တုိင္းျပည္တျပည္ကို ကမာၻ႔အလယ္မွာ တင့္တင့္တယ္တယ္နဲ႔ ေရရွည္ဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္ဖုိ႔ မရွိမျဖစ္လုိအပ္တဲ့ အေျခခံေဒါက္တုိင္ႀကီးေတြထဲမွာ ကိုယ္က်င့္တရား ေကာင္းမြန္မႈ စာရိတၱမ႑ဳိင္ဟာ အလြန္အင္မတန္မွ အေရးႀကီးတဲ့ေဒါက္တိုင္ႀကီး ျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံမွာ ဆင္းရဲခ်မ္းသာကြာဟမႈ ႀကီးမားလြန္းၿပီး အနိ႒ာ႐ုံေတြနဲ႔ ႁပြမ္းတီးေနတဲ့ ေန႔စဥ္ လူမႈဘ၀ဆုိးမ်ားစြာကိုု ျဖစ္ေပၚေစတဲ့ အဓိကတရားခံေတြထဲမွာ အက်င့္ပ်က္ ျခစားမႈ အဂတိလုိက္စားမႈဟာ ထိပ္ဆံုးက ပါဝင္ပါတယ္။ အိမ္တအိမ္မွာ မိသားစုဝင္အမ်ားစုက အက်င့္မေကာင္းဘူး၊ တဖ႔ိုတည္းၾကည့္ၿပီး ကိုယ္တကိုယ္တည္း ေကာင္းစားဖို႔အတြက္ အိမ္ေထာင္စုပိုင္၊ မိသားစုပိုင္ ပစၥည္းဥစၥာေတြကို ခိုးဝွက္ယူငင္ သံုးစြဲေနၾကရင္ အဲဒီမိသားစုဟာ စီးပြားေရး ဆုတ္ယုတ္သထက္ ဆုတ္ယုတ္ၿပီး မညီမညြတ္ျဖစ္ၾက၊ တက်က္က်က္ ရန္ျဖစ္ၾကနဲ႔ မေကာင္းတဲ့ အနိ႒ာ႐ံု အျဖစ္အပ်က္ေတြနဲ႔ ျပည့္လွ်မ္းေနေတာ့တာ မဟုတ္လား။ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ လက္ရွိ တိုင္းျပည္အေျခအေနကလည္း အထက္က မိသားစုလိုပါပဲ။ ဒီမိုကေရစီ အရပ္သားအစိုးရ တက္လာေပမယ့္လည္း စစ္အာဏာရွင္ ေခတ္အဆက္ဆက္တုန္းက တရားဝင္လိုင္စင္ရသလို ႂကြပ္တက္ေအာင္စြဲလာတဲ့ အက်င့္စ႐ိုက္ဆိုးေတြကို မျပင္ၾကေသးပါဘူး။ မေကာင္းတဲ့အက်င့္စ႐ိုက္ဆိုတာ က်င့္သံုးဖို႔ လြယ္ကူေပမယ့္ ေကာင္းတဲ့စာရိတၱေတြ၊ အက်င့္သီလေတြဆိုတာ တည္ေဆာက္ဖို႔ အလြန္အင္မတန္ ခက္ခဲပါတယ္။ ရာစုႏွစ္ဝက္ေက်ာ္ေအာင္ အဖ်က္ဆီးခံခဲ့ရတဲ့စိတ္ဓာတ္နဲ႔ ကိုယ္က်င့္တရားေတြဟာ လြယ္လြယ္ကူကူနဲ႔ ျပင္ဆင္လို႔ မရႏိုင္ပါဘူး။ တႏိုင္ငံလံုးနီးပါး အတိုင္းအတာနဲ႔ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းႀကီးတခုလံုးမွာ အံုနဲ႔က်င္းနဲ႔ အက်င့္ပ်က္ ျခစားမႈေတြကို က်ဴးလြန္ေနၾကတာမို႔ ေန႔စဥ္ လူမႈဘ၀ေတြထဲမွာ ေရွာင္လြဲဖို႔ အလြန္ခက္ခဲပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံသူႏိုင္ငံသားေတြဟာ “လက္ဖက္ရည္ဖုိး”၊ “ေဘးေပါက္ေကာင္းတယ္”၊ အႀကံအဖန္၊ နလမ (နားလည္မႈ)၊ ေရလာတယ္၊ ခြင္ေကာင္းတယ္၊ အတြင္းလူ၊ ေဝစားမွ်စား၊ ကြက္က်ားမုိး၊ မုိးခါးေရ၊ အေကာင္ႀကီးႀကီး အၿမီးရွည္ရွည္၊ အဆက္အသြယ္၊ ေပါက္ေပါက္ေရာက္ေရာက္ ရွိသူ၊ လုပ္ပုိင္ခြင့္၊ ေနာက္ခံအသိုင္းအဝိုင္း ေတာင့္တယ္” စတဲ့ စကားလံုးေတြၾကားမွာ နစ္မြန္းက်င္လည္ေနၾကရတာပါ။ စစ္အာဏာရွင္ေခတ္ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ေစာရျပည္လို႔ ေခၚရေလာက္ေအာင္ အက်င့္ပ်က္ ျခစားတယ္ဆုိတာ ထမင္းစား ေရေသာက္ ျဖစ္ခဲ့ဖူးပါတယ္။ ေန႔ခင္းေၾကာင္ေတာင္ လူ႔ဘုံအလယ္မွာ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမႈေတြကို တရားဝင္လုပ္ကုိင္ေနခဲ့ၾကၿပီး အဂတိလုိက္စားတာကုိ ရွက္ရမယ့္စိတ္၊ ေၾကာက္ရမယ့္စိတ္၊ ဟီရိၾသတၱပၸေတြ ေပ်ာက္ဆံုးခဲ့ရတာပါ။ အထုံပါရမီတုိ႔၊ အေလ့အထတုိ႔ဆုိတာ တေန႔နည္းနည္း အဖန္တလဲလဲလုပ္ရာက ျဖစ္လာတဲ့ အက်င့္တရားသာ အေျခခံျဖစ္ပါတယ္။ မိမိ ေနထုိင္က်င္လည္ရာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းႀကီး တခုလုံးဟာ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမႈေတြ၊ အဂတိလုိက္စားမႈေတြနဲ႔ နိစၥဓူဝ က်င္လည္ေနတာ ႀကံဳေတြ႔ဖန္မ်ားလာတဲ့အခါ အဲဒီအလုပ္ေတြဟာ ဘယ္ေလာက္အျပစ္ႀကီးတယ္ဆိုတာ မျမင္ႏုိင္ေတာ့ဘူး။ မရွက္တတ္၊ မေၾကာက္တတ္ေတာ့ဘူး။ မ်က္ကန္းတေစၦမေၾကာက္ ဆိုသလုိမ်ဳိး ျဖစ္ခဲ့ၾကရတာပါ။ ဒါေပမယ့္လည္း ဗုဒၶဘာသာ အပါအဝင္ အျခားေသာ ဘာသာေတြရဲ႕ အဆံုးအမေကာင္းေတြ ေအာက္မွာ ျမန္မာျပည္သူျပည္သားေတြရဲ႕ ႏွလံုးသားနဲ႔ အသိတရားမွာ အက်င့္ပ်က္ ျခစားမႈကို မေကာင္းမႈတခုလို႔ လက္ခံထားဆဲဆိုတာ စာေရးသူ ယံုၾကည္မိပါတယ္။ တကယ္လို႔ ေရြးခ်ယ္စရာရွိမယ္၊ ပတ္ဝန္းက်င္ေကာင္းတရပ္ကို တည္ေဆာက္ႏိုင္မယ္ဆိုရင္ ျမန္မာျပည္သူ အမ်ားစုဟာ မေကာင္းမႈကို ေရွာင္ၾကဥ္လို႔ အက်င့္ပ်က္ ျခစားမႈကို ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ၾကပါလိမ့္မယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ရက္ပိုင္းအတြင္းက စင္ကာပူႏိုင္ငံ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ မစၥတာလီရွန္လြန္းရဲ႕ ဖိတ္ၾကားခ်က္အရ စင္ကာပူသမၼတႏိုင္ငံကို ၃၀-၁၁-၂၀၁၆ ရက္ေန႔ကေန ၂-၁၂-၂၀၁၆ ရက္ေန႔အထိ တရားဝင္ခရီးစဥ္ သြားေရာက္ခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ Channel News Asia (စီအဲန္ေအ) လို႔ ေခၚတဲ့ စင္ကာပူသတင္းဌာနနဲ႔ အင္တာဗ်ဴးမွာ အစိုးရအဖြဲ႔ တက္လာၿပီး ၉ လအတြင္း စိတ္အေက်နပ္ဆံုး အရာႏွင့္ပတ္သက္လို႔ ေမးျမန္းတာကို ေျဖၾကားခဲ့ရာမွာ ‘‘ဝန္ႀကီးေတြ လာဘ္မစားၾကတဲ့ အခ်က္ပါပဲ” လို႔ ႏုိင္ငံေတာ္အတုိင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္က ေျဖၾကားခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း ‘‘အရာရွိငယ္တခ်ိဳ႕ကေတာ့ က်မတို႔ ျဖစ္ေစခ်င္သလို သိပ္မျဖစ္ေသးပါဘူး’လို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က အေလးအနက္ ေျပာခဲ့တာပါပဲ။ ၿပီးေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ ဒီဇင္ဘာ ၁ ရက္ေန႔က စင္ကာပူရဲ႕ အက်င့္ပ်က္ ျခစားမႈ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးဗ်ဴ႐ိုကို သြားေရာက္ေလ့လာခဲ့ပါေသးတယ္။ ဒါကိုၾကည့္ရင္ ႏိုင္ငံေတာ္ အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ဟာ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈ တိုက္ဖ်က္ေရးကို အထူးအေလးထားၿပီး ကိုင္တြယ္ေတာ့မယ္ဆိုတာ ျငင္းစရာ မလိုေလာက္ပါဘူး။ ႏိုင္ငံတကာ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ အဖြဲ႔အစည္းႀကီးရဲ႕ ၂၀၁၅ စစ္တမ္းအရဆိုရင္ ကမာၻ႔ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၈၆ ႏိုင္ငံမွာ ျမန္မာက အဆင့္ ၁၄၇ ခ်ိတ္ၿပီး ျခစားမႈအဆိုးရြားဆံုးႏိုင္ငံ စာရင္းဝင္ေနကာ စင္ကာပူကေတာ့ အဆင့္ ၈ ေနရာ ခ်ိတ္လို႔ ျခစားမႈအနည္းဆံုးႏိုင္ငံ စာရင္းဝင္ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ႏိုင္ငံသားေတြရဲ႕ အက်င့္စာရိတၱ မေကာင္းရင္ တိုင္းျပည္ကို ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေအာင္ ထိထိေရာက္ေရာက္ မေဆာင္ရြက္ႏိုင္ပါဘူး။ စင္ကာပူမွာ အက်င့္ပ်က္ ျခစားမႈ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမႈ က်ဴးလြန္ေၾကာင္း ခိုင္လံုရင္ က်ဴးလြန္တဲ့သူဟာ အစိုးရအဖြဲ႔ဝင္ျဖစ္ျဖစ္၊ ဘယ္သူျဖစ္ျဖစ္ စင္ကာပူေဒၚလာ ၁ သိန္းထက္ မပိုေသာ ေငြဒဏ္၊ သိုု႔မဟုတ္ ေထာင္ဒဏ္ ၅ ႏွစ္၊ သို႔မဟုတ္ ပူးတြဲေငြဒဏ္၊ ေထာင္ဒဏ္ ႏွစ္ရပ္ေပါင္း က်ခံရမွာပါ။ အက်င့္ပ်က္ ျခစားမႈ၊ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမႈကို တိတိက်က် ခိုင္ခိုင္လံုလံု သိရင္ ဘယ္သူမဆို အက်င့္ပ်က္ ျခစားမႈ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးဗ်ဴ႐ို The Corrupt Practices Investigation Bureau (CPIB) ရဲ႕ အြန္လိုင္း ဝက္ဘ္ဆိုဒ္မွာ ၂၄ နာရီပတ္လံုး ႀကိဳက္တဲ့အခ်ိန္မွာ တာဝန္သိျပည္သူတေယာက္အေနနဲ႔ တိုင္ၾကားလို႔ရတယ္။ ဒါေပမယ့္ တိုင္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဘယ္ေနရာမွာ၊ ဘယ္အခ်ိန္မွာ၊ ဘယ္လို လာဘ္ေပးလာဘ္ယူ လုပ္ခဲ့တယ္၊ ဘယ္သူေတြ ပါဝင္ပတ္သက္တယ္၊ ဘယ္လိုသိတာလဲ၊ ဘာေၾကာင့္ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမႈအျပစ္ ျဖစ္တယ္လို႔ သတ္မွတ္ႏိုင္တယ္လို႔ ထင္ရတာလဲ ဆိုတဲ့အခ်က္ေတြကိုေတာ့ သိထားရပါလိမ့္မယ္။ အဲဒီအခ်က္ေတြ မသိဘဲ ရမ္းသမ္းစြပ္စြဲ တိုင္ၾကားရင္ေတာ့ တိုင္တဲ့သူကို ေထာင္ဒဏ္ ၁၂ လ၊ သို႔မဟုတ္ ေငြဒဏ္ စင္ကာပူေဒၚလာ ၁ ေသာင္း၊ သို႔မဟုတ္ အျပစ္ဒဏ္ ၂ ရပ္ေပါင္း ခ်မွတ္ခြင့္ ရွိတယ္။ FRAMEWORK OF CORRUPTION CONTROL IN SINGAPORE ကမာၻမွာ ျခစားမႈအနည္းဆံုးႏုိင္ငံစာရင္းဝင္ စင္ကာပူႏိုင္ငံရဲ႕ အက်င့္ပ်က္ ျခစားမႈ ထိန္းခ်ဳပ္ေရး အေျခခံအေဆာက္အံု ယႏၲရားကို ေလ့လာလိုက္ရင္ အက်င့္ပ်က္ ျခစားမႈ တိုက္ဖ်က္ေရး ျပင္းျပတဲ့ ႏိုင္ငံေရး ရည္မွန္းခ်က္ဆႏၵကို အေျခခံအုတ္ျမစ္အေနနဲ႔ ခ်မွတ္တည္ေဆာက္ထားတာ ေတြ႔ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ၿပီးရင္ ေအာက္ေဖာ္ျပပါ ေဒါက္တိုင္ႀကီး ၄ တိုင္နဲ႔ ေထာက္ကန္ ဖြဲ႔စည္းတည္ေဆာက္ထားပါတယ္။ ၁) ထိေရာက္တဲ့ အက်င့္ပ်က္ ျခစားမႈ တိုက္ဖ်က္ေရးဥပေဒ နည္းဥပေဒမ်ား (Effective Anti-Corruption Acts/Laws). ၂) ထိေရာက္ေသာ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈတိုက္ဖ်က္ေရးအဖြဲ႔ (Effective Anti-Corruption Agency). ၃) ထိေရာက္ေသာ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈဆိုင္ရာ တရားစီရင္မႈ အျပစ္ဒဏ္ခတ္မႈ (Effective Adjudication or Punishmenrt). ၄) စြမ္းရည္ေကာင္းမြန္ထက္ျမက္ေသာ အစိုးရအုပ္ခ်ဳပ္ေရး (Efficient Government Administration) အက်င့္ပ်က္ ျခစားမႈေတြနဲ႔ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ခြၽတ္ၿခံဳက်ေနတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံကို အဂတိလိုက္စားမႈ ညြန္အိုင္ႀကီးထဲက ဆြဲထုတ္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ စာေရးသူအေနနဲ႔ ထပ္ျဖည့္ခ်င္တဲ့ ေနာက္ထပ္ ေဒါက္တိုင္တတိုင္ကေတာ့ ထိေရာက္တဲ့ ျပည္သူလူထု ပူးေပါင္းကူညီမႈ (Effective People Participation) ပါပဲ။ စင္ကာပူေရာက္ ျမန္မာေတြနဲ႔ ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္တို႔ ဒီဇင္ဘာ ၂ ရက္ ေတြ႔ဆံုပြဲမွာ ျမန္မာတဦးက အစိုးရအဖြဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၲရား အားနည္းေနျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္လို႔ ဝန္ထမ္း အႀကီးအကဲမ်ားရဲ႕ မေျပာင္းလဲေသးတဲ့ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူျခင္း၊ တာဝန္မယူျခင္း၊ တာဝန္မခံျခင္း တို႔ကို အေရးယူေပးဖို႔ ျပည္သူတြက ေမွ်ာ္လင့္ေနေၾကာင္း၊ အထူးသျဖင့္ အၿငိမ္းစားေပး၊ အျပစ္ေပး၊ အနားေပး အစီအစဥ္ေတြကို ဘယ္ေတာ့ ေဆာင္ရြက္မယ္ဆိုတာကို သိရွိလိုေၾကာင္း ေမးျမန္းခဲ့ပါတယ္။ ‘‘ပထမအေနနဲ႔ ကိုယ္ကိုယ္တုိင္က လာဘ္ေပးလာဘ္ယူ မလုပ္ရဘူး။ တကယ္လို႔ လုပ္မိခဲ့ရင္လည္း သတၱိရွိရွိနဲ႔ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းနဲ႔ တင္ျပပါ။ ဒီလိုလုပ္ရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းကလည္း ဒီဝန္ထမ္းက ဘယ္လိုလုပ္လို႔ပါ ဆိုၿပီးေတာ့ ဒီလိုေျပာရဲတဲ့ သတၱိေတာ့ ရွိရမယ္’’ လို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ဆိုပါတယ္။ လူတုိင္းကို ျပဳျပင္ႏုိင္ခြင့္ အခြင့္အေရးေပးမယ္လို႔လည္း ေျဖၾကားခဲ့ပါတယ္။ ဆက္လက္ၿပီး ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံက ‘‘အာဃာတကို ေရွ႕ထားၿပီးေတာ့ အလုပ္ မလုပ္ပါဘူး။ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္း ဥပေဒအရ က်မတို႔ လုပ္ပါ့မယ္။ တတ္ႏုိင္သေလာက္ က်မတို႔ ဥပေဒေဘာင္အတြင္းကေန အခြင့္အေရးေတြ ေပးမယ္။ ခြင့္လႊတ္သင့္တာကို ခြင့္လႊတ္မယ္။ ဒါေပမယ့္ အတိုင္းအတာမဲ့ေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ စည္းဆိုတာေတာ့ ရွိတာပဲ။ စည္းေဘာင္တခု ေက်ာ္သြားလို႔ ရွိရင္ေတာ့ ဥပေဒ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းအရ အေရးယူပါမယ္လို႔ က်မ ေျပာပါရေစ’’ လို႔ ရွင္းရွင္းလင္းလင္းေျပာၾကား သတိေပးသြားခဲ့ပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ေအာက္တိုဘာ ၂၂ ရက္ေန႔တုန္းကလည္း စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္မ်ား၊ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈမိတ္ဘက္မ်ားနဲ႔ ေတြ႔ဆံုပြဲအခမ္းအနားမွာ ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ျပည္သူျပည္သားေတြထဲကေန ခ်မ္းသာႂကြယ္ဝလာတာကို က်မက သေဘာက်ပါတယ္၊ ဒါေပမယ့္ ခ်မ္းသာႂကြယ္ဝလာတာဟာ မွန္ဖို႔ေတာ့လိုတယ္ ဆိုတဲ့အေၾကာင္း၊ အရင္တုန္းက မွန္တာ၊ မမွန္တာ အတိတ္ကိုေတာ့ ျပန္ျပင္လို႔ မရေတာ့ေပမယ့္ အခုပစၥဳပၸန္မွာေတာ့ မွန္မွန္ကန္ကန္ ဆက္ၿပီးေတာ့ လုပ္သြားၾကပါလို႔ သတိေပးခဲ့ပါေသးတယ္။ တကယ္ေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္အေနနဲ႔ တႀကိမ္မက ဒီလို တရားဝင္ေျပာဆို သတိေပးေနတာဟာ မိမိမွာစြဲကပ္ေနတဲ့ အက်င့္စ႐ိုက္ဆိုးကို ကိုယ္တိုင္ျပင္ဆင္ဖို႔ အားမထုတ္ေသးတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံ တနံတလ်ားမွာရွိၾကတဲ့ ရာထူးအဆင့္ဆင့္နဲ႔ အမႈထမ္း အရာထမ္းေတြ၊ စီးပြားေရးသမားေတြ အပါအဝင္ အေျပာင္းအလဲကို မလိုက္ပါလိုတဲ့ ႏိုင္ငံသားအားလံုးကို ျပဳျပင္ဖို႔ အခ်ိန္ေပးေနတာပါပဲ။ တနည္းအားျဖင့္ တင္စားရရင္ နတ္သမီး ႀကိမ္ဝင့္သံ ေပးေနတာလို႔ စာေရးသူ ခံစားမိပါတယ္။ အဲဒီႀကိမ္ဝင့္သံကို မၾကားမိလို႔ျဖစ္ျဖစ္၊ ၾကားပါရက္နဲ႔ သႀကၤန္အျမာက္လို႔ ထင္မိသူမ်ားဟာ မၾကာခင္မွာ တရား႐ုံးေတြမွာ၊ ျပည္သူေတြေရွ႕ေမွာက္မွာ ေတြ႔လာရေတာ့မွာပါ။ အဂၤလိပ္လုိ Partiality (Particularly in the dispensation of Justice) လို႔ ေျပာဆိုၾကၿပီး ျမန္မာလို ဆိုရင္ေတာ့ အမွန္တရားႏွင့္ ဥပေဒကုိ မ်က္ကြယ္ျပဳလ်က္ မ်က္ႏွာလုိက္ ခဲြျခားစီမံ ေဆာင္ရြက္ျခင္းလို႔ အဓိပၸာယ္ယူႏိုင္တဲ့ အဂတိတရား လိုက္စားမႈဆိုတာ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမႈ၊ ေငြေၾကးအလြဲသံုးစားျပဳမႈသက္သက္တင္ မကပါဘူး။ မိမိခ်စ္ခင္ႏွစ္သက္သူ၊ မိမိအလြမ္းသင့္သူကို မထိုက္တန္ဘဲ ေနရာေပးျခင္း၊ ဘက္လိုက္ျခင္း အခြင့္အေရးေပးျခင္းဆိုတဲ့ ဆႏၵာဂတိ၊ မိမိမုန္းတီးသူ၊ မိမိနဲ႔ အဆင္မေျပသူကို ထိုက္တန္မွန္း သိလ်က္ ေခ်ာင္ထိုးမႈ၊ ေနရာမေပးမႈဆိုတဲ့ ေဒါသာဂတိ၊ ေတြေဝမိန္းေမာသျဖင့္ အမွန္ကို မသိသျဖင့္ မလားအပ္သည္ကို လားရျခင္း၊ မသိေသာေၾကာင့္ ဘက္လိုက္မႈျပဳျခင္းဆိုတဲ့ ေမာဟဂတိ၊ မိမိရေနတဲ့ ရာထူးစည္းစိမ္ အခြင့္အလမ္းေတြ ဆံုး႐ႈံးမွာ စိုးရြံ႕တာေၾကာင့္ မလားအပ္သည္သို႔ လားရျခင္း၊ ေၾကာက္သျဖင့္ ဘက္လိုက္မႈျပဳျခင္းဆိုတဲ့ ဘယာဂတိ စတဲ့ အဂတိေလးပါးစလံုး ပါဝင္ပါတယ္။ အဂတိလုိက္စားမႈတုိက္ဖ်က္ေရးမွာ အေရးပါတဲ့ အေျခခံေတြကေတာ့ အာဏာသံုးရပ္ကို တင္းျပည့္က်ပ္ျပည့္ ပိုင္ဆိုင္တဲ့ ျပည္သူ႔အစုိးရ (People Government)၊ ထင္သာျမင္သာရွိမႈ (Transparpency)၊ တာဝန္ရွိမႈႏွင့္ တာဝန္ယူမႈ (Responsibility & Accountability)၊ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ (Media Feedom)၊ ထိေရာက္တဲ့ အဂတိလုိက္စားမႈ ဆန္႔က်င္ေရးဥပေဒ (Effective Anit-corrupition Laws)၊ တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈ (Rule of Law) နဲ႔ ျပည္သူ႔ဆႏၵအား (The will of the people) တုိ႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အေျပာင္းအလဲကို အမွန္တကယ္လိုခ်င္ရင္ ႏိုင္ငံသားတိုင္းဟာ မိမိကိုယ္ကို ဦးစြာေျပာင္းလဲၿပီး အေျပာင္းအလဲမွာ လိုက္ပါဖို႔ လိုပါတယ္။ အက်င့္ေဟာင္းေတြ ျပင္ၾကဖို႔၊ တိုင္းျပည္ကို ေျပာင္းလဲဖို႔ အခ်က္ျပေနတဲ့ နတ္သမီး ႀကိမ္ဝင့္သံကေတာ့ ျမန္မာျပည္ ေကာင္းကင္ယံမွာ ပဲ့တင္ပ်ံလို႔ေနခဲ့ပါၿပီ။ နာခံလိုက နာခံ၊ မနာခံလိုက တရားဥပေဒရဲ႕ စီရင္မႈကို ခံၾကရမွာမို႔ အိပ္မက္ေဟာင္းထဲက ႏိုးထလို႔ ဘဝသစ္ စႏိုင္ၾကပါေစ။ မင္းေကာင္းခ်စ္ ဒီဇင္ဘာလ (၃) ရက္ေန႔၂၀၁၆ ခုႏွစ္