အစုိးရသစ္လက္ထက္ ပထမဆုံုး က်င္းပမယ့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံ မတုိင္ခင္မွာ ႏိုင္ငံေရးမူေဘာင္ ျပင္ဆင္ေရးဆြဲတဲဲ့ကိစၥဟာ အန္စီေအ စာခ်ဳပ္လက္မွတ္ မထုိးရေသးတဲ့ အဖြဲ႔ေတြအတြက္ ဂုဏ္သိကၡာကိစၥ ျဖစ္တယ္လို႔ ပအုိး၀္အမ်ဳိးသားအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ နာယက ဗိုလ္မႉးႀကီး ခြန္ဥကၠာက ေျပာပါတယ္။ မူေဘာင္ ျပင္ဆင္ေရးဆြဲတဲ့ကိစၥမွာ ဘယ္လို အခက္အခဲေတြ ရွိလာႏိုင္မလဲဆုိတာ ႀကိဳတင္ခန္႔မွန္းလို႔ မရေသးဘူးလို႔ ေျပာပါတယ္။ “သူတုိ႔အဖြဲ႔ေတြ ဘာျပင္ခ်င္လဲေတာ့မသိဘူး။ ဒါေပမယ့္ သူတုိ႔ပါမွေတာ့ မျပင္ဘဲနဲ႔ ပါလုိ႔ကေတာ့ သူက နည္းနည္းဟုိဟာျဖစ္တာေပါ့ဗ်ာ။ တန္ဖုိးအရ၊ ဂုဏ္သိကၡာအရ ျပင္လုိက္ၿပီး ေတာ့မွ ဒါေလးျပင္လုိက္ေတာ့ ကုိယ္လည္း အစုရွယ္ရာထဲမွာပါတယ္ဆုိတဲ့ ownership ေလး ရေအာင္ေပါ့။ ဒါကေတာ့ သဘာ၀ က်ပါတယ္။ အစုိးရကလည္း ဒါကုိသိေတာ့ framworkကုိ လာျပင္ပါ။ ၀င္လာပါ။ framwork ကုိ သေဘာတူမွ အန္စီေအထုိးပါ။ မတူဘူးဆုိရင္လည္း မထုိးနဲ႔။ ဒါေပမယ့္ ၂၁ ရာစုပင္လုံကေတာ့ တံခါးဖြင့္ထားတယ္။ ဖြင့္ထားတာက ဧည့္သည္အေနနဲ႔ ဒါမွမဟုတ္ ေလ့လာသူအေနနဲ႔ သုိ႔မဟုတ္ တခုခုေပါ့ဗ်ာ။ ပိတ္ေတာ့ မပိတ္ထားဘူး။ ” အစိုးရက ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံ (၂၁ ရာစုပင္လုံ) ကုိ ၾသဂုတ္လကုန္ပိုင္းမွာ က်ငး္ပဖို႔ ရည္မွန္းထားၿပီး တႏုိင္ငံလုံး ပစ္ခတ္တုိက္ခုိ္က္မႈရပ္စဲေရး (အန္စီေအ) စာခ်ဳပ္မွာ လက္မွတ္ မထုိးရေသးတဲ့ အဖြဲ႔ေတြဘက္က ညီလာခံမတုိင္ခင္ မူေဘာင္ကို ျပင္ဆင္ေရးဆြဲဖုိ႔ ေတာင္းဆုိေနပါတယ္။ ဗိုလ္မႉးႀကီး ခြန္ဥကၠာကေတာ့ အစိုးရသစ္လက္ထက္ ပထမဆံုး က်င္းပမယ့္ ညီလာခံကေန အမ်ားႀကီး ေမ်ွ်ာ္လင့္ထားလို႔ မျဖစ္နို္င္ေသးေၾကာင္း ေျပာပါတယ္။ ညီလာခံမွာ အားလံုးပါ၀င္ဖုိ႔ အစိုးရက ဖိတ္ၾကားထားေပမယ့္ အန္စီေအ စာခ်ဳပ္ကို လက္မွတ္မထုိးတဲ့ အဖြဲ႔ေတြအေနနဲ႔ အကန္႔အသတ္တခ်ဳ႔ိေတာ့ ရွိေနနိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အစိုးရနဲ႔ အန္စီေအ လက္မွတ္မထုိးရေသးတဲ့ ညီညြတ္ေသာ တုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ား ဖက္ဒရယ္ေကာင္စီ (ယူအန္အက္ဖ္စီ) အဖြ႔ဲတို႔ ညီလာခံ မတုိင္ခင္မွာ ညွိႏႈုိင္းေဆာင္ရြက္ေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ကရင္အမ်ဳိးသားအစည္းအ႐ုံး (ေကအန္ယူ) အေထြေထြအတြင္းေရးမႉး ပဒုိကြယ္ထူး၀င္းက မူေဘာင္ျပင္ဆင္ေရးဆြဲေရးမွာ ျပႆနာႀကီးႀကီးမားမား မရွိနိုင္ဘူးလို႔ သံုးသပ္ပါတယ္။ “က်ေနာ္တုိ႔က မူေဘာင္ေရးဆြဲတဲ့အခါမွာလည္း အန္စီေအကုိ အေျခခံၿပီးေတာ့ ေရးဆြဲသြားမွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ အခက္အခဲေတာ့မရွိဘူး။ နည္းနည္းေျပာရဆုိရမွာက composition (ေပါင္းစပ္ဖြဲ႔စည္းမႈ)  ကိစၥပဲ။ အခုထက္ထိ မျပင္ရေသးတဲ့ composition (ေပါင္းစပ္ဖြဲ႔စည္းမႈ) ကိစၥကေတာ့ တခ်ဳိ႕ကေတာ့ အျမင္မတူဘူးေပါ့ေနာ္။ လြန္ခဲ့တဲ့အစုိးရ လက္ထဲမွာ လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္က ၇၅ ဦး၊ အစုိးရကုိယ္စားလွယ္က ၇၅ ဦး၊ တပ္မေတာ္က ၁၅၀၊ ႏုိင္ငံေရးပါတီ ၁၅၀၊ တုိင္းသားလက္နက္ကုိင္ ၁၅၀၊ ေနာက္ ပါ၀င္သင့္ပါ၀င္ထုိက္သူက ၅၀၊ ေနာက္ၿပီးေတာ့ တုိင္းရင္းသားကုိယ္စားလွယ္။ ဒီအေပၚမွာကက်ေတာ့ အျမင္အမ်ဳိးမ်ဳိးရွိေနတာေပါ့။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီ system က က်ေနာ္တုိ႔ framwork ကုိ ျပန္ဆြဲတဲ့ေနရာမွာ ဘယ္လုိအစုအဖြဲ႔က ေဆြးေႏြးပြဲမွာ ပါ၀င္ၿပီး ဘယ္လုိအစုအဖြဲ႔က ဆုံးျဖတ္ခ်က္မွာ ဆုံးျဖတ္ႏုိင္တဲ့အခြင့္အေရးရွိတယ္ဆုိတာ ကြာဟမႈ ေတာ့ရွိမွာေပါ့ေနာ္။ က်ေနာ့္အေနနဲ႔ကေတာ့ အခက္အခဲမရွိပါဘူး။ အမ်ားက လက္ခံႏုိင္တယ္ဆုိရင္ေတာ့ ဒါကလည္း အန္စီေအအေပၚ အေျခခံၿပီး လုပ္ေဆာင္သြားမွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။” မူေဘာင္ေရးဆြဲေရး လုပ္ငန္းစဥ္မွာ အဆင္မေျပရင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံဟာလည္း အားလံုးပါ၀င္နိုင္မယ့္ အေျခအေနမ်ဳိး မျဖစ္နိုင္ဘူးလို႔ ယူအန္အက္ဖ္စီဘက္က ေျပာထားပါတယ္။ ယူအန္အက္ဖ္စီအဖြ႔ဲ၀င္ေတြအေနနဲ႔ အရင္အစိုးရလက္ထက္က ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ညီလာခံမွာ မပါ၀င္ခ့ဲသလို၊ အစိုးရသစ္လက္ထက္မွာ ပထမဆံုး က်ငး္းပမယ့္ ညီလာခံကိုလည္း တက္ေရာက္ဖို႔ မေသခ်ာေသးပါဘူး. ဒီမတုိင္ခင္မွာ အန္စီေအ လက္မွတ္ထုိးတဲ့ အဖြဲ႔ေတြနဲ႔ မထုိးထားတဲ့ အဖြဲ႔ေတြ ကခ်င္ျပည္နယ္ မုိင္ဂ်ာယန္မွာ မ်က္ႏွာစံုညီ အစည္းအေ၀းတရပ္ကို က်င္းပဖို႔ ရွိပါတယ္။ မုိင္ဂ်ာယန္ ညီလာခံမတိုင္ခင္မွာ အန္စီေအ လက္မွတ္ထုိးထားတဲ့အဖြဲ႔ေတြေရာ၊ လက္မွတ္မထုိးရေသးတဲ့ အဖြဲ႔ေတြေရာ ထုိင္းနိုင္ငံ ခ်င္းမုိင္ၿမိဳ႕မွာ သီးျခားစီ ေဆြးေႏြးေနၾကသလို၊ ေဒါက္တာ တင္မ်ဳိး၀င္း ေခါင္းေဆာင္တဲ့ အစိုးရ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႔လည္း ယူအန္အက္ဖ္စီ အဖြဲ႔နဲ႔ ခ်င္းမုိင္ၿမိဳ႕မွာ ဒီေန႔ ေတြ႔ဆံု ေဆြးေႏြးေနပါတယ္။