ၿပီးခဲ့တဲ့အပတ္က ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ စင္ကာပူကို သြားခဲ့ရာမွာ စင္ကာပူေရာက္ ျမန္မာေတြနဲ႔လည္း ေတြ႔ဆံုုခဲ့ပါတယ္။ ဒီေတြ႔ဆံုပြဲအတြင္း စိတ္၀င္စားေကာင္းတဲ့ အေမးအေျဖက႑လည္း ပါ၀င္ခဲ့ပါတယ္။ ေအာက္ကအေမးအေျဖဟာ အဲဒီထဲက တခုပါ။ ေမး။  ။ ျပန္ၾကားေရးဝန္ႀကီးဌာနအေနနဲ႔ ျပည္တြင္းျပည္ပ မီဒီယာမ်ားရဲ႕ စြပ္စြဲခ်က္မ်ားနဲ႔ ပတ္သက္၍ တံု႔ျပန္ေျပာဆို သတင္းထုတ္ျပန္မႈ မရွိသေလာက္ ဘာလို႔မ်ား အားနည္းခဲ့ပါသလဲတဲ့။ အဆိုပါ ကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္၍ ေျပာင္းလဲမႈ သို႔မဟုတ္ ပိုမိုေကာင္းမြန္တဲ့ တုံ႔ျပန္ရန္ အစီအစဥ္ ရွိ/မရွိ သိလိုပါသည္တဲ့။ အေျပာင္းအေရႊ႕ လုပ္ေပးသင့္ပါသည္တဲ့။ ေျဖ။  ။ အဲဒါ အေျပာင္းအေရႊ႕နဲ႔ မဆိုင္ဘူး။ အေျပာင္းအလဲနဲ႔ဆိုင္တယ္။ က်မတို႔ရဲ႕ ျပန္ၾကားေရး ဌာနမွာ အားနည္းခ်က္ေတြရွိတယ္ဆိုတာလည္း က်မတို႔ သိပါတယ္။ ဒီအားနည္းခ်က္ေတြကိုလည္း က်မတို႔ ကိုင္တြယ္ေနတာ ၾကာပါၿပီ။ ေနာက္တစ္ခါ က်မတို႔ ျပန္ၾကားေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ရွိရင္ က်မတို႔ရဲ႕ ျပန္ၾကားေရးဌာနတင္ မကဘူး၊ တႏိုင္ငံလံုးမွာ အားနည္းခ်က္တစ္ခုက ဘာလဲ ဆိုေတာ့ အခု က်မတို႔ ျပည္သူျပည္သားေတြထဲမွာ ဆိုလို႔ရွိရင္ အဂၤလိပ္ဘာသာကို ကြ်မ္းက်င္တဲ့ သူေတြ အင္မတန္မွ နည္းေနပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ တကမၻာလံုးနဲ႔ တန္းတူရည္တူ ရင္ေပါင္တန္းၿပီးေတာ့ ဒီျပန္ၾကားေရးဘက္မွာ အားရွိဖို႔ဆိုတာေတာ့ ဒီအဂၤလိပ္ ဘာသာေတာ့ က်မတို႔ဟာ ကြ်မ္းက်င္ဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ စင္ကာပူမွာ ေရာက္ေနတဲ့ အဂၤလိပ္ဘာသာ ကြ်မ္းက်င္တဲ့သူေတြ အေနနဲ႔ ျပန္ၾကားေရးကို ကူညီသင္ၾကားမယ့္သူရွိရင္ ေျပာၾကပါလို႔။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕အေျဖကို ၾကားရေတာ့ လြတ္လပ္ေရးမရခင္ ၿဗိတိသွ်ကိုလိုနီေခတ္က ျမန္မာျပည္မွာ လာေရာက္အလုပ္လုပ္ရင္း ျမန္မာျပည္ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးအတြက္ အားတက္သေရာပါ၀င္ကူညီခဲ့သူ ဆရာႀကီး ဖာနီဗယ္ (John Sydenham Furnivall 1978 - 1960 ) ကို သတိရမိပါတယ္။ ဆရာႀကီးဖာနီဗယ္ဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံသုေတသနအသင္း နဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံပညာျပန္႔ပြားေရးအသင္းေတြကို တည္ေထာင္သြားတဲ့ ပညာရွင္ႀကီးျဖစ္ပါတယ္။  Burma Book Club စာအုပ္ဆိုင္ကို တည္ေထာင္ၿပီး အဂၤလိပ္စာအုပ္ေတြကို ျဖန္႔ခ်ိေရာင္းခ်ေပးခဲ့တယ္။  ဂႏၳေလာက (World of Books) မဂၢဇင္းကို အဂၤလိပ္လိုေရာ ျမန္မာလိုေရာ ထုတ္ေ၀ခဲ့တယ္။ “ေျမအုတ္တို႔ ၿပိဳေလရာ ေက်ာက္အုတ္တို႔ျဖင့္ တည္ေဆာက္ၾကအံ့” ဆိုတာ ဆရာႀကီးရဲ ့ ေႂကြးေၾကာ္သံပါပဲ။ ဆရာႀကီးဟာ ဒီေႂကြးေၾကာ္သံနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ ပညာျပန္႔ပြားေရးအသင္းကို တည္ ေထာင္တယ္။ ျပည္သူ႔စာၾကည့္တိုက္ေတြ ဖြင့္လွစ္တယ္။ အထူးသျဖင့္ ေခတ္ေနာက္က် က်န္ရစ္ တဲ့ ျမန္မာျပည္သူလူထုကို ေခတ္မီအသိပညာေတြရယူႏိုင္ဖို႔အတြက္ အဂၤလိပ္စာအုပ္မ်ားကို ျမန္မာ ဘာသာျပန္ဆိုဖို႔ တိုက္တြန္းႏိႈးေဆာ္ခဲ့တယ္။ အဂၤလိပ္စာတတ္ျမန္မာေတြကို ဘာသာျပန္ အတတ္ မွာ ကြ်မ္းက်င္လာေအာင္၊ ဘာသာျပန္လုပ္ငန္းမွာ အာ႐ုံစိုက္လာေအာင္  ဂႏၳေလာက မဂၢဇင္းမွာ ဘာသာျပန္ၿပိဳင္ပြဲေတြ က်င္းပေပးခဲ့တယ္။ ျမန္မာစာေပေလာကမွာ နာမည္ႀကီးတဲ့ ဆရာႀကီးသခင္ဘေသာင္းဟာ ဂႏၳေလာက တိုက္ထြက္ပါပဲ။ ကုလသမဂၢအေထြေထြ အတြင္းေရး မႉးခ်ဳပ္အျဖစ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့တဲ့ ဦးသန္႔ဟာလည္း ဂႏၳေလာကဘာသာျပန္ၿပိဳင္ပြဲမွာ ဆုရခဲ့ သူတဦး ျဖစ္ပါတယ္။ ကိုလိုနီေခတ္ေႏွာင္းပိုုင္းမွာေပၚခဲ့တဲ့  ျမန္မာပညာရွင္ေတြ၊ စာေရးဆရာ ကဗ်ာဆရာေတြ၊ ေခါင္းေဆာင္ေတြထဲမွာ ဆရာႀကီးဖာနီဗယ္ရဲ ့ ေက်းဇူးနဲ႔ ကင္းလြတ္သူ မရွိသေလာက္ပါပဲ။ သခင္ ဘေသာင္း၊ ေဇာ္ဂ်ီ၊ မင္းသု၀ဏ္ ကစၿပီး ဦးႏု၊ ဦးသန္႔နဲ႔ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းတို႔အထိ ေက်းဇူး ရွိခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံကို လြတ္လပ္ၿပီး အမွီအခို ကင္းတဲ့ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံအျဖစ္ တိုးတက္ဖြံ ့ၿဖိဳးလာ ေအာင္ စြမ္းေဆာင္ခ်င္သူမ်ားဟာ ဆရာႀကီးဖာနီဗယ္ရဲ ့ ေႂကြးေႀကာ္သံေအာက္မွာ စု႐ုံးခဲ့ၾကတယ္ လို႔ ေျပာႏိုင္ပါတယ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းကေတာ့ ျမန္မာျပည္ထူေထာင္ေရးအတြက္ ဆရာႀကီး ဖာနီဗယ္ကို အထူးအားကိုးခဲ့ပံုရပါတယ္။ ျမန္မာျပည္ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးနဲ ့ ဘာသာျပန္အသင္း ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ဇြန္လ ၆ ရက္ေန႔မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးအစည္းအေ၀းကို ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက ဦးေဆာင္က်င္းပပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္က လြတ္လပ္ေရးအတြက္ ၿဗိတိသွ်အစိုးရ နဲ႔ သေဘာတူၿပီးတဲ့ အခ်ိန္ျဖစ္ပါတယ္။ လြတ္လပ္ေရးရရင္ ဦးစားေပးလုပ္ရမယ့္ ထူေထာင္ေရး လုပ္ငန္းေတြကို ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက လမ္းညႊန္မိန္႔ခြန္းေျပာခဲ့တဲ့ အစည္းအေ၀းႀကီးျဖစ္ပါတယ္။ “ခ်က္ခ်င္းလက္ငင္း ေျဖရွင္းေရး ရွာႀကံရမည့္ ကိစၥရပ္ႀကီးရွစ္ခု” ဆိုတဲ့ ေခါင္းစဥ္တပ္ၿပီး လမ္းညႊန္သြားပါတယ္။ ဒီအထဲမွာ လူထုုပညာေရးအတြက္ အလြန္အေရးပါတဲ့ ဌာနႀကီးတခု ဖြင့္လွစ္ေရးကိစၥ လည္း ပါ၀င္ခဲ့ပါတယ္။ “လူအမ်ားအတြက္ အေရးတႀကီးလိုအပ္သည့္ စာအုပ္ေတြ၊ အသံုးက်မည့္ စာအုပ္ေတြကို ဘာသာျပန္ၿပီး ပံုႏွိပ္ထုတ္ေ၀ဖို႔ကို စိတ္ထဲမွာ စြဲထားရမည္။ ဘာသာျပန္ဌာနႀကီးတခုကို ဖြင့္ရမည္”   လို ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက ထည့္သြင္းေျပာၾကားသြားပါတယ္။ မိန္႔ခြန္းေျပာၾကားၿပီးေနာက္ တလခြဲအၾကာ (၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္ ၁၉) မွာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ဟာ အလုပ္ႀကံခံရပါတယ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ကြယ္လြန္ၿပီး တလေက်ာ္အၾကာ (ၾသဂုတ္  ၂၆ ) မွာ အဲဒီအခ်ိန္ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ျဖစ္ေနတဲ့ ဦးႏုက  ျမန္မာႏိုင္ငံဘာသာျပန္စာေပအသင္းႀကီးကို ဦးစီးတည္ေထာင္ လိုက္ပါတယ္။ ဦးႏုက အသင္းရဲ ့ဥကၠ႒အျဖစ္ တာ၀န္ယူၿပီး ဦးသန္႔က အက်ဳိးေဆာင္အတြင္းေရးမႉး အျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ပါတယ္။ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းရဲ ့ လမ္းညႊန္မႈ၊ ဦးႏုရဲ ့ ဦးေဆာင္မႈ၊ ဦးသန္႔ရဲ ့ စီမံခန္႔ခြဲမႈနဲ႔ အေကာင္ အထည္ေပၚလာခဲ့တဲ့  “ျမန္မာႏိုင္ငံ ဘာသာျပန္စာေပအသင္းႀကီး” ဟာ အရင္းစစ္လိုက္မယ္ဆိုရင္  ဆရာႀကီးဖာနီဗယ္ရဲ ့ ပညာျပန္႔ပြားေရးအသင္းကို ျပန္လည္အသက္သြင္းျခင္းပါပဲ။ လြတ္လပ္ေရးရတဲ့ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္မွာ ဘာသာျပန္စာေပအသင္းကို စာေပဗိမာန္လို႔ အမည္ေျပာင္းလိုက္ပါတယ္။ စာေပဗိမာန္က လူထုလက္စြဲက်မ္းမ်ား၊ လူထုသိပၸံက်မ္းမ်ား၊ စြယ္စံုက်မ္းေတြ ျပဳစုထုတ္ေ၀ခဲ့တယ္။ သုေတသနစာတန္းဖတ္ပြဲေတြ က်င္းပၿပီး စာေပဆုေတြ ေပးခဲ့တယ္။ စာၾကည့္တိုက္ သင္တန္းေတြ၊ သတင္းစာသင္တန္းေတြ ေပးခဲ့တယ္။ စာေပဗိမာန္ စာၾကည့္တိုက္ေတြ ထူေထာင္ခဲ့တယ္။ ဆရာႀကီး ဖာနီဗယ္အစျပဳခဲ့တဲ့ ပညာျပန္႔ပြားေရးလုပ္ငန္းကို စာေပဗိမာန္က အားႀကီးမာန္တက္အေကာင္အထည္ေဖာ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါက ၁၉၆၂ ခုႏွစ္အထိပါ။ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္မွာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေန၀င္း ဦးေဆာင္တဲ့ စစ္ဗိုလ္မ်ားက အာဏာသိမ္းလိုက္ပါတယ္။ အဲဒီေနာက္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ပ်က္စီးျခင္းေဘးႀကီး သင့္ရပါေတာ့တယ္။ လြတ္လပ္တဲ့ျမန္မာႏိုင္ငံ ကို ပညာ နဲ ့ ထူေထာင္ဖို ့ စတင္စိတ္ကူးခဲ့တဲ့ ဆရာႀကီး ဖာနီဗယ္ဟာ အာဏာသိမ္းအဖြဲ႔ရဲ႕ အမိန္႔နဲ ့ ျမန္မာႏိုင္ငံက ထြက္ခြာသြားခဲ့ရတယ္။ စာေပဗိမာန္ကို ဖြဲ႔စည္းတည္ေထာင္ခဲ့တဲ့ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးႏု ဟာ အာဏာသိမ္းတဲ့ေန႔မွာပဲ ထိန္းသိမ္းခံခဲ့ရတယ္။ စာေပဗိမာန္ကို ဦးစီးခဲ့တဲ့ ဦးသန္႔ကေတာ့ အဲဒီအခ်ိန္မွာ  ကုလသမဂၢအတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္ျဖစ္ေနလို ့ ေဘးလြတ္ခဲ့ရတယ္။ အာဏာသိမ္းၿပီးေနာက္ စာေပဗိမာန္အေဆာက္အဦလည္း ျပည္သူပိုင္ အသိမ္းခံရတယ္။ စာေပဗိမာန္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႔ကို အာဏာသိမ္းစစ္အရာရွိေတြက အပိုင္စီးလိုက္တယ္။ ၁၉၆၃ ခုႏွစ္ ၾသဂုုတ္ ၂၂ ရက္မွာ စာေပဗိမာန္ဟာ လြတ္လပ္တဲ့ ဌာနတခုအျဖစ္မွ စစ္အစိုးရရဲ႕ လက္ေအာက္ခံ ဌာနတခုအျဖစ္ကို ေျပာင္းလဲသြားရပါေတာ့တယ္။ “အေမွာင္ခြင္း၍ အလင္းေဆာင္အံ့” ဆိုတဲ့ စာေပဗိမာန္ဟာ ဆရာႀကီးဖာနီဗယ္ရဲ႕ “ေျမအုတ္တို႔ ၿပိဳေလရာ၊ ေက်ာက္အုတ္တို႔ျဖင့္ တည္ ေဆာက္အံ့” ဆိုတဲ ့ စိတ္ကူးကို အေကာင္အထည္မေဖာ္ႏိုင္ခဲ့ပါဘူး။ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ ့ လက္ရွိအေျခ အေနက ထင္ရွားတဲ့ သက္ေသပါပဲ။ စာေပဗိမာန္နဲ ့ ျပန္ၾကားေရး အဆက္အစပ္ ဆရာႀကီးဖာနီဗယ္တို႔ေခတ္က ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ကိုလိုနီလက္ေအာက္ခံ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆရာႀကီးရဲ႕ ဆင္ျခင္သံုးသပ္မႈအရ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ အသိပညာအရာမွာ အေနာက္တိုင္းကို အမီမလိုက္ႏိုင္ခဲ့တဲ့အတြက္ ကိုလိုနီဘ၀ကို က်ေရာက္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လြတ္လပ္တဲ့ ႏိုင္ငံအျဖစ္ကို ျပန္လည္ေရာက္ရွိခ်င္တယ္ဆိုရင္ အသိပညာေခတ္မီဖို႔လိုုတယ္လို႔ ဆရာႀကီးက ေကာက္ခ်က္ခ်ပါတယ္။  ဆရာႀကီးက ဆင္ျခင္သံုးသပ္ပံုက ဒီလိုပါ။ “အသိပညာေခတ္မီဖို႔အတြက္ အဂၤလိပ္စာတတ္ေျမာက္ ကြ်မ္းက်င္ဖို႔ လိုတယ္၊ အဂၤလိပ္စာ တတ္ကြ်မ္းသူေတြက အဂၤလိပ္ဘာသာနဲ႔ ေရးထားတဲ့ ေခတ္မီ ပညာရပ္ေတြကို ျမန္မာဘာသာ ျပန္ေပးရမယ္၊ ဘာသာမျပန္ႏိုင္ေသးခင္မွာ အဂၤလိပ္ဘာသာနဲ ့ ထုတ္ေ၀ထားတဲ့ ေခတ္မီပညာရပ္ ဆိုင္ရာ စာအုပ္ေတြကိုု ျပည္သူ ့စာၾကည့္တိုက္ေတြမွာ ထားေပးရမယ္။” ဆရာႀကီးဖာနီဗယ္ရဲ႕ စိတ္ကူးကို ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၊ ဦးႏု နဲ႔ ဦးသန္႔တို႔က အေကာင္အထည္ေဖာ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီအေကာင္အထည္ဟာ ဒီေန႔ေတာ့ “စာေပဗိမာန္” အျဖစ္ ႂကြင္းက်န္ရစ္ပါတယ္။  စာေပဗိမာန္ဟာ ဘာသာျပန္အသင္းကေန ေျပာင္းလဲလာတာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ မူလက အဂၤလိပ္စာ တတ္ကြ်မ္းသူ ပညာရွင္မ်ားရဲ့ အလုပ္႐ုံျဖစ္္ခဲ့ေပမယ့္ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ကစၿပီး တျဖည္းျဖည္း ဆုတ္ယုတ္သြားခဲ့ပါတယ္။  စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေခတ္အဆက္ဆက္ ၀ါဒျဖန္႔ခ်ီေရးလုပ္ငန္းကိုသာ တစိုက္မတ္မတ္လုပ္ခဲ့တဲ့ ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီးဌာနလက္ေအာက္ကို ေရာက္သြားခဲ့ရတာေတာ့ အဆိုးဆံုးကံၾကမၼာပါပဲ။ အသိပညာျပန္႔ပြားေရးဌာနက ၀ါဒျဖန္႔ခ်ိေရးဌာနေအာက္ကို က်ေရာက္သြားရတဲ့အတြက္ စာေပဗိမာန္ဟာ လြတ္လပ္တဲ့ပညာရွင္ေတြအတြက္ ေပ်ာ္ေမြ႔ႏိုင္တဲ့ ေနရာမ်ဳိး မဟုတ္ေတာ့ပါဘူး။ တကယ္လို႔သာ စာေပဗိမာန္ဟာ ဦးႏုတို႔၊ ဦးသန္႔တို႔ လက္ထက္ကလို အဂၤလိပ္စာတတ္ကြ်မ္းတဲ့ ပညာရွင္မ်ားရဲ ့ အလုပ္႐ုံျဖစ္ေနမယ္ဆိုရင္ ျပန္ၾကားေရးဌာနအေနနဲ႔လည္း ကမၻာနဲ႔ ရင္ေဘာင္ တန္းဖို႔အတြက္ အခက္အခဲရွိမွာ မဟုတ္ပါ။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ စာေပဗိမာန္ရဲ့ ဆုတ္ယုတ္မႈနဲ႔ ျပန္ၾကား ေရးဌာနရဲ့ အားေပ်ာ့ခ်က္ဟာ တဆက္တည္းစပ္ေနတယ္လို ့ ေကာက္ခ်က္ခ်ႏိုင္ပါတယ္။ ခ်က္ခ်င္းလက္ငင္းေျဖရွင္းရမယ့္ကိစၥ           ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က စင္ကာပူေရာက္ျမန္မာမ်ားနဲ ့ ေတြ ့ဆံုရာမွာ ဒီလိုေျပာခဲ့ပါတယ္။ “အဲဒီေတာ့ တကမၻာလံုးနဲ႔ တန္းတူရည္တူ ရင္ေပါင္တန္းၿပီးေတာ့ ဒီျပန္ၾကားေရးဘက္မွာ အားရွိဖို႔ ဆိုတာေတာ့ ဒီအဂၤလိပ္ဘာသာေတာ့ က်မတို႔ဟာ ကြ်မ္းက်င္ဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ စင္ကာပူ မွာ ေရာက္ေနတဲ့ အဂၤလိပ္ဘာသာ ကြ်မ္းက်င္တဲ့သူေတြအေနနဲ႔  ျပန္ၾကားေရးကို ကူညီ သင္ၾကားမယ့္သူရွိရင္ ေျပာၾကပါလို႔” ဒီစကားကို ျမန္မာႏိုင္ငံျပန္လည္ထူေထာင္ေရးအတြက္ အလြန္အေရးႀကီးတဲ့ လမ္းညႊန္တခုအျဖစ္ ေျပာသံဆိုသံ မၾကားရေသးပါ။ ဒီစကားနဲ႔ ဆင္ဆင္တူတဲ့စကားကို မၾကာခင္ကပဲ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ အင္တာဗ်ဴးတခုမွာ ထည့္ေျပာသြားပါေသးတယ္။ သူမရွိေတာ့တဲ့ အခ်ိန္မွာ အမ်ဳိးသား ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ကို က်န္သူေတြက ဦးေဆာင္သြားႏိုင္မလား ဆိုတဲ့ ေမးခြန္းကို ေျဖစဥ္က ထည့္ေျပာသြားတာပါ။ သူမရွိရင္လည္း က်န္သူေတြ ဦးေဆာင္သြားႏိုင္မယ္လို႔ သူယံုၾကည္တဲ့အေၾကာင္း၊ သူ႔ရဲ႕ အားသာခ်က္က အဂၤလိပ္စာကြ်မ္းက်င္မႈသာ ျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း ေျပာသြားတာပါ။  အဂၤလိပ္စာကြ်မ္းက်င္မႈ ဆိုတဲ့ အားသာခ်က္ဟာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ကမၻာ့ေခါင္းေဆာင္ေတြ ေလးစားရတဲ့သူ တေယာက္ျဖစ္လာေအာင္ စြမ္းေဆာင္ေပးခဲ့တယ္ ဆိုတဲ့ အခ်က္ကို  စဥ္းစားမိမယ္ဆိုုရင္ အဲဒီအင္တာဗ်ဴးမွာ ေပါ့ေပါ့ပါးပါး ထည့္ေျပာသြားတဲ့ စကားဟာ အလြန္ေလးနက္ေနတာကို ျမင္ရပါလိမ့္မယ္။ စင္ကာပူေရာက္ ျမန္မာမ်ားကို ေျပာတဲ့စကားနဲ႔ ေပါင္းၿပီး စဥ္းစားရင္ေတာ့ ဒီကိစၥဟာ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္က ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းေျပာခဲ့တဲ့ “ခ်က္ခ်င္းလက္ငင္း  လုပ္ေဆာင္ရမယ့္ ကိစၥႀကီး ” တခုလို ့ ျမင္ရပါလိမ့္မယ္။ လက္ရွိကာလမွာ စာေပဗိမာန္ဟာ ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီးဌာနရဲ႕ လက္ေအာက္ခံ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီးဌာနဟာ အရင္အစိုးရလက္ထက္လို ၀ါဒျဖန္႔ခ်ိေရးသက္သက္ လုပ္မွာ မဟုုတ္ဘဲ အသိပညာျပန္႔ပြားေရးကိုလည္း လုပ္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ရပါတယ္။ ျပန္/ဆက္ စာၾကည့္တိုက္ေတြကို ျပည္သူ႔စာၾကည့္တိုက္မ်ားအျဖစ္ အသြင္ေျပာင္းဖို႔ ႀကိဳးစားေနတဲ့အတြက္ ဒီလိုေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြ ေပၚလာရတာပါ။ ဒါေၾကာင့္ စာေပဗိမာန္ကိုလည္း အဂၤလိပ္စာတတ္ကြ်မ္းတဲ့ ပညာရွင္မ်ားရဲ႕ အလုပ္ရံုျဖစ္ေအာင္ ျပန္လည္ေျပာင္းလဲဖို ့ေမွ်ာ္လင့္ရပါတယ္။ စာေပဗိမာန္ကေန ဘာသာ ျပန္ပညာရွင္ေတြ ျပန္ၿပီးပ်ဳိးေထာင္မယ္၊ ႏိုင္ငံတကာ အသိပညာ ေတြကိုု ျမန္မာလို တြင္တြင္က်ယ္ က်ယ္ျပန္ဆိုမယ္၊ ျမန္မာစာေပကို ကမၻာသိေအာင္လုပ္မယ္လို ့ တကၠသိုလ္မ်ား ဗဟို စာၾကည့္တိုက္မႉးအျဖစ္ တာ၀န္ထမ္းခဲ့တဲ့ ဆရာႀကီးဦးေသာ္ေကာင္းက ၂၀၁၄ ခုႏွစ္မွာ ေျပာခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္က အခြင့္မသာခဲ့ပါဘူး။ ယခုအခ်ိန္ဟာ တကယ့္အခ်ိန္ အခါေကာင္းလို ့ ေျပာရပါလိမ့္မယ္။ လုပ္ဖို႔လည္း အေရးတႀကီးလိုအပ္ေနပါတယ္။ ယခုအခ်ိန္ဟာ စာေပဗိမာန္ကို အဂၤလိပ္စာတတ္ကြ်မ္းတဲ့ ပညာရွင္မ်ားနဲ ့ ျပန္လည္ဖြဲ ့စည္းဖို ့ လိုအပ္ေနသလားဆိုတာ ေဆြးေႏြးရေတာ့မယ့္ အခ်ိန္မဟုတ္ပါ။ ဒီေန႔ လုပ္မလား ဒါမွမဟုတ္ နက္ျဖန္လုပ္မလား ဆိုတာကို အေရးတႀကီးဆံုးျဖတ္ရမယ့္ အခ်ိန္သာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေမာင္သာမည