၂၁ ရာစုပင္လုံညီလာခံမွာ ပါ၀င္သင့္ပါ၀င္ထိုက္သူေတြ က်ယ္ျပန္႔စြာ ပါ၀င္ႏိုင္ေအာင္ ႏိုင္ငံေတာ္ အတိုင္ပင္ခံပုဂိၢဳလ္ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က လမ္းည႔ႊန္မူ၀ါဒ ေျဖေလ်ာ့ ဆုံးျဖတ္ေပး ခဲ့ပါတယ္။ ဇူလိုင္လ ၅ ရက္ေန႔က ေနျပည္ေတာ္မွာ ၂၁ ရာစုပင္လုံညီလာခံ အၾကိဳျပင္ဆင္ေရး ေကာ္ မတီ၀င္ေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆုံရာမွာ ဆုံးျဖတ္ေပးခဲ့တာပါ။ ညိႇႏိႈင္းမႈ အဆင္ေျပေခ်ာေမြ႔ရင္ ႏိုင္ငံေရး ပါတီေတြနဲ႔ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ ကိုင္အဖြဲ႔ေတြ ဒီထက္ပိုမိုၿပီး က်ယ္ျပန္႔စြာ တက္ေရာက္ေဆြး ေႏြးႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ (ယခုလက္ရွိမွာေတာ့ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြအေနနဲ႔ လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္အနည္းဆုံး တဦးေရြး ခ်ယ္ခံရမွ ညီလာခံတက္ေရာက္ခြင့္ရွိသလို တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔ေတြလည္း တျပည္လုံးအပစ္ရပ္စာခ်ဳပ္ကို လက္မွတ္ထိုးဖို႔ လိုပါတယ္။) လာမယ့္သီတင္းပတ္အတြင္းမွာလည္း ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံပုဂိၢဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ တႏိုင္ငံလုံးအပစ္ရပ္စာခ်ဳပ္လက္မွတ္မထိုးေသးတဲ့ညီညြတ္ေသာတိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ားဖက္ဒရယ္ေကာင္စီ ဥကၠ႒ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး အန္ဘန္လတို႔ ေနျပည္ေတာ္မွာ ေတြ႔ဆုံဖို႔ရွိပါတယ္။ ၂၁ ရာစုပင္လုံညီလာခံနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က မေန႔က ခ်မွတ္ေပးခဲ့တဲ့ အဓိကက်တဲ့ မူ၀ါဒႀကီး ၅ ရပ္ကို ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတရုံးေျပာခြင့္ရသူ၊ ၂၁ ရာစုပင္လုံညီလာခံ အႀကိဳျပင္ဆင္ေရးေကာ္မတီ၀င္ ဦးေဇာ္ေဌးကို ေမးျမန္းခဲ့ပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေကာ္မတီနဲ႔ မေန႔က ေဆြးေႏြးပြဲမွာ အေရးႀကီးတဲ့မူ၀ါဒေတြ ခ်မွတ္လမ္းညႊန္ခဲ့တယ္လို႔ သိရပါတယ္။ အဲဒီအေရးႀကီးတဲ့ မူ၀ါဒေတြကို သိပါရေစ။ “အေရးႀကီးတဲ့မူ၀ါဒေပါ့၊ ၂၁ ရာစုပင္လုံ အႀကိဳျပင္ဆင္ေရးေကာ္မတီရွိတယ္၊ ေကာ္မတီမွာ ၂ ဖြဲ႔ခြဲထားတယ္။ လက္မွတ္ထိုးၿပီးသားေတြနဲ႔ framework review (မူေဘာင္ျပန္သုံးသပ္မႈ) နဲ႔ က်န္တ့ဲဟာေတြ၊ ညီလာခံကိစၥေတြ ေဆြးေႏြးတာရွိတယ္။ လက္မွတ္မထိုးရေသးတဲ့အဖြဲ႔ေတြ ပါ၀င္လာႏိုင္ဖို႔ ေဆြးေႏြးတဲ့အပိုင္းက တပိုင္း။ ဒီဆပ္ေကာ္မတီ ၂ ခုရဲ႕ လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္မႈ အေျခအေနနဲ႔ သူတို႔ျဖစ္ေပၚတိုးတက္မႈ ေနာက္ဆုံးအေျခအေနေပါ့ တင္ျပတယ္။ ဒီဆပ္ေကာ္မတီ ၂ ခုစလုံးရဲ႕ တခ်ဳိ႕ဟာေတြ၊ မူ၀ါဒခ်မွတ္ေပးဖို႔လိုတဲ့ ဟာေတြေပါ့ေနာ္။ ဥပမာ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကုိင္ ထိုးၿပီးသား တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ ေတြ႔တဲ့အခါမွာ ညီလာခံက်င္းပေရးကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ေပါ့ေဆြးေႏြးတဲ့အခါမွာ မူမျပတ္တဲ့ဟာေတြ ရွိတယ္။ ေနာက္တခ်က္က ဟိုဖက္က မထိုးရေသးတဲ့ အဖြဲ႔ေတြက ေမးတဲ့အခါမွာ မူပိုင္းဆိုင္ရာ မျပတ္တဲ့ဟာရွိတယ္။ ဒါေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔က မေန႔က အစည္းအေ၀းမွာ တင္ျပၾကတယ္။ တင္ျပတဲ့အေပၚမွာ မေန႔က အစည္းအေ၀းမွာ အစိုးရရယ္၊ လႊတ္ေတာ္ရယ္၊ တပ္မေတာ္ရယ္ ေပါ့ေနာ္ ဒီသုံးဖြဲ႔ပါပါတယ္။ အႀကိဳျပင္ဆင္ေရးေကာ္မတီက။ ပါတဲ့အခါမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၊ ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံပုဂိၢဳလ္နဲ႔ ေဆြးေႏြးၿပီးေတာ့ သူက မူမၿပီးျပတ္ေသးတဲ့ဟာေတြကို ျဖတ္ေပးတယ္။ မူ၀ါဒခ်မွတ္ေပးသြားတယ္။ ဒါက ဟိုဘက္မွာ လည္း က်ေနာ္တို႔ တပ္ဘက္ကလည္း တပ္မေတာ္အႀကီးအကဲေပါ့ေနာ္ သူတို႔ဆီကုိ လမ္းညႊန္မႈခံယူၿပီးေတာ့ ဒီအစည္းအေ၀းမွာ တင္ျပၾကတဲ့သေဘာရွိပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ ျပန္ခ်ဳပ္လိုက္ရင္ေတာ့ ခုနလို မူမျပတ္ေသးတဲ့ဟာေတြ မေန႔က အစည္းအေ၀းမွာ ေတာ္ေတာ္ေလးျဖတ္တယ္၊ ျဖတ္တဲ့အခါမွာ ဟိုဘက္နဲ႔ က်ေနာ္တို႔နဲ႔ ႏွစ္ဘက္လုံးနဲ႔ ေဆြးေႏြးတဲ့အခါမွာ ဆပ္ေကာ္မတီ ၂ ခုအတြက္ ျပတ္သားတဲ့၊ တိက်တဲ့မူ၀ါဒကိုင္ၿပီးေတာ့ ေဆြးေႏြးလို႔ရၿပီေပါ့ေနာ္။ ဒါက အေျခအေနတခု။” “ေနာက္တခု လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႔ေတြနဲ႔ လက္မွတ္မထိုးရေသးတဲ့အဖြဲ႔ေတြ ပါ၀င္ခြင့္၊ ညီလာခံတက္ေရာက္တဲ့ဟာေပါ့ ၂၁ ရာစုပင္လုံညီလာခံကို ဘယ္လိုပါ၀င္ခြင့္ေပးမလဲ။ ဆိုလိုတာက က်ေနာ္တို႔က ဒီဟာသည္ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲ၊ ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲ။ အဲဒီေဆြးေႏြးပြဲေတြကို က်င္းပတဲ့အခါမွာ ဘယ္လိုက်င္းပရမလဲဆိုတဲ့ဟာက အန္စီေအ (တႏိုင္ငံလုံးပစ္ခတ္တိုုက္ခိုက္မႈရပ္စဲေရးစာခ်ဳပ္) မွာပါတယ္။ အန္စီေအ road map ရွိတယ္။ အဲဒီ road map မွာဆိုရင္ အန္စီေအ လက္မွတ္ထိုးထားၿပီးတဲ့သူေတြက ဟိုဘက္ဒီဘက္ ဦးေဆာင္ၿပီးေတာ့ က်င္းပရတာျဖစ္တယ္။ အဲဒီအတြက္ UPDJC (ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးမႈ ပူးတြဲေကာ္မတီ) ဖြဲ႔စည္းရမယ္။ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲေတြကို ဦးေဆာင္ဖို႔၊ အဲဒီေတာ့ Political Dialogue ေပါ့။ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးမႈကို ေဆြးေႏြးတဲ့အခါက်ရင္ အန္စီေအကို ျဖတ္ရမယ္ဆိုတဲ့ သေဘာသဘာ၀က ရွိတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဟိုဘက္က မထိုးႏိုင္ေသးဘူးေပါ့ေနာ္ ေလာေလာဆယ္၊ မထိုးႏိုင္ေသးဘူးဆိုတဲ့အခါက်ေတာ့ ၂၁ ပင္လုံမွာ အားလုံးပါ၀င္သင့္ပါ၀င္ထိုက္တဲ့သူေပါ့ေနာ္ အဓိကက်တဲ့၊ ပါ၀င့္ပါ၀င္ထိုက္တဲ့ Stakeholders ေတြ ပါ၀င္ဖို႔လိုတယ္၊ အဲဒီအတြက္ ဒီဘက္က က်ေနာ္တို႔က မထိုးတဲ့အဖြ႔ဲေတြကို ဘယ္လိုအခန္းက႑မ်ဳိးကေန ဘယ္လိုအခြင့္အေရးမ်ဳိးနဲ႔ ေပးမလဲဆိုတာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး မူခ်ေပးတယ္ေပါ့။ ဒါက လက္နက္ကိုင္ မထုိးရေသးတဲ့အဖြ႔ဲေတြ။ ေနာက္တခုက က်ေနာ္တို႔ အစဥ္တစိုက္ေျပာလာတဲ့ ေအေအ (ရခိုင္တပ္မေတာ္၊ တီအန္အယ္လ္ေအ (တအာင္းပေလာင္တပ္မေတာ္) နဲ႔ပတ္သက္တာ။ အဲဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ေအေအ၊ တီအန္အယ္လ္ေအဆိုရင္ အရင္တုန္းက က်ေနာ္တို႔က ၿပီးခဲ့တဲ့ ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံမွာ သူတို႔ကို အန္စီေအထိုးခြင့္ကိုမေပးခဲ့ဘူး ။အဲဒီမတိုင္ခင္ေပါ့ေနာ္။ ထိုးခြင့္မေပးခဲ့ဘူး။ ထိုးမယ္ဆိုရင္ ေအေအဆိုရင္ ေကအိုင္ေအက ေပါက္ဖြားလာတာ၊ အဲဒီေတာ့ ေကအိုင္ေအနဲ႔ ေပါင္းမလား။ ဟိုဘက္မွာ ရခိုင္ဖက္မွာဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔ ဒီဘက္မွာေနရာေပးထားတဲ့ ေအအယ္လ္ပီ (ရခိုင္လြတ္ေျမာက္ေရးပါတီ) ရွိတယ္၊ ေပါင္းမလား။ ဒီအတိုင္းဆိုရင္ ဒီအတိုင္းးေတာ့မရဘူး၊ အဲဒီတုန္းက တိုက္ပြဲေတြလည္း ျဖစ္ေနတယ္ေပါ့ေနာ္၊ လက္နက္ကိုင္ကေန စြန္႔ရမယ္။ လက္နက္စြန္႔ရမယ္ဆိုတဲ့အခါ တီအန္အယ္လ္ေအလည္း အလားတူပဲ အဲသလိုမ်ဳိးလုပ္ခဲ့ရာကေန အခု ေျဖေလွ်ာ့မႈေတြ တပ္မေတာ္ဘက္ကလည္း တဆင့္ေပါ့ေနာ္ ေျဖေလွ်ာ့မႈေတြ လုပ္လာတယ္။ လုပ္လာတဲ့ဟာေတြ အဲဒါေတြလည္း က်ေနာ္တို႔ ေဆြးေႏြးတဲ့အခါမွာ သူတို႔နဲ႔ ဆက္ၿပီးေဆြးေႏြးတဲ့အခါမွာ ဒီမူေတြနဲ႔ က်ေနာ္တို႔ ကိုင္ၿပီးေဆြးေႏြးမွာေပါ့။ ” “ေနာက္တခ်က္က ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြ ပါ၀င္ခြင့္ေပါ့ေနာ္။ အဲဒီေတာ့ ယူပီဒီေဂ်စီ အစည္းအေ၀းကေနၿပီးေတာ့ သေဘာတူဆုံးျဖတ္လိုက္တဲ့ဟာက ဘာလဲဆိုေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အနည္းဆုံး တေနရာ ႏိုင္ရမယ္။ ျပည္နယ္ျဖစ္ေစ၊ တိုင္းေဒသႀကီးျဖစ္ေစ၊ ျပည္ေထာင္စု ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္၊ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ေပ့ါေနာ္ တေနရာပါမွ ညီလာခံပါ၀င္ခြင့္ရွိမယ္ဆိုတဲ့သေဘာ။ အဲဒီေတာ့ တေနရာမွ မရတဲ့အဖြဲ႔ေတြ ဘယ္ကိုသြားမလဲ။ ဟိုဖက္မွာ စီအက္စ္အိုဖိုရမ္ (အရပ္ဖက္အဖြ႔ဲအစည္းမ်ားဖိုရမ္) တယ္။ တၿပိဳင္နက္က်င္းပမယ္။ အဲဒီမွာ သူတို႔ရဲ႕ Voice အသံေတြ၊ Opinion အျမင္ေတြ၊ မူ၀ါဒေတြ ရပ္တည္လို႔ရပါတယ္ဆိုတဲ့သေဘာမ်ဳိးနဲ႔ မူခ်ေပးခဲ့တယ္။ ခ်ေပးခဲ့ေတာ့ လက္ေတြ႔မွာ စီအက္စ္အိုေတြနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြနဲ႔ သေဘာသဘာ၀ မတူညီဘူးေပါ့ေနာ္၊ မတူညီတဲ့အခါမွာ စီအက္စ္အိုေတြက သူတို႔နဲ႔ စီအက္စ္အိုဖိုရမ္လုပ္ဖို႔ ျပင္ဆင္ၾကတဲ့အခ်ိန္မွာ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြရဲ႕ အခန္းက႑နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး မၿပီးျပတ္ဘူးေပါ့ေနာ္၊ အဲလိုမ်ဳိးေတြ ျဖစ္လာတယ္။ ျဖစ္လာတဲ့အခါမွာ ဒီဘက္က သူတို႔ကို Voice ပါလို႔ရေအာင္ ဟိုဖက္မွာ စီအက္စ္အိုဖိုရမ္ကလည္း စီအက္စ္အို အားေကာင္းေမာင္းသန္လုပ္၊ အဲလိုမ်ဳိးလုပ္ႏိုင္ေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္ၾကမလဲဆိုတဲ့ မူ၀ါဒကို ေဆြးေႏြးတာျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအေပၚမွာလည္း အၾကမ္းဖ်င္းေတာ့ ခ်မွတ္ေပးတယ္။ ဒါေတြက ဘာနဲ႔သြားရမလဲဆိုေတာ့ ဒါက ဒီဘက္အျခမ္း၊ တဖက္ျခမ္း။ ဟိုဘက္မွာက ထိုးၿပီးသား အဖြဲ႔ေတြနဲ႔ ဒီေန႕ အစည္းအေ၀းဆက္လုပ္တယ္ေပါ့။ အဲဒီလုပ္တဲ့အစည္းအေ၀းမွာ ေဆြးေႏြးမယ္။ အန္စီေအထိုးၿပီးသားအဖြဲ႔ေတြ သေဘာတူတယ္ဆိုရင္ ယူပီဒီေဂ်စီ ဆက္သြား ၿပီးေတာ့ ညီလာခံမွာ အဲဒီမူေတြ သြားမယ္ေပါ့ေနာ္။ အဲလိုမ်ဳိးသြားမယ့္ သေဘာရွိတယ္။” “ေနာက္ၿပီးေတာ့ နံပါတ္ ၃ အခ်က္ေပါ့ေနာ္။ လက္မွတ္မထုိးေသးသူေတြပါ၀င္ခြင့္ကို က်ေနာ္တို႔က အခုအခ်ိန္မွာ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပဲြမူေဘာင္ ျပန္သုံးသပ္ေနတယ္။ ျပန္ျပင္တာ မဟုတ္ေသးဘူး ေပါ့ေနာ္။ သုံးသပ္တဲ့အဆင့္မွာ မထုိးရေသးတဲ့အဖြဲ႔ေတြပါ၀င္ဖို႔ က်ေနာ္တို႔ ႀကိဳးပမ္းေနတယ္။ ဒါကိုလည္း က်ေနာ္တို႔ အျပဳသေဘာေတာ့ ေမွ်ာ္လင့္တယ္ေပါ့ေနာ္။ ဒါက နံပါတ္ ၄ အခ်က္။” “နံပါတ္ ၅ အခ်က္က ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္၊ Peace Process (ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္) ေပ့ါေနာ္ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ Peace Process တႀကီးတခုလုံးနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ေထာက္ပံ့ကူညီမႈေတြ၊ ေထာက္ပ့ံကူညီမႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ေတာ့ မေန႔တုန္းက ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံပုဂဳိလ္ တိတိက်က် ေပးသြားတာက မူ၀ါဒက ဘာလဲဆုိေတာ့ အဲဒါကုိ အခု မၾကာခင္ အသစ္ဖြဲ႔စည္းမယ့္ အန္အာရ္ပီစီ (အမ်ဳိးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးႏွင့္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဗဟိုဌာန) ေပါ့ေနာ္။ အဲဒါကို ဘယ္သူဦးေဆာင္မွာလဲဆိုေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံပုဂိၢဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဦးေဆာင္မွာ။ အဲဒါနဲ႔ပတ္သက္လို႔လည္း အဖြဲ႔၀င္တခ်ဳိ႔လည္း ေရြးခ်ယ္ထားၿပီးၿပီေပ့ါေနာ္။ အတည္ျပဳၿပီးျဖစ္တယ္။ အဲဒါဖြဲ႔စည္းၿပီးတာနဲ႔ အဲဒီ အန္အာရ္ပီစီကေန အဲဒီျပည္တြင္းျပည္ပ ေပါ့ေနာ္။ အဲဒီ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ ဆက္စပ္ေနတဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြအားလုံးနဲ႔ ကူညီေထာက္ပ့ံမႈေတြကို သူကေနၿပီးေတာ့ Donor Coordination (အလွဴရွင္မ်ားႏွင့္ ညိႇႏွဳိင္းျခင္း) လုပ္သြာမးယ္။ မူ၀ါဒေတြ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြ ခ်သြားမယ္။ အဲဒီလိုမ်ဳိး မူ ၅ ခ်က္၊ အဓိကအခ်က္ႀကီးေတြ ျပန္ေျပာရင္ေတာ့ ငါးခ်က္ေပါ့။” ေရြးေကာက္ပဲြမွာ တေနရာမွ မႏိုင္တဲ့႔ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္မယ့္အပိုင္းကို ပိုမိုရွင္းလင္းေအာင္ ေျပာျပေပးပါ။ သူတို႔တေတြကို ၂၁ ရာစုပင္လုံညီလာခံမွာ တက္ေရာက္ေဆြးေႏြးႏိုင္ဖို႔ နည္းလမ္းရွာမယ့္သေဘာလား။ “နည္းလမ္းရွာမယ္။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္တို႔က အတိအက်ေတာ့ မဟုတ္ေသးဘူး။ confirm (အတည္ျပဳ) ေတာ့ မေျပာေသးဘူး။ နည္းလမ္းရွာေပးမယ္။ ေျဖေလ်ာဖုိ႔နည္းလမ္းေပ့ါေနာ္။ အေသးစိတ္ကေတာ့ ဒါက အစိုးရဘက္ျခမ္းညိႇတာ၊ က်ေနာ္တို႔က ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲ ေပါ့ေနာ္။ ညီလာခံႀကီးကို ဘယ္လိုလုပ္ၾကမလဲဆိုတဲ့ဟာကို သေဘာတူမွ က်ေနာ္တို႔က joint (ပူးတြဲ) သြားရမွာ။ အဲဒါက်မွ က်ေနာ္တို႔က အတည္ျဖစ္မွာ။ အဲဒါေတြတည္ၿပီဆိုရင္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔က တရား၀င္ ညီလာခံနဲ႔ပတ္သက္တာေတြ ေျပာလို႔ရၿပီ။ အခုေလာေလာဆယ္ေတာ့ ဆက္ၿပီးေတာ့ ေဆြးေႏြးရဦမးယ္။” ေအေအ (ရခိုင္တပ္မေတာ္) နဲ႔ တီအန္အယ္လ္ေအ (တအာင္းပေလာင္တပ္မေတာ္) တို႔ကို တပ္မေတာ္ဘက္က ေျဖေလွ်ာ့မႈတခ်ဳိ႕လုပ္တယ္ဆိုေတာ့ ေျဖေလ်ာ့တာပါလား။ ကိုးကန္႔တပ္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ေရာ။ “ေအေအနဲ႔ တီအန္အယ္လ္ေအ အဲဒီ ၂ ခုကို ေျပာတာပါ။ ေျဖေလွ်ာ့တာနဲ႔ပတ္သက္လို႔ က်ေနာ္တို႔က ေဆြးေႏြးရဦးမယ္။ ဒါကေတာ့ ေလာေလာဆယ္ ေျပာလို႔မရေသးဘူး။ တပ္မေတာ္ဘက္က ေျဖေလွ်ာ့မႈေတြ လုပ္တယ္။ အဲဒီဟာေပၚမွာ က်ေနာ္တို႔ မီဒီယာ၊ ျပည္သူကို ေျပာလို႔မရေသးဘူး။ သူတို႔နဲ႔ ဦးသိန္းေဇာ္တို႔ ဆက္ညိႇတယ္။” အန္စီေအစာခ်ဳပ္အတိုင္းဆိုရင္ လက္မွတ္ထိုးၿပီးတဲ့ တုိင္းရင္သားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔ေတြနဲ႔ အစိုးရေပါင္းၿပီးေတာ့ ပူးတြဲညီလာခံက်င္းပမယ္ဆိုေတာ့။ အပစ္အခတ္မရပ္စဲေသးတဲ့ (အန္စီေအ စာခ်ဳပ္လက္မွတ္မထိုးေသး) တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔ေတြ။ အီးေအအို ေတြေပါ့။ ယူအန္အက္ဖ္စီေပါ့၊ သူတို႔ေတြက ညီလာခံအစည္းအေ၀းေတာ့ ပါ၀င္သင့္သူ ထိုက္သူအေနနဲ႔ရ တက္ႏိုင္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဦးေဆာင္တဲ့ေနရာမွာ ခၽြတ္ယြင္းႏိုင္တာေပါ့ အဲလိုမဟုတ္လား။ “အခန္းက႑နဲ႔ပတ္သက္လို႔ေတာ့ က်ေနာ္တို႔က ပါ၀င္ခြင့္ေပါ့ေနာ္။ ပါ၀င္ခြင့္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ က်ေနာ္တို႔ ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံပုဂိၢဳလ္ခ်ထားတဲ့မူအရ ဒီညီလာခံမွာ ပါ၀င္သင့္ပါ၀င္ထိုက္တဲ့ အဓိကလူေတြ ပါ၀င္ခြင့္ရေအာင္ လုပ္ဖို႔၊ ဒီမူေပါ့ေနာ္။ အဲဒီမူေပၚမွာ ညီလာခံမွာေတာ့ မ်ဳိးစုံရွိတာေပါ့ေနာ္။ ဘယ္လိုေနရာက ဘယ္လိုပုံစံမ်ဳိးနဲ႔ပါမလဲ ဆိုတာကို အဲဒီမူေပါ့။ ဒါကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ဘက္ one side ခ်တဲ့မူျဖစ္တယ္။ အဲဒီေတာ့ ဟိုဘက္က မျပတ္ေသးဘူးေပါ့ေနာ္။ အဲဒါေလးတခ်က္။” ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး အင္ဘန္လ (ညီညြတ္ေသာတိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ားဖက္ဒရယ္ေကာင္စီဥကၠဌ)နဲ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ ဘယ္ေတာ့ေတြ႔ၾကမလဲ။ “ေနာက္အပတ္ေပါ့ေနာ္။ တပတ္အတြင္း၊ တပတ္ေက်ာ္ေက်ာ္ေလာက္ ရက္ပို္င္းအတြင္း။ ဒီေန႔အစည္းအေ၀းရွိေသးတယ္မဟုတ္လား။ "ဒီေန႔အစည္းအေ၀းက ထိုးၿပီးသား အီးေအအိုနဲ႔ ဆပ္ေကာ္မတီ ၁ နဲ႔ ေတြ႔တာ။" ေက်းဇူးပါခင္ဗ်။ “ေနာက္တခု ရွိေသးတယ္။ အဲဒီတခုက ဘာလဲဆိုေတာ့ တိုက္တြန္းခ်က္ေပါ့ေနာ္။ တိုက္တြန္းခ်က္ဆိုတာက ဘာလဲဆုိေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ပင္လုံညီလာခံေပါ့။ ပင္လုံညီလာခံက ၄၇ ခုႏွစ္ ပင္လုံစာခ်ဳပ္လက္မွတ္ထိုးတဲ့ဟာေပ့ါေနာ္။ အဲဒီေကာင္က ေဖေဖာ္၀ါရီလမွာ အခုဆိုရင္ ႏွစ္ေပါင္း ၇၀ ျပည့္ေတာ့မယ္။ အဲဒါကို ဦးေဆာင္ၿပီးေတာ့ ေဆြးေႏြးခဲ့တဲ့ ပုဂိၢဳလ္က အခု ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံပုဂိၢဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ ဖခင္ျဖစ္တဲ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ျဖစ္တယ္ေပါ့ေနာ္။ အဲဒီမွာလုပ္ခဲ့တဲ့ရည္ရြယ္ခ်က္က အဓိက ျမန္မာႏိုင္ငံ ကိုလိုနီ လက္ေအာက္ ကေန တစုတစည္းတည္း လြတ္လပ္ေရးရယူဖို႔ လုပ္ခဲ့တဲ့ဟာေပ့ါေနာ္။ အဲဒီေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးေနာက္ပိုင္း ျပည္တြင္းစစ္နဲ႔ သြားၾကတဲ့အခ်ိန္မွာ ေခတ္အဆက္ဆက္၊ အစိုးရအဆက္ဆက္ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ အမ်ဳိးမ်ဳိးႀကိဳးပမ္းခဲ့ေသာ္လည္း မရရွိခဲ့ဘူးေပါ့ေနာ္။ အခု ကာလကေတာ့ ၂၁ ရာစု ပင္လုံ ညီလာခံေပါ့ေနာ္။ အဲဒီေတာ့ ပထမဆုံးပင္လုံေပါ့ေနာ္ ဟိုလြတ္လပ္ေရးရဖို႔အတြက္စာခ်ဳပ္ ပင္လုံရဲ႕ ဒီဟာက ဆက္ၿပီးေတာ့လာတဲ့ဟာေပါ့ေနာ္။ ၂၁ ရာစုမွာလုပ္တဲ့ ပင္လုံုျဖစ္တယ္။ ျပန္ၿပီး ဦးေဆာင္မယ့္သူကလည္း ခုနက ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းရဲ႕သမီးေပါ့ေနာ္၊ ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံပုဂိၢဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ျဖစ္တယ္။ အဲဒီေတာ့ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ လက္ရွိေပါ့ေနာ္ တာ၀န္ရွိေနတဲ့လူေတြရဲ႕ သက္တမ္းကာလေပါ့ေနာ္။ ေနာက္ ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံပုဂိၢဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရွိေနတဲ့ကာလ၊ ဦးေဆာင္ေနတဲ့ ကာလေပါ့ေနာ္၊ ဒီအခ်ိန္ ဒီကာလရဲ႕ ခုနေျပာတဲ့ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရး။ ဒါက က်ေနာ္တို႔ တကယ့္ကို အခ်ိန္ေကာင္းအခါေကာင္းနဲ႔ က်ေနာ္တို႔ အခြင့္ေကာင္းေပါ့ေနာ္။ အဲလိုျဖစ္တယ္။ အဲလိုျဖစ္တယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔က ျမင္တယ္။ ဒီအေျခအေနမွာမွ က်ေနာ္တို႔ ခုနက ေျပာတဲ့ အမ်ဳိးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး၊ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ေဆာင္ရြက္ဖို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ အခုတိုင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ တပ္မေတာ္ေခါင္းေဆာင္ေတြ ဒီဦးေဆာင္မႈနဲ႔ က်ေနာ္တို႔က ဒီအေျခအေန ဒီညီလာခံမွာ ရေအာင္မလုပ္ႏို္င္ဘဲ လြဲေခ်ာ္သြားခဲ့မယ္ဆိုရင္ ေနာင္အရွည္ေပါ့ေနာ္၊ က်ေနာ္တို႔က အမ်ားႀကီး ရင္ေလးစရာရွိတယ္။ ဒီတခ်က္ေလး ေျပာခ်င္တာပါ။ တခုေလးက်န္သြားလို႔ ကိုးကန္႔တပ္ဖြဲ႔ကို ဘယ္လိုသေဘာထားမလဲ။ “အဲဒါေတာ့ ကိုးကန္႔၊ ေအေအ၊ တီအန္အယ္လ္ေအေပ့ါေနာ္ အဲလိုမ်ဳိးေတာ့ ေျပာထားတယ္။ ၀ (၀ျပည္ေသြးစည္းညီညြတ္ေရးပါတီ) တို႔ မိုင္းလား (မိုင္းလားအထူးေဒသ ၄) တို႔က်ေတာ့ေရာ ခင္ဗ်။ သူတို႔ကေတာ့ လက္မွတ္မထိုးလည္း ညီလာခံတက္လား။ “အဲဒါေပါ့ မထိုးတဲ့အဖြဲ႔ေတြဆိုတာ ၀၊ မုိင္းလား၊ ေကအိုင္ေအ စသျဖင့္ ရွိၾကပါတယ္။ အဲဒါေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ခုနမူေပါ့ေနာ္။ ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံပုဂိၢဳလ္နဲ႔ အစည္းအေ၀းမွာ မူခ်ေပးတယ္။ အဲဒီမူ အီးေအအို နဲ႔ ေဆြးေႏြးမယ္။ ေဆြးေႏြးၿပီးတာနဲ႔ သူတို႔နဲ႔ ေျပာမယ္ေပါ့ေနာ္။ ေလာေလာဆယ္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ အတိအက် ေျပာမရေသးဘူး။” ေက်းဇူးပါ။