အစိုးရ ၊ တိုင္းရင္းသားလက္ကိုင္ေတြနဲ႔ ႏုိင္ငံေရးပါတီ အစုအဖြဲဲ႔က ပုဂၢဳိလ္ေတြ ပါ၀င္ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးမႈဆိုင္ရာ မူေဘာင္ျပန္လည္သံုးသပ္ျခင္း အစည္းအေဝးကို  ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ အမ်ဳိးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးနဲ႔ၿငိမ္းခ်မ္းေရးစင္တာမွာ က်င္းပေနပါတယ္။ ဒီေဆြးေႏြးပြဲမွာ ေဆြးေႏြးေနတဲ့  အေၾကာင္းအရာေတြ၊ တႏိုင္ငံလံုးအပစ္ရပ္ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ရဖို႔ အလားအလာနဲ႔ စိန္ေခၚမႈအခက္အခဲေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ညီညြတ္ေသာတုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ား ဖက္ဒရယ္ေကာင္စီ (ယူအန္အက္ဖ္စီ) ရဲ႕ ႏုိင္ငံေရး ဆုိင္ရာေဆြးေႏြး ညိႇႏိႈင္းေရး ကုိယ္စားလွယ္အဖြဲ႔ (ဒီပီအန္) အဖြဲ႔ေခါင္းေဆာင္ ခူဦးရယ္ရဲ႕  ဒီဗြီဘီအပါအ၀င္ မီဒီယာေတြကို ေျပာျပခ်က္ေတြကို စုစည္းတင္ဆက္ေပးလုိက္ပါတယ္။ ေမး - ေအာက္တိုဘာ ၁၈နဲ႔ ၁၉ရက္ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးမႈဆိုင္ရာ မူေဘာင္ျပန္လည္သံုးသပ္ျခင္း  ေဆြးေႏြးမႈအေျခအေန ေျဖ - “မေန႔ကေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ မူေဘာင္ကိစၥကုိေဆြးေႏြးၾကတာေပါ့ေနာ္။ မူေဘာင္မွာ အထူးသျဖင့္ ကေတာ့ ၄ ႏွစ္ ၆ ႏွစ္ ဒီ composation (ေပါင္းစပ္ဖြဲ႕စည္းပံု)  နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ဥစၥာေတြပါ။ က်ေနာ္တုိ႔ ညီလာခံအတြက္ composation ဘယ္လုိသြားမလဲဆုိတဲ့ကိစၥေဆြးေႏြးၾကတယ္ေလ။ ဒီမနက္ကေတာ့ က်ေန္ာတု႔ိ နည္းနည္းေလး အဆုံးသတ္လုိက္တဲ့သေဘာမ်ဳိး က်ေန္ာတုိ႔ ရပ္တန္႔ထားလုိက္တယ္။” “အထူးသျဖင့္ကေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ အမ်ဳိးသားအဆင့္မွာ  ေျပာရမယ္ဆုိရင္ေတာ့ အေၾကာင္းအရာလုိက္၊ လူမ်ဳိးအလုိက္ ေဒသအလုိက္  အဲလုိ ေဆြးေႏြးၾကမယ့္ ကိစၥေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ဘယ္သူေတြ ဦးေဆာင္ခြင့္ ရွိလဲ။ ဘယ္သူက ဘယ္လုိေဆြးေႏြးခြင့္ရွိသလဲ ဆုိတဲ့ကိစၥကုိ ေဆြးေႏြးေနဆဲပဲ။ ေမး - ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲနဲ႔ ဦးေဆာင္ခြင့္ျပသနာ ေျဖ - “ဒီေနရာမွာ ဦးေဆာင္ခြင့္ရွိတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းေတြကုိ ေျပာတဲ့အခါမ်ဳိးေတြမွာ  က်ေနာ္တုိ႔ဒီ ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြရွိတယ္၊ တုိင္းရင္းသား လက္နက္ကုိင္အဖြဲ႔အစည္းေတြလည္းရွိ တာေပါ့။ ဒါေပမယ့္  တုိင္းရင္းသား လက္နက္ကုိင္အဖြဲ႔အစည္းေတြမွာက်ေတာ့ အန္စီေအ ျဖတ္ေက်ာ္ၿပီးမွလုိ႔  အဲဒီလုိ ညြန္းဆုိထားတဲ့သေဘာရွိတယ္။  အဲေတာ့ ေလာေလာဆယ္ အေနအထားမွာ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ျပည္နယ္ တခ်ဳိ႔ေတြမွာ တႏုိင္ငံလုံး အပစ္ခတ္ရပ္စဲေရး အန္စီေအေပါ့။ အထူးသျဖင့္ကေတာ့ လက္မွတ္မထုိးရေသးတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းေတြ ရွိတဲ့ေနရာေဒ သေတြမွာက်ေတာ့ ဦးေဆာင္ခြင့္မရဘူး။ က်င့္ပခြင့္မျပဳဘူးဆုိရင္ေတာ့ က်ေနာ္ထင္တယ္။ အဲဒီေဒသမွာရွိတဲ့ လူမ်ဳိးအလုိက္၊ အေၾကာင္းအရာအလုိက္ ေဆြးေႏြးမယ့္လူေတြအေနနဲ႔  နည္းနည္းေလး အခက္အခဲမ်ားရွိေနမလားေပါ့။ “ဥပမာ ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြ၊ ဦးေဆာင္ခြင့္ရွိတယ္။ လူမႈအဖြဲ႔အစည္းေတြ လူမ်ဳိးစုအလုိက္ရွိတယ္။ သုိ႔ေသာ္ ဒီေနရာမွာ ေျပာရရင္ေတာ့ တစုံလံုး အေျခအေနေတြနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ ထဲထဲ၀င္၀င္ ဒီၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္မွာ တကယ္တန္း ဦးေဆာင္ေနတာက က်ေနာ္တုိ႔ လက္နက္ကုိင္အဖြဲ႔အစည္းေတြက ခပ္မ်ားမ်ားပုိျဖစ္ေနေတာ့  က်ေနာ္နားလည္ရသေလာက္ဆုိရင္ တခ်ဳိ႕ျပည္နယ္မွာရွိတဲ့ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြက ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္မွာ သိပ္ ထဲထဲ၀င္၀င္ပါခဲ့တဲ့ဟာမ်ဳိးေတြ မရွိတဲ့အခါက်ေတာ့ သူတုိ႔ ဦးေဆာင္မႈ ေပးရတဲ့အခါမ်ဳိးေတြမွာ နည္းနည္းေလး အားနညး္ခ်က္ေတြမ်ား ရွိမလားဆုိတဲ့စဥ္းစား ခ်က္ေတြလည္း ရွိတာေပါ့ေနာ္။ ဒီကိစၥကုိလည္း က်ေနာ္တုိ႔ တခ်ဳိ႕ေတာ့ ေယဘုယ်သေဘာေဆြးေႏြးၾကတာေပါ့ေလ။ နည္းလမ္းေလးရွာၾကံၿပီးေတာ့ အန္စီေအမထုိးေသးေသာ္လည္း က်ေနာ္တုိ႔ က်င့္ပခြင့္ျပဳႏုိင္တဲ့နည္းလမ္းေလးေတြကုိေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔  စဥ္းစားသင့္တယ္ဆုိတဲ့ အေျခခံမ်ဳိးေပါ့။ “က်ေနာ္တုိ႔ဘက္ကေတာ့ ေလာေလာဆယ္မွာေတာ့ ပါ၀င္ၿပီး အက်ယ္တ၀င့္ေဆြးေႏြးျခင္းေတာ့မလုပ္ေသးဘူး။ သုိ႔ေသာ္ က်ေနာ္တုိ႔ တင္ျပခ်က္ေတြကုိ နားေထာင္ရင္းနဲ႔ မနက္ျဖန္မွာ က်ေနာ္တုိ႔ ဘယ္လုိနည္းလမ္းေတြနဲ႔ သြားလုိ႔ရမလဲဆုိတာကုိ  စဥ္းစားဖုိ႔ရွိပါတယ္။ ပါ၀င္ေဆြးေႏြးမွာပါ။  အဲေတာ့ ဒီေန႔ကေတာ့ က်ေန္ာတုိ႔ အဆုံးမသတ္ႏုိင္ေသးဘူး။ “အထူးသျဖင့္ဒီအမ်ဳိးသားအဆင့္ ႏုိင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲထက္ လုပ္ငန္းေကာ္မတီရဲ့ TOR (လုပ္ငန္းလမ္းညြန္) ကုိပဲ က်ေနာ္တုိ႔ ေဆြးေႏြးၿပီးေတာ့ အခု လူမ်ဳိးစုအလုိက္ ဘယ္လုိက်င္းပ မလဲဆုိတဲ့ကိစၥကုိသြားေနတာေပါ့ေနာ္။ အဲဒီမွာလည္း က်ေနာ္တုိ႔ နည္းနည္းေလး လူမ်ဳိးစုအလုိက္ဆုိတဲ့ေနရာမွာလည္း က်ေနာ္တုိ႔ ေလာေလာဆယ္မွာ ဗမာျပည္မွာ လူမ်ဳိးေပါင္းက ၁၃၅ မ်ဳိးလုိ႔ ေျပာထားတယ္။ တခ်ဳိ႕ျပည္နယ္ေတြမွာလည္းပဲ ေျပာရရင္ေတာ့ ေဒသကုိ အစြဲျပဳၿပီးေတာ့ လူမ်ဳိးတမ်ဳိးလိုျဖစ္လာတာေတြလည္းရွိတယ္။ တခ်ဳိ႕ဟာေတြလည္း ဘာသာစကားတမ်ဳိးေျပာတာကုိ လူမ်ဳိးတမ်ဳိးလုိ ျဖစ္လာတာေတြရွိတယ္ဆုိတဲ့ အေျခခံကလည္းရွိေတာ့ နည္းနည္းေလ က်ေန္ာတုိ႔ စဥ္းစားသုံးသပ္ရမယ့္ အေျခအေနေတြရွိတယ္။   ဒီဟာလည္း က်ေနာ္တုိ႔ အိမ္စာသေဘာနဲ႔ ေဆြးေႏြးၾကရင္းနဲ႔ မနက္ျဖန္ခါမွာ အေျဖရွာၾကဖု႔ိေပါ့ေနာ္။ ” ေမး - အမ်ဳိးသားအဆင့္ႏုိင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ မူေဘာင္အတည္ျပဳမႈအေျခအေန ေျဖ - “က်ေနာ္တုိ႔သိရသေလာက္ဆုိရင္ ဒီလ ၂၈- ၂၉ ကုိျပန္ေရႊ႕သြားတယ္လုိ႔က်ေနာ္တုိ႔ အဲလုိ နားလည္ပါတယ္။ ၂၁-၂၂ ေတာ့မျဖစ္ႏုိင္ဘူး။ ေရြ႕ထားၿပီးသား သေဘာမ်ဳိးေျပာပါတယ္။ အဲဒိအခ်ိန္က်ရင္ က်ေနာ္တုိ႔ နားလည္ရသေလာက္ဆုိရင္ အတည္ျပဳဖုိ႔လည္း  လြယ္ဦးမယ္မထင္ဘူးေပါ့ေနာ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိရင္ က်ေနာ္တုိ႔ အခုနက ေျပာတဲ့  တႏုိင္ငံလုံး အတုိင္းအတာေဆာင္တဲ့ အမ်ဳိးသားအဆင့္ ႏုိင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲကုိ တေျပးညီမလုပ္ႏုိင္ဘူးဆုိရင္ လာမယ့္ ဒုတိယအႀကိမ္ျပဳလုပ္မယ့္ ညီလာခံက်လုိ႔ရွိရင္ က်ေနာ္တုိ႔ တင္ျပေဆြးေႏြးမယ့္  တင္ျပခ်က္အေၾကာင္းအရာေတြနဲ႔ပတ္သက္ရင္ ေဒသတခုလုံးကုိ ျခံဳငုံၿပီးေတာ့ အေျဖရွာ ညိႇႏႈိင္းေဆြးေႏြးႏုိင္မယ့္ ရလဒ္ေကာင္းရဖုိ႔ နည္းနည္းခက္ခဲ ပါလိမ့္မယ္။ ဆုိလုိတာကေတာ့  တခ်ဳိ႔ေဒသေတြမွာ ကြက္ၿပီးက်န္ခဲ့မယ္သေဘာေျပာတာေပါ့ေနာ္။ အျမင္သေဘာထားက တႏုိင္ငံလုံးကုိ မလႊမ္းျခံဳဘူးဆုိတဲ့ သေဘာေပါ့။ စုစည္းရရွိတဲ့ သေဘာထားအျမင္ေတြက ကြက္က်ားလုိျဖစ္ေနမွာ ဆုိတဲ့အခါက်ေတာ့  ဒါ ၿပီးျပည့္စုံတဲ့ အႏွစ္သာရရွိတဲ့ အေျဖရွာမႈျဖစ္ဖုိ႔ နည္းနည္းခက္ခဲပါလိမ့္မယ္။ က်ေနာ္က အဲဒါကို အဓိကထားၿပီး စဥ္းစားေနတာပါ ” ေမး - ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးမႈ မူေဘာင္ျပန္လည္ျပင္ဆင္ႏိုင္ေရးကိစၥ ေျဖ - “အခုက သံုးသပ္ၿပီးရင္ ျပန္လည္ျပင္ဆင္ေရးကိုသြားမွာပါ။ မူလကတည္းက ဒီအစီအစဥ္နဲ႔ သြားတာကိုးေနာ္။ သံုးသပ္ၿပီးရင္ ျပင္ဆင္မယ္ ျပင္ဆင္ၿပီးရင္ အတည္ျပဳမယ္ ဆိုတဲ့သေဘာပါ” ေမး - ဒီပီအန္အေနနဲ႔ ႏုိင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲမွာ ပါ၀င္ဖုိ႔ အခက္အခဲရွိေနဆဲ ေျဖ - “ေလာေလာဆယ္မွာ ဒီလုိပဲ မွတ္ယူလုိ႔ ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တခ်ိန္ထဲမွာ က်ေနာ္တုိ႔ ေျပာထားၿပီးသားေလ။ မ်ဥ္းၿပိဳင္ကုိ သြားမယ္လုိ႔ က်ေနာ္တုိ႔ ေျပာထားတယ္။ ဒီမူေဘာင္ျပန္လည္ သုံးသပ္မႈမွာကေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ ပါ၀င္ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မယ္။ တႀကိမ္ထဲမွာပဲ အန္စီေအ လက္မွတ္ေရးထုိးႏုိင္ဖုိ႔ အတြက္လမ္းေၾကာင္းေတြကုိ အေျဖရွာသြားမယ္။ ညွိႏႈိင္းေဆြးေႏြးမႈေတြ ဆက္လုပ္သြားမယ္ဆုိတာလည္း က်ေနာ္တုိ႔ ေျပာၿပီးျဖစ္တယ္။ အဲေတာ့ ဒီ မူေပါင္ျပန္လည္သုံးသပ္မႈမလုပ္ခင္မွာလည္း ေနျပည္ေတာ္မွာ ညွိနႈိင္းေဆြးေႏြးမႈေတြ လုပ္ၿပီးၿပီ။ အဲဒီမွာလည္း က်ေနာ္တုိ႔ နားလည္မႈတစုံတရာရထားၿပီးတဲ့အေပၚမွာ လာမယ့္လက်လုိ႔ရွိရင္လည္း ဆက္လက္ညွိနႈိင္းၿပီး အေျဖရွာမယ္ဆုိတာကုိ ေျပာထားတာရွိတယ္။” “တခ်ိန္ထဲမွာ စစ္ေရးအေျခအေနေတြ ေလ်ာ့ခ်မယ္။ ေနာက္ၿပီး အန္စီေအထုိးႏုိင္ေအာင္ နည္းလမ္းေတြ ဘယ္လုိရွာၾကံၾကမလဲဆုိတဲ့ဟာကုိလည္း က်ေနာ္တုိ႔က အၾကမ္းအားျဖင့္ ညွိထားတာေတြရွိပါတယ္။ ညွိထားတယ္ဆုိတာက ေဆြးေႏြးပြဲမွာ က်ေနာ္တုိ႔ အတိအက် မေျပာေသးေပမယ့္ အျပင္မွာ က်ေနာ္တုိ႔ နည္းလမ္းေတြ ရွာၾကံၿပီးေတာ့ ဘယ္လမ္းနဲ႔ သြားရင္အေကာင္းဆုံးျဖစ္မလဲ ဘယ္လုိအေျဖရွာၾကမလဲဆုိတဲ့ဟာကုိေတာ့  ေလာေလာဆယ္မွာ စဥ္းထားထားဖုိ႔၊ ျဖစ္ႏုိင္ေျခရွိတဲ့ နည္းလမ္းေတြကုိ က်ေနာ္တုိ႔ အျပင္မွာ ရွာလုိ႔ရရင္ တရား ၀င္ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးတဲ့အခါမွာ ပုိၿပီးလြယ္ကူဖုိ႔ရွိပါတယ္။” “အဲဒါေၾကာင့္မုိ႔လုိ႔ က်ေနာ္တုိ႔ဒီ ဆင့္ကုိ မေက်္လႊားႏုိင္ခင္မွာ မူေဘာင္ျပန္လည္သုံးသပ္မႈနဲ႔ပတ္သက္လို႔  အခု အမ်ဳိးသားအဆင့္ ႏုိင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲျဖစ္စဥ္ကုိ သြားမယ့္အေနအထားကေတာ့ က်ေနာ္ထင္တယ္။ ေလာေလာဆယ္ အဆင္သိပ္ေခ်ာမယ္ေတာ့ မထင္ဘူး။ အဲဒါေၾကာင့္မုိ႔ က်ေနာ္တုိ႔က ေျမျပင္က အေျခအေနနဲ႔ ညွိႏႈိင္းေဆြးေႏြးေနတဲ့ အဆင့္ကုိအရင္ဆုံးတႀကိမ္ထဲမွာ အေျဖရွာသြားဖုိ႔ လုိတယ္လုိ႔ က်ေနာ္ထင္တယ္။ ဆုိလုိတာကေတာ့ မူေဘာင္ျပန္လည္သုံးသပ္မႈကုိ တခါတည္း အၿပီးမျဖတ္လုိက္ဖုိ႔ေပါ့ေနာ္။  ခ်ိန္ထုိးၿပီးေတာ့ က်ေန္ာတုိ႔  ညွိနႈိင္းေဆြးေႏြးမႈ လုပ္ေနတဲ့ တႀကိမ္ထဲမွာပဲ ေျမျပင္က အေျခအေနနဲ႔ ထိန္းညွိၿပီးေတာ့ သြားဖုိ႔ ဆုိတဲ့ သေဘာပါ။ ” ေမး - ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရးေကာ္မရွင္နဲ႔ ဒီပီအန္တို႔ ေနျပည္ေတာ္ ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးပြဲမွာ အပစ္ရပ္လက္မွတ္ထိုးႏိုင္ဖို႔  အစိုးရထံမွာ ေတာင္းဆိုထားတဲ့ အခ်က္ ၈ခ်က္အေျခအေန ေျဖ - “ေလာေလာဆယ္မွာေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ဒီပီအန္အေနနဲ႔ကေတာ့ ၈ခ်က္စလံုးကဘာလဲလို႔ အေသးစိတ္ေျပာလို႔ မရေသးဘူး။ က်ေနာ္တို႔ ညွိႏိႈင္း အေျဖရွာတဲ့ဟာဟာ ေျမျပင္မွာ ျဖစ္ေနတဲ့ အေျခအေနနဲ႔ က်ေနာ္တို႔ ခ်ိန္ထိုးၿပီးေဆာင္ရြက္ေနရတဲ့အခါက်ေတာ့ အေသးစိတ္ကိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ေလာေလာဆယ္မွာ ေျပာလို႔ မရေသးပါဘူး။ အဓိကအားျဖင့္ေတာ့ တႏိုင္ငံလံုး အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးကို ဘယ္လိုသြားၾကမလဲဆုိတဲ့ကိစၥမ်ဳိးကို ေယဘုယ် ဆန္ဆန္ေျပာလို႔ရတယ္။ ေနာက္တခုက ညီလာခံမွာ ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးမႈ ဘယ္လို အေျဖရွာၾကမလဲဆိုတဲ့ကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး  အထူးသျဖင့္ကေတာ့  ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးတဲ့အဆင့္နဲ႔ အဆံုးအျဖတ္ယူတဲ့ေနရာမ်ုိးေတြမွာ  ဘယ္လိုသြားၾကမလဲ ဆိုတဲ့အေျခခံေတြပါတယ္။ ေနာက္ အနာဂတ္ႏိုင္ငံေတာ္ႀကီးကို ဘယ္လိုပံုစံနဲ႔ သြားခ်င္လဲဆိုတဲ့ ဟာေတြပါတယ္။  က်ေနာ္တို႔ ဒီလိုအေျခအေနေတြေရာက္ရွိဖို႔အတြက္ ၊ တပ္ဖက္ဆိုင္ရာကိစၥ ဘယ္လုိထိမ္းညိွၾကမလဲ။ ေနာက္ တပ္ဖက္ဆိုင္ရာ ကိစၥေတြနဲ႔ပတ္သက္လိ႔  သေဘာတူညီမႈရၿပီးတဲ့ ေနာက္မွာ တကယ္လို႔မ်ား လက္နက္ကိုင္ပရိကၡေတြ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ ပဋိပကၡေတြ  ဘယ္လိုကိုင္တြယ္ေျဖရွင္မလဲဆိုတဲ့ နည္းနာေလးေတြ က်ေနာ္တို႔ အဓိကထားတာျဖစ္ပါတယ္၊ ေနာက္တခုကေတာ့ တႏိုင္ငံလံုးမွာရွိတဲ့ က်ေနာ္တို႔ စီမံကိန္းလုပ္ငန္းေတြ သယံဇာတတို႔ ေရကာတာအဆံုးေပ့ါဗ်ာ၊ ဒီလို ကိစၥရပ္ေတြမွာ အစိုးရအေနနဲ႔ ေဆာင္ရြက္မယ္ဆိုရင္ ေဒသခံလူထုေတြနဲ႔ ညွိႏိႈင္းတုိင္ပင္မႈရွိဖို႔လိုတယ္ သေဘာတူညီမႈရွိဖို႔ေတြလိုတယ္၊ ရွင္းရွင္းေျပာရရင္ EITI ေပါ့ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ ရွိဖု႔ိလိုတယ္၊ တာ၀န္ယူတာ၀န္ခံမႈွရွိဖို႔လုိတယ္ဆိုတဲ့  သေဘာမ်ဳိးကို ေသခ်ာေအာင္လို႔ အစိုးရကို ညွိႏိႈင္းေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ သေဘာေတြ ပါတယ္။ ေနာက္တခု က လူသားခ်င္းစာနာမႈအကူ လူမႈအကူအညီေထာက္ပ့ံမႈေတြနဲ႔  ပတ္သက္လို႔ ရယူတဲ့အခါမွာ အထူးသျဖင့္လက္နက္ကိုင္ ပဋိပကၡျဖစ္ပြားေနတဲ့ ေနရာေဒသမွာ ရွိတဲ့ ျပည္သူလူထုေတြက ပိုၿပီးေတာ့ လိုအပ္မႈေတြရွိေနတယ္။ ေနာက္ အကူအညီေတြကမေရာက္ႏုိင္ဘူး အကန္႔အသတ္ေတြရွိေနတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီလိုေနရာေဒသေတြမွာ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းေတြကလည္း ကိုယ့္ ေဒသခံလူထုေတြအတြက္ လူမႈ အကူအညီေတြယူႏုိင္ဖို႔  အစိုးရက  ခြင့္ျပဳသင့္တယ္ဆိုတဲ့ ဟာမ်ဳိးေတြ ညွိႏွဳိင္းေဆာင္ရြက္တဲ့ ဟာမ်ဳိးေတြ အေျခခံပါပဲ။   ရွင္းရွင္းေျပာရရင္ ဒီအေျခခံေတြပါပဲ။” “ေနာက္တခုကေတာ့ ျပသနာရွိရင္  အထူးသျဖင့္ လက္နက္ကိုင္ ပဋိပကၡေတြျဖစ္ရင္ ႏုိင္ငံတကာရဲ႕ ပါ၀င္ပတ္သက္မႈ ကိုလည္းေဆြးေႏြးေနၾကတယ္။  ဥပမာ က်ေနာ္တို႔ ျပသနာဟာ ျပည္တြင္း ျပသနာဆိုေပမယ့္လို႔ ဘက္ေတြရွိၾကတယ္၊ ျပသနာျဖစ္ဘက္ေတြအေနနဲ႔ ျပသနာျဖစ္ေပၚလာ လုိ႔ ေျဖရွင္းတဲ့အခါမ်ဳိးေတြမွာ သူ႔ဘက္ကိုယ့္ဘက္နဲ႔ က်ေနာ္တို႔ ေျပာၾကဆိုၾကတဲ့ အခါမ်ဳိးေတြမွာ မွ်တတဲ့ အေျဖေကာင္းမရဘူးေပါ့ဗ်ာ။ ရွင္းရွင္းေျပာရရင္ ၊ အဲေတာ့သမာသမတ္က်က်နဲ႔  အေျဖရယူႏုိင္ဖို႔အတြက္ ႏိုင္ငံတကာ ယုံၾကည္စိတ္ခ်တဲ့ က်ေနာ္တို႔ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္လက္ခံမယ့္ လူပုဂၢဳိလ္ေတြနဲ႔ ပိုၿပီးေတာ့ သမာသမတ္က်မလားဆိုၿပီးေတာ့ ေဆြးေႏြးျဖစ္ၾကတာပါ။ ဆိုေတာ့ စစ္ဘက္ဆုိင္ရာ ကိစၥေတြ က်ေနာ္တို႔ ဆက္လက္ညွိႏိႈင္းဖို႔ရွိတယ္။ ေနာက္ တခါ ႏုိင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ မူေဘာင္ ျပန္လည္သံုးသပ္တဲ့ အဆင့္ေတြမွာ ဘယ္လို ဆက္လက္သယ္ေဆာင္ၿပီး ညွိႏိွႈင္းေဆြးေႏြး အေျဖရွာမလဲ၊ မူေဘာင္ထဲမွာ  ျပဌာန္းႏုိင္ေအာင္ ဘယ္လိုသြားၾကမလဲ ဆက္လက္ညွိႏိွႈင္းေဆာင္ရြက္ဖို႔ အခ်က္ အလက္အေနနဲ႔ ခ်န္ထားတာလို႔ ေယဘုယ်အားျဖင့္ ဒီလိုပဲ က်ေနာ္ေျပာႏုိင္ပါတယ္။ အခ်က္အလက္ တိတိပပကိုေတာ့ ေလာေလာဆယ္ က်ေနာ့္မွာ မွ်ေ၀ဖို႔ အခြင့္လမ္းမရွိေသးဘူးေပါ့ ” “ေတာင္းထားတဲ့ အခ်က္ေတြ အကုန္အဆင္ေျပသြားတယ္လို႔ မဟုတ္ေပမယ့္လို႔  ဆံုးျဖတ္ခ်က္ တခ်ဳိ႔ခ်တာကေတာ့ အေကာင္အထည္ေဖာ္မလဲဆိုတဲ့  ၄ ခ်က္ေလာက္ အၾကမ္းဖ်ဥ္းသေဘာတူ ထားၾကၿပီးၿပီ တခ်ဳိ႔ကိစၥရပ္ေတြကိုေတာ့ ဒီမူေဘာင္ သံုးသပ္တဲ့အဆင့္မွာ က်ေနာ္တို႔ သြားမယ္ တခ်ဳိ႕ကေတာ့ လာမယ့္ ေဂ်အမ္စီအစုအဖြဲ႕နဲ႔ ေတြ႕ဆံုၿပီး ကိစၥရပ္ေလးေတြကိုေတာ့ တသီးတသန္႔ ေနရာမွာ ေဆြးေႏြးၿပီးေတာ့ အေျဖရွာမယ္ဆိုတဲ့သေဘာမ်ဳိးေပါ့” ေမး - အပစ္မရပ္ေသးတဲ့အဖြဲ႕ေတြ အန္စီေအလက္မွတ္ေရးထိုးဖို႔အေျခအေန ေျဖ - “ဒါကေတာ့ မ်ဥ္းၿပဳိင္လိုသြားတဲ့ ျပန္လည္သံုးသပ္မႈနဲ႔ ဆက္လက္ညွိႏိႈင္းေဆာင္ရြက္မႈအေပၚမွာ မူတည္ပါတယ္။ အခ်ိန္နဲ႔  ေျမျပင္က အေျခအေနကို က်ေနာ္တို႔ ထိမ္းညွိႏိုင္တဲ့အေနအထားေပၚ မွာလည္းမူတည္တယ္။ က်ေနာ္တို႔ ဘယ္ေလာက္ထိမ္းညွိႏိုင္မလဲေပါ့ေနာ္။ စားပြဲ၀ိုင္းမွာေတာ့ အေျဖရွာဖို႔ စကားေျပာၾကၿပီ သေဘာတူညီမႈရၿပီး ေျမျပင္ကအျခအေနနဲ႔ သေဘာတူညီမႈက ထိမ္းညွိလို႔မရဘူး သဟဇာတ မျဖစ္ဘူးဆိုရင္ ဒါက အခက္အခဲတခုပဲေလ အဓိက သဘာတူညီမႈေတြကို အေကာင္အထည္ေဖာ္တဲ့အခါမ်ဳိးေတြမွာ ေျမျပင္က အေျခအေနေတြနဲ႔ က်ေနာ္တို႔ ဆက္စပ္ၿပီး အေကာင္အထည္ေဖာ္ရမွာေတာ့။ အဲေတာ့ အဲဒီ အေကာင္အထည္ေဖာ္မႈကိုလည္း က်ေနာ္တုိ႔ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္သေဘာတူထားတဲ့အေပၚ  က်ေနာ္တို႔ ဘယ္ေလာက္မ်ား အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏုိင္မယ္ဆိုတဲ့ အေျခအေနအေပၚမွာလည္းမူတည္ပါတယ္။ အားလံုးကေတာ့ အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့ဘက္ကိုပဲ တျဖည္းျဖည္းသြားၾကရမွာပဲ အေျဖရယ္လို႔ ေတာ့မရေသးဘူးေပါ့ေနာ္ ” “အဲဒီဟာေတြေက်ာ္လႊားၿပီးမွပဲ အန္စီေအထိုးဖို႔ျဖစ္လာမွာပါ က်ေနာ္တို႔ စစ္ရွိန္ေလ်ာ့ခ်မယ္ ေနာက္ ဘယ္လိုသေဘာတူညီခ်က္တည္ေဆာက္မလဲေပါ့ အဲဒီဟာၿပီးမွပဲ အန္စီေအ လက္မွတ္ထိုးဖို႔ ကိစၥကို စဥ္းစားမွာပါ” ေမး - ေက်ာ္လႊားရမယ့္ စိန္ေခၚမႈအခက္အခဲမ်ား ေျဖ - “အားလံုးပါ၀င္ေရးကိစၥမွာ နည္းနည္း အခက္အခဲရွိေနေသးတယ္။ က်ေနာ္တို႔က ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို တစံုလံုးလိုခ်င္တာေလ  တစံုလံုးၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို လုိခ်င္တယ္ဆိုရင္ တစံုလံုးအတြင္းမွာရွိတဲ့ ျပသနာအ၀ိုင္းအ၀န္းမွာ ပါ၀င္ပတ္သက္ေနတဲ့ အစုအဖြဲ႕တုိင္းပါဖို႔လိုပါတယ္။ ဒီဟာက အဓိကက်ပါတယ္။ ေျပာရရင္ေတာ့ ဒီအခ်က္ ၂ခ်က္လို႔ပဲ က်ေနာ္နားလည္ပါတယ္။”