မိတ္ေဆြမ်ား သို႔ အိပ္ဖြင့္ေပးစာ (၅) တင္ေမာင္သန္း ဒီဗြီဘီ ကိုတိုးေဇာ္လတ္ သို႔ ကိုတိုး။ သံဃာ့မဟာနာယကအဖြဲ႔ႀကီးရဲ႕ ထုတ္ျပန္ခ်က္နဲ႔ မ၊ဘ၊သ သတင္းကို မႏၱေလးက အျပန္ ခရီးေရာက္မဆိုက္ လွမ္းေျပာလို႔ အမ်ားႀကီး ေက်းဇူးတင္တယ္ဗ်ာ။ ပဋိပကၡတခု ေလ်ာ့ပါး သြားတန္ေကာင္းရဲ့လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ရေပတာေပါ့။ ဒါေပမဲ့ ကိုတိုးေရ .. မ၊ဘ၊သ အဖြဲ႔မွာ ပါေနတဲ့ သံဃာေတြနဲ႔ လူပုဂၢိဳလ္ေတြရဲ့ ယံုၾကည္မႈ၊ ခံစားခ်က္နဲ႔ ျပဳမူ လုပ္ကိုင္ပံုေတြ အေပၚေကာ သက္ေရာက္မႈ ရွိပါေလမလားဆိုတာက က်ေနာ္ေခါင္းထဲ ေပၚလာတဲ့ ပထမဆံုးေမးခြန္း ျဖစ္ပါတယ္။ ၿပီးသြားလိမ့္မယ္လို႔ က်ေနာ္ေတာ့ မထင္ေသးဘူးဗ်။ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိေတာ့ မ၊ဘ၊သ က တင္ျပေနတဲ့ ကိစၥေတြအေပၚ စိုးရိမ္မကင္းျဖစ္ၾကတဲ့ အသိုက္အ၀န္းက မေသးလွဘူးလို႔ က်ေနာ္ နားလည္ထားလို႔ပါ။ အဲဒီ အသိုက္အ၀န္းရဲ့ အျမင္ေတြ ကို က်ေနာ္ လက္မခံပါဘူး။ မ၊ဘ၊သ အဖြဲ႔က တင္တဲ့ ဥပေဒ ၄ ခုထဲ က ဥပေဒတခုနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး၊ အန္ဂ်ီအိုက သူေတြနဲ႔ မ၊ဘ၊သ က ပုဂၢိဳလ္ေတြကို အထက္လႊတ္ေတာ္ေကာ္မတီက ေခၚယူ သေဘာထား နားေထာင္ခဲ့ရာမွာ အန္ဂ်ီအိုေတြနဲ႔ အတူ က်ေနာ္က တင္ျပေဆြးေႏြးခဲ့ဖူးပါတယ္။ အဲဒီတုန္းက မ၊ဘ၊သ ဘက္က လာေရာက္ေဆြးေႏြးၾကတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြထဲမွာ ဆရာ ေမာင္ေသြးခၽြန္လည္း ပါပါတယ္။ စာေရးေဖာ္ေရးဖက္ေတြ ျပန္ေတြ႔ၾကေတာ့ ၾကားနာပြဲ မစခင္၊ စကားစျမည္ေျပာၾကေပါ့ ကိုတိုးရာ။ မိတ္ေဆြေတြ ျဖစ္ၾကေပမဲ့ သူက တဘက္၊ ကိုက တဘက္ကိုးဗ်။ သူကလည္း သူ ယံုၾကည္ရာမွာေတာ့ အခုိင္ပါပဲ။ ကို တင္ေမာင္သန္း နဲ႔ က်ေနာ္ က ဟိုးတုန္းကတည္းက သိၾကတဲ့ မိတ္ေဆြေတြပါတဲ့။ ဒါေပမဲ့ အမ်ိဳးဘာသာ၊ သာသနာ နဲ႔ ပတ္သက္လာရင္ေတာ့ သူ႔ကိုလည္း ေခ်မႈန္းရမွာပါပဲ လို႔ ဆရာေမာင္ေသြးခၽြန္က ေျပာသတဲ့ဗ်။ ဒီလို အေျခအေနမွာ ရန္ကုန္တိုင္းအစိုးရရဲ႕ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ကိုၿဖိဳးမင္းသိန္းက မ၊ဘ၊သ မလိုအပ္ဘူးလို႔ ေျပာလိုက္ပါတယ္။ က်ေနာ္အတြက္လည္း မ၊ဘ၊သ မလိုအပ္ဘူး ကိုတိုးရ။ ဒါေပမဲ့ ကိုၿဖိဳးမင္းသိန္းက ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ျဖစ္ေနေတာ့ က်ေနာ္ေခါင္းထဲ ေမးခြန္းက လိုက္လာျပန္ပါတယ္။ က်ေနာ္ စဥ္းစားမိတာကေတာ့ အစိုးရတာ၀န္ရွိသူတေယာက္ရဲ့ လြတ္လပ္စြာ ေျပာဆုိပုိင္ခြင့္နဲ႔ တာ၀န္ပိုင္း ျဖစ္ပါတယ္။ စဥ္းစားတဲ့အခါ၊ မ၊ဘ၊သ ဆိုတဲ့အဖြဲ႔ထက္ လူမႈအဖြဲ႔အစည္းတရပ္ ဆိုတဲ့ မူသေဘာကေန စဥ္းစားမိတာပါ ကိုတိုး။ လူမႈအဖြဲ႔အစည္းတရပ္ လိုအပ္၊ မလုိအပ္ကို လူမႈ အဖြဲ႔အစည္းကို ဖြဲ႔စည္းတဲ့ အသိုက္အ၀န္းက စဥ္းစားဆံုးျဖတ္တာ အဓိက က်သလား။ အစိုးရ က အဓိကက်သလားဆိုတဲ့ ေမးခြန္းပါပဲ။ ဒါေပမဲ့ မ၊ဘ၊သ အဖြဲ႔အစည္းကိစၥမွာေတာ့ မ၊ဘ၊သ က သံဃာ့အဖြဲ႔အစည္းလား၊ လူမႈအဖြဲ႔အစည္းလားဆိုတာ ဆက္ေမးရျပန္ဦးမွာပါ။ လူမႈအဖြဲ႔အစည္း ဆိုရင္ေတာ့ မိမိ နဲ႔ သေဘာတူသည္ ျဖစ္ေစ၊ မတူသည္ျဖစ္ေစ၊ သက္ဆုိင္ရာ လူမႈအဖြဲ႔အစည္းက သူဘာသာ လိုအပ္တယ္လို႔ ထင္ျမင္တဲ့ ထင္ျမင္ခ်က္ကို ဘယ္ အစိုးရပဲျဖစ္ျဖစ္၊ က်ေနာ္ကေတာ့ ေလးစားေစခ်င္ပါတယ္။ ကိုၿဖိဳးမင္းသိန္းက မ၊ဘ၊သမို႔ ေျပာထင္ပါရဲ့ လို႔ စိတ္ေျဖရတာေပါ့။ ကိုတိုးေရး။ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းထဲမွာ မတူတဲ့ကိစၥေတြ ရွိၾကပါတယ္။ ျပႆနာကို ဖြင့္ဆုိပံု အမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိၾကပါတယ္။ ေျဖရွင္းပံုအေပၚမွာလည္း သေဘာထားအမ်ိဳးမ်ိဳး ကြဲေနႏုိင္ပါတယ္။ အသိုုက္အ၀န္း တရပ္က ကိစၥတခုကို ျပႆနာ လို႔ ယူဆေပမဲ့၊ အျခားအသိုက္အ၀န္းက ျပႆနာ လို႔ ယူဆခ်င္မွ ယူဆမွာပါ။ ယူဆပံု တူဦး၊ အတုိင္းအဆမွာလည္း မတူႏုိင္ၾကပါဘူး။ ဒီ အေျခအေနကို က်ေနာ္တို႔ ဘယ္လို ကုိင္တြယ္ၾကပါမလဲ။ အရင္ စစ္အစိုးရလက္ထက္တုန္းကေတာ့ တိုင္းျပည္အတြင္း လူမႈ အဖြဲ႔အစည္းေတြရဲ႕ လိုအပ္မႈကို အစိုးရက ဆံုးျဖတ္ပါတယ္။ ကိစၥတရပ္လံုးရဲ႕ လုိအပ္မႈကို သိတာ သက္ဆုိင္ရာ လူမႈအဖြဲ႔အစည္း မဟုတ္ဘူး။ စဥ္းစားႏုိင္စြမ္းရွိတာ သက္ဆိုင္ရာ လူမႈ အဖြဲ႔အစည္း မဟုတ္ဘူး။ အစိုးရ ျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့ အယူအဆေပၚမွာ အေျခခံၿပီး အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို လုပ္ကိုင္ခဲ့ တာပါ။ အထင္ရွားဆံုးေျပာရရင္၊ အဲဒီအခ်ိန္ေတြမွာ က်ေနာ္တို႔ အရပ္ဘက္ လူမႈအဖြဲ႔အစည္းေတြ က ျပႆနာ လို႔ ျမင္တာကို စစ္တပ္က ျပႆနာလို႔ မျမင္သလို၊ စစ္တပ္က ျပႆနာ လို႔ ျမင္တာကိုလည္း က်ေနာ္တို႔ေတြက ျပႆနာ ကို မျမင္ခဲ့ဘူး မဟုတ္လား။ ျပႆနာ လို႔ သေဘာတူရင္ေတာ့ အတုိင္းအဆ ျမင္ပံုက မတူျပန္ဘူးေလ။ ေျဖရွင္းပံုေတြကလည္း မတူျပန္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ လူမႈ အဖြဲ႔အစည္းတရပ္ လိုအပ္၊ မလိုအပ္ဆုိတာကို အျခားသူေတြအေနနဲ႔ လြတ္လပ္စြာ သေဘာထား ေပးႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ႏိုင္ငံေရးပါတီ၀င္တေယာက္ကေန အစိုးရအဖြဲ႔၀င္ ျဖစ္လာတဲ့အခါ၊ သူရဲ႕ လြတ္လပ္စြာ ေျပာဆုိပုိင္ခြင့္စည္း၀ုိင္းက အရင္အတုိင္းပဲလား။ အရင္အတုိင္း မဟုတ္ေတာ့ဘူး ဆိုရင္ သူ႔ရဲ႕ လြတ္လပ္စြာ ေျပာဆုိပိုင္ခြင့္ စည္း၀ိုင္းက ဘယ္ေလာက္အထိ ရွိသလဲ ဆိုတာက ေနာက္ထပ္ ေမးခြန္းတရပ္ ျဖစ္လာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကိုတိုး။ မ၊ဘ၊သ ကိစၥမွာေတာ့ တျခား ဆက္စပ္အေနအထားကိုပါ စဥ္းစားစရာေတြ ရွိလာပါတယ္။ အဲဒီ ဆက္စပ္အေၾကာင္းအရာကေတာ့ အစြန္းေရာက္ ေျပာဆိုက်င့္ၾကံမႈ ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းပါပဲ။ လူမ်ိဳးေရး ခြဲဲျခားတာ၊ ဘာသာေရးအဓိကရုဏ္း ျဖစ္ႏုိင္ေျခကို ဦးတည္တာ၊ အမုန္းစကား (hate speech) ေျပာဆိုတာ စတဲ့ စတဲ့ကိစၥေတြ ဆိုပါေတာ့။ ဒီေတာ့ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ ေမးခြန္းက အစြန္းေရာက္ ေျပာဆိုက်င့္ၾကံမႈေတြကို ကန္႔သတ္တားဆီးတဲ့ ဥပေဒေတြ မရွိဘူးလား။ ရွိရင္ အားနည္းေနသလား။ ရွိပါရက္နဲ႔ အေရးယူဖို႔ ခက္ေနတယ္ဆိုရင္ ဘာအေၾကာင္းေတြေၾကာင့္ ခက္ေနတာလဲ။ ဒါေတြ စဥ္းစားရလိမ့္မယ္ ထင္ပါတယ္။ အစြန္းေရာက္ ေျပာဆိုက်င့္ၾကံမႈဆိုတာ ဥပေဒအရ ဘယ္လို အဓိပၸာယ္ ဖြင့္ထားသလဲ။ ဥပေဒေတြကို ျပဳစုရာမွာ တိက်ဖို႔ လိုပါတယ္။ အာဏာရွိသူက ထင္သလို အဓိပၸာယ္ ဖြင့္ ေဆာင္ရြက္ပိုင္ခြင့္ကို ဖြင့္ေပးထားတဲ့ ဥပေဒမ်ိဳးေတြ ကို ျပင္ဖို႔ လိုပါလိမ့္မယ္။ တနည္းေျပာရင္ ေခ်မႈန္းေရးစကားေတြက လြတ္လပ္စြာ ေျပာဆုိခြင့္ နယ္ပယ္ကေန ဥပေဒ နဲ႔ ၿငိစြန္းတဲ့စကား အျဖစ္ ဘယ္လိုအေျခအေန မွာ ေျပာင္းလဲသြားသလဲ ဆိုတဲ့ စည္းျခားခ်က္ေတြ တိတိက်က် ရွိဖို႔ လိုပါလိ့မ္မယ္။ ဒါေတာင္ လူပုဂၢိဳလ္တဦးခ်င္း ရဲ့ အျပဳအမူနဲ႔ အဖြဲ႔အစည္း ကို ခြဲျခား ၾကည့္ရဦးမယ္ ထင္ပါတယ္။ လြတ္လပ္စြာ ေျပာဆိုခြင့္ကို စတင္က်င့္သံုးခါစ ပတ္၀န္းက်င္မွာ ကိုယ္ပါတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းရဲ႕ မူ၀ါဒေတြနဲ႔ ဆန္႔က်င္ၿပီးေတာ့လည္း လူတဦးခ်င္းစီက လုပ္မိတတ္တာေတြ ရွိေပတာကိုး ကိုတိုးရ။ လူပုဂၢိဳလ္နဲ႔ အဖြဲ႔အစည္း တာ၀န္ယူမႈကို ဘယ္လို ခြဲျခားမလဲ။ ဥပေဒေၾကာင္းအရ၊ ဘယ္လို ၾကည့္မလဲ။ ဒါေတြ က မရွိေသးရင္၊ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း အတြင္း ျငင္းခုန္းေဆြးေႏြးၾကရမွာပါ။ ၿပီးေတာ့ လႊတ္ေတာ္က ကိုင္တြယ္ရမွာပါ။ ရွိၿပီးၿပီ ဆိုရင္ေတာ့ ေရွ႕ေနခ်ဳပ္ရံုး က စိစစ္ ၾကည့္ရႈရမွာပါ။ အဲဒီ စည္းကို လူမႈ အဖြဲ႕အစည္းေတြ ရွင္းရွင္း သိၿပီး ေလးစား လိုက္နာေအာင္လည္း ေဆာင္ရြက္ၾကရမွာပါ။ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး ျဖစ္စဥ္နဲ႔ သြားၾကရမွာကိုး။ ေနာက္ အေၾကာင္းအရာတခုကေတာ့ သံဃာနဲ႔ ႏုိင္ငံေရးကိစၥပါပဲ။ ႏုိင္ငံေရးဆိုတာကို အဓိပၸာယ္ ဘယ္လို သတ္မွတ္ၾကမွာလဲ။ သံဃာနဲ႔ ဆက္စပ္ၿပီး၊ ဥပေဒေၾကာင္းအရ၊ သတ္မွတ္ခ်က္ ရွိသလား။ သံဃာနဲ႔ ပတ္သက္လာရင္ သံဃာ့အဖြဲ႔အစည္းက ဆံုးျဖတ္ႏုိင္တယ္ လို႔ က်ေနာ္ နားလည္ပါတယ္။ သမိုင္းေၾကာင္းအရ ေျပာရရင္ေတာ့ အမ်ိဳးသားေရးလႈပ္ရွားမႈေတြ မွာ သံဃာေတြ ပါခဲ့ၾကတာ ကိုတိုးလည္း အသိပါပဲ။ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ ေရႊ၀ါေရာင္ ေတာ္လွန္ေရး မွာ ပါခဲ့တဲ့ သံဃာေတြအေပၚ ဘယ္လို သေဘာထားမွာလဲ။ ဦး၀ိစာရ၊ ဦးဥတၱမတို႔အေပၚ ဘယ္လို သေဘာထားမလဲ။ အဲဒါေတြက ႏုိင္ငံေရး မဟုတ္ရင္၊ ႏုိင္ငံေရးနဲ႔ အမ်ိဳးသားေရး လို႔ ခြဲျခား နားလည္ရမွာလား။ အဲဒီလို ခြဲျခားနားလည္မယ္ ဆိုရင္ စစ္အာဏာရွင္လက္ထက္က ေျပာခဲ့တဲ့ ႏုိင္ငံေရးနဲ႔ အမ်ိဳးသားေရးက ခု စစ္တပ္ ပါ၀င္ၿပီး၊ ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္တဲ့စနစ္နဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ေနတဲ့ အစိုးရလက္ထက္မွာ ေျပာမယ့္ ႏုိင္ငံေရးနဲ႔ အမ်ိဳးသားေရးတို႔နဲ႔ ဘယ္လိုမ်ား ကြာျခားသလဲ။ မၾကာခင္ အတိတ္ကို ျပန္ၾကည့္ေတာ့ သံဃာ့မဟာနာယကအဖြဲ႔ႀကီးရဲ႕ ေဆာင္ရြက္ခ်က္တရပ္ ကိုေကာ ႏုိင္ငံေရးလို႔ မေျပာႏုိင္ဘူးလို႔ ေျပာလို႔ရမတဲ့လား။ ႀကိဳးစားက ဘုရားျဖစ္ႏုိင္တယ္၊ သာမန္လူ ကလည္း ဘုရားျဖစ္ႏုိင္တာပဲဆိုတဲ့ က်ေနာ္တို႔ေတြ အရပ္သံုး ေျပာေနက် စကားကို ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေျပာတဲ့အခါ၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးတေယာက္က မ၊ဟ၊န ကို သြားေလွ်ာက္ေတာ့ မ၊ဟ၊န က တခုတ္တရ ေၾကညာခ်က္ႀကီး ထုတ္ေပးခဲ့ေသးတာ မဟုတ္လား။ အဲဒီ ေၾကညာခ်က္ ကို အသံုးခ်ၿပီး အစိုးရသတင္းစာေတြက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို တုိက္ခုိက္ခဲ့ေသးတာ ကုိတိုး မွတ္မိတယ္ေနာ္။ ဒါ က ဘာမွ မၾကာေသးတဲ့ အတိတ္။ ကိုတိုးေရး။ ခုရက္ပိုင္း အမ်ိဳး၊ ဘာသာ၊ သာသနာအဖြဲ႔အစည္း သတင္းေတြကို ဖတ္ရင္း၊ ေမာင္တင္ေမာင္သန္းမွာ ေမးခြန္းေတြနဲ႔ ခ်ာခ်ာလည္ေနလို႔ မေနႏုိင္မထိုင္ႏုိင္ ကိုတိုးကို ေမးခြန္းေတြ ရွယ္ၾကည့္မိတာပါ။ ဒီလိုဆုိေတာ့ တင္ေမာင္သန္းက ဗုဒၶဘာသာ ဟုတ္ရဲ့လားလို႔ ေမးခ်င္သူေတြ ရွိေကာင္း ရွိပါလိမ့္မယ္။ က်ေနာ္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ပါ။ ဗုဒၶဘာသာမွာ ႏုိင္ငံ မရွိ၊ လူမ်ိဳး မရွိ၊ ဘာသာ မရွိ ဆိုတာကို ယံုၾကည္တဲ့ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ိဳး ျဖစ္ပါတယ္။ ေအာ္ .. ကိုတိုး။ အဲဒီ မရွိ စကားက က်ေနာ္စကား မဟုတ္ဘူးေနာ္။ မဟာေဗာဓိၿမိဳင္ဆရာေတာ္ႀကီးရဲ့ စကားလို႔ ဆိုတယ္ဗ်။ က်ေနာ္ က ဆရာေတာ္ႀကီးကို မေတြ႔ဘူးေပမဲ့ အေ၀းက ၾကည္ညိဳသူပါ။ ဆရာေတာ္ႀကီးရဲ႕ နည္းနည္းပဲ ေတြ႔ရတဲ့ တရားေတာ္ေတြကို နာၾကားရတဲ့အခါတိုင္း၊ အထူးသျဖင့္ မေတြးနဲ႔ဆိုတဲ့ ဆံုမစကားကို သတိရတုိင္း၊ ပညတ္၊ အနိစၥ မွာ အဟုတ္ႀကီးထင္မႈေတြ နဲ႔ ခုလို စာေတြ ေရးေနတဲ့ ငါ ပါတကား လို႔ ႏွလံုးသြင္းမိတတ္သူပါ။ အင္း။ မဟာေဗာဓိၿမိဳင္ဆရာေတာ္ႀကီး ဆုိတာကလည္း ဆရာေမာင္ေသြးခၽြန္ ၾကည္ညိဳေလးစားစြာ ေဆာင္းပါးေတြ ေရးသား တင္ျပခဲ့တဲ့ ဆရာေတာ္ႀကီးပါ။ ဒီအတြက္လည္း ဆရာ ေမာင္ေသြးခၽြန္ ကို ေက်းဇူးတင္ရပါတယ္။ ဆရာေတာ္ႀကီး ေျပာတဲ့ အဲဒီ “မရွိ” ကို “အရွိ” လို႔ စြဲမွတ္ယူၿပီး၊ ေမာင္ေသြးခၽြန္ ကလည္း သူ႔ အဟုတ္ႀကီးထင္မႈ နဲ႔ သူ၊ ေမာင္တင္ေမာင္သန္းကလည္း သူ႔ အဟုတ္ႀကီးထင္မႈ နဲ႔ သူ၊ ေဖ့စ္ဘြတ္ အသံုးအႏႈန္းကို ယူသံုးရရင္ ကြီးကလည္း သူ႔ဟာနဲ႔သူ၊ ဘြီးကလည္း သူ႔ဟာနဲ႔ သူဆိုေတာ့ .. အဲဒီ အေျခအေနကို ဘယ္လို ကုိင္တြယ္မလဲ ဆိုတာက ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ ေမးခြန္းတရပ္အျဖစ္ ဆက္လက္ရွိေနလိမ့္ဦးမယ္လို႔ ထင္မိေၾကာင္းပါဗ်ာ။ တင္ေမာင္သန္း ည ၁၀း၁၉။ ဇူလိုင္ ၁၂၊ ၂၀၁၆