွင့္ ဖံြ႔ၿဖိဳးတုိးတက္ေရးတို႔အတြက္ ျမန္မာလုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္မ်ားႏွင့္ အတူလက္တဲြ၍ေဆာင္ရြက္သြားမည္” ဟုဆိုထားပါသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ႏိုင္ငံေရးအရ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ စတင္ခဲ့ၿပီး အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုႏွင့္ ဆက္ဆံေရး တိုးတက္လာၿပီးကတည္းက တ႐ုတ္အေနျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းရိွ ၎တို႔၏ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရးႏွင့္ ေသနဂၤဗ်ဴဟာ အက်ိဳးစီးပြားမ်ား ထိခိုက္ေတာ့မည္ဟု ခံစားလာရသည္။ မ်ားစြာေသာ တ႐ုတ္ ေလ့လာသံုးသပ္သူမ်ားက သတိထား ေစာင့္ၾကည့္ေနခဲ့သည္မွာ အေမရိကန္၏ တ႐ုတ္-ျမန္မာ ဆက္ဆံေရးကို ဖ်က္လို႔ဖ်က္ဆီးလုပ္ရန္ႏွင့္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံကို ဝိုင္းပတ္ထိန္းခ်ဳပ္ထားရန္ဆုိသည့္ ႀကိဳတင္ခ်မွတ္ထားသည့္ ေသနဂၤဗ်ဴဟာေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း တ႐ုတ္အေနျဖင့္ အေႏွာင့္အယွက္မ်ား ႀကံဳေတြ႔ရလိမ့္မည္ ဆိုသည့္အခ်က္ပင္ ျဖစ္သည္။ ထိုသို႔ေသာ အေျခအေနတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ တ႐ုတ္ႏွင့္ အေမရိကန္တို႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မည္ဆိုေသာ အထက္ပါပူးတဲြ ေၾကညာခ်က္က အဆိုးျမင္ ႐ႈေထာင့္ကို အတန္အသင့္ ေပ်ာ့ေပ်ာင္း သြားေစပါသည္။
သို႔ေသာ္လည္း အဆိုပါ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈမိ်ဳးမွာ အဆင္ေျပေျပ ျဖစ္ႏိုင္ေျခမ်ား ထက္ ျပႆနာမ်ား၊ သံသယမ်ားသာ ပိုမိုထြက္လာဖြယ္ ရွိေနသည္။ တ႐ုတ္ႏွင့္ အေမရိကန္ တို႔အေနျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ တည္ၿငိမ္ေရးႏွင့္ ဖံြ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးတို႔တြင္ ဘံုအက်ိဳးစီးပြားမ်ား ပါရိွေနသည္ မွန္ေသာ္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံကို ၾသဇာလႊမ္းမိုးေရးႏိုင္ေရးတြင္ အျပင္းအထန္ ၿပိဳင္ဆိုင္မႈမ်ားက သူတို႔၏ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈမ်ားတြင္ မလဲႊေရွာင္သာ သက္ေရာက္မႈမ်ား ရိွေနမည္ ျဖစ္သည္။ တ႐ုတ္တို႔၏ ရႈျမင္ခ်က္တြင္ အေမရိကန္က ၎တို႔အား ဝိုင္းပတ္ထိန္းခ်ဳပ္ထားေရးရည္မွန္းခ်က္ရိွေနသည္ဆိုသည့္ ခံစားမႈရိွေနေပရာ ယံုၾကည္မႈတည္ေဆာက္ေရးမွာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးတြင္ အဓိကျပႆနာ ျဖစ္ေနေပလိမ့္မည္။ သို႔ျဖစ္ေလရာ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ တ႐ုတ္-အေမရိကန္ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ေရးမွာ ျမန္မာတို႔ကိုယ္၌ အဆုိပါ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားတြင္ ပါဝင္ေဆာင္ရြက္မွသာ ျဖစ္ေပလိမ့္မည္။ သို႔ေသာ္ ျမန္မာအစိုးရအေနျဖင့္ အဆိုပါအခန္းက႑မိ်ဳးတြင္ ပါဝင္ရန္ ဆႏၵရိွ၊ မရိွႏွင့္ ပါဝင္ႏိုင္စြမ္းရိွ၊ မရိွ ဆုိသည္မွာ မေသခ်ာလွေပ။
ျမန္မာႏိုင္ငံရိွ အေမရိကန္အခန္းက႑အေပၚ တ႐ုတ္၏ ရႈျမင္ခ်က္
တ႐ုတ္ျပည္၏ ျမန္မာႏုိင္ငံဆိုင္ရာ ေပၚလစီအေပၚ အေမရိကန္၏ အခန္းက႑မွာ လြန္ခဲ့ေသာ ၂၀၁၀ မွ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္အတြင္း အၾကီးအက်ယ္ အေျပာင္းအလဲရိွခဲ့ပါသည္။ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ မတိုင္မီ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး အရင္က ပီကင္း၏အျမင္တြင္ အေမရိကန္ဆိုသည္မွာ ျမန္မာကို လံုၿခံဳေရးအရ ၿခိမ္းေျခာက္သူႏွင့္ သံတမန္ေရးရာအရ အေႏွာင့္အယွက္ေပးသူအျဖစ္သာ ျမင္ပါသည္။ အေမရိကန္အစိုးရအေနျဖင့္ စစ္အစိုးရအား ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပဲြ ရလဒ္ကို အသိအမွတ္မျပဳမႈ၊ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈတို႔အတြက္ ဒဏ္ခတ္သည့္အေနျဖင့္ စီးပြားေရးအရ ပိတ္ဆို႔ အေရးယူမႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ေလသည္။ ဤေပၚလစီ၏ ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ အုပ္ခ်ဳပ္သူအုပ္စု ေျပာင္းလဲေရးျဖစ္ေပရာ တ႐ုတ္တို႔ အျမင္အရ ျမန္မာႏွင့္ တ႐ုတ္ ႏွစ္ႏိုင္ငံလံုး၏ အမိ်ဳးသားလံုၿခံဳေရးကို ၿခိမ္းေျခာက္ျခင္းလည္း ျဖစ္ေပသည္။ ျမန္မာစစ္အစိုးရ ၿပိဳကဲြက်ရံႈးသြားျခင္း သို႔မဟုတ္ အေမရိကန္ က်ဴးေက်ာ္ဝင္ေရာက္လာျခင္းက တ႐ုတ္၏ အေနာက္ေတာင္ဘက္ နယ္စပ္ေဒသ လံုၿခံဳေရးရႈေထာင့္ကို မလဲႊမေရွာင္သာ အေျပာင္းအလဲလုပ္္ရမည္ ျဖစ္သည္။
တ႐ုတ္အေနျဖင့္ ျမန္မာစစ္အစိုးရကို ေထာက္ခံအားေပးျခင္းေၾကာင့္ ႏိုင္ငံတကာတြင္ မ်ားစြာျပစ္တင္ေဝဖန္႐ႈတ္ခ်ခံရပါသည္။ ဥပမာအားျဖင့္ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္က ကုလသမဂၢ လံုုၿခံဳေရးေကာင္စီ အစည္းအေဝးတြင္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုႏွင့္ ၿဗိတိန္တို႔က တင္သြင္းေသာ ျမန္မာ့လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေန ဆိုးရြားမႈမ်ားအေပၚ ျပစ္တင္႐ႈတ္ခ်သည့္ အဆိုမူၾကမ္းကို တ႐ုတ္က ဗီတိုအာဏာသံုး ကန္႔ကြက္ခဲ့သည့္အတြက္ အေနာက္ကမာၻက တ႐ုတ္ကို ျပင္းထန္စြာ ႐ႈတ္ခ်ေဝဖန္ခဲ့ၾကေလသည္။
တ႐ုတ္အေပၚ ႏိုင္ငံတကာ ဖိအားမ်ား ေလ်ာ့က်ေစရန္ႏွင့္ တင္းတင္းမာမာ ျဖစ္ေနေသာ တ႐ုတ္-အေမရိကန္ဆက္ဆံေရး အဆင္ေျပေခ်ာေမြ႔ေစရန္အတြက္ အေမရိကန္ႏွင့္ ျမန္မာတု႔ိအၾကား တင္းမာမႈေလ်ာ့ပါးေစရန္ ရည္ရြယ္သည့္ ေဆြးေႏြးပဲြမ်ား စတင္ႏိုိင္ရန္ ပီကင္းက ကန္႔လန္႔ကာေနာက္ကြယ္မွ လႈပ္ရွားခဲ့ရေလသည္။ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လက ပီကင္းအေနျဖင့္ အေရွ႕ေတာင္အာရွေရးရာ အေမရိကန္ လက္ေထာက္ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး အီးရစ္ဂြ်န္ႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ထိပ္တန္းအရာရိွႀကိီး ၃ ဦးတို႔ကို ေတြ႔ဆံု ႏိုင္ရန္ စီစဥ္ေပးခဲ့ရသည္။ ဤသည္မွာ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္း ပထမဆံုးျပန္လည္ ေဆြးေႏြးမႈပင္ ျဖစ္ေပသည္။
ထုိသုိ႔ အိမ္ရွင္အျဖစ္ စီစဥ္ဧည့္ခံေပးခဲ့သည္မွာ ဝါရွင္တန္က ပီကင္းအေပၚ ဖိအားမ်ား ေလ်ာ့က်သြားေစေရးႏွင့္ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ျမန္မာစစ္အစိုးရ၏ အျပဳအမူမ်ား ေျပာင္းလဲသြားေစရန္လည္း ရည္ရြယ္ေပသည္။
၂၀၀၉ ခုႏွစ္တြင္ သမၼတအိုဘားမားအစိုးရက အေမရိကန္၏ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ ေပၚလစီကို ျပန္လည္သံုးသပ္ၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ ဆက္ဆံေရးဆိုင္ရာ ေသနဂၤဗ်ဴဟာ တရပ္ကို ေၾကညာခဲ့သည္။ အဆိုပါ ေၾကညာခ်က္အရ အေမရိကန္-ျမန္မာ ဆက္ဆံေရး ျပန္လည္ေကာင္းမြန္ေအာင္ ခ်ဥ္းကပ္မႈပံုစံသည္ အေမရိကန္-ျမန္မာအၾကား တင္းမာမႈ ေလ်ာ့ပါးေရးကို ေက်ာ္လြန္ၿပီး တ႐ုတ္-ျမန္မာ ဆက္ဆံေရးအေပၚ တစံုတရာ သက္ေရာက္မႈ ျဖစ္ေစမည္လားဟု တ႐ုတ္ေလ့လာသံုးသပ္မႈမ်ားအၾကား စိုးရိမ္စိတ္မ်ား ရိွခဲ့ၾကသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပဲြ က်င္းပၿပီးေသာအခါ အဆိုပါေရြးေကာက္ပဲြမွာ “လြတ္လပ္မႈ မရိွသလို၊ တရားမ်ွတမႈလည္း မရိွ” ဟု ဝါရွင္တန္က ေဝဖန္လိုက္ေသာအခါ အဆိုပါ စိုးရိမ္ပူပန္မႈမ်ား ေပ်ာက္ကြယ္သြားျပန္သည္။
တ႐ုတ္ျပည္အေနျဖင့္ ျမန္မာအစိုးရသစ္သည္ အနာဂတ္ကာလအခိ်န္တိုအတြင္း အေရးႀကီးသည့္ ႏိုင္ငံေရးဆိုင္ရာ ျပဳျပင္ေျပာင္း လဲေရးမ်ား မလုပ္ႏိုင္ေသးဟုရႈျမင္သည္။ သို႔ျဖစ္၍ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအေနျဖင့္ ျမန္မာဆိုင္ရာေပၚလစီကို ေရြးခ်ယ္ဆံုး ျဖတ္ရာတြင္ ျမန္မာ့လက္ေတြ႔အေျပာင္းအလဲႏွင့္ လိုက္ေလ်ာမႈမရိွေသာ အေမရိကန္ ျပည္တြင္းႏိုင္ငံေရးအင္အားစုမ်ား၏ ေဘာင္ ခတ္ျခင္းကို ရင္ဆိုင္ရလိမ့္ဦးမည္ဟု တ႐ုပ္တို႔ကတြက္ဆခဲ့သည္။
ထိုသို႔ေသာ အေျခအေနေအာက္တြင္ တ႐ုတ္တို႔႔က အိုဘားမားအစိုးရ၏ လက္ေတြ႔ က်က် လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ေသာ ေပၚလစီကို ႀကိဳဆိုေထာက္ခံသည္။ ပီကင္းအေနျဖင့္ အေမရိကန္-ျမန္မာဆက္ဆံေရးမွာ အတိုင္းအတာတခုအထိ တိုးတက္မႈရိွလာၿပီး အဆိုပါ တိုးတက္မႈက စစ္အစိုးရကို အားေပးေထာက္ခံေနေသာ တ႐ုတ္အစိုးရကို ႏိုင္ငံတကာမွ ေဝဖန္ ႐ႈတ္ခ်မႈ ေလ်ာ့က်သြားျခင္းအတြက္ အက်ိဳးရိွသည္ဟု ယူဆသည္။ သို႔ေသာ္လည္း တိုးတက္ေကာင္းမြန္လာေသာ ထိုဆက္ဆံေရးက ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံတို႔အၾကား တည္ရိွေနေသာ ဆက္ဆံေရးမ်ားကို ထိခိုက္ပ်က္စီးသည္အထိေတာ့ မျဖစ္ေစလိုေပ။ တ႐ုတ္ျပည္သူ႔ေန႔စဥ္သတင္းစာ၏ လက္ေအာက္ရိွ တ႐ုတ္အစိုးရအာေဘာ္ ဂလိုဘယ္တိုင္းမ္စ္က ေရးသားေဖာ္ျပရာတြင္ “ျမန္မာႏိုင္ငံအေနျဖင့္ အေနာက္တိုင္းႏွင့္ ဆက္ဆံေရး တိုးတက္ေအာင္ ႀကိဳးပမ္းသည့္ေနရာတြင္ တ႐ုပ္ႏိုင္ငံ၏ အက်ိဳးစီးပြားကို နင္းေခ်ဖ်က္ဆီးသည့္အေပၚ အေျခခံျခင္း မဟုတ္သ၍ ကန္႔ကြက္ရန္ အေၾကာင္းမရိွပါ။” ဟု ဆုိပါသည္။
မည္သို႔ပင္ဆုိေစကာမူ သမၼတဦးသိန္းစိန္ႏွင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္တုိ႔၏ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လက သမိုင္းဝင္ ေတြ႔ဆံုမႈမွအစျပဳကာ အေမရိကန္-ျမန္မာ ဆက္ဆံေရးမွာ ထူးထူးျခားျခား တိုးတက္လာခဲ့ပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ လစ္ဘရယ္ႏိုင္ငံေရး ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈအတြက္ ဆုခ်သည့္အေနျဖင့္ အေမရိကန္က သူ၏ စီးပြားေရးပိတ္ဆုိ႔မႈ အေတာ္မ်ားမ်ားကို ႐ုပ္သိမ္းေပးခဲ့ေလသည္။ ထို႔ျပင္ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး တုိးတက္မႈကို အသိအမွတ္ျပဳသည့္အေနျဖင့္ ထုိစဥ္က ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ဟီလာရီကလင္တန္ႏွင့္ သမၼတအိုဘားမားတို႔ကိုယ္တုိင္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ႏွင့္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္တို႔တြင္ လာေရာက္ လည္ပတ္ခဲ့ေလသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ အေမရိကန္ သံအမတ္ကိုလည္း ၁၉၉၀ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္း ပထမဆံုးအႀကိမ္အျဖစ္ ျပန္လည္ခန္႔အပ္ တာဝန္ေပးခဲ့ေလသည္။ အေမရိကန္-ျမန္မာ ဆက္ဆံေရး ဤမ်ွ အရိွန္အဟုန္ျပင္းျပင္း နက္နက္ရိႈင္းရိႈင္း ျပန္လည္ ေကာင္းမြန္လာလိမ့္မည္ဟု တ႐ုတ္တို႔ မူလက ေမ်ွာ္မွန္းမထားခဲ့ေခ်။
တ႐ုတ္တို႔အျမင္တြင္ အေမရိကန္-ျမန္မာ ဆက္ဆံေရး ဤသို႔ လ်ွင္ျမန္စြာ တိုးတက္လာျခင္းက ျမန္မာႏိုင္ငံရိွ တ႐ုတ္တို႔၏ အက်ိဳးစီးပြားအေပၚ ရိုက္ခတ္မႈ ရိွသည္ဟု ယူဆသည္။ အေရးအႀကီးဆံုးကိစၥမွာ၊ အေမရိကန္-ျမန္မာ ဆက္ဆံေရး ေႏြးေထြးလာမႈသည္ အေမရိိကန္၏ အာရွဆိုင္ရာ ေသနဂၤဗ်ဴဟာ ျပန္လည္ထိန္းညိႇေရး (အဆိုပါ ျပန္လည္ထိန္းညိႇေရး ဆိုသည္မွာ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံကို ဝိုင္းပတ္ ထိန္းခ်ဳပ္ရန္ဟု တ႐ုတ္တို႔က ယူဆသည္။) တြင္ အဓိကက်ေသာအခ်က္ ျဖစ္သည္ဟု တ႐ုတ္တို႔က ထင္ျမင္သည္။
ျမန္မာႏွင့္ တ႐ုတ္အၾကားရိွခဲ့သည့္ ေရွးရိုးစဥ္လာ ေဆြမိ်ဳးေပါက္ေဖာ္ ဆက္ဆံေရးကို အေမရိကန္တို႔က ေအာင္ျမင္စြာ ေသြးခဲြႏိုင္ခဲ့သလို ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းရိွ တ႐ုတ္ စီးပြားေရး စီမံကိန္းမ်ားကိုလည္း ပ်က္စီးေစခဲ့ေၾကာင္း ျမစ္ဆံုဆည္စီမံကိန္း ရပ္ဆုိင္းလိုက္ျခင္းက သက္ေသျပေနသည္ဟု တ႐ုတ္တို႔က ဆုိၾကေလသည္။ ျမန္မာသမၼတ ဦးသိန္းစိန္အေနျဖင့္ ျမစ္ဆံုဆည္ ရပ္ဆိုင္းလိုက္ျခင္းမွာ ျပည္သူတုိ႔၏ ဆႏၵေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္ဟု ေျပာဆိုခဲ့ေသာ္လည္း တ႐ုတ္တို႔က ထိုသို႔ မယံုၾကည္ေပ။ စီမံကိန္းကို ရပ္ဆုိင္းလိုက္ျခင္းမွာ တစိတ္တပိုင္းအားျဖင့္ အေမရိကန္ကို မ်က္ႏွာလုပ္လုိ၍ ျဖစ္သည္ဟု ယူဆေလသည္။ ထုိ႔ျပင္ အေမရိကန္အစိုးရ၏ လမ္းညႊန္မႈႏွင့္ ေထာက္ပံ့မႈမ်ားျဖင့္ လႈပ္ရွားေနေသာ NGO မ်ားက ျမန္မာႏိုင္ငံရိွ တ႐ုတ္စီမံကိန္းမ်ားကို ေႏွာင့္ယွက္ဖ်က္ဆီးရန္ အဓိကေနရာမွပါဝင္ ၾကသည္ဟု တ႐ုတ္တို႔က ရႈျမင္ေလသည္။ သို႔ျဖစ္ရာ ဤျဖစ္ေပၚတုိးတက္မႈမ်ားက ျမန္မာႏိုင္ငံရိွ တ႐ုတ္ျပည္ႏွင့္ ဆက္စပ္ေနေသာကိစၥမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ အေမရိကန္ ေသနဂၤဗ်ဴဟာ၏ ရည္ရြယ္ခ်က္အေပၚ တ႐ုတ္တို႔၏ သံသယကို ပိုမုိခိုင္မာေစေလေတာ့ သည္။ တ႐ုတ္ေလ့လာသံုးသပ္သူမ်ားက အေမရိကန္-ျမန္မာဆက္ဆံေရး ျပႆနာကို ပိုမိုက်ယ္ျပန္႔ေသာ တ႐ုတ္-အေမရိကန္ ဆက္ဆံေရးျပႆနာေဘာင္အတြင္း အျမဲလိုလို ထည့္သြင္းေျပာဆိုၾကသည္။ သူတို႔အျမင္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ အေမရိကန္ ဝင္ေရာက္လာမႈမွာ တ႐ုတ္စရိတ္ျဖင့္ အေမရိကန္ အျမတ္ထြက္ေစေသာ အေျခခံအားျဖင့္ ေပါင္းလဒ္ သုည (Zero-sum) အခင္းအက်င္း ျဖစ္ေလသည္။ အေမရိကန္အရာရိွမ်ားကမူ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ ထားရိွသည့္ အေမရိကန္မူဝါဒမွာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုႏွင့္ ျမန္မာျပည္တြင္း ႏိုင္ငံေရး အေျခအေနမ်ားက ဆံုးျဖတ္ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာၾကားၾကေသာ္လည္း တ႐ုတ္ ေလ့လာသံုးသပ္သူမ်ားကမူ အဆိုပါေျပာၾကားခ်က္ သို႔မဟုတ္ ျငင္းခုံခ်က္မ်ား၏ ဧကန္အမွန္ျဖစ္မႈအေပၚ မၾကာခဏ ေမးခြန္းထုတ္ေလ့ ရိွၾကသည္။ အနည္းဆံုးအားျဖင့္ အေမရိကန္သည္ ျမန္မာႏွင့္ တ႐ုတ္ ဆက္ဆံေရးကို လည္းေကာင္း၊ ျမန္မာျပည္တြင္းရိွ တ႐ုတ္အက်ိဳးစီးပြားကို လည္းေကာင္း မထိခိုက္ေအာင္ ဂ႐ုစိုက္မႈ လံုးဝမရိွဟု ယူဆေလသည္။ ျမန္မာႏွင့္ ဆက္ဆံေရးတြင္ တ႐ုတ္တို႔႔ကိုယ္တိုင္အေနျဖင့္လည္း ခိ်ဳ႕ယြင္း အားနည္းခ်က္မ်ားရိွေၾကာင္း ေယဘုယ် လက္ခံထားသည္။ သို႔ေသာ္ အေမရိကန္အေနျဖင့္ တ႐ုတ္-ျမန္မာ ႏွစ္ႏိုင္ငံၾကားရိွ ဆက္ဆံေရးအဖုအထစ္မ်ား ပိုမိုႀကီးမားက်ယ္ျပန္႔လာရန္ အဆိုပါအခြင့္အေရးကို အျမတ္ထုတ္ အသံုးခ်ျခင္းကိုမူ မျပဳလုပ္သင့္ဟု တ႐ုတ္တို႔က ယူဆ ေလသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံရိွ တ႐ုတ္အခန္းက႑အေပၚ အေမရိကန္၏ ရႈျမင္ခ်က္
ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ ဆက္ဆံေရးအေပၚ ထားရိွသည့္ အေမရိကန္၏ေပၚလစီမွာ အနည္းဆံုး တစိတ္တပိုင္းအားျဖင့္ တ႐ုတ္ျပည္ကို ပစ္မွတ္ထားျခင္းျဖစ္သည္ဆုိသည့္ ရႈျမင္ခ်က္အေပၚ ေဆြးေႏြးျငင္းခံုမႈမ်ား ရိွပါသည္။ အေမရိကန္ ျပည္တြင္း ျပည္ပရိွ ႏိုင္ငံျခားေရးေပၚလစီ ေစာင့္ၾကည့္အကဲခတ္သူမ်ားက ဤအျမင္ကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ လက္ခံထားၾကေသာ္ လည္း အုိဘားမားအစိုးရကမူ ျမန္မာႏိုင္ငံဆုိင္ရာ အေမရိကန္၏မူဝါဒမွာ အေျခခံအားျဖင့္ ဒီမိုကေရစီႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရးကို ေထာက္ခံအားေပးရန္သာျဖစ္ၿပိီး တ႐ုတ္ျပည္ႏွင့္ ၿပိဳင္ဆိုင္ေရး မဟုတ္ပါေၾကာင္း ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ျငင္းဆုိပါသည္။
၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလအတြင္းက ေနျပည္ေတာ္တြင္ ထိုစဥ္က ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ျဖစ္ခဲ့သူ ဟီလာရိီကလင္တန္ (ယခု ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီ သမၼတေလာင္း) က…..
“က်မတို႔ဟာ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံကို ဆန္႔က်င္ဖို႔ မဟုတ္ပါဘူး။ က်မတို႔က ဒီႏိုင္ငံ(ျမန္မာ)ကို ေထာက္ခံတယ္ဆိုတာ သမၼတနဲ႔ လႊတ္ေတာ္ ဥကၠ႒ ႏွစ္ေယာက္ကို အထူးျပဳ ေျပာၾကားခဲ့သလိုပဲ၊ တ႐ုတ္နဲ႔ သူ႔ရဲ႕အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံေတြအၾကား အေပါင္းလကၡဏာေဆာင္ တဲ့၊ အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့ ဆက္ဆံေရးတိုင္းကို ႀကိဳဆုိမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ က်မတို႔ရဲ႕ အျမင္မွာ ဒီကိစၥဟာ တ႐ုတ္နဲ႔အၿပိဳင္ လုပ္ေနတဲ့ကိစၥတရပ္လို႔ မဟုတ္ပါဘူး” ဟု ေျပာၾကားခဲ့ဖူးေလသည္။
သီတင္းႏွစ္ပတ္အၾကာ ပီကင္းတြင္ ထိုစဥ္က ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ အေမရိကန္ အထူးကိုယ္စားလွယ္ ဒဲရစ္မစ္ခ်ယ္က ပိုမိုအေသးစိတ္က်သည့္ တ႐ုတ္-ျမန္မာ ဆက္ဆံေရး အေပၚ အေမရိကန္ေပၚလစီႏွင့္ပတ္သက္သည့္ ေၾကညာခ်က္ထုတ္ျပန္ရာတြင္ “အေမရိကန္ အေနျဖင့္ အထီးက်န္ႏိုင္ငံ(ျမန္မာ)ႏွင့္ ဆက္ဆံေရးတိုးတက္ရန္ ႀကိဳးစားမႈမွာ တ႐ုတ္အေပၚ ပစ္မွတ္ထားျခင္း မရိွေၾကာင္း” ေျပာၾကားသြားေလသည္။
အေမရိကန္၏ အမွန္တကယ္ ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ မည္သုိ႔ရွိသည္ျဖစ္ေစ၊ အေမရိကန္ရိွ မဟာဗ်ဴဟာပိုင္းဆိုင္ရာ စဥ္းစားေတြးေခၚသူမ်ားက အေမရိကန္၏ စီးပြားေရးဒဏ္ခတ္ ပိတ္ဆို႔မႈေပၚလစီကို အေျပာင္းအလဲျပဳလုပ္ဖို႔ ေဆာ္ၾသၾကေလသည္။ အေၾကာင္းမွာ တ႐ုတ္ႏွင့္ ျမန္မာအၾကား ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ စီးပြားေရးအရ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈမ်ား တေန႔တျခား ပိုမိုနက္ရိႈင္းလာမႈေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္က ေဂ်ာ့ေတာင္း တကၠသိုလ္တြင္ က်င္းပျပဳလုပ္ေသာ ကြန္ဖရင့္တြင္ အခ်ိဳ႕ေသာ ပင္တိုင္ေဆြးေႏြးသူမ်ားက အေမရိကန္၏ စီးပြားေရးဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႔မႈသည္ ျမန္မာကို တ႐ုတ္ျပည္အေပၚ ပိုမိုအားထား သည့္ ဆက္ဆံေရးအေနအထားသို႔ တြန္းပို႔ေဘာင္ခတ္ထားသလို ျဖစ္ေနေၾကာင္း ေဆြးေႏြး ေျပာဆိုၾကသည္။ အေနာက္တိုင္း၏ စီးပြားေရးပိတ္ဆို႔မႈမ်ားေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနျဖင့္ သူ၏ အဓိကအက်ိဳးစီးပြားမ်ား မထိခိုက္ေစရန္အတြက္ တခုတည္းေသာႏိုင္ငံ (တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ) ကို ပိုမိုမီွခိုလာရေၾကာင္း ေျပာဆိုၾကၿပီး၊ ထိုသို႔ တ႐ုတ္က ျမန္မာအေပၚ ၾသဇာလႊမ္းမိုး လာမႈကို ‘အေမရိကန္၏ အေရွ႕ေတာင္အာရွႏွင့္ အိႏိၵယသမုဒၵရာရိွ မဟာဗ်ဴဟာ အက်ိဳးစီးပြားမ်ားအေပၚ အႏၲရာယ္’အျဖစ္ ႐ႈျမင္ၾကသည္။ သို႔ျဖစ္၍ အေမရိကန္ အစိုးရအေနျဖင့္ ျမန္မာကို အထီးက်န္ဝိုင္းပယ္ထားေရးႏွင့္ စီးပြားေရးအရ ဒဏ္ခတ္ ပိတ္ဆို႔ေရး ေပၚလစီကို ပိုမိုက်ယ္ျပန္႔ေသာ ေဒသဆိုင္ရာ မဟာဗ်ဴဟာအျမင္မွ ျပန္လည္ သံုးသပ္ဖို႔ လိုအပ္ေၾကာင္း ေထာက္ျပေဝဖန္ခဲ့ၾကေလသည္။
ထုိ႔ျပင္ အေမရိကန္ႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဆက္ဆံေရးေကာင္းမြန္ေအာင္ တည္ေဆာက္မႈ သည္ ဝါရွင္တန္၏ အာဆီယံႏွင့္ဆက္ဆံေရး အားျဖည့္ေလာင္းရန္ဆိုသည့္ ပိုမုိက်ယ္ျပန္႔ ေသာ မဟာဗ်ဴဟာအျမင္ကို အေထာက္အကူျပဳသင့္ေၾကာင္း ေျပာဆိုၾကသည္။ ျမန္မာ့ ႏိုင္ငံျခားဆက္ဆံေရးကိစၥ ကြ်မ္းက်င္သူတဦးျဖစ္သည့္ ဂ်ာဂ်င္းဟက္ (Jurgen Haacke) ကလည္း “တ႐ုတ္ျပည္ မဟာအင္အားႀကိီးႏိုင္ငံတခုအျဖစ္ ႀကီးထြားလာၿပီး အေရွ႕ေတာင္ အာရွႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ ဆက္ဆံေရး ပိုမိုနက္ရိႈင္းလာမႈဆိုသည့္ အတြင္းသေဘာကို ဖယ္ထုတ္၍ စဥ္းစားရန္မွာ အမွန္တကယ္မျဖစ္ႏိုင္ေၾကာင္း” ဆိုေလသည္။ အေမရိကန္အေနျဖင့္ အေရွ႕ ေတာင္အာရွေဒသအတြင္း တ႐ုတ္၏ ညင္သာေပ်ာ့ေပ်ာင္းစြာ ထိုးေဖာက္ဝင္ေရာက္မႈကို ေရာ၊ ေတာင္တ႐ုတ့္ပင္လယ္ျပင္ဆိုင္ရာ ကိစၥမ်ားကဲ့သုိ႔ နယ္ေျမေဒသပိုင္ဆုိင္မႈ ေႂကြးေၾကာ္လာျခင္းမ်ားကိုပါ တန္ျပန္ရန္ နည္းလမ္းရွာခဲ့ေလသည္။ ဤသို႔ေသာ အျမင္အရ အိုဘားမားအစုိးရ၏ ျမန္မာအေပၚ လက္ေတြ႔က်ေသာ ခ်ဥ္းကပ္မႈမ်ားကို တ႐ုတ္ကို ယွဥ္ၿပိဳင္ရန္ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားအျဖစ္ အမ်ားက ရႈျမင္သံုးသပ္လာၾကေလသည္။
လူၾကားေကာင္းေအာင္ ေျပာဆိုမႈမ်ားတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ ဆက္ဆံေရးကုိ ပိုမို က်ယ္ျပန္႔ေသာ တ႐ုတ္-အေမရိကန္ ဆက္ဆံေရး၏ အစိတ္အပိုင္းတရပ္အျဖစ္ ပံုေဖာ္ ေျပာဆုိျခင္းကို အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက တမင္ေရွာင္ရွားေလသည္။ ျမန္မာ၏ ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကို ေထာက္ခံအားေပးျခင္းကိစၥကိုလည္း ေစ့စပ္ အေလ်ွာ့ေပးျခင္းမိ်ဳး မျပဳလုပ္ခဲ့ေပ။ ဤသို႔ျပဳလုပ္ျခင္းမွာ တ႐ုတ္-အေမရိကန္ ဆက္ဆံေရးကို အေႏွာင့္အယွက္ျဖစ္ေစႏုိင္သည္က တေၾကာင္း၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလုပ္ငန္းစဥ္ကို ေႏွာင့္ေႏွးအႏၲရာယ္ ျဖစ္ေစမည္ကို စိုးရိမ္ေသာေၾကာင့္ တေၾကာင္းျဖစ္ေလသည္။ အမွန္စင္စစ္အားျဖင့္ အေမရိကန္ ေလ့လာသံုးသပ္သူမ်ား အၾကားတြင္ ပီကင္းအေနျဖင့္ သူ မႏွစ္သက္ေသာ ျမန္မာ့ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းစဥ္ မ်ားကို ဖ်က္လို႔ဖ်က္ဆီးလုပ္ပစ္ႏိုင္ဖြယ္ရိွသည့္ အေနအထားကို စိုးရိမ္ပူပန္မႈမ်ား ရိွခဲ့ပါသည္။ တ႐ုတ္အေနျဖင့္ နယ္စပ္ေဒသ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ား ျဖစ္ၾကေသာ ဝ ႏွင့္ ကခ်င္ကဲ့သို႔ေသာ လက္နက္ကိုင္အုပ္စုမ်ားကို ေထာက္ပံ့ေပးျခင္းအားျဖင့္ ၎၏ေပၚလစီကို အားျဖည့္ေပးျခင္း၊ ႏိုင္ငံေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကို ေႏွာင့္ယွက္ ဖ်က္ဆီးရန္အတြက္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈမ်ားကို ေလ်ွာ့ခ်ျခင္းႏွင့္ ျမန္မာ့ျပည္တြင္းႏိုင္ငံေရးတြင္ တပ္မေတာ္၏ၾသဇာ ဆက္လက္လႊမ္းမိုးေနႏိုင္ေရးအတြက္ စစ္ေရးအရ ကူညီ ေထာက္ပံ့ျခင္း စသည့္တို႔ကို ေဆာင္ရြက္လ်က္ရိွေၾကာင္း ေကာလာဟလ ေျပာဆိုမႈမ်ားစြာ ရိွေပသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံရိွ အေမရိကန္ႏွင့္ တ႐ုတ္ - ယွဥ္ၿပိဳင္ေရးလား၊ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရး လား
အေမရိကန္-ျမန္မာ ဆက္ဆံေရး ျပန္လည္ေဆာက္ျခင္း၏ တ႐ုတ္အေပၚ သက္ေရာက္မႈႏွင့္ တ႐ုတ္၏ နက္နက္ရိႈင္းရိႈင္း သံသယရိွမႈတို႔ေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ တ႐ုတ္ႏွင့္ အေမရိကန္တို႔သည္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးထက္ ယွဥ္ၿပိဳင္ေရးကသာ သိသာထင္ရွားေသာ လကၡဏာေဆာင္ေပလိမ့္မည္။
အေမရိကန္ႏွင့္ တ႐ုတ္တို႔၏ ယွဥ္ၿပိဳင္မႈကို နယ္ပယ္မ်ားစြာတြင္ ေတြ႔ႏိုင္သည္။ ႏိုင္ငံေရးအရ ႏွစ္ႏိုင္ငံလံုးသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံရိွ ႏိုင္ငံေရးအင္အားမ်ားစြာႏွင့္ ဆက္သြယ္ ဆက္ဆံမႈမ်ား ရိွၾကသည္။ အစဥ္အလာအရ တႏိုင္ငံႏွင့္ ပိုမိုရင္းႏွီးသည့္ ဆက္ဆံေရးရိွသည့္ ႏိုင္ငံေရးအင္အားစုမ်ားႏွင့္လည္း အျခားတႏိုင္ငံက ဆက္ဆံေရးသစ္ တည္ေဆာက္ၾက သည္။ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္းတြင္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ ကာကြယ္ေရးဘက္ဆိုင္ရာ အရာရိွ အေယာက္ ၂၀ ေက်ာ္က ျမန္မာအစိုးရဝန္ႀကီးမ်ား၊ စစ္ဖက္ဆိုင္ရာ ေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ လာေရာက္ေတြ႔ဆံုခဲ့ၾကၿပီး ႏွစ္ေပါင္း ၂၅ ႏွစ္အတြင္း ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ႏွင့္ ဆက္ဆံေရးကို အေကာင္းဆံုးနိဒါန္းပ်ိဳးခဲ့ၾကသည္။
၂၁၁၃ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလက ထိုင္းႏိုင္ငံတြင္ က်င္းပျပဳလုပ္သည့္ အေမရိကန္ ဦးေဆာင္ေသာ ေရႊေျမြေဟာက္ (Cobra Gold) စစ္ေရးေလ့က်င့္ပဲြသို႔ ေလ့လာသူအျဖစ္ တက္ေရာက္ရန္ ျမန္မာတပ္မေတာ္အရာရိွမ်ားကို ဖိတ္ၾကားခဲ့သည္။
အျခားတဘက္တြင္ တ႐ုတ္ျပည္အေနျဖင့္လည္း ျမန္မာျပည္တြင္းရိွ အေနာက္တိုင္း စနစ္ လိုလားေသာ အတိုက္အခံမ်ားႏွင့္ ဆက္ဆံေရးမ်ားကို စိတ္ေရာကိုယ္ပါ တည္ေဆာက္ခဲ့သည္ကို ေတြ႔ခဲ့ရသည္။ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ကတည္းက ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ တ႐ုတ္သံအမတ္က ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္ ႀကိမ္ဖန္မ်ားစြာ ေတြ႔ဆံုစကားေျပာဆုိခဲ့သလုို၊ NLD အဖဲြ႔ဝင္မ်ား ပါဝင္သည့္ အဖဲြ႔ႏွစ္ဖဲြ႔ကိုလည္း ပီကင္းသုိ႔ လာေရာက္လည္ပတ္ရန္ ဖိတ္ေခၚခဲ့ေလသည္။
ထို႔ေနာက္ပိုင္းတြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို တ႐ုတ္ျပည္သို႔ လာေရာက္ လည္ပတ္ပါရန္ တ႐ုတ္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီက ဖိတ္ၾကားခဲ့ေလသည္။
စီးပြားေရးအရ ျမန္မာျပည္တြင္ တ႐ုတ္ ၿပိဳင္ဆိုင္ရသည္မွာ အေမရိကန္မဟုတ္ဘဲ အေမရိကန္၏ ရင္းႏွီးေသာ မဟာမိတ္ ဂ်ပန္ကို ယွဥ္ၿပိဳင္ရျခင္း ျဖစ္သည္ဟု တ႐ုတ္က ရႈျမင္သည္။ အေမရိကန္အဖို႔မွာ သူ႔ျပည္တြင္းႏိုင္ငံေရးအင္အားစုမ်ား၏ ဆန္႔က်င္မႈေၾကာင့္ ႏွင့္ သူကိုယ္တုိင္ ခ်မွတ္ထားသည့္ စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႔မႈမ်ား၏ ေဘာင္ခတ္ခံရမႈေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အႀကီးစား ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈမ်ား လုပ္၍မရေၾကာင္း တ႐ုတ္ ေလ့လာသံုးသပ္သူမ်ား သတိထားမိၾကသည္။ သို႔ျဖစ္၍ အေမရိကန္ႏွင့္ ဂ်ပန္တို႔အၾကား တရားဝင္မဟုတ္ေသာ အလုပ္တာဝန္ခဲြေဝမႈ လုပ္ခဲ့ၾကသည္။ အေမရိကန္က ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားအတြက္ ႏိုင္ငံေရးအရ ဆုမ်ားေပးျခင္းတာဝန္ကို ယူသလို၊ အျခားတဘက္ရိွ စီးပြားေရးက႑တြင္ အကူအညိီမ်ား ေပးအပ္ျခင္းႏွင့္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈမ်ား ျပဳလုပ္ျခင္းကို ဂ်ပန္က တာဝန္ယူေလသည္။
၂၀၁၂ ခုႏွစ္ကစ၍ ဂ်ပန္အေနျဖင့္ ျမန္မာအေပၚ တင္ရိွေနသည့္ အေႂကြးေဒၚလာ ၅ ဘီလ်ံေက်ာ္ကို ေလွ်ာ္ပစ္ခဲ့သည့္အျပင္ ေဒၚလာ ၅၀၄ သန္းဖိုးခန္႔ ထပ္မံေခ်းေပးရန္ ကတိကဝတ္ ျပဳထားေလသည္။ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလက အာဆီယံႏွင့္ ဂ်ပန္ ထိပ္သီးေခါင္းေဆာင္မ်ား ေတြ႔ဆံုသည့္အခိ်န္တြင္ ဂ်ပန္က ျမန္မာကို ေနာက္ထပ္ ေဒၚလာသန္း ၅၈၀ ေခ်းေပးရန္ ကတိကဝတ္ျပဳခဲ့ျပန္သည္။ အမည္မေဖာ္လိုေသာ ဂ်ပန္ အစိုးရအရာရိွမ်ားက ဂ်ပန္အကူအညီႏွင့္ပတ္သက္၍ ေျပာျပရာတြင္ “ဤသို႔ ကူညီသည္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းသို႔ ဂ်ပန္ကုမၸဏီမ်ား ဝင္ေရာက္ႏိုင္ေရးအတြက္ အကူအညီေပးရန္ ျဖစ္သကဲ့သို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ တ႐ုတ္ ၾသဇာလႊမ္းမိုးမႈကို တန္ျပန္ထိန္းညိႇရန္” ျဖစ္သည္ဟု ဆုိေလသည္။
မဟာဗ်ဴဟာအရ အၿပိဳင္အဆိုင္လုပ္သည္ဆုိေသာ ခံစားခ်က္မ်ားသည္ “အေမရိကန္ႏွင့္ ျမန္မာတို႔၏ ဆက္ဆံေရး တိုးတက္ေကာင္းမြန္လာၿပီးေနာက္ တ႐ုတ္အေပၚ မွီခိုအားထားမႈ နည္းလာျခင္း၊ ေဒသဆိုင္ရာႏွင့္ မဟာဗ်ဴဟာျပႆနာမ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ တ႐ုတ္ ေတာင္းဆိုမႈအေပၚ အေလးထားမႈ နည္းပါးလာျခင္း” တို႔ေၾကာင့္ အဓိကျဖစ္ေပၚလာျခင္း ျဖစ္၏။ ထိုသို႔ေသာ ျပႆနာမ်ားမွာ အဓိကအားျဖင့္ “တ႐ုတ္ႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ အာဆီယံအဖဲြ႔အစည္းတြင္း ျပႆနာမ်ားအေပၚ ျမန္မာ၏ ရပ္တည္ခ်က္၊ ျမန္မာႏုိင္ငံကို ျဖတ္သန္း၍ အိႏိၵယသမုဒၵရာသို႔ ဆက္သြယ္မည့္ တ႐ုတ္၏ မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္ စၾကၤန္အစီအစဥ္” စသည္တို႔ အပါအဝင္ျဖစ္ေသာ တ႐ုတ္ျပည္၏ အေရွ႕ေတာင္အာရွႏွင့္ ေတာင္အာရွဆိုင္ရာ အစိီအစဥ္တြင္ ျမန္မာ၏ မဟာဗ်ဴဟာက်ေသာ အခန္းက႑တို႔ႏွင့္ ပတ္သက္ဆက္စပ္ေနေလသည္။
သို႔ျဖစ္၍ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလအတြင္းက ထုတ္ျပန္ခဲ့ေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း အနာဂတ္ တ႐ုတ္-အေမရိကန္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရး ေၾကညာခ်က္သည္ အေမရိကန္ႏွင့္ တ႐ုတ္တို႔ ျပင္းထန္စြာ အၿပိဳင္အဆိုင္ျပဳေနၾကၿပီဟု အျမင္ရိွၾကေသာ ေလ့လာ သံုးသပ္သူမ်ားကို ဇေဝဇဝါျဖင့္ မ်ားစြာအံ့အားသင့္ေစခဲ့ေလသည္။ ဤဆံုးျဖတ္ခ်က္မွာ တစိတ္တပိုင္းအားျဖင့္ ႏွစ္ဖက္လံုးက လိုလိုလားလားရိွပံုရသည့္ “မဟာအင္အားႀကီး ႏိုင္ငံမ်ားအၾကား ဆက္ဆံေရးပံုစံသစ္” တည္ေဆာက္ရန္ ကတိကဝတ္မ်ားက ေပၚထြက္လာပံုရေလသည္။ ဤ “မဟာအင္အားႀကီးႏိုင္ငံမ်ားအၾကား ဆက္ဆံေရးပံုစံသစ္” ဆိုသည့္အိုင္ဒီယာကို ၂၀၁၀ ခုႏွစ္လယ္ေလာက္က တ႐ုပ္ႏုိင္ငံေတာ္ေကာင္စီဝင္ ျဖစ္ခဲ့သည့္ တိုင္း ပင္းေကာ့ (Dai Bingguo) က စတင္ တင္ျပခဲ့ၿပီး ၂၀၁၂ ေဖေဖာ္ဝါရီလႏွင့္ ၂၀၁၃ ဇြန္လမ်ားအတြင္း တ႐ုတ္သမၼတ ရီွက်င္းဖ်င္က အေမရိကန္ခရိီးစဥ္တြင္ ထပ္မံေျပာၾကား ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ သို႔ျဖစ္၍ အဆိုပါအိုင္ဒီယာမွာ တ႐ုတ္သမၼတ ရီွက်င့္ဖ်င္၏ တ႐ုတ္-အေမရိကန္ ဆက္ဆံေရးဆိုင္ရာ အဓိကမဟာဗ်ဴဟာျဖစ္ပံုရေလသည္။ တခိ်ဳ႕ေသာ အခ်က္အခ်ာက်သည့္ အေသးစိတ္အခ်က္အလက္မ်ားတြင္ ကဲြျပားျခားနားမႈမ်ား ရိွေသာ္လည္း တ႐ုတ္တို႔၏ အဆုိျပဳခ်က္အေပၚ တခုလံုး လႊမ္းၿခံဳၾကည့္ေသာ အျမင္ျဖင့္ အိုဘားမားအစိုးရက လက္ခံခဲ့သည္ဟုယူ ဆရေလသည္။ အေၾကာင္းမွာ ၂၀၁၃ ႏိုိဝင္ဘာလ ေနာက္ပိုင္းေလာက္က အမိ်ဳးသားလံုၿခံဳေရး အၾကံေပးအရာရိွ ဆူဆန္ရိုက္စ္က အေမရိကန္ အေနျဖင့္ “လက္ေတြ႔ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ေသာ မဟာအင္အားႀကီးတို႔အၾကား ဆက္ဆံေရး ပံုစံသစ္ကို ရွာေဖြရန္” တ႐ုတ္ျပည္သို႔ လာေရာက္ရျခင္းျဖစ္သည္ဟု ေၾကညာခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ သို႔ျဖစ္ရာ ႏွစ္ႏိုင္ငံတုိ႔၏ လူသိရွင္ၾကား ကတိကဝတ္ျပဳထားမႈမ်ားကို အခ်က္အခ်ာက်သည့္ ကိစၥမ်ားအေပၚ လက္ေတြ႔ေဆာင္ရြက္ျပသရန္ အလြန္လိုအပ္လာ ေနေပၿပီ။
အေၾကာင္းအခ်က္တခိ်ဳ႕ေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ အဆိုပါ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈကို လက္ေတြ႔ျပသရန္ နယ္ပယ္ ျဖစ္ပါသည္။ အေၾကာင္းမွာ အေမရိကန္ေရာ တ႐ုတ္ကပါ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းေရးႏွင့္ ဖံြ႔ၿဖိဳးတုိးတက္ေရးတုိ႔ကို လုိလားပါေၾကာင္း ကတိကဝတ္ျပဳၾကၿပီး ျဖစ္ေပသည္။ ၎တို႔တြင္ မတူကဲြျပားေသာအျမင္မ်ား ရိွၾကသည္။ တ႐ုတ္က “တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းၿပီး ႂကြယ္ဝခ်မ္းသာေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံ”အျဖစ္ႏွင့္ လည္းေကာင္း၊ အေမရိကန္က “ဒိိီိမိုကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ေအာင္ျမင္ေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံ”အျဖစ္ လည္းေကာင္း ျမင္ေတြ႔လိုၾကသည္။ ထုိသို႔ ကဲြျပားျခားနားေသာ္လည္း ဘံုတူညီေသာ အက်ိဳးစီးပြားမ်ား ပါရိွပါသည္။ ျပည္တြင္းပဋိပကၡမ်ား မၿငိမ္းႏိုင္ေသးေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနျဖင့္ အေမရိကန္ႏွင့္ တ႐ုတ္တို႔ ပူးေပါင္းၾကိဳးပမ္းျခင္းျဖင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းေရး ရရိွလာသည့္ ျပယုဂ္ႏုိင္ငံတခုလည္း ျဖစ္လာႏိုင္ပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ အရင္က အာဖဂန္နစၥတန္တြင္ ထုိကဲ့သို႔ ပူးေပါင္းႀကိဳးပမ္းခဲ့ျခင္းမိ်ဳး ရိွခဲ့ဖူးပါသည္။ အထူးသျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ တ႐ုတ္ႏွင့္ အေမရိကန္ အၿပိဳင္အဆိုင္ႀကဲေနၾကသည္ ဆိုေသာအျမင္မ်ား အားေကာင္းေနစဥ္တြင္ ထိုကဲ့သို႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မည္ဆုိေသာ ေၾကညာခ်က္က သက္သာရာရေစေပသည္။ မည္သုိ႔ဆုိေစကာမူ ေလ့လာသံုးသပ္သူမ်ား အေနျဖင့္ အဆုိပါ ပူးေပါင္းေဆာက္ရြက္မႈမ်ား၏ အတြင္းသေဘာႏွင့္ နက္ရိႈင္းမႈတို႔အေပၚ ေၾကာင္းက်ိဳးဆီေလ်ာ္ေသာ ေမ်ွာ္လင့္ခ်က္မ်ား ထားရိွသင့္ေပသည္။ အေစာပိုင္းကာလ ေလ့လာသံုးသပ္ခ်က္မ်ားက ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ပညာေရးႏွင့္ ဘဏ္စနစ္ကုိ တိုးတက္ ေကာင္းမြန္ေအာင္ တတိယအဖဲြ႔အစည္းမ်ားကို ၾကားခံထားလ်က္ တ႐ုတ္-အေမရိကန္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ၾကရန္ကဲ့သို႔ေသာ စီးပြားေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈလုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ကိုင္ရန္ ႏိႈးေဆာ္ခဲ့ဖူးသည္။
သို႔ေသာ္လည္း လတ္တေလာကာလတြင္ ျမန္မာ့စီးပြားေရးျပႆနာမ်ားကို အျပန္အလွန္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ရန္ကိစၥမွာ အခ်က္အခ်ာက်ေသာ အဟန္႔အတားမ်ား ရင္ဆုိင္ေနရၿပီ ျဖစ္သည္။
ပထမ အဟန္႔အတားတခုမွာ တ႐ုတ္၏ ေလ်ာ့က်လာေနေသာ စီးပြားေရး ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈ ျဖစ္သည္။ ၂၀၁၁-၁၂ ဘ႑ာႏွစ္မွ ၂၀၁၂-၁၃ ဘ႑ာႏွစ္အတြင္း တ႐ုတ္ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈသည္ ၉၀% ေလ်ာ့က်သြားၿပီး ပမာဏအားျဖင့္ ေဒၚလာ ၈ ဘီလ်ံေက်ာ္မွ ေဒၚလာ ၄၀၇ သန္းထိ က်သြားသည္။
၂၀၁၃ ခုႏွစ္တြင္ တ႐ုတ္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈသည္ ျပန္လည္တိုးတက္လာျခင္း မရိွခဲ့ေခ်။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံရန္ စိုးရိမ္္ေသာကေရာက္ေနေသာအခ်ိန္တြင္ တ႐ုတ္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈမ်ား ထပ္မံဝင္ေရာက္လာရန္ စည္းရံုးတိုက္တြန္းရန္ လြယ္ကူမည္ မဟုတ္ေခ်။
စီးပြားေရး အကူအညီေပးျခင္းဆိုသည့္ကိစၥတြင္ အေနာက္ႏိုင္ငံ အလႉရွင္မ်ားက ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မႈပံုစံျဖင့္ ကူညီျခင္းမ်ိဳးမဟုတ္ဘဲ တ႐ုတ္အေနျဖင့္ အျပန္အလွန္ ေထာက္ကူမႈေပးသည့္ ပံုစံျဖင့္သာ ေဆာင္ရြက္သည့္အစဥ္အလာ ရိွၾကသည္။ တ႐ုတ္၏ အျမင္အရ စီးပြားေရး အကူအညီေပးသည္ ဆိုသည့္ကိစၥမွာ တ႐ုတ္-ျမန္မာ ဆက္ဆံေရးကို ပိုမိုတိုးတက္ေကာင္းမြန္ေအာင္ဆိုသည့္ ရည္ရြယ္ခ်က္ကို အေထာက္အကူျပဳရမည္ ျဖစ္သည္။ နမူနာအားျဖင့္ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ေအာက္တုိဘာလက တ႐ုတ္ ထုတ္ကုန္-သြင္းကုန္ ဘဏ္မွ ျမန္မာႏိုင္ငံကို စိုက္ပ်ိဳးေရး အေသးစားေခ်းေငြမ်ားအျဖစ္ ေခ်းေပးခဲ့ေသာ ေဒၚလာသန္း ၁၀၀ မွာ ေအာက္ေျခလယ္သမားမ်ားအၾကားတြင္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ၏ ပံုရိပ္ ေကာင္းေစရန္ ရည္ရြယ္သည္။ အျပန္အလွန္ဆိုသည့္ သေဘာသဘာဝ ပါဝင္သည့္ အဆိုပါ ကိစၥမိ်ဳးတြင္ အေမရိကန္အေနျဖင့္ ပူးေပါင္းပါဝင္ရန္ မလြယ္ကူလွေပ။
ျမန္မာ့စီးပြားေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈအတြင္း အေမရိကန္ႏွင့္ တ႐ုတ္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈမ်ား ဟန္ခ်က္ညီျဖစ္ေရး ဆုိသည္မွာ အျခားျပႆနာတရပ္ ျဖစ္သည္။ ဥပမာအားျဖင့္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္က အေမရိကန္ႏွင့္ တ႐ုတ္ ကြၽမ္းက်င္သူမ်ား ပါဝင္သည့္ အဖဲြ႔တဖဲြ႔ကို ျမန္မာက ဖိတ္ၾကားကာ အထူးစီးပြါးေရးဇုန္မ်ား တည္ေဆာက္ရန္ အၾကံဉာဏ္ေတာင္း၏။ အဆိုပါကိစၥႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ဖံြ႔ၿဖိဳးတုိးတက္ေရးလုပ္ငန္းစဥ္တြင္ လူထု၏ အျမင္သေဘာထားရယူရန္ဆိုသည့္ ကိစၥမိ်ဳးတြင္ တ႐ုတ္အေနျဖင့္ အေမရိကန္ႏွင့္ မတူျခားနားေသာ ဒီမိုကေရစီမက်သည့္ ခ်ဥ္းကပ္စဥ္းစားမႈမိ်ဳး ရိွသည္။
ထို႔အတူ ႏိုင္ငံေရးဆိုင္ရာ ျပႆနာမ်ားတြင္ တ႐ုတ္ႏွင့္ အေမရိကန္တုိ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးမွာလည္း အခက္အခဲမ်ား ရိွသည္။ ဒီမိုကေရစီ ဖံြ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ရန္ ဆိုသည့္ ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈမွန္သမ်ွ တ႐ုတ္အစိုးရ လက္ခံရန္ ခဲယဥ္းသည္။ အေၾကာင္းမွာ တ႐ုတ္၏ ႏိုင္ငံေရးစနစ္ႏွင့္ အံမဝင္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ေလသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ႏွင့္ တိုင္းရင္းသား ရင္ၾကားေစ့ေရး ကိစၥလို ျပႆနာမ်ားတြင္ အေမရိကန္ႏွင့္ တ႐ုတ္တို႔တြင္ တူညီေသာ ဘံုရည္မွန္းခ်က္မ်ား ရိွၾကၿပီး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈမ်ား၌ တႏိုင္ငံခ်င္းစီတြင္ ဦးစားေပးမႈမ်ားႏွင့္ ခ်ဥ္းကပ္ပံုမ်ား မတူကဲြျပားၾကသည္။ ကခ်င္ပဋိပကၡတြင္ တ႐ုတ္က အျခားေသာ ႏိုင္ငံျခားအင္အားမ်ား၊ အထူးသျဖင့္ အေမရိကန္ ဝင္ေရာက္ပတ္သက္မႈကို ျငင္းပယ္သည္။ အေၾကာင္းမွာ ကခ်င္ေဒသသည္ တ႐ုတ္-ျမန္မာနယ္စပ္ ျဖစ္သျဖင့္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ၏ အမိ်ဳးသားလံုၿခံဳေရးကို ထိခိုက္ႏိုင္၍ ျဖစ္သည္။ ထို႔ျပင္ အေမရိကန္အေနျဖင့္လည္း အဆိုပါ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္ကိစၥမိ်ဳးတြင္ ပါဝင္ပတ္သက္မႈမရိွေအာင္ ဂ႐ုစိုက္ျခင္းျဖင့္ ျမန္မာအစိုးရ၏ ထိလြယ္ရွလြယ္ ျပည္တြင္းေရး ျပႆနာအျဖစ္သာ သေဘာထားသည္။
ဤကန္႔သတ္ခ်က္မ်ားေၾကာင့္ အေမရိကန္ႏွင့္ တ႐ုတ္တို႔၏ ျမန္မာ့အေရးတြင္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ႏိုင္သည့္ ခြင္က်ဥ္းေျမာင္းသြားၿပီး ထိလြယ္ရွလြယ္မျဖစ္ေသာ၊ အဓိကမက်ေသာ ျမန္မာ့ျပႆနာမ်ားတြင္သာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ႏိုင္သည့္ အေနအထား ရိွေပေတာ့သည္။ မူးယစ္ေဆးဝါး ေရာင္းဝယ္ေဖာက္ကားျခင္း၊ ကူးစက္ေရာဂါမ်ား ကာကြယ္ကုသျခင္း၊ အေရွ႕ေတာင္အာရွေဒသအတြင္း အၾကမ္းဖက္မႈႏွင့္ ဓားျပတိုက္မႈမ်ား ႏိွမ္နင္းျခင္း စသည့္ လံုျခံဳေရးဆိုင္ရာ ၿခိမ္းေျခာက္မႈျပႆနာမ်ားမွာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ ႏိုင္ေသာက႑မ်ား ျဖစ္သည္။ သို႔ျဖစ္ရာ HIV/ AIDS တိုက္ဖ်က္ေရးႏွင့္ မူးယစ္ေဆးဝါး ဆန္႔က်င္တိုက္ဖ်က္ေရး စသည့္ က႑ႏွစ္ခုမွာ ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ တ႐ုတ္-အေမရိကန္တုိ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ႏိုင္ဆံုးက႑မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ အဆိုပါ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈမ်ားမွာ ႏိုင္ငံေရးအရ အက်ိဳးအျမတ္ရွာစရာကိစၥ မဟုတ္သလို စီးပြားေရးအရ ဆုေပးသည့္ ကိစၥမ်ားလည္း မဟုတ္ၾကေခ်။ ထုိပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈမ်ားက ျမန္မာျပည္သူလူထု၏ လူေနမႈဘဝကို ပိုမိုတိုးတက္လာေစၿပီး၊ က်န္းမာေသာ လူမႈအေျခခံႏွင့္ စဥ္ဆက္မျပတ္ေသာ ဖံြ႔ၿဖိဳးမႈအေပၚ အက်ိဳးသက္ေရာက္ေစေပလိမ့္မည္။
ျမန္မာ၏ အခန္းက႑ႏွင့္ ျမန္မာ့ရႈျမင္ခ်က္
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အေမရိကန္ႏွင့္ တ႐ုတ္တို႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးကိစၥကို စဥ္းစား သံုးသပ္သည့္အခါတိုင္း အဓိကပေလယာအျဖစ္ လ်စ္လ်ဴမရႈသင့္ေသာသူမွာ ျမန္မာ ကိုယ္တုိင္ပင္ ျဖစ္သည္။ အေမရိကန္ႏွင့္ တ႐ုတ္ ေလ့လာသံုးသပ္သူမ်ားကိုယ္တုိင္က ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း တ႐ုတ္-အေမရိကန္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးကိစၥတြင္ ျမန္မာအစုိးရက အေရးပါသည့္ အခန္းက႑တြင္ ရွိေၾကာင္း အသိအမွတ္ျပဳၾကသည္။ အထူးသျဖင့္ အေမရိကန္ႏွင့္ တ႐ုတ္တို႔၏ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေပးမႈသည့္ ျမန္မာအေပၚ ၎တို႔ ၾသဇာသက္ေရာက္ရန္ အင္အားႀကီးႏိုင္ငံႏွစ္ခုအၾကား အၿပိဳင္အဆိုင္ ဂိုဏ္းဂဏဖဲြ႔ျခင္း၊ ဖိအားေပးျခင္းမိ်ဳး မဟုတ္ေၾကာင္း လက္ခံနားလည္ဖို႔လိုသည္။ အခိ်ဳ႕ေသာပုဂိၢဳလ္မ်ားက ထိုသို႔ေသာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈမိ်ဳးကို ထိထိေရာက္ေရာက္ ျဖစ္ေစရန္ ျမန္မာတို႔ကိုယ္တိုင္ ဦးစီးဦးေဆာင္ျပဳသင့္ဟု ဆိုၾကေလသည္။
အစဥ္အလာအားျဖင့္ ျမန္မာသည္ ၾကားေနဝါဒက်င့္သံုးသည့္ ဘက္မလိုက္ ႏိုင္ငံျခားေရးဝါဒကို လက္ကိုင္ထားသည့္ႏိုင္ငံ ျဖစ္သည္။ တ႐ုတ္ႏွင့္ပတ္သက္လ်ွင္ တ႐ုတ္၏ ရည္မွန္းခ်က္၊ ႀကီးမားေသာ အရြယ္အစား ကြာျခားမႈႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈ ေတာ္လွန္ေရးကာလက ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီအေပၚ အားေပးေထာက္ခံမႈမ်ားေၾကာင့္ မယံုသကၤာစိတ္ႏွင့္ ေၾကာက္ရြံ႕စိတ္ရိွသည္။
အေမရိကန္ႏွင့္ပတ္သက္၍မူ ျမန္မာအေနျဖင့္ ႏွစ္ပါင္းႏွစ္ဆယ္မ်ွ အထီးက်န္ ဝိုင္းပယ္ခံရျခင္း၊ စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႔အေရးယူခံရျခင္းႏွင့္ လံုျခံဳေရးအရ ၿခိမ္းေျခာက္ခံရျခင္း တို႔ေၾကာင့္ စစ္အစုိးရအေနျဖင့္ ထုိကာလမ်ားအတြင္း တ႐ုတ္ႏွင့္ မဟာမိတ္ဖဲြ႔ကာ လက္တဲြခဲ့ရေလသည္။ ထုိသို႔ အလြန္အမင္း မီွခိုရေသာအေနအထား ရိွခဲ့သည့္အတြက္ အခါအခြင့္သင့္သည့္အခိ်န္တြင္ တ႐ုတ္ၾသဇာကို တန္ျပန္ထိန္းညိႇရန္ အေမရိကန္ႏွင့္ ဆက္ဆံေရး ျပန္လည္ေကာင္းမြန္ေအာင္ ခ်ဥ္းကပ္ခဲ့ေတာ့သည္။
ျမန္မာ့ေျမေပၚတြင္ အေမရိကန္ႏွင့္ တ႐ုတ္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးေလာ၊ ယွဥ္ၿပိဳင္ေရးေလာ ဆိုသည့္ ေမးခြန္းႏွင့္ပတ္သက္၍ ျမန္မာမ်ားအေနျဖင့္ “ဆင္ႏွစ္ေကာင္” ႏိႈင္းယွဥ္ခ်က္ကို ေျပာဆုိေလ့ရိွသည္။ ဆင္ဆိုးျဖစ္ေစ၊ ဆင္ေကာင္းျဖစ္ေစ “ျမက္”ကေတာ့ အစားခံရမည္သာ ျဖစ္သည္။ တျခားတဖက္တြင္ ျမန္မာအေနျဖင့္ ပီကင္းႏွင့္ ဝါရွင္တန္ အၾကား ယွဥ္ၿပိဳင္မႈ၏ ဗဟိုအခ်က္အခ်ာ ျဖစ္လာမည္ကိုေတာ့ စိုးရိမ္ပူပန္သည္။ ထုိသို႔ ျဖစ္လာလ်ွင္ တဖက္ဖက္ကို ေရြးခ်ယ္ရသည္မိိ်ဳး သို႔မဟုတ္ ႏွစ္ဖက္စလံုးကို စိတ္ဆိုးေဒါသ ထြက္ေစသည္မိ်ဳး ျဖစ္လာႏိုင္သည္။ အျခားတဖက္တြင္ အေမရိကန္ႏွင့္ တ႐ုတ္တို႔ ဆက္ဆံေရးက သိပ္ေကာင္းလြန္းၿပီး ျမန္မာအေပၚ ပူးေပါင္းႀကိဳးကိုင္ၾကလ်ွင္ ျမန္မာတို႔ အေနျဖင့္ အမီွခိုကင္းမႈ ဆံုးရႈံးႏိုင္စရာရိွၿပီး ဝါရွင္တန္ႏွင့္ ပီကင္းတုိ႔၏ ေနာက္ေဖးလိုင္း သေဘာတူညီမႈ (တိတ္တဆိတ္ သေဘာတူညီခ်က္) ၏ သားေကာင္ ျဖစ္သြားႏိုင္သည္။ သို႔ျဖစ္ရာ ျမန္မာအေနျဖင့္ တ႐ုတ္ႏွင့္ အေမရိကန္တို႔အၾကား ယွဥ္ၿပိဳင္တိုက္ခိုက္ရာ ဗဟိုခ်က္အျဖစ္ေသာ္ လည္းေကာင္း၊ လွ်ဳိ႕ဝွက္သေဘာတူခ်က္၏ သားေကာင္အျဖစ္ေသာ္ လည္းေကာင္း ေရွာင္ရွားႏိုင္ရန္ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ေလ်ွာက္လွမ္းေနပါသည္။ ျမန္မာ ႏိုင္ငံတြင္ အေမရိကန္ႏွင့္ တ႐ုတ္တို႔ အတူပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးကိစၥမ်ားကို ျမန္မာက ဦးစီးဦးေဆာင္ျပဳသင့္သည္ ဆုိသည္ကို သေဘာတူညိီၾကေသာ္လည္း လက္ေတြ႔ျဖစ္ႏိုင္ေျခ နည္းပါးလွသည္။ ျမန္မာအေနျဖင့္ အေမရိကန္-တ႐ုတ္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးကို ဦးစီးဦးေဆာင္ျပဳရန္၊ ပံုေဖာ္ရန္ႏွင့္ စီမံခန္႔ခဲြရန္ အဆင္သင့္အေနအထား မရိွပါေခ်။ ျမန္မာအေနျဖင့္ တ႐ုတ္-အေမရိကန္ ႏွစ္ႏိုင္ငံလံုးအေပၚ သာတူညီမ်ွဆက္ဆံရန္ ျပင္းျပေသာဆႏၵ ရိွေသာ္လည္း ထိုသို႔ျဖစ္ႏိုင္ရန္မွာ အားေကာင္းေသာ ျပည္တြင္းႏိုင္ငံေရး အေျခခံႏွင့္ အဆင့္ျမင့္ေပၚလစီ အဆက္အစပ္ရိွရန္လိုသည္။
ေရွ႕သို႔ ေမ်ွာ္ၾကည့္ျခင္း
တ႐ုတ္-အေမရိကန္ အင္အားႀကီးႏွစ္ႏိုင္ငံသည္ ျမန္မာအေပၚ ၾသဇာသက္ေရာက္မႈ အေပးႏိုင္ဆံုး အင္အားမ်ားျဖစ္ၾကသလို ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အတိတ္ႏွင့္ ပစၥဳပၸန္ကာလမွာကဲ့သို႔ အနာဂတ္ကာလတြင္လည္း အဓိကၾသဇာသက္ေရာက္သူမ်ား ဆက္လက္ျဖစ္ေနေပလိမ့္ဦး မည္။ ႏွစ္ႏိုင္ငံစလံုးက ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ တည္ၿငိမ္ေရးႏွင့္ ဖံြ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးအတြက္ အတူ လက္တဲြလုပ္ကိုင္ပါမည္ဟု လူသိရွင္ၾကား ကတိကဝတ္ျပဳထားၾကေသာ္လည္း ရိုးသား ျဖဴစင္မႈ၊ နယ္ပယ္အဝန္းအဝိုင္းႏွင့္ နက္ရိႈင္းမႈတုိ႔တြင္ မည္သို႔ျဖစ္လာမည္ဆိုသည္ကို ဆက္လက္ေစာင့္ၾကည့္ရေပလိမ့္မည္။ ျမန္မာအစိုးရအေနျဖင့္ ႏိုင္ငံအတြင္း ထိုသို႔ေသာ တ႐ုတ္-အေမရိကန္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈမ်ားကို အေသအခ်ာ စိစစ္တြက္ခ်က္ျခင္းႏွင့္ ဦးစီးဦးေဆာင္ျပဳျခင္းတုိ႔ ျပဳလုပ္လိမ့္မည္ဟု အမ်ားက ေမ်ွာ္လင့္ေနၾကေပသည္။
ရဲထြန္း (သီေပါ)
ကိုးကား : Myanmar in US-China relations by YUN SUN
