အိႏိၵယႏိုင္ငံ၏ ဖက္ဒရယ္စနစ္
DVB
·
November 2, 2016
၁၇၈၇ ခုႏွစ္က အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၏ ဖဲြ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို စတင္အတည္ျပဳ လက္ခံက်င့္သံုးၿပီးကတည္းက ဖက္ဒရယ္စနစ္မွာ ႏိုင္ငံအုပ္ခ်ဳပ္ေရးေလာကတြင္ လူႀကိဳက္မ်ားလာေသာ ပံုစံတခု ျဖစ္လာေလသည္။ မ်က္ေမွာက္ကာလတြင္ ဖက္ဒရယ္စနစ္မွာ ႏိုင္ငံေရးသိပၸံပညာရပ္တခုအျဖစ္ ေလ့လာစရာ ဘာသာရပ္တခု ျဖစ္သလို လက္ေတြ႔ အသံုးခ်မႈတြင္လည္း သိသာထင္ရွားသည့္ ေအာင္ျမင္မႈမ်ား ရိွလာပါသည္။ ထင္ရွားေသာ ဖက္ဒရယ္ပညာရွင္ ဒင္နီယယ္ အီေလဇာ (Daniel Elazar) က “ဖက္ဒရယ္ အေျခခံမူနဲ႔ အစီအစဥ္မ်ားဟာ ေခတ္သစ္ႏိုင္ငံေရးေလထုနဲ႔ ကိုက္ညီမႈရိွတဲ့အျပင္၊ ဖက္ဒရယ္စနစ္ဆိုတာ ကိုယ္ပုိင္အုပ္ခ်ဳပ္ျခင္းနဲ႔ မ်ွေဝအုပ္ခ်ဳပ္ျခင္းကို ေပါင္းစပ္ထားတဲ့ အေျခခံေပၚမွာ အတိုင္းအတာ တစံုတရာအထိ ႏိုင္ငံေရးေပါင္းစည္းမႈ ရရိွဖို႔အတြက္ ပံုစံထုတ္ထားတာျဖစ္လို႔ ပိုမိုၿပီး က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ လက္ခံလာေနပါတယ္” ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ကမာၻေပၚတြင္ ဖက္ဒရယ္စနစ္ က်င့္သံုးသည့္ ႏိုင္ငံေပါင္းမွာ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလအထိ ၂၇ ႏိုင္ငံ ရိွေလၿပီ။
အိႏိၵယ ဖက္ဒရယ္စနစ္ႏွင့္ ပတ္သက္လွ်င္ အဂၤလိပ္ ကိုလိုနီအုပ္ခ်ဳပ္ေရးကာလကို ျပန္လည္ ေျခရာေကာက္ၾကည့္ရေပလိမ့္မည္။ အဂၤလိပ္တို႔၏ တျပည္ေထာင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္က အိႏိၵယတြင္ ေအာင္ျမင္မႈမရခဲ့သည့္အတြက္ သူတုိ႔ အုပ္စိုးခဲ့သည့္ ေနာက္ပိုင္းကာလ ႏွစ္ေပါင္း ၈၀ အတြင္း ဖက္ဒရယ္စနစ္ျဖင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ရန္ စတင္ႀကိဳးစားခဲ့ၾကသည္။ အမွန္တကယ္အားျဖင့္ အိႏိၵယအစိုးရ အက္ဥပေဒ ၁၉၃၅ (Government of India Act, 1935) ကို ျပ႒ာန္းလိုက္ျခင္းသည္ မလဲႊမေရွာင္သာ ဖက္ဒရယ္စနစ္ျဖင့္ အုပ္ခ်ဳပ္မွ ရေတာ့မည္ဆုိသည့္ ယံုၾကည္ခ်က္ကို သက္ေသျပလိုက္ျခင္း ျဖစ္ေလသည္။ ယခင္က အိႏိၵယအစိုးရ အက္ဥပေဒမွန္သမ်ွမွာ တျပည္ေထာင္စနစ္ ျဖစ္ၿပီး ၁၉၃၅ ခုႏွစ္ အက္ဥပေဒတြင္ စီရင္စုမ်ားႏွင့္ အိႏိၵယျပည္နယ္မ်ားကို ယူနစ္မ်ားအျဖစ္ သတ္မွတ္ၿပီး ဖက္ဒရယ္စနစ္ကို ေရးဆဲြ ျပ႒ာန္းခဲ့သည္။ အဆိုပါ ၁၉၃၅ အက္ဥပေဒက အိႏိၵယအစိုးရ၏ ဖက္ဒရယ္ပံုစံ အေျခခံကို ခ်မွတ္ေပးခဲ့သည္။ အက္ဥပေဒက ျပည္ေထာင္စုအစိုးရႏွင့္ စီရင္စုမ်ား (ျပည္နယ္မ်ား)အၾကား ဥပေဒျပဳေရး အာဏာမ်ားကို ခဲြေဝေပးထားသည္။ ဥပေဒျပ႒ာန္းခ်က္မ်ားတြင္ ျပည္နယ္မ်ားအၾကား လိုက္ေလ်ာညီေထြ ျဖစ္္ေစေရးႏွင့္ မတူ ကဲြျပားမႈမ်ားကို ေျဖရွင္းေပးထားသည္။ အက္ဥပေဒက ျပည္နယ္မ်ားအၾကား ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေသာ ဆက္ဆံေရး တည္ေဆာက္ရန္အတြက္ပါ ရည္ရြယ္ထားသည္။ သို႔ျဖစ္၍ ျပည္နယ္မ်ားအခ်င္းခ်င္း ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေသာ ဆက္ဆံေရး တည္ေဆာက္ရန္ လိုအပ္သည္ ဆိုေသာအျမင္မွာ အိႏိၵယ လြတ္လပ္ေရးမရမီကပင္ တည္ရိွခဲ့သည္ဟု ဆိုရေပမည္။ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးေနာက္ အိႏိၵယအေျခခံဥပေဒမွာ အမွန္တကယ္အားျဖင့္ ၁၉၃၅ ခုႏွစ္ အက္ဥပေဒျပ႒ာန္းခ်က္ပါ အေျခခံမူမ်ားကို အေသးစိတ္က်ေသာပံုစံျဖင့္ ေပါင္းစပ္ေရးဆဲြထားျခင္း ျဖစ္ေပသည္။
လက္ရိွအိႏိၵယႏိုင္ငံ၏ အေျခခံဥပေဒမွာ ၿဗိတိသ်ွတို႔ထံမွ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးေနာက္ ေရးဆဲြခဲ့ျခင္းျဖစ္ၿပီး ၁၉၅၀ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီ လ ၂၆ ရက္ေန႔တြင္ အိႏိၵယအစိုးရအက္ဥပေဒ ၁၉၃၅ ခုႏွစ္ကို အစားထုိးျခင္းျဖင့္ စတင္အသက္ဝင္သည္။ ၁၉၅၀ ခုႏွစ္ အိႏိၵယ အေျခခံဥပေဒမွာ ကမာၻေပၚတြင္ အရွည္ဆံုးေသာ အေျခခံဥပေဒဟု ဆုိေလ့ရိွသည္။ လက္ရိွအေျခခံဥပေဒတြင္ နိဒါန္းႏွင့္ အခန္း ၂၅ ခန္း၊ ပုဒ္မေပါင္း ၄၄၈ ခု၊ ဇယား ၁၂ ခု၊ ရည္ညႊန္းခ်က္ ၅ ခု၊ ျပင္ဆင္ခ်က္ေပါင္း ၁၀၀ ပါရိွသည္။ အေျခခံဥပေဒ၏ ေနာက္ဆံုး ျပင္ဆင္ခ်က္မွာ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ ၁ ရက္ေန႔က အာဏာသက္ဝင္သည္။ (ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ၂၀၀၈ ဖဲြ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒမွာ အခန္း ၁၅ ခန္း၊ ပုဒ္မေပါင္း ၄၅၇ ခု၊ ဇယား ၅ ခု ပါဝင္သျဖင့္ ပါဝင္သည့္ ပုဒ္မအေရအတြက္အရဆိုလ်ွင္ အိႏိၵယအေျခခံဥပေဒထက္ ပိုမိုရွည္လ်ားသည္ဟု ဆိုရေပမည္။)
အေျခခံဥပေဒအရ အိႏိၵယႏိုင္ငံတြင္ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရႏွင့္ ျပည္နယ္အစိုးရမ်ား ဟူ၍ အစုိးရႏွစ္ရပ္ တည္ရိွသည္။ အစိုးရ ႏွစ္ရပ္သည္ တခုကို တခု လႊမ္းမိုးျခင္းမရိွဘဲ လြတ္လပ္စြာျဖင့္ မတူကဲြျပားေသာ တာဝန္မ်ားကို ထမ္းေဆာင္ရင္း အတူပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္သည္။ အေျခခံဥပေဒ၏ ဇယား ၇ တြင္ ဥပေဒျပဳစာရင္း ၃ ခု ပါဝင္သည္။ ျပည္ေထာင္စု ဥပေဒျပဳ စာရင္း၊ ျပည္နယ္ဥပေဒျပဳစာရင္းႏွင့္ အၿပိဳင္ဥပေဒျပဳစာရင္း (Concurrent list) တုိ႔ ျဖစ္ၾကသည္။ အစိုးရမ်ားသည္ ပိုင္းျခားထားေသာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အာဏာမ်ားႏွင့္ တာဝန္မ်ား ရိွၾကသည္။
လႊတ္ေတာ္ႏွစ္ရပ္စနစ္ ျဖစ္ၿပိီး ျပည္နယ္မ်ားကို ကိုယ္စားျပဳေသာ အထက္လႊတ္ေတာ္ (Rajya sabha) ႏွင့္ ျပည္သူ႔ကိုယ္စားလွယ္မ်ားျဖင့္ ကိုယ္စားျပဳေသာ ေအာက္လြႊတ္ေတာ္ (Lok sabha ) တို႔ ျဖစ္ၾကသည္။
ျပည္ေထာင္စုအစိုးရသည္ ျပည္နယ္အစုိးရထက္ ပိုမိုေသာ လုပ္ပိုင္ခြင့္အာဏာမ်ား ယူထားၿပီး ပိုမိုအားေကာင္းသည္။ ျပည္ေထာင္စုဥပေဒျပဳစာရင္းသည္ ျပည္နယ္ဥပေဒျပဳ စာရင္းထက္ ပိုမိုမ်ားျပားၿပီး ႂကြင္းက်န္ဥပေဒျပဳအာဏာ (Residual Powers) ကိုလည္း ျပည္ေထာင္စုက ရယူထားသည္။
အိႏိၵယအေျခခံဥပေဒကို အိႏိၵယပါလီမန္က လြယ္ကူစြာပင္ ျပင္ဆင္ႏိုင္သည္။ က႑အေတာ္မ်ားမ်ား ျပင္ဆင္ေရးတြင္ ပါလီမန္သည္ ျပည္နယ္မ်ား၏ အတည္ျပဳခ်က္ရယူရန္ မလိုေပ။ ျပည္နယ္မ်ားတြင္လည္း ဂ်မူးႏွင့္ ကက္ရွမီးယားမွလဲြ၍ သီးျခားအေျခခံဥပေဒ မရိွေပ။ ျပည္နယ္မ်ားသည္ ျပည္ေထာင္စုက ျပ႒ာန္းထားသည့္ ဥပေဒကို ေလးစားလိုက္နာရမည္ျဖစ္ၿပီး က႑တခုခုႏွင့္ ပတ္သက္၍ ျပည္ေထာင္စုက ဥပေဒတရပ္ ျပ႒ာန္းထားရိွၿပီးျဖစ္လ်ွင္ ျပည္နယ္က ဥပေဒသစ္ျပ႒ာန္း၍ မရေပ။ ျပည္နယ္မ်ားကို ကိုယ္စားျပဳေသာ အထက္လႊတ္ေတာ္ (Rajya sabha) တြင္ ျပည္နယ္တိုင္းက ညီမ်ွေသာကိုယ္စားျပဳမႈ မရဘဲ၊ လူဦးေရပိုမ်ားေသာ ျပည္နယ္ (ဥတာပရာဒက္ရွ္) က လူဦးေရ ပိုနည္းေသာ ျပည္နယ္ (ဆစ္ကင္း)ထက္ ကိုယ္စားျပဳမႈ ပိုမိုရရိွသည္။
ျပည္နယ္မ်ား၏ နယ္နိမိတ္သည္ အေျပာင္းအလဲရိွႏိုင္သည္။ ဘ႑ာေရးဆိုင္ရာ ကိစၥမ်ားတြင္ ဗဟုိအစိုးရသည္ ျပည္နယ္အစိုးရမ်ားထက္ လုပ္ပိုင္ခြင့္အာဏာ ပိုမ်ားသည္။ ျပည္နယ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႈး (Governor) မ်ားသည္ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရ၏ ကိုယ္စားလွယ္ ျဖစ္သည္။
ျပည္ေထာင္စု ဥပေဒျပဳစာရင္း
ျပည္ေထာင္စု ဥပေဒျပဳစာရင္း ဆိုသည္မွာ ျပည္ေထာင္စုလြႊတ္ေတာ္ကသာ ဥပေဒျပဳခြင့္ ရွိသည့္က႑မ်ား ျဖစ္ၿပီး ျပည္ေထာင္စုအစုိးရက လုပ္ပိုင္ခြင့္အာဏာ သက္ေရာက္သည့္ အဝန္းအဝုိင္းမ်ား ျဖစ္သည္။ ျပည္ေထာင္စုဥပေဒျပဳစာရင္းတြင္ အမိ်ဳးအစားေပါင္း ၁၀၀ (ယခင္က ၉၇ မိ်ဳး ) ပါဝင္သည္။ ၎တို႔မွာ ကာကြယ္ေရး၊ လက္နက္ႏွင့္ ခဲယမ္းမိီးေက်ာက္မ်ား၊ အဏုျမဴစြမ္းအင္၊ ႏို္င္ငံျခားေရး၊ စစ္ပဲြႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ ႏိုင္ငံသားျဖစ္မႈ၊ ျပစ္မႈ က်ဴးလြန္သူမ်ား လဲႊေျပာင္းျခင္း၊ မီးရထား၊ သေဘၤာႏွင့္ ေရေၾကာင္း၊ ေလေၾကာင္း၊ စာတုိက္ႏွင့္ ေၾကးနန္း၊ တယ္လိီဖုန္း ဆက္သြယ္ေရး၊ ႀကိဳးမဲ့ေၾကးနန္းႏွင့္ အသံလႊင့္လုပ္ငန္း၊ ေငြေၾကးလည္ပတ္မႈ၊ ႏိုင္ငံျခားကုန္သြယ္ေရး၊ ျပည္နယ္အခ်င္းခ်င္းၾကား ကုန္သြယ္ေရးႏွင့္ စီးပြားေရး၊ ဘဏ္လုပ္ငန္း၊ အာမခံလုပ္ငန္း၊ စက္မႈလုပ္ငန္းမ်ား၊ ဓာတ္သတၱဳတူးေဖာ္ေရး၊ သဘာဝသယံဇာတႏွင့္ ေရနံ၊ ေရြးေကာက္ပဲြ၊ အစိုးရ ေငြစာရင္းစစ္ေဆးေရး၊ ဖဲြ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒႏွင့္ ျပည္ေထာင္စု တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္ဆိုင္ရာ အဖဲြ႔အစည္းမ်ား၊ ဗဟုိတရား႐ံုးမ်ားႏွင့္ ျပည္သူ႔ဝန္ေဆာင္မႈဆိုင္ရာ ေကာ္မရွင္၊ ဝင္ေငြခြန္၊ သြင္းကုန္ ပို႔ကုန္ အခြန္ေငြ၊ ျပည္တြင္းခြန္၊ ေကာ္ပိုေရးရွင္းအခြန္၊ ေငြလံုးေငြရင္း ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံခြန္၊ ပိုင္ဆုိင္မႈအခြန္ စသည္တုိ႔ ပါဝင္သည္။
ျပည္နယ္ ဥပေဒျပဳစာရင္း
ျပည္နယ္ ဥပေဒျပဳစာရင္း ဆိုသည္မွာ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္မ်ားက ဥပေဒျပဳႏိုင္ေသာ က႑မ်ား ျဖစ္သည္။ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္မ်ားက ဥပေဒျပဳခြင့္ ရွိသျဖင့္ ျပည္နယ္အစိုးရ၏ လုပ္ပိုင္ခြင့္အာဏာ အဝန္းအဝိုင္းအတြင္း တည္ရိွသည္။ ၎တို႔မွာ ယခင္က ၆၆ မိိ်ဳး ရိွခဲ့ေသာ္လည္း ယခုအခါ ၆၁ မိ်ဳးသာ ရိွေတာ့သည္။ ၎တိို႔မွာ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး၊ ရဲတပ္ဖဲြ႔၊ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈ၊ ပို႔ေဆာင္ဆက္သြယ္ေရး၊ ေျမယာေပၚလစီ၊ ျပည္နယ္မ်ားအတြင္း လ်ွပ္စစ္ဓာတ္အား၊ ေက်းလက္ေဒသ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး စသည္တို႔ ျဖစ္သည္။ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္မ်ားက အထက္ေဖာ္ျပပါက႑မ်ားတြင္ ဥပေဒျပဳရန္ အထူးအာဏာ ရိွသည္။ သို႔ေသာ္ တခိ်ဳ႕ေသာ အေျခအေနမ်ားေအာက္တြင္ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ကလည္း အထက္တြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္ ျပည္နယ္စာရင္းပါ က႑မ်ားတြင္ ဥပေဒျပဳႏိုင္သည္။ သုိ႔ေသာ္ ထိုသို႔ေသာ ျဖစ္ရပ္တြင္ ပါလီမန္က ေထာက္ခံမဲ ၃ ပံု ၂ ပံု ရရိွရန္ လိုအပ္သည္။ ထို႔ျပင္ အေျခခံဥပေဒ ပုဒ္မ ၂၄၉၊ ၂၅၀၊ ၂၅၂ ႏွင့္ ၂၅၃ တို႔ပါ ျပည္နယ္မ်ားႏွင့္ သက္ဆုိင္ေသာ ကိစၥမ်ားကို ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုအစိုးရက ဥပေဒျပဳ ခြင့္ရိွသည္။
အၿပိဳင္ ဥပေဒျပဳစာရင္း (concurrent list)
အၿပိဳင္ ဥပေဒျပဳစာရင္း ဆုိသည္မွာ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ကေရာ၊ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္ ကပါ ဥပေဒျပဳႏိုင္သည့္ က႑မ်ား ျဖစ္သည္။ ၎စာရင္းတြင္ ယခင္က ၄၇ မိ်ဳးသာ ရိွေသာ္လည္း ယခုအခါ ၅၂ မိ်ဳး ရိွသည္။ ၎တို႔မွာ လက္ထပ္ျခင္းႏွင့္ ကြာရွင္းျခင္း၊ စိုက္ပ်ိဳးေျမမွအပ ျဖစ္ေသာ ပိုင္ဆိုင္မႈ လဲႊေျပာင္းျခင္း၊ ပညာေရး၊ ကန္ထ႐ိုက္စာခ်ဳပ္စာတမ္း၊ အေႂကြးမဆပ္ႏိုင္ျခင္းႏွင့္ ေဒဝါလီ ခံျခင္း၊ ယံုၾကည္လဲႊအပ္ျခင္းဆိုင္ရာ ကိစၥ၊ ၿမိဳ႕ျပဆိုင္ရာ လုပ္ငန္းမ်ား၊ တရား႐ံုး မထီမဲ့ျမင္ျပဳမႈ၊ စားေသာက္ကုန္ပစၥည္း တုပျခင္း၊ မူးယစ္ေဆးဝါးႏွင့္ အဆိပ္၊ စီးပြားေရးႏွင့္ လူမႈေရးဆိုင္ရာ စိီမံကိန္း၊ အလုပ္သမားသမဂၢ၊ အလုပ္သမား သက္သာေခ်ာင္ခ်ိေရး၊ လ်ွပ္စစ္၊ သတင္းစာ၊ စာအုပ္ႏွင့္ ပံုႏွိပ္ထုတ္ေဝျခင္း၊ တံဆိပ္ေခါင္းခြန္ စသည္တို႔ ပါဝင္သည္။
ႂကြင္းက်န္ေသာ က႑ (Residual subjects)
အထက္ပါ ဥပေဒျပဳစာရင္း ၃ ခုတြင္ ေဖာ္ျပမထားေသာ က႑မ်ားကို ႂကြင္းက်န္က႑ (Residual subjects) ဟု ေခၚသည္။ အေျခခံဥပေဒတြင္ ျပ႒ာန္းထားခ်က္အရဆုိလ်ွင္ အဆိုပါ ႂကြင္းက်န္က႑မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ေသာကိစၥမ်ားကို ဥပေဒျပဳေရးမွာ ပါလီမန္၏ လုပ္ပိုင္ခြင့္အာဏာ ျဖစ္ႏုိင္သလို ျပည္နယ္ဥပေဒျပဳလႊတ္ေတာ္၏ လုပ္ပိုင္ခြင့္အာဏာလည္း ျဖစ္ႏို္င္ၿပီး ျပႆနာအလိုက္ မည္သို႔ ခဲြျခားရမည္ ဆိုသည္ကို ပုဒ္မ ၂၄၅ တြင္ ျပ႒ာန္းထားသည္။ ဥပေဒျပဳစာရင္း ၃ ခုတြင္ ပါရိွေသာ က႑မ်ား ခ်ဲ႕ထြင္တိုးျဖည့္ျခင္း၊ ျပင္ဆင္ျခင္းမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ပုဒ္မ ၃၆၈ တြင္ ေပးထားသည့္ အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ႏိုင္ခြင့္အာဏာ (Constituent power) ရိွေသာ ပါလိီမန္က ျပည္နယ္အမ်ားစု၏ အတည္ျပဳခ်က္ျဖင့္ လုပ္ပိုင္ခြင့္ ရွိသည္။ ဖက္ဒရယ္စနစ္မွာ အိႏိၵယႏိုင္ငံ ဖဲြ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ၏ အေျခခံပံုသဏၭာန္ျဖစ္သျဖင့္ ပါလီမန္၏ ဖဲြ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ႏိုင္ခြင့္အာဏာ (Constituent power) ျဖင့္ အေျခခံဥပေဒကို ေျပာင္းျပန္လွန္ပစ္ရန္ သုိ႔မဟုတ္ ဖ်က္ဆီးပစ္ရန္မွာ ျပည္ေထာင္စုတရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္၏ တရားေရးဆိုင္ရာ စီရင္သံုးသပ္မႈ (Judicial review ) မပါဘဲ မျဖစ္ႏိုင္ေပ။
အုပ္ခ်ဳပ္မႈေရး အာဏာ
ျပည္ေထာင္စုႏွင့္ ျပည္နယ္မ်ားသည္ သီးျခားလြတ္လပ္ေသာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၲရားမ်ား ရိွၾကသည္။ ဥပေဒျပဳကိစၥမ်ားတြင္ကဲ့သို႔ပင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကိစၥမ်ားတြင္လည္း ဗဟုိအစုိးရသည္ ျပည္နယ္အစုိးရ၏ အေျခခံဥပေဒဆိုင္ရာအခြင့္အေရး၊ လုပ္ပိုင္ခြင့္အာဏာမ်ားကို (ျပည္နယ္တခု အတြင္း ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတ၏ ဥပေဒကဲ့သို႔ အာဏာတည္သည့္ အမိန္႔ထုတ္ျပန္ျခင္းမွလဲြ၍) ေခ်ဖ်က္ခြင့္ မရိွေခ်။ အေျခခံဥပေဒပုဒ္မ ၃၅၅ တြင္ ျပ႒ာန္းထားခ်က္မ်ားအတိုင္း ျပည္နယ္ အစိုးရတုိင္းက လိုက္နာေဆာင္ရြက္ရန္ ျပည္ေထာင္စုတြင္ တာဝန္ရိွသည္။ အေျခခံဥပေဒပုဒ္မ ၂၅၆ က ျပည္နယ္အစိုးရမ်ားသည္ ဗဟိုကခ်မွတ္ထားသည့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဆိုင္ရာ ဥပေဒမ်ားကို ဆန္႔က်င္ေဆာင္ရြက္ျခင္း မျပဳရဟု တားျမစ္ထားသည္။ အကယ္၍ ျပည္နယ္တခုသည္ အေျခခံ ဥပေဒအတိုင္း လိုက္နာေဆာင္ရြက္ျခင္း မရိွပါက ပုဒ္မ ၃၅၆ အရ သမၼတသည္ ဥပေဒကဲ့သုိ႔ အာဏာတည္ေသာ အမိန္႔ထုတ္ျပန္ၿပီး အဆိုပါျပည္နယ္၏ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာအရပ္ရပ္ကို ပါလီမန္၏ သေဘာတူခ်က္ျဖင့္ အုပ္ခ်ဳပ္သြားရမည္ဟု ပုဒ္မ ၃၅၇ က ဆိုေလသည္။
ဘ႑ာေရးဆိုင္ရာ လုပ္ပိုင္ခြင့္အာဏာမ်ား
အေျခခံဥပေဒပုဒ္မ ၂၈၂ အရ ျပည္နယ္လူထုအတြက္ ျပည္နယ္တြင္း ရရိွႏိုင္သည့္ ဘ႑ာေရးအရင္းအျမစ္မ်ားႏွင့္ သံုးစဲြမႈတို႔ကုိ ကိုယ္ပိုင္ဆံုးျဖတ္ပိုင္ခြင့္ ရွိသည္။ ပုဒ္မ ၂၉၃ အရ ျပည္နယ္မ်ားသည္ အိႏိၵယႏိုင္ငံ၏ နယ္နိမိတ္အတြင္း ကန္႔သတ္ခ်က္မရိွ လြတ္လပ္စြာ ေခ်းယူခြင့္ ရွိသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ျပည္နယ္တခုသည္ အိႏိၵယဗဟိုအစုိးရရန္ပံုေငြမွ ျဖစ္ေစ၊ ဗဟိုအစိုးရ အာမခံခ်က္ျဖင့္ ျဖစ္ေစ ထူးျခားေသာ ေခ်းေငြမ်ား ေခ်းယူခဲ့လွ်င္ ဗဟိုအစိုးရသည္ သူ၏ ေခ်းေငြကာလကို ေလွ်ာ့ေပ့ါလိုက္နာရန္ တိုက္တြန္းႏိုင္သည္။ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတအေနျဖင့္ ငါးႏွစ္လ်ွင္ တႀကိမ္ ဘ႑ာေရးေကာ္မရွင္တရပ္ ဖဲြ႔စည္းၿပီး အေျခခံဥပေဒပုဒ္မ ၃၆၀ အရ၊ ႏုိင္ငံေတာ္သမၼတသည္ ႏိုင္ငံေတာ္ သို႔မဟုတ္ ႏိုင္ငံေတာ္၏ အစိတ္အပိုင္း တရပ္ရပ္တြင္ ဘ႑ာေရးအေျခအေန တည္ၿငိမ္မႈကို ၿခိမ္းေျခာက္ခံလာရပါက ဘ႑ာေရး အေရးေပၚအေျခအေန (Financial emergency) ေၾကညာႏိုင္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ယေန႔ထက္တိုင္ ဘ႑ာေရး အေရးေပၚအေျခအေန ဆိုသည္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ဘ႑ာေရးေကာ္မရွင္ကေသာ္ လည္းေကာင္း၊ ဗဟိုအစိုးရကေသာ္ လည္းေကာင္း ရွင္းလင္းစြာ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုထားသည့္ လမ္းညႊန္ခ်က္ မရိွေသးေခ်။ ထုိသု႔ိေသာ အေရးေပၚအေျခအေနကုိ ပါလီမန္က သာမန္အမ်ားစုမဲဆႏၵျဖင့္ ႏွစ္လအတြင္း အတည္ျပဳရမည္ျဖစ္ၿပီး ဘ႑ာေရး အေရးေပၚ အေျခအေန ၿပီးဆံုးေၾကာင္း သမၼတက မေၾကညာသ၍ သက္ေရာက္ေနမည္ ျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတသည္ ဘ႑ာေရး အေရးေပၚအေျခအေနတြင္ ျပည္ေထာင္စု တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္ႏွင့္ ဗဟိုတရား႐ံုးမ်ား၏ တရားသူႀကီးမ်ား အပါအဝင္ အစိုးရဝန္ထမ္း အားလံုး၏ လစာမ်ားကို ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ခြင့္ရိွသည္။ ျပည္နယ္ ဥပေဒျပဳလႊတ္ေတာ္သို႔ တင္သြင္းမည့္ ေငြေၾကးဆိုင္ရာ ဥပေဒၾကမ္းမွန္သမ်ွ သမၼတ၏ အတည္ျပဳခ်က္ရယူရန္ လိုအပ္သည္။ ဘ႑ာေရးဆုိင္ရာ ကိစၥရပ္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ အေျခခံစည္းမ်ဥ္းမ်ားကို လိုက္နာရန္လည္း သမၼတက ျပည္နယ္သို႔ ညႊန္ၾကားႏိုင္သည္။
အျငင္းပြားမႈမ်ားကို ေျဖရွင္းျခင္း
ျပည္နယ္မ်ားသည္ သက္ဆိုင္ရာျပည္နယ္မ်ား၏ ဥပေဒမ်ားကို ခ်ိဳးေဖာက္မႈမျဖစ္ေစဘဲ အခ်င္းခ်င္းအၾကား သေဘာတူညီခ်က္မ်ား ျပဳလုပ္ႏိုင္သည္။ ျပည္နယ္တခုသည္ အျခား ျပည္နယ္တခုႏွင့္ ျဖစ္ေစ၊ အျခားျပည္နယ္မ်ားႏွင့္ ျဖစ္ေစ၊ အျခားျပည္ေထာင္စု နယ္ေျမတခုႏွင့္ ျဖစ္ေစ၊ ဗဟိုအစုိးရႏွင့္ျဖစ္ေစ အျငင္းပြားမႈ ျဖစ္ပြါးပါက အေျခခံဥပေဒပုဒ္မ ၁၄၁ အရ ျပည္ေထာင္စု တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္၏ အဆံုးအျဖတ္ကို ခံယူရမည္။ သို႔ေသာ္လည္း ျပည္ေထာင္စု တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္၏ ဆံုးျဖတ္ပိုင္ခြင့္တြင္ ျပည္နယ္မ်ားအၾကား ျမစ္ေရကို ထိန္းခ်ဳပ္ ခဲြေဝသံုးစဲြျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ အျငင္းပြားမႈကို ပုဒ္မ ၂၆၂ အရ ဖယ္ထုတ္ထားသည္။ အေၾကာင္းမွာ အဆိုပါ အျငင္းပြားမႈမ်ိဳးႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေျဖရွင္းရန္ ျပ႒ာန္းထားေသာ Interstate River Water Disputes Act, 1956 ဥပေဒ ရိွၿပီးျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။
အေျခခံဥပေဒပုဒ္မ ၂၆၃ အရ သမၼတသည္ ျပည္နယ္အခ်င္းခ်င္းအၾကား ျဖစ္ေစ၊ ျပည္ေထာင္စုႏွင့္ ျဖစ္ေစ ျဖစ္ပြားသည့္ အျငင္းပြားမႈမ်ားကို ေျဖရွင္းရန္ႏွင့္ ေပၚလစီမူဝါဒမ်ားကို ပိုမိုေကာင္းမြန္စြာ က်င့္သံုးႏိုင္ေစရန္ ျပည္နယ္မ်ား ညိႇႏိႈင္းေရးေကာင္စီကို ဖဲြ႔စည္းႏိုင္သည္။
အေမရိကန္ ဖက္ဒရယ္စနစ္ႏွင့္ အိႏိၵယ ဖက္ဒရယ္စနစ္တို႔ ႏိႈင္းယွဥ္ခ်က္
နိဂံုးခ်ဳပ္အားျဖင့္ ေျပာရလ်ွင္ အိႏိၵယအေျခခံဥပေဒသည္ အားေကာင္းေသာ ဗဟိုအစိုးရ ရိွသည့္ ဖက္ဒရယ္စနစ္တခု ျဖစ္ပါသည္။ မတူ ကဲြျပားျခားနားေသာ တိုင္းရင္းသားလူမိ်ဳး အမ်ားအျပားအၾကားတြင္ စည္းလံုးညီညြတ္မႈႏွင့္ တည္တ့့ံခိုင္ၿမဲေရးတို႔ကို ထိန္းသိမ္းထားႏိုင္ရန္မွာ အင္အားေကာင္းေသာ ဗဟုိတရပ္ရိွဖို႔လိုအပ္သည္ဟု ယူဆေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ေပသည္။ ဧရာမလူဦးေရရိွသည့္ ႏို္င္ငံတခု၏ လူမႈစီးပြား ဖံြ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးတြင္ အင္အားေကာင္းေသာ ဗဟိုတရပ္ရိွဖို႔ လိုပါသည္။ အေျခခံဥပေဒကို စတင္ေရးဆဲြခဲ့သူမ်ားက ျပည္နယ္မ်ားအေနျဖင့္လည္း ခဲြေဝေပးအပ္ထားသည့္ က႑မ်ားတြင္ လြတ္လပ္စြာျဖင့္ ၎တို႔၏ တာဝန္မ်ားကို ထမ္းေဆာင္ရင္း အစုိးရမ်ား အခ်င္းခ်င္း အတိုက္အခံျဖစ္သည္ထက္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္သြားႏိုင္ရန္ ဆႏၵရိွခဲ့ၾကပါသည္။
လက္ရိွအိႏိၵယဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ မိုဒီက “States are King” ျပည္နယ္ေတြက ဘုရင္ပါပဲ။ ဒါက သိပ္ကိုအေရးႀကီးပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ အိႏိၵယရဲ႕ ဖံြ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးဟာ ျပည္နယ္ေတြရဲ႕ ဖံြ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးအေပၚ တည္မီွေနၿပီး ဒါက က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံရဲ႕ ဖက္ဒရယ္တည္ေဆာက္ပံုကို ပိုမိုအားေကာင္းေစပါလိမ့္မယ္” ဟု ေျပာလိုက္ျခင္းျဖင့္ ျပည္နယ္မ်ားတြင္ လုပ္ပိုင္ခြင့္အာဏာမ်ား ပိုမိုရရိွလာလိမ့္မည္ဟု ေမ်ွာ္လင့္ရေပသည္။
ရဲထြန္း (သိီေပါ)
စာကိုး : Wikipedia မွ Federalism in India ကို အဓိက မီီွျငမ္းကိုးကားသည္။
| အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု | အိႏိၵယႏိုင္ငံ |
| ျပည္နယ္တခုသည္ ျပည္ေထာင္စုမွ ခဲြထြက္ခြင့္မရိွ | ျပည္နယ္ သို႔မဟုတ္ ျပည္နယ္မ်ားသည္ ပုဒ္မ ၃၅၆ အရ ပါလီမန္၏ အတည္ျပဳခ်က္ျဖင့္ ျပည္ေထာင္စုမွ ခဲြထြက္ႏိုင္သည္။ နယ္ေျမေဒသ တည္တ့့ံခိုင္ၿမဲေရးသည္ ဖဲြ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ အေျခခံမူမ်ား၏ အစိတ္အပိုင္း မဟုတ္ေခ်။ ၉ ႀကိမ္ႏွင့္ ၁၀၀ ႀကိမ္ေျမာက္ အေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ခ်က္အရ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္သို႔ နယ္ေျမခဲြေပးခဲ့ရသည္။ |
| ကြန္ဂရက္ႏွင့္သက္ဆုိင္ရ ျပည္နယ္၏ သေဘာတူညီ ခ်က္ မပါဘဲ ျပည္နယ္ခ်င္း ပူးေပါင္းျခင္းႏွင့္ ခဲြစိတ္ျခင္းကို ခြင့္မျပဳ။ | အေျခခံဥပေဒက ျပည္နယ္အခ်င္းခ်င္း ပူးေပါင္းျခင္းကိုေသာ္ လည္းေကာင္း၊ ျပည္နယ္တခုမွ ျပည္နယ္အမ်ား ခဲြစိတ္ျခင္းကို ေသာ္ လည္းေကာင္း ခြင့္ျပဳသည္။ |
| ျပည္ေထာင္စု၏ဦးသ်ွာင္ (သမၼတ)ကို ႏိုင္ငံသားမ်ား က သြယ္ဝိုက္ေသာနည္းျဖင့္ (ေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္ေရး အဖဲြ႔မွတဆင့္) ေရြးေကာက္ တင္ေျမႇာက္သည္။ ဤသည္မွာ သမၼတ ေရြးခ်ယ္ေရးဆုိင္ရာ ဒီမိုကေရစီ ျဖစ္သည္။ | ျပည္ေထာင္စုအစိုးရအဖဲြ႔၏ ဦးေသ်ွာင္(ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္)သည္ ေအာက္ လႊတ္ေတာ္တြင္ အမတ္အေရအတြက္ အမ်ားစုျဖင့္ အႏိုင္ရေသာ ပါတီ၏ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္ၿပီး ျပည္သူလူထုက တျပည္လံုး အတိုင္းအတာျဖင့္ ေရြးေကာက္ တင္ေျမႇာက္ထားသူ မဟုတ္ဘဲ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ မဲဆႏၵနယ္တခုခုမွ ေရြးေကာက္ တင္ေျမႇာက္ခံရသူ ျဖစ္ႏိုင္သလို ျပည္နယ္မ်ားေကာင္စီ အဖဲြ႔ဝင္ အျဖစ္ သြယ္ဝိုက္ေသာနည္းအားျဖင့္ ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ခံရ သူလည္း ျဖစ္ႏိုင္သည္။ |
| ျပည္နယ္မ်ားအတြင္း အလုပ္သမားႏွင့္ ကုန္စည္မ်ား လြတ္လပ္စြာ လႈပ္ရွားသြားလာခြင့္ ရွိသည္။ | ပုဒ္မ ၃၀၁ ႏွင့္ ၃၀၃ အရ ျပည္နယ္မ်ားအတြင္း အလုပ္သမားႏွင့္ ကုန္စည္မ်ား လြတ္လပ္စြာ လႈပ္ရွားသြားလာခြင့္ရိွသည္။ ျပည္နယ္မ်ားအၾကား ေရႊ႕ေျပာင္းအလုပ္သမားမ်ား အက္ဥပေဒ ၁၉၇၉ အရ ေရႊ႕ေျပာင္းအလုပ္သမားမ်ား၏ အက်ိဳးစီးပြားကို ကာကြယ္ေပးထားသည္။ |
| တခုတည္းေသာ ေငြေၾကးစနစ္၊ တခုတည္းေသာ ႏိုင္ငံျခား ေရးမူဝါဒႏွင့္ ဖက္ဒရယ္ အစိုးရ ထိန္းခ်ဳပ္မႈေအာက္ရိွ ဘံုလက္နက္ကိုင္တပ္ဖဲြ႔မ်ားရိွသည္။ | တခုတည္းေသာ ေငြေၾကးစနစ္၊ တခုတည္းေသာ ႏိုင္ငံျခားေရး မူဝါဒႏွင့္ ဖက္ဒရယ္အစိုးရ ထိန္းခ်ဳပ္မႈေအာက္ရိွ ဘံုလက္နက္ကိုင္ တပ္ဖဲြ႔ မ်ား ရိွသည္။ |
| ျပည္နယ္တိုင္းသည္ အေျခခံဥပေဒအရ သတ္မွတ္အခြန္ စည္းၾကပ္ေကာက္ခံခြင့္၊ ေခ်းငွားခြင့္ ရိွသည္။ | ျပည္နယ္တိုင္းသည္ အေျခခံဥပေဒအရ သတ္မွတ္အခြန္ စည္းၾကပ္ ေကာက္ခံခြင့္၊ ေခ်းငွားခြင့္ ရိွသည္။ ျပည္ေထာင္စု အစိုးရ၏ အခြန္ တစိတ္တပိုင္းကို ျပည္နယ္လူထုအက်ိဳးအတြက္ ခဲြေဝေပးသည္။ |
| အမ်ားအားျဖင့္ ျပည္သူလူထုသည္ ဘာသာစကားတမိ်ဳး ထည္းကိုသာ ေျပာၿပီး ဘာသာေရးမဖက္ေသာအေျခခံဥပေဒေအာက္တြင္ ဘာသာတမိ်ဳးတည္းသာ ကိုးကြယ္ၾကသည္။ | ဘာသာေရးမဖက္ေသာ အေျခခံဥပေဒေအာက္တြင္ ဘာသာစကားမိ်ဳးစံု ေျပာေသာ လူမ်ိဳးေပါင္းစံုက ဘာသာမိ်ဳးစံု ကိုးကြယ္ၾကသည္။ |
| အလြန္ဖံြ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေသာ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံ ျဖစ္သည္။ | ကမာၻ႔အႀကီးဆံုး ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံႀကီး ျဖစ္ၿပီး ကမာၻ႔လူဦးေရ၏ ေျခာက္ပံုတပံု ရိွသည္။ အလြန္ရွည္ၾကာသည့္ သက္တမ္းရိွေသာ ဓေလ့ထံုးစံ က်င့္ဝတ္ႏွင့္ စာနာ႐ိုင္းပင္းမႈတို႔ေအာက္တြင္ ဒီမိုကေရစီစနစ္သည္ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ရွင္သန္သည္။ |
| အလြန္ကြ်မ္းက်င္ေသာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးသမားမ်ားႏွင့္ ႏွစ္ျမႇဳပ္ လုပ္ကိုင္ေသာ ဥပေဒျပဳသူမ်ား ရိွသည္။ | အရည္အခ်င္း နိမ့္က်ၿပီး အက်င့္ပ်က္ေသာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးသမားႏွင့္ ဥပေဒျပဳသူမ်ားက တရားစီရင္ေရးကို ၎တို႔၏ ထိန္းခ်ဳပ္မႈေအာက္ ဆဲြသြင္းကာ သို႔မဟုတ္ အတုိက္အခံတုိ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ေသာျပည္နယ္ အစိုးရမ်ားကို အေျခခံဥပေဒႏွင့္ မညီေသာနည္းလမ္းမ်ားျဖင့္ ျဖဳတ္ခ်ရန္ အားထုတ္ေလ့ရိွသည္။ |
| အဆင့္အတန္းျမင့္၍ လ်င္ျမန္သြက္လက္ေသာ တရားစီရင္ေရးစနစ္ ရွိသည္။ | အဆင့္အတန္းမျပည့္မီ၊ ေႏွးေကြးေသာ တရားစီရင္ေရးစနစ္ ရွိသည္။ |
