အေမေတြက အသံမၾကားဘဲနဲ႔ တိတ္တိတ္ေလး ေန႔တုိင္း ၈ ေယာက္ေသေန - ေဒါက္တာလွလွေအး
နော်နိုရင်း
·
October 4, 2016
ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ေန႔စဥ္ အမ်ဳိးသမီး ၈ ဦးဟာ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္စဥ္ကာလနဲ႔ ေမြးဖြားစဥ္ကာလမွာ ေသဆုံးေနတယ္လုိ႔ ကုလသမဂၢ လူဦးေရရန္ပံုေငြအဖြဲ႔ (UNFPA) ရဲ႕ ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ လက္ေထာက္ဌာေနကုိယ္စားလွယ္ ေဒါက္တာလွလွေအးက ေျပာပါတယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္စဥ္ကာလနဲ႔ ေမြးဖြားစဥ္ကာလေတြ ေသဆုံးမႈ တႏွစ္ကို ၂၈၀၀ ရွိေနၿပီး အမ်ဳိးသမီးငယ္ ေသဆံုးမႈႏႈန္းကေတာ့ ၅ ဦးမွာ ၁ ဦး ကိုယ္ဝန္ေဆာင္စဥ္ ေသဆံုးၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီစာရင္းဟာ ၂၀၁၄ သန္းေခါင္စာရင္း အစီရင္ခံစာအရ ျပဳစုထားတာျဖစ္ၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္း ကိုယ္၀န္ေဆာင္နဲ႔ ေမြးဖြားစဥ္ မိခင္ေသဆံုးမႈ ျမင့္မားေနတာျဖစ္ၿပီး ပညာေပးမႈေတြ၊ သားဆက္ျခားပညာေပးေတြလုပ္ဖုိ႔ လိုအပ္ေနတယ္လို႔ ေဒါက္တာလွလွေအးက ေျပာပါတယ္။ အသက္ငယ္ရြယ္တဲ့ မိခင္ေတြ ေသဆံုးေနရတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ကာကြယ္ႏိုင္မယ့္ နည္းလမ္းေတြနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ ေဒါက္တာလွလွေအးကုိ ဒီဗြီဘီက ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားပါတယ္။
ေမး - ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္း မိခင္ေသဆုံးမႈ အေျခအေနက ဘယ္ေလာက္ရာခုိင္ႏႈန္းရွိလဲ။
ေျဖ - ရာခုိင္ႏႈန္းအေနနဲ႔ မတြက္ပါဘူး။ သူက တုိင္းထြာတာက ဒီလုိတုိင္းထြာပါတယ္။ အရွင္ေမြး တသိန္းမွာက ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ၂၈၂ ဦးရွိတယ္။ ဆုိလုိတာက ကေလးအရွင္ေမြး တသိန္းမွာ မိခင္ေသႏႈန္း ၂၈၂ ဦး၊ ဆုိလုိသည္မွာ အမ်ဳိးသမီး ၈ ေယာက္ဟာဆုိရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေန႔တုိင္းေန႔တုိင္း ေသေနတယ္။ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ျခင္း၊ ကေလးေမြးဖြားျခင္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ၈ ေယာက္ ေန႔တုိင္းေန႔တုိင္း ေသေနတယ္ဆုိတာ ေတာ္ေတာ္မ်ားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မုိ႔ မိခင္မ်ား ထပ္ၿပီးေတာ့ မေသေအာင္ က်မတုိ႔ေတြက ကာကြယ္တားဆီးတဲ့နည္းလမ္းေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္။ သားဆက္ျခားျခင္းကုိ ထိထိေရာက္ေရာက္ ေဆာင္ရြက္ၿပီးရင္ မိန္းမေတြက သူတုိ႔လုိခ်င္တဲ့အခါပဲ ကေလးယူမယ္။ သူတုိ႔ကိုယ္ခႏၶာ မက်န္းမာေသးဘူး၊ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရးအရ မေျပလည္ေသးဘူးဆုိရင္ ကိုယ္၀န္မေဆာင္ဘဲ တားလုိ႔ရပါတယ္။ နည္းလမ္းေတြလည္း အမ်ဳိးစုံရွိပါတယ္။ ကမာၻ႔ကုလသမဂၢ လူဦးေရရန္ပုံေငြအဖြဲ႔နဲ႔ က်န္းမာေရးနဲ႔ အားကစား၀န္ႀကီးဌာနဟာဆုိရင္ ေဆး၀ါးနဲ႔ ပစၥည္းေတြရရွိဖုိ႔ ပံ့ပုိးေနတာျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္မုိ႔ အမ်ဳိးသမီးေတြက က်န္းမာေရး အသိပညာ ရွိဖုိ႔လုိတယ္။
ဥပမာ ဘတ္စ္ကား ၆၂ စီး တခါတည္းတုိက္ၿပီးေတာ့ အေမေတြ ၂၈၀၀ ေလာက္ ေသတယ္ဆုိရင္ သတင္းစာအေရွ႕မ်က္ႏွာဖံုးမွာ ပါမွာပဲ။ မဟုတ္ဘူးလား။ ဒါေပမယ့္ အေမေတြက ဘာမွ အသံမၾကားဘဲနဲ႔ တိတ္တိတ္ေလး ေသေနတာ၊ ေန႔တုိင္း ၈ ေယာက္ ေသေနတာ။ ဒါေၾကာင့္မုိ႔ အေရးႀကီးတယ္။ ဆင္းရဲတဲ့ အမ်ဳိးသမီးေတြပဲ ေသတာမ်ားတာေလ။ သူေဌးေတြ အကုန္လုံး သားဆက္ျခားတယ္။ ပညာရွိတဲ့မိန္းမေတြက သားဆက္ျခားတယ္။ ပညာမရွိဘူး၊ က်န္းမာေရးအသိပညာ မရွိဘူး။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးတယ္။ သူတုိ႔ ဘယ္မွာ ေဆးေတြရႏုိင္ဆုိတာ မသိဘူး။ ဒါေၾကာင့္ က်မက သိေအာင္လုပ္ရမယ္။ ေဆးေတြ၊ ပစၥည္းေတြက အခမဲ့ရႏုိင္တယ္ဆုိတာ အားလုံးသိဖုိ႔လုိတယ္။
ေမး - အမ်ဳိးသမီးန႔ဲပတ္သက္တဲ့၊ က်န္းမာေရးပညာေပးနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ သာမန္အမ်ဳိးသမီးတေယာက္အေနနဲ႔ ဘယ္မွာသြားရင္ အခ်က္အလက္ေတြ၊ ပညာေပးမႈေတြ ရရွိႏုိင္မလဲ။
ေျဖ - တကယ္ေတာ့ က်န္းမာေရးနဲ႔ အားကစား၀န္ႀကီးဌာနရဲ႕ ေဆး႐ံု၊ ေဆးေပးခန္းေတြမွာ အကုန္လုံး အခမဲ့ရရွိႏုိင္ပါတယ္။ ေက်းလက္က်န္းမာေရးေဆးကုခန္း ဆုိလုိ႔ရွိရင္ အနည္းဆုံး ၃ မ်ဳိးရွိဖုိ႔ အစုိးရအေနနဲ႔ ပံ့ပုိးေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ တားေဆးျဖစ္ျဖစ္၊ ေသာက္ေဆးျဖစ္ျဖစ္၊ ကြန္ဒံုးျဖစ္ျဖစ္ ရႏုိင္ပါတယ္။ နည္းနည္းျမင့္လာတဲ့ ၿမိဳ႕နယ္ေဆး႐ံုေတြ၊ ေဆးေပးခန္းေတြမွာဆုိရင္ အနည္းဆုံး ၅ မ်ဳိးရွိတယ္။ ေသာက္ေဆးရွိမယ္၊ သားအိမ္ထဲထည့္တဲ့ပစၥည္း ရွိမယ္။ လက္ေမာင္းေအာက္မွာ ထည့္တဲ့ေဆး ျဖစ္ႏုိင္တယ္။ ကြန္ဒံုးျဖစ္ႏုိင္တယ္။ အေရးေပၚ သေႏၶတားေဆး ျဖစ္ႏုိင္တယ္။ အဲေတာ့ ပစၥည္းအမ်ဳိးမ်ဳိးကုိ အမ်ဳိးသမီးက ေရြးခ်ယ္ပိုင္ခြင့္ရွိတယ္။ သူတုိ႔ကေတာ့ ဘယ္ဥစၥာ အားသာခ်က္ရွိမယ္၊ အားနည္းခ်က္ရွိမယ္ဆုိတာ ေသခ်ာရွင္းျပမယ္။ ေနာက္ အျပင္ေဆးခန္းေတြမွာလည္း အကုန္လုံးသြားလုိ႔ရတယ္။ ၿပီးရင္ (PSI – Population Service International), MSI-Marie Stopes International ေနာက္ ျမန္မာႏိုင္ငံ မိခင္နဲ႔ကေလးေစာင့္ေရွာက္ေရး သားဖြားခန္းေတြမွာဆုိရင္ ကုန္က်စရိတ္နည္းနည္းနဲ႔ ပညာေပးစာတန္းေတြ ရမယ္။ ေဆးေပးခန္းေတြမွာ သြားလည္း ရပါတယ္။
ေမး - ေနာက္တခု ၿပီးခဲ့တဲ့ရက္ပုိင္းကပဲ ျမန္မာျပည္မွာ အိမ္ေထာင္မျပဳတဲ့ အမ်ဳိးသမီးဦးေရ အလြန္မ်ားျပားေနတယ္ဆုိတဲ့ အစီရင္ခံစာတခု ေတြ႔ပါတယ္။ ဆုိေတာ့ အမ်ဳိးသမီးေတြ အိမ္ေထာင္မျပဳ မေနရဆုိတဲ့ ဥပေဒရွိဖုိ႔ ေဆြးေႏြးဖုိ႔ရွိေနတယ္ဆုိတဲ့ သတင္းမ်ဳိးလည္း ထြက္ေနတယ္။ ဆရာမအေနနဲ႔ ဘာေျပာခ်င္လဲ။
ေျဖ - ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ လူဦးေရကုိ ၾကည့္လုိက္တဲ့အခါ သန္းေခါင္စာရင္းအရဆုိရင္ ေတာ္ေတာ္ထူးျခားတယ္။ လူဦးေရတုိးပြားတဲ့နႈန္းက မမ်ားေသးဘူး။ ၂ ဒသမ ၅ ပဲ ရွိေသးတယ္။ ဆုိလုိတာက အမ်ဳိးသမီးတေယာက္မွာ ကေလး ၂ ေယာက္ေက်ာ္ေက်ာ္ေလးပဲ ေမြးတာ။ တကယ္ေတာ့ လူဦးေရကလည္း သိပ္ၿပီးေတာ့ မမ်ားဘူး။ ျမန္မာႏုိင္ငံ ဧရိယာနဲ႔ယွဥ္ရင္လည္း လူဦးေရက မမ်ားဘူး။ ဘာျဖစ္လုိ႔ မမ်ားတာလဲဆုိေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ မ်ဳိးဆက္တုိးပြားႏုိင္တဲ့ အမ်ဳိးသမီးေတြ အပ်ဳိေဖာ္၀င္တဲ့အခ်ိန္ကေနစၿပီးေတာ့ ၄၉ ႏွစ္ေလာက္အထိ ရွိတဲ့အမ်ဳိးသမီး ၅၂ ရာခုိင္ႏႈန္းက အိမ္ေထာင္မျပဳဘူးဆုိတာ ေတြ႔ရတယ္။ အဲေတာ့ အိမ္ေထာင္မျပဳတဲ့ အမ်ဳိးသမီးေတြ တအားမ်ားတယ္၊ ဆိုတာေၾကာင့္ အမ်ဳိးသမီးတေယာက္ကုိ ၂ ေယာက္ပဲေမြးတာ ေတြ႔ရတယ္။ ဒါေပမယ့္ အိမ္ေထာင္ျပဳတဲ့ အမ်ဳိးသမီးေတြကုိ ေလ့လာလုိက္တဲ့အခါက်ေတာ့ အိမ္ေထာင္ျပဳတဲ့ အမ်ဳိးသမီးေတြက တေယာက္ကုိ ၄ ေယာက္၊ ၅ ေယာက္ေလာက္အထိကုိ ေမြးေနတယ္။ မိခင္ေသနႈန္းကုိ ၾကည့္ေတာ့လည္း အာဆီယံမွာ ျမင့္ေနျပန္ေရာ။ ျမင့္ေနေတာ့ လူဦးေရ ဒီေလာက္မတုိးေသးဘဲ သားဆက္ျခားဖုိ႔ လုိရဲ႕လားဆုိေတာ့ လုိတယ္။ သားဆက္ျခားဖုိ႔ လုိတာက မိခင္ေသႏႈန္းမ်ားလုိ႔ လုိတာ။ ဒါေပမယ့္ အိမ္ေထာင္မျပဳတဲ့ အမ်ဳိးသမီးေတြကေကာ လိင္စပ္ယွက္ျခင္းရွိလား၊ မရွိလားဆုိတာ က်မတုိ႔ ေျပာလုိ႔မရဘူး။ ဒါေၾကာင့္မုိ႔လုိ႔ က်မတုိ႔ရဲ႕ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈဟာ အိမ္ေထာင္ျပဳၿပီးသား အမ်ဳိးသမီးေတြကိုလည္း ဦးစားေပးရမယ္။ ဒါေပမယ့္ အိမ္ေထာင္မျပဳေသးတဲ့ ၁၀ ေက်ာ္သက္ေတြေရာ အိမ္ေထာင္မယူတဲ့ လူေတြကုိေရာ ေစာင့္ေရွာက္ဖုိ႔ လုိအပ္တယ္ဆုိတာ ပုိၿပီးေတာ့ ထင္ေပၚတယ္။ မျဖစ္မေန အိမ္ေထာင္ျပဳရမယ္ ဆိုတာကေတာ့ ဒီေပၚလစီကုိေတာ့ က်မတုိ႔ မသိေသးပါဘူး။ အခုမွပဲ ၾကားဖူးတာပါ။ ေနာက္ေတာ့ ဒါကလည္း ျမန္မာႏုိင္ငံ ကတိက၀တ္ျပဳထားတဲ့ လူဦးေရနဲ႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈဆုိင္ရာ ႏုိင္ငံတကာအစည္းအေ၀းကုိ ၁၉၉၄ ခုႏွစ္မွာ က်င္းပသြားတယ္။ အဲဒီအဖြဲ႔မွာဆုိရင္ အိမ္ေထာင္ျပဳျခင္း မျပဳျခင္း၊ ကေလးယူျခင္း မယူျခင္းဆုိတာ အမ်ဳိးသမီးေတြရဲ႕ အေျခခံ လူ႔အခြင့္အေရး ျဖစ္တယ္။ ဒါမ်ဳိးကုိ ဘယ္ေတာ့ယူရမယ္၊ မယူရဘူး၊ လူဦးေရကုိ ကန္႔သတ္တယ္ ဆိုတာက လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ မကုိက္ညီပါဘူး။
ေမး - လူငယ္ေတြကို ဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး တျခားဘာမ်ားေျပာခ်င္တာ အႀကံျပဳခ်င္တာ ရွိဦးမလဲ။
ေျဖ - အခု မိခင္ေသႏႈန္းကုိ ၾကည့္လုိက္တယ္ဆုိလုိ႔ရွိရင္ မိခင္အျပင္ ကုိယ္၀န္ေဆာင္မိခင္ေတြကို ၾကည့္လုိက္တယ္ဆုိလုိ႔ရွိရင္ ၁၅ ႏွစ္ကေန ၁၉ ႏွစ္အရြယ္ေတြက မ်ားတာကုိ ေတြ႔ရတယ္။ လူငယ္မ်ား ကုိယ္၀န္ေဆာင္ျခင္း မ်ားလာတာကုိ ေတြ႔ရတယ္။ မိခင္ေသနႈန္း မ်ားလာတယ္။ ၾကည့္လုိက္ရင္ သိပ္ငယ္လြန္းတဲ့ မိန္းကေလးေတြ၊ အသက္ႀကီးလြန္းတဲ့ မိန္းကေလးေတြ ၄၅ ႏွစ္အထက္ အမ်ဳိးသမီးေတြမွာ ေသႏႈန္းက မ်ားေနတာ ေတြ႔ရတယ္။ က်မတုိ႔ ဒီလူငယ္မ်ား မ်ဳိးဆက္ပြားက်န္းမာေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ သူတုိ႔ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြ တိတိက်က် မွန္မွန္ကန္ကန္ရွိဖုိ႔ လုိအပ္တယ္။ လူငယ္မ်ားကုိ ဘာမွ ဂ႐ုမစုိက္ လ်စ္လ်ဴ႐ႈလုိ႔ မရေတာ့ဘူး။ လူငယ္မ်ားရဲ႕ မ်ဳိးဆက္ပြားက်န္းမာေရး၊ လူငယ္မ်ားဟာ သားဆက္ျခားဖုိ႔လုိအပ္ရင္ လုိအပ္သလုိ လုပ္သင့္တယ္။ သိပ္ငယ္ၿပီးေတာ့ အိမ္ေထာင္က်တယ္။ မထင္မွတ္ဘဲ မလုိလားအပ္တဲ့ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ျခင္းအမႈေတြ ျဖစ္လာတဲ့အခါက်လုိ႔ရွိရင္ ပံ့ပုိးဖုိ႔လုိအပ္တယ္ဆုိတာ ေပၚလြင္တယ္။ ဒါေၾကာင့္မုိ႔ က်န္းမာေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ လူငယ္မ်ားရဲ႕ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ၊ မ်ဳိးဆက္ပြားက်န္းမာေရးနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ကာကြယ္တားဆီးရမယ့္အရာေတြ ရွိသလုိ သားဆက္ျခားနည္းကိုလည္း လူငယ္မ်ား သိဖုိ႔လုိတယ္။ ကုိယ့္ရဲ႕ခႏၶာကုိယ္အရ မဖြံ႔ၿဖိဳးေသးဘူး။ လူမႈေရး၊ စီးပြားေရးအရ ကုိယ္၀န္ေဆာင္ဖုိ႔ အခ်ိန္မတန္ေသးတဲ့အခ်ိန္မွာ ကိုယ္၀န္မေဆာင္ဘဲနဲ႔ တားဆီးႏုိင္ဖုိ႔အတြက္ လူငယ္ေတြကုိ အသိပညာေပးဖုိ႔ လုိအပ္ပါတယ္။
ဘယ္ဘာသာ ကုိးကြယ္ကုိးကြယ္၊ ဘယ္လူမႈအဖြဲ႔အစည္းပဲလာလာ လူငယ္ေတြဟာ ကုိယ္၀န္ေဆာင္ျခင္းအမႈဟာ ထိမ္းျမားမဂၤလာေဆာင္ၿပီးေတာ့မွ ျပဳလုပ္တာဟာ ပုိၿပီးေတာ့ သင့္ေတာ္တယ္ဆုိတာ သိရွိဖုိ႔၊ မလုိလားအပ္တဲ့ ကုိယ္၀န္ေတြ မေဆာင္ဖုိ႔ အသိပညာေပးဖုိ႔ လုိအပ္တယ္ဆုိတာ ဒီကိန္းဂဏန္းေတြက ေဖာ္ျပေနတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ မိဘမ်ားဟာ လူငယ္ေတြကုိ အခ်ိန္ေပးၿပီးေတာ့ ဒီအရာေတြကုိ ေျပာဖုိ႔လုိတယ္။ ဆရာ၊ ဆရာမေတြကလည္း ေက်ာင္းေတြမွာ မ်ဳိးဆက္ပြားက်န္းမာေရးနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ တိတိက်က် သင္ေပးဖုိ႔လုိတယ္။ ရွက္ေနဖုိ႔ မလုိေတာ့ဘူး။ သုိ႔မဟုတ္ရင္ လူငယ္ေတြက မတိက် မမွန္ကန္တဲ့ သတင္းေတြ ရရွိၿပီး မလုိလားအပ္တဲ့ ကိုယ္၀န္ေတြ၊ သားပ်က္သားေလွ်ာတာေတြ ျဖစ္လာတဲ့အခါက်လုိ႔ရွိရင္ အသက္အႏၲရာယ္ပါ ရွိႏုိင္တယ္ဆုိတာ က်မက ေျပာခ်င္ပါတယ္။