ျမန္မာျပည္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ အမ်ဳိးသားရင္ၾကားေစ့ေရး အလားအလာ - အယ္ဒီတာစကားဝုိင္း
DVB
·
February 1, 2017
ဒီတပတ္ေဆြးေႏြးမယ့္ အေၾကာင္းအရာကေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ကို ျပည္ေထာင္စု ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွစ္လို႔ ေခၚဆိုထားပါတယ္။ အဲဒီလုိပဲ ၂၁ ပင္လံုညီလာခံ ဒုတိယအႀကိမ္ကလည္း ေဖေဖာ္ဝါရီလထဲမွာ ျပန္လည္က်င္းပဖုိ႔ ရွိပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ ျမန္မာျပည္အေနနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ အမ်ဳိးသားရင္ၾကားေစ့ေရး ဘယ္လိုအလားအလာေတြ ရွိႏိုင္မလဲဆိုတာကုိ ေဆြးေႏြးမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီတပတ္ေဆြးေႏြးမယ့္သူေတြကေတာ့ ႏုိင္ငံေရးေဆာင္းပါးရွင္ေတြျဖစ္တဲ့ ဆရာဦးသန္းစိုးႏိုင္နဲ႔ ေဒါက္တာရန္မ်ုိးသိမ္းတို႔ ျဖစ္ပါတယ္။
ဦးတိုးေဇာ္လတ္ (ဒီဗီြဘီ)
“ဆရာဦးသန္းစုိးႏုိင္ကို အရင္ေမးပါရေစ။ ေလာေလာဆယ္မွာေတာ့ အရင္တုန္းက အားလံုးပါဝင္ေရးဆိုတဲ့ မူဝါဒ သိပ္မျဖစ္ႏိုင္ဘူးေပါ့ေနာ္။ ညီညြတ္ေသာတိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ား ဖက္ဒရယ္ေကာင္စီ (ယူအန္အက္ဖ္စီ) ကေတာ့ သူတို႔ကို ေလ့လာသူပဲဆိုရင္ေတာ့ မတက္ေတာ့ဘူးေပါ့။ သူတို႔ကို ဂုဏ္တင္ေပး႐ံုပဲရွိတယ္။ ဝင္ေဆြးေႏြးလို႔လည္း မရဘူး၊ ဆံုးျဖတ္လို႔လည္း မရဘူး။ အဲဒီထဲမွာလည္း အဖဲြ႔ေတြက အမ်ားႀကီးပဲ။ ကခ်င္တို႔၊ ရွမ္းတို႔ ပါတာေပါ့။ အဲဒါနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ျပန္စမယ့္၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလအတြင္းမွာလုပ္မယ့္ ျပည္ေထာင္စုအဆင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပဲြမွာ ဘာေတြေမွ်ာ္လင့္လို႔ရလဲ၊ ဘာေတြျဖစ္လာႏုိင္မလဲ။ ဆရာ စၿပီး သံုးသပ္ေပးပါဦး။"
ဦးသန္းစိုးႏိုင္ (ႏိုင္ငံေရးေဆာင္းပါးရွင္)
“ဟုတ္ကဲ့။ အခုလာမယ့္ ဒုတိယအေက်ာ့ ပင္လံုၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံမွာ က်ေနာ္တုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ႏိုင္တာေတြကေတာ့ အခု အမ်ဳိးသားအဆင့္ ေဆြးေႏြးပဲြေတြ လုပ္ေနၾကတယ္။ အခု ကရင္ လုပ္ၿပီးသြားၿပီ။ ေနာက္ၿပီး ထားဝယ္လုပ္မယ္၊ ေနျပည္ေတာ္မွာ လုပ္မယ္။ အေၾကာင္းအရာအလိုက္၊ ေဒသအလိုက္၊ လူမ်ဳိးအလုိက္ရယ္ ဒါေတြရွိတာေပါ့။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ အဲဒီမွာ ျပည္သူလူထုရဲ႕ အသံကိုေတာ့ ၾကားရႏိုင္စရာ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တခ်ိန္တည္းမွာ တိုင္းနဲ႔ျပည္နယ္ ၁၄ ခုမွာ အေၾကာင္းအရာ ၃ ခုေလာက္ က်ေနာ္တို႔ ေဆြးေႏြးရမယ္ဆိုတဲ့အခါက်ေတာ့ ေတာ္ေတာ္ေတာ့ အခ်ိန္ယူရမယ့္ကိစၥေပါ့။ ဒီကတင္တဲ့ အခ်က္အလက္ေတြလည္း အျပည့္အစံု ညီလာခံမွာ ဆံုးျဖတ္ႏိုင္မယ့္အေျခအေနလည္း သိပ္မရွိေသးပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ အဲဒါထက္ပိုၿပီးဆိုးတဲ့ကိစၥကေတာ့ အန္စီေအ လက္မွတ္ေရးထိုးတဲ့လူေတြ ဒုတိယအေက်ာ့ ညီလာခံမွာ ပါဝင္ခြင့္မရဘူး။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ေတြ ပါဝင္လု႔ိမရဘူးဆိုတဲ့ ကိစၥက ပထမအေက်ာ့ ညီလာခံနဲ႔စာရင္ ႏိႈင္းယွဥ္ယွဥ္ အမ်ားႀကီး အားနည္းသြားၿပီ။ အထူးသျဖင့္ အန္စီေအ လက္မွတ္မထိုးထားတဲ့အဖဲြ႔ေတြ ပါဝင္ခြင့္မရဘူးဆိုရင္ ႏိုင္ငံေရးအရ ေတာ္ေတာ္ေလးကို အက်ပ္အတည္းျဖစ္မယ့္ အေနအထား ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအထဲမွာ အန္စီေအ လက္မွတ္မထိုးရေသးတဲ့ အဖဲြ႔ေတြနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ ညိႇႏိႈင္းေဆြးေႏြးမႈေတြ၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအဖဲြ႔ေတြကေနၿပီးေတာ့ လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ ႀကိဳးပမ္းေနတာ ရွိေပမယ့္ တကယ္လက္ေတြ႔က မထိေရာက္ဘူး ျဖစ္ေနတယ္။ တ႐ုတ္ျပည္မွာ ေဆြးေႏြးတာလည္း အဆင္မေျပဘူး။ ခ်င္းမိုင္မွာ သြားေဆြးေႏြးတာေတြလည္း အဆင္မေျပဘူး။ အဆင္မေျပရတဲ့ အေၾကာင္းကလည္း တကယ္ကေတာ့ အယံုအၾကည္မရွိတာပါ။ အယံုအၾကည္မရွိရတဲ့ အေၾကာင္းကလည္း ၿပီးခဲ့တဲ့ညီလာခံအၿပီး တပတ္အၾကာက ျဖစ္လိုက္တဲ့ စစ္ပဲြေတြကလည္း ျပင္းျပင္းထန္ထန္ျဖစ္ၾကတယ္။ ေနာက္ဆုံးမွာ ေျမာက္ပုိင္းအဖဲြ႔က မူဆယ္အထိ ဝင္ေရာက္တုိက္ခဲ့တဲ့ အေနအထားေတြ ျဖစ္လာေတာ့ စစ္ေရးက အေတာ့္ကို တင္းမာတယ္။ အဲဒီလို တင္းမာတဲ့ အေနအထားေပၚမွာ တဘက္ကလည္း က်ေနာ္တို႔ တပ္မေတာ္နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အစိတ္အပိုင္းေတြ၊ ႀကံ့ခိုင္ဖံြ႔ၿဖိဳးေရးပါတီတို႔ကေနၿပီး ဒီအင္အားစုေတြကို အၾကမ္းဖက္သမားေတြအျဖစ္ စြပ္စဲြဖို႔ ႀကိဳးပမ္းလာတဲ့အခါက်ေတာ့ ဒါေတြက က်ေနာ္တို႔ တိုင္းရင္းသားအခ်င္းခ်င္းေတြၾကားထဲမွာ ဒီလို အသုံးအႏႈန္းေတြ၊ စဲြခ်က္ေတြက ယံုၾကည္မႈကို ေတာ္ေတာ္ထိခိုက္ပ်က္ျပားေစပါတယ္။ အဲဒီယံုၾကည္မႈ ထိခိုက္ပ်က္ျပားမႈေတြကို ျပန္ၿပီးျပဳျပင္တည္ေဆာက္ဖို႔ မႀကိဳးပမ္းဘဲနဲ႔ ညီလာခံထပ္လုပ္ရင္လည္း သိပ္ၿပီးအက်ဳိးထူးမယ္လို႔ မထင္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ က်ေနာ္ကေတာ့ လာမယ့္ညီလာခံမွာ အားလံုးပါဝင္ေရး၊ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး၊ အန္စီေအ လက္မွတ္ထိုးတဲ့ကိစၥကိုလည္း တနည္းတဖံုနဲ႔ နည္းနာတခုရွာၿပီးေတာ့ အားလံုးပါဝင္ေအာင္ ႀကိဳးစားေပးဖို႔ လိုအပ္မယ္လို႔ က်ေနာ္ ထင္ပါတယ္။"
ဦးတိုးေဇာ္လတ္ (ဒီဗီြဘီ)
"ဟုတ္ကဲ့ခင္ဗ်ာ။ ဆရာရန္မ်ဳိးသိမ္းကိုလည္း ေမးၾကည့္ပါမယ္။ အထူးသျဖင့္ ဆရာကေတာ့ တခ်ဳိ႕လူေတြမပါဘူး၊ ပထမတႀကိမ္ထက္ ပိုအားနည္းမယ္လုိ႔ သံုးသပ္သြားပါတယ္။ ဆရာ့အေနနဲ႔ေရာ ဒုတိယအေက်ာ့ ျပန္ၿပီးေတာ့ေဆြးေႏြးမယ့္ ျပည္ေထာင္စုအဆင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံမွာ တကယ္လက္ေတြ႔က်က် ဘာေမွ်ာ္လင့္လို႔ရမလဲ။ ဘာလုပ္ဖို႔လိုမလဲဆိုတာ ျဖည့္စြက္ေဆြးေႏြးေပးပါဦး ခင္ဗ်။"
ေဒါက္တာရန္မ်ဳိးသိမ္း (ႏိုင္ငံေရးေဆာင္းပါးရွင္)
“တခ်က္ကေတာ့ အန္စီေအေပါ့။ တႏိုင္ငံလံုး ပစ္ခတ္တုိက္ခုိက္မႈရပ္စဲေရး သေဘာတူစာခ်ဳပ္။ ဒီ အန္စီေအမွာပါတာက အားလံုးပါဝင္ေသာ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပဲြလို႔ သံုးႏႈန္းထားတယ္။ ဆိုလိုခ်င္တဲ့သေဘာက ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပဲြလုပ္မယ္ဆိုရင္ အားလံုးပါဝင္တဲ့ ေဆြးေႏြးပဲြမ်ဳိးျဖစ္ဖုိ႔ လိုအပ္တယ္လို႔ အန္စီေအထဲမွာကို ေရးထားတာ။ အန္စီေအကို လိုက္နာမယ္ဆုိရင္၊ အန္စီေအ လမ္းေၾကာင္းအတိုင္း သြားမယ္ဆိုရင္ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပဲြေတြက အားလံုးပါဝင္တဲ့ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပဲြ ျဖစ္ေအာင္လုပ္ဖို႔လိုတယ္လို႔ က်ေနာ္ကေတာ့ ျမင္တယ္။ လက္ရွိ ေဖေဖာ္ဝါရီလကုန္မွာ ဒုတိယအႀကိမ္ ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံကို လုပ္မယ္။ အဲဒီမတိုင္ခင္ ၾကားကာလ တလေလာက္ အခ်ိန္ရေသးတယ္။ ဒီတလေလာက္အတြင္းမွာ အစိုးရနဲ႔ တပ္မေတာ္က တဘက္၊ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အဖဲြ႔အစည္းေတြက တဘက္ ဒီေဆြးေႏြးပဲြကို အႀကိတ္အနယ္လုပ္ဖုိ႔ လိုအပ္တယ္လို႔ ျမင္တယ္။ ၾကားခံမထားဘဲနဲ႔ မ်က္ႏွာစံုညီ အႀကိတ္အနယ္ ေဆြးေႏြးၿပီးေတာ့ နားလည္မႈ၊ ယံုၾကည္မႈရေအာင္ အလ်င္အျမန္ တည္ေဆာက္ဖုိ႔လိုအပ္တယ္လို႔ ျမင္တယ္။ ဒါေပမယ့္ အခုလုပ္ေနတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ႀကီးကို ၾကည့္တဲ့အခါမွာ အင္မတန္မွ ေလးလံထိုင္းမိႈင္းလြန္းတယ္္လို႔ က်ေနာ္ ျမင္တယ္။ ဒီထက္ပိုၿပီးသြက္ဖုိ႔ လိုတယ္။ ဒီထက္ပိုၿပီး ထိထိေရာက္ေရာက္လုပ္ဖုိ႔ လိုအပ္တယ္လို႔ ျမင္တယ္။ ေနာက္တခ်က္က က်ေနာ္တို႔ စဥ္းစားရမွာ ဘာလဲဆိုေတာ့ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးမႈဆိုင္ရာ မူေဘာင္။ အရင္အစိုးရလက္ထက္တုန္းက ဒီမူေဘာင္ကိုခ်ၿပီးေတာ့ ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရး ညီလာခံဆုိတာကို လုပ္တယ္။ လက္ရွိ သမၼတဦးထင္ေက်ာ္နဲ႔ ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံပုဂိၢဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အစိုးရလက္ထက္မွာ ပထမအႀကိမ္လုပ္ခဲ့တဲ့ ၂၁ ရာစုပင္လံုမွာ အရင္မူေဘာင္နဲ႔ လုပ္လား၊ မူေဘာင္အသစ္လား ဆိုတာ ေသခ်ာ ကဲြကဲြျပားျပား မသိရဘူး။ လက္ရိွအေျခအေနအထိလည္း ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးမႈဆိုင္ရာ မူေဘာင္က ေဆြးေႏြးတာ၊ သံုးသပ္တာ ၿပီးျပတ္ၿပီလား။ ဘာမွ ေသခ်ာမသိရေသးဘူး။ အဲဒီေတာ့ က်ေနာ္ နားလည္တာက ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပဲြကို သြားမယ္ဆုိရင္ မူေဘာင္က ခိုင္ခိုင္မာမာနဲ႔ အားေကာင္းဖုိ႔ လိုအပ္တယ္။ အဲဒီမူေဘာင္ေပၚမွာ မူတည္ၿပီးေတာ့မွ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပဲြေတြ ေဖာ္ေဆာင္ဖို႔ လိုအပ္တယ္။ အဲဒါမွသာလွ်င္ တကယ္အလုပ္ျဖစ္တဲ့ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပဲြမ်ဳိး ျဖစ္မယ္။ မဟုတ္ရင္ ပထမတႀကိမ္က လုပ္သြားတဲ့ပံုစံအတုိင္း စာတမ္းဖတ္ပဲြပံုစံမ်ဳိး ျဖစ္သြားမယ္လို႔ က်ေနာ္ကေတာ့ သံုးသပ္တယ္။"
ဦးတိုးေဇာ္လတ္ (ဒီဗီြဘီ)
"ဟုတ္ကဲ့ခင္ဗ်ာ။ ဆရာရန္မ်ဳိးသိမ္းကေတာ့ ဒီဟာသည္ ေလးလံေနတယ္။ မူေဘာင္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ ရွင္းလင္းမႈမရွိဘူး။ ေနာက္ ဆရာတို႔ စိုးရိမ္သလိုပဲ တခ်ဳိ႕လူေတြက တကယ္ပဲ က်န္ခဲ့မွာလား။ ၿပီးျပည့္စံုတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္ဖုိ႔ေတာ့ သိပ္မလြယ္ဘူးေပါ့ ဆရာရယ္။ တခ်ဳိ႕ ပါမယ္၊ တခ်ဳိ႕ မပါဘူး။ အဲဒီအတြက္ေရာ တျခားနည္းလမ္းေရာ ရွိေသးလား။ အထူးသျဖင့္ ေျမာက္ပိုင္းမွာဆို ေတာ္ေတာ္ဆိုးတယ္ေပါ့ေနာ္၊ ကခ်င္ဆုိရင္။ ေနာက္ သူပုန္ဆက္သြယ္မႈ ၁၇(၁) ဆိုတာလည္း ျပန္ၿပီးေတာ့ တခ်ဳိ႕ေတြ ေအဘီအက္စ္ဒီအက္ဖ္က တခ်ဳိ႕ အဖမ္းခံရတယ္။ ရခိုင္ကတခ်ဳိ႕ အဖမ္းခံရတယ္။ အဲဒီလူေတြ သြားေရးလာေရးကအစ ျပႆနာတက္လာတယ္။ အၾကမ္းဖက္အဖဲြ႔လို႔ ေခၚလာတာေပါ့ေနာ္။ အဲဒီေတာ့ ဆရာ၊ တျခား ဘယ္နည္းလမ္းမ်ား ရွိေသးလဲ။ ဘယ္လိုမ်ဳိး ဖြင့္ေပးသင့္လဲ၊ အထူးသျဖင့္ အစိုးရအေနနဲ႔ေပါ့။ တပ္မေတာ္ကေတာ့ သူတု႔ိလမ္းနဲ႔ သူတို႔ သြားမွာေပါ့။ လက္ရွိ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကိုယ္တိုင္ ဦးေဆာင္ေနတဲ့ ရင္ၾကားေစ့ေရးလို႔ ေျပာရင္းနဲ႔ ရင္ၾကားက ပိုပိုကဲြလာေတာ့ လက္ေတြ႔ အက်ဳိးအျမတ္ရွိေအာင္ ဘာလုပ္လို႔ရမလဲဆုိတာ ျဖည့္စြက္ ေဆြးေႏြးေပးပါဦးခင္ဗ်။"
ဦးသန္းစိုးႏိုင္ (ႏိုင္ငံေရးေဆာင္းပါးရွင္)
"အဲဒီကိစၥကေတာ့ အန္စီေအနဲ႔ပတ္သက္တာက အဓိကျပႆနာေပါ့ဗ်ာ။ ေစာေစာက ကိုရန္မ်ဳိးသိမ္းေျပာတာ က်ေနာ္ ေထာက္ခံပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးမူေဘာင္နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ကိစၥက ျပတ္ျပတ္သားသား ရွင္းရွင္းလင္းလင္း မရွိဘူး။ အမွန္က လက္မွတ္မထိုးတဲ့ အဖဲြ႔ေတြအားလံုး အန္စီေအ တည္ေဆာက္တဲ့အထဲမွာ အားလံုးပါၾကတာပဲ။ တကယ္တမ္း လက္မွတ္ထိုးၾကတဲ့အခါက်ေတာ့ တခုက သံုးဖဲြ႔မပါရဘူး ဘာညာဆိုတဲ့ ျပႆနာ။ ဒါက အားလံုးပါဝင္ေရးကို ကန္႔ကြက္ထားတဲ့ကိစၥ။ ေနာက္တခုက ယူအန္အက္ဖ္စီ လက္မွတ္မထိုးတဲ့ အဖဲြ႔ေတြက ဒီေန႔ ဘာေျပာေနလဲဆိုေတာ့ အန္စီေအဆိုတာ သူတို႔ကိုယ္တိုင္ ပါဝင္တည္ေဆာက္ထားတာေပါ့ဗ်ာ။ သို႔ေသာ္ျငားလည္း သူတို႔က ဘာေဆြးေႏြးခ်င္တာလဲဆိုေတာ့ မူေဘာင္နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ျပႆနာေတြပါ ေဆြးေႏြးခ်င္တာ။ မူေဘာင္ဆိုတာ တကယ္ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေျပာရရင္ေတာ့ လံုၿခံဳေရးနဲ႔ဆိုင္တဲ့ ျပႆနာမွာ ဒီဒီအာလား အက္စ္အက္စ္အာလား၊ အက္စ္အက္စ္အာလား ဒီဒီအာလားဆုိတဲ့ကိစၥ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ျဖစ္ခ်င္တာ။ အဲဒါေဆြးေႏြးၿပီးရင္ သူတို႔လည္း ပါဝင္မယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ အခုပါဝင္ခြင့္မရတဲ့ ၃ ဖဲြ႔လည္း အန္စီေအ လက္မွတ္ထိုးဖို႔ ျပႆနာမရွိဘူး။ ယူအန္အက္ဖ္စီကလည္း ျပႆနာမရွိဘူး။ ျပႆနာက မူေဘာင္ေဆြးေႏြးေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့အခါမွာ ဒီကိစၥကို ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ျပတ္ျပတ္သားသား မေဆြးေႏြးရေသးတဲ့ အေနအထား။ အဲဒီလို မေဆြးေႏြးရဘဲနဲ႔ လက္မွတ္မထိုးခ်င္ဘူး။ အဲဒီေတာ့ က်ေနာ္ကေတာ့ ယူအန္အက္ဖ္စီက အဆိုျပဳတဲ့ အဆိုျပဳခ်က္ကို ေထာက္ခံေျပာခ်င္တယ္။ ဆိုလိုတာက က်ေနာ္တို႔ ေဆြးေႏြးရမယ့္ ျပႆနာေတြက အမ်ားႀကီး။ အဲဒီေတာ့ သူတို႔က မူ ၈ ခ်က္ကို ေဆြးေႏြးခ်င္တယ္။ အဲဒီအပိုင္းမွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေကာ္မရွင္ကလည္းပဲ ၄ ခ်က္ေလာက္ေတာ့ တူတယ္၊ က်န္တဲ့ ၄ ခ်က္ေလာက္က မတူေသးဘူးဆိုတာေျပာတယ္။ အဲဒီေတာ့ အဲဒါေတြ ဆက္ၿပီးေဆြးေႏြးတဲ့ျဖစ္စဥ္အတြင္းမွာ သူတို႔ ပါဝင္ခြင့္ရဖို႔အတြက္ အန္စီေအ လက္မွတ္ထိုးတာကို အဲဒါေတြေဆြးေႏြးၿပီးမွ ထိုးပါဆိုတဲ့ သူတို႔ေျပာတဲ့ အဆိုျပဳခ်က္က သဘာဝက်တယ္လို႔ က်ေနာ္ကေတာ့ထင္တယ္။ အဲဒါဆိုရင္ ဆက္ၿပီးလုပ္မယ့္ အမ်ဳိးသားအဆင့္ ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပဲြေတြမွာ သူတို႔ ပါဝင္ခြင့္ရမယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ မူေဘာင္ေတြလည္း သူတို႔ ေဆြးေႏြးလို႔ရမယ္။ အျပန္အလွန္ ေက်လည္သြားတဲ့အခါမွာ အန္စီေအ လက္မွတ္ထိုးတယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဒါ ျဖစ္သင့္ျဖစ္ထိုက္တယ္၊ သဘာဝက်တယ္လုိ႔ က်ေနာ္ ထင္ပါတယ္။"
ဦးတိုးေဇာ္လတ္ (ဒီဗီြဘီ)
"ဟုတ္ကဲ့ပါ ဆရာ။ ဆရာရန္မ်ဳိးသိမ္းကိုလည္း ဒါပဲ ေမးပါမယ္။ အခုလိုမ်ဳိးေပါ့။ မူေဘာင္မွာ မရွင္းလင္းမႈရွိသလို တခ်ဳိ႕လူေတြကလည္း မထိုးခ်င္တာမဟုတ္ဘူး၊ အစကတည္းက ပါခဲ့ၾကတယ္။ အခ်ိန္တခုကို ေစာင့္ေနတယ္ေပါ့ေနာ္။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ လက္နက္ျဖဳတ္ၿပီးမွ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္မွာလား။ သူတို႔ရဲ႕ ဘယ္လိုသေဘာထားရွိလဲဆိုတာ မေသခ်ာတဲ့အေပၚမွာ ေစာင့္ၾကည့္ၾကတာေပါ့။ စကတည္းက မထိုးတဲ့အဖဲြ႔ေတြကလည္း အစကတည္းက ပါခဲ့တဲ့သူေတြပဲ။ တကယ္တမ္း သူတို႔ကို ပါဝင္လာေအာင္ အခုအဆင့္မွာ တျခားနည္းလမ္း ဘာေတြမ်ားရွိေသးလဲ။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ၿပီးျပည့္စံုတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေတာ့ ျဖစ္မွာမဟုတ္ဘူး။ တပိုင္းတစပဲ ျဖစ္ေနမွာ။ အဲဒီအတြက္ကိုလည္း ဆရာ ျဖည့္စြက္ၿပီး သံုးသပ္ေပးပါဦးခင္ဗ်။"
ေဒါက္တာရန္မ်ဳိးသိမ္း (ႏိုင္ငံေရးေဆာင္းပါးရွင္)
"အရင္ကတည္းက က်ေနာ့္စဥ္းစားခ်က္ကေတာ့ တကယ္တမ္း ျပည္ေထာင္စု ၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပဲြေတြကို လုပ္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ တႏိုင္ငံလံုးမွာ အပစ္အခတ္ရပ္စဲထားဖို႔ လိုအပ္တယ္လို႔ ျမင္တယ္။ အပစ္အခတ္ရပ္စဲဖို႔က အစိုးရနဲ႔ တပ္မေတာ္မွာ တာဝန္ရွိတယ္။ အဲဒီေတာ့ တဘက္သတ္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲတာကေတာ့ တဘက္သတ္ဆန္တယ္လို႔ ေျပာမယ္ဆိုရင္ တကယ္တမ္းက အဲဒီအပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးကို အစိုးရနဲ႔ တပ္မေတာ္က စၿပီးလုပ္လုိက္ရင္ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖဲြ႔အစည္းေတြကလည္း ဒီကိစၥမွာ ပူးေပါင္းပါဝင္မယ္လုိ႔ က်ေနာ္က ယံုၾကည္တယ္။ အဲဒီေတာ့ အခုလက္ရွိျဖစ္ေနတဲ့ တိုက္ပဲြေတြ၊ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖဲြ႔အစည္းေတြက အဖြဲ႔ဝင္ေတြကို ၁၇(၁) နဲ႔ အေရးယူတာေတြ၊ ဖမ္းတာေတြ။ ဒါေတြက ဘာလဲဆိုေတာ့ အစိုးရ၊ တပ္မေတာ္နဲ႔ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖဲြ႔အစည္းေတြၾကားမွာ ယံုၾကည္မႈကို က်ဆင္းေစတယ္။ ယံုၾကည္မႈမရွိရင္ စားပဲြဝိုင္းမွာ ဘယ္လိုလုပ္ ေဆြးေႏြးမလဲ။ ေဆြးေႏြးလို႔ အဆင္မေျပႏိုင္ဘူးလို႔ ျမင္တယ္။ အဲဒီေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔က ယံုၾကည္မႈ တည္ေဆာက္ဖုိ႔လိုတယ္။ တဘက္က အစိုးရနဲ႔ တပ္မေတာ္အေနနဲ႔ သေဘာထားႀကီးဖို႔ လိုတယ္လို႔ ျမင္တယ္။ အဲဒီေတာ့ ဒီကိစၥကို ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံပုဂိၢဳလ္ကလည္း အၿမဲတမ္းေျပာတယ္။ ကိုယ္ ဘာေပးႏိုင္မလဲဆိုတာ စဥ္းစားပါဆုိတာ တကယ္တမ္းက အစိုးရနဲ႔ တပ္မေတာ္က ကိုယ္ ဘာေပးႏိုင္မလဲဆိုတာ တကယ္လက္ေတြ႔က်က် ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေျပာသလို စဥ္းစားႏိုင္ရင္ က်ေနာ္တုိ႔တိုင္းျပည္ရဲ႕ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးက သိပ္မၾကာခင္မွာ ေကာင္းမြန္တဲ့ အစ ေျခလွမ္းေတြကို ရလာႏိုင္မယ္လို႔ က်ေနာ္ကေတာ့ သံုးသပ္ပါတယ္။"
ဦးတိုးေဇာ္လတ္ (ဒီဗီြဘီ)
"ဟုတ္ကဲ့ပါခင္ဗ်။ ဆရာရန္မ်ဳိးသိမ္းကေတာ့ တႏိုင္ငံလံုး အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးက ရင္ၾကားေစ့ေရးအတြက္ အေရးႀကီးတယ္လို႔ ေျပာသြားတယ္။ ေနာက္ဆံုးအေနနဲ႔ေပါ့ ဆရာ၊ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ကို တကယ့္ ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွစ္ ျဖစ္ေအာင္ အေရးတႀကီး ဘာမ်ားလုပ္ဖို႔လိုပါလဲ ဆရာ။ အဲဒါေလး ေနာက္ဆံုးအေနနဲ႔ ေျပာျပေပးပါဦးခင္ဗ်။"
ဦးသန္းစိုးႏိုင္ (ႏိုင္ငံေရးေဆာင္းပါးရွင္)
"အဓိကကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ အခုေျပာခဲ့တာ ၿခံဳငံုၿပီးေျပာရရင္ေတာ့ ၃ ခ်က္ပါ။ ႏွစ္ဘက္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲဖို႔၊ ဒုတိယက မျဖစ္မေန အားလံုးပါဝင္ႏိုင္ေအာင္ က်ေနာ္တို႔ ႀကိဳးစားဖို႔၊ ေနာက္ အန္စီေအမွာ လက္မွတ္ထိုးသည္ျဖစ္ေစ၊ မထိုးသည္ျဖစ္ေစ က်ေနာ္တို႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ေတြမွာ ဆက္လက္ၿပီး အားလံုးပါဝင္ခြင့္ရတဲ့ အခင္းအက်င္းတခုကို ဖန္တီးသြားဖို႔လို႔ က်ေနာ္ ထင္ပါတယ္။"
