ဧရာဝတီျမစ္စတင္ျမစ္ဖ်ား​ခံရာ ​ေမခ၊​ မလိခ ဆံုဆည္း​ရာ​ေဒသမွာ တည္​ေဆာက္မယ့္​ ျမစ္ဆံု ​ေရကာတာ​ေၾကာင့္​ ျမန္မာျပည္ရဲ့​ အ​ေရး​အပါဆံုး​ျမစ္ၾကီး​ ပ်က္စီး​သြား​မွာကို စိုး​ရိမ္တဲ့​ သဘာဝပတ္ဝန္း​က်င္ထိန္း​သိမ္း​ေရး​သမား​ေတြ၊​ စာ​ေပ​ေလာကနွင့္​ အနုပညာ​ေလာကက ထင္႐ွား​သူ​ေတြ နည္း​လမ္း​ေပါင္း​စံုနဲ့​ ကန့္​ကြက္​ေနၾကပါတယ္။ ဒီလိုအခ်ိန္မွာပဲ ​ေအာင္ပင္လယ္ သဘာဝပတ္ဝန္း​က်င္ထိန္း​သိမ္း​ေရး​မဂၢဇင္း​ရဲ့​ အယ္ဒီတာခ်ဳပ္ ​ေဒၚ​ေဒဝီသန့္​စင္ကလည္း​ စာ​ေရး​ဆရာ၊​ အနုပညာ႐ွင္​ေတြ ၅၀ ​ေက်ာ္ရဲ့​ ​ေဆာင္း​ပါး​ေတြ စုစည္း​ေရး​သား​ထား​တဲ့​ ဧရာဝတီျမစ္အ​ေၾကာင္း​ စာအုပ္သစ္တအုပ္ကို စီစဥ္ထုတ္​ေဝလိုက္ပါတယ္။ "ဧရာဝတီကို​ေတာ့​ မလြမ္း​ခ်င္ပါ" ဆိုတဲ့​ အဲဒီ စာအုပ္စီစဥ္ျဖစ္ရတဲ့​အ​ေၾကာင္း​နဲ့​ပတ္သက္လို့​ ​ေဒၚ​ေဒဝီသန့္​စင္ကို ​ေမး​ျမန္း​ထား​ပါတယ္။ ဧရာဝတီကို​ေတာ့​ မလြမ္း​ခ်င္ပါဆိုတဲ့​ အန္တီစီစဥ္တဲ့​ စာအုပ္အ​ေၾကာင္း​ေလး​ ​ေျပာျပ​ေပး​ပါလား​။ ဘယ္လိုစီစဥ္ျဖစ္သလဲ ဆိုတာ။ “ဧရာဝတီ ျမစ္ဆံုမွာ ​ေရကာတာ​ေဆာက္မယ့္​ ကိစၥနဲ့​ ပတ္သက္ျပီး​ စိတ္မ​ေကာင္း​တဲ့​ အခ်က္လည္း​ပါတယ္၊​ ​ေနာက္တခုက သဘာဝ ပတ္ဝန္း​က်င္ ထိန္း​သိမ္း​ေရး​သမား​ တ​ေယာက္ျဖစ္​ေတာ့​ ကမၻာၾကီး​က Global Warming and Climate Change (ကမၻာၾကီး​ပူ​ေနြး​လာမႈနဲ့​ ရာသီဥတု အ​ေျပာင္း​အလဲ) ျဖစ္​ေနတဲ့​အတြက္ တကမၻာလံုး​မွာ႐ွိတဲ့​ ပင္လယ္သမုဒၵရာ၊​ ျမစ္​ေခ်ာင္း​၊​ အင္း​အိုင္​ေတြ impact (အက်ိုး​သက္​ေရာက္မႈ) ကလည္း​ ႐ွိ​ေနတယ္။ အဲဒီ​ေတာ့​ ဧရာဝတီကို သဘာဝပတ္ဝန္း​က်င္ ထိန္း​သိမ္း​ေရး​အျမင္နဲ့​ ၾကည့္​ရင္လည္း​ သူဟာ အရင္လို စီး​ဆင္း​နိုင္ဖို့​ အခြင့္​အလမ္း​႐ွိမွာ မဟုတ္ဘူး​၊​ အထူး​သျဖင့္​ ျမစ္ဆံုလို​ေနရာမ်ိုး​မွာ မဂၢါဝပ္အၾကီး​ဆံုး​နဲ့​ ​ေရကာတာ​ေဆာက္မယ္ဆို​ေတာ့​ က်မတို့​က မျဖစ္​ေစခ်င္ဘူး​။ ဘာျဖစ္လို့​လဲဆို​ေတာ့​ ဧရာဝတီကို မိခင္ဧရာဝတီလို့​ ယူဆထား​တာ။ မိခင္ဧရာဝတီ စတင္ျပီး​ေတာ့​ ​ေမြး​ဖြား​တဲ့​ ​ေမခနဲ့​ ​ေမလိခတို့​ ​ေနရာမွာ လုပ္တယ္ဆိုတာက မိဘနွစ္ပါး​ကို သတ္သလိုပဲ က်မက​ေတာ့​ျမင္တယ္။ ဧရာဝတီက ကခ်င္ျပည္နယ္ တခုတည္း​နဲ့​လည္း​ဆိုင္တာမဟုတ္ဘူး​၊​ က်မတို့​ ဧရာဝတီျမစ္ဝကၽြန္း​ေပၚအထိ စီး​ဆင္း​ျပီး​ေတာ့​ တျပည္လံုး​ကို ျပည္ပစီး​ပြား​ေရး​နဲ့​ ပတ္သက္တာ၊​ ျပည္တြင္း​ေကာ စား​ဝတ္​ေန​ေရး​ပါ သူကလုပ္​ေဆာင္​ေပး​ေနတာ။ အဲဒါ​ေၾကာင့္​ က်မတို့​က မိခင္လိ္ု့​ တင္စား​ထား​တာပဲ။ “အဲဒါ​ေၾကာင့္​ က်မတို့​က ဧရာဝတီျမစ္ဆံုမွာ ​ေဆာက္တဲ့​ကိစၥကို မျဖစ္​ေစခ်င္ဘူး​၊​ ဧရာဝတီကို မလြမ္း​ခ်င္ဘူး​ဆိုျပီး​ စာအုပ္ထုတ္​ေဝတယ္။ က်မတို့​အ​ေနနဲ့​ တား​လို့​ရခ်င္လည္း​ရမယ္၊​ မရခ်င္လည္း​ မရဘူး​။ ဒါ​ေၾကာင့္​ ​ေနာင္လာမယ့္​ မ်ိုး​ဆက္သစ္​ေတြမွာ ဧရာဝတီဆိုတာ ဘယ္လိုပါဆိုတာကို မွတ္တိုင္တခု စိုက္ခဲ့​ရမယ္။ ​ေနာင္မ်ိုး​ဆက္သစ္​ေတြက က်မတို့​ရဲ့​ မိခင္ ဧရာဝတီၾကီး​က တခ်ိန္က ဘယ္လိုစီး​ဆင္း​ခဲ့​တာပါဆိုျပီး​ေတာ့​ သိရမယ္။” ဆိုတာက ျမစ္ဆံု​ေရကာတာလိုဟာမ်ိုး​ ​ေဆာက္ရင္ တခ်ိန္ခ်ိန္က်ရင္ ဧရာဝတီက လြမ္း​စရာျမစ္ၾကီး​ တစင္း​ျဖစ္လာမယ္လို့​ အဲလိုမ်ား​ စိတ္ထဲမွာ​ေပၚျပီး​ လုပ္တာလား​။ “ဟုတ္ပါတယ္၊​ ဒါကက်မတို့​ကို ​ေျပာလို့​မရဘူး​ေလ။ တခ်ို့​ ကမၻာ​ေပၚက ျမစ္​ေတြဆိုရင္ သမုဒၵရာထဲစီး​ဆင္း​နိုင္မႈ မ႐ွိ​ေတာ့​ဘူး​။ အဲဒါ​ေၾကာင့္​ က်မတို့​က ဧရာဝတီၾကီး​ကိုလည္း​ မလြမ္း​ခ်င္ဘူး​၊​ အရင္အတိုင္း​ပဲ ႐ွိ​ေစခ်င္တယ္ဆိုတဲ့​ ဆနၵနဲ့​ က်မတို့​ လုပ္ခဲ့​တာပါ။ က်မတို့​ ပုဂံကို မမီလိုက္ဘူး​။ ဒါ​ေပမယ့္​ ​ေဒါက္တာသန္း​ထြန္း​တို့​ စာအုပ္ထဲကတဆင့္​ ပုဂံကို သု​ေတသနလုပ္ျပီး​ေတာ့​ မွတ္တမ္း​တင္​ေပး​တဲ့​ စာအုပ္​ေတြက​ေန က်မတို့​ ပုဂံကိုလွမ္း​ၾကည့္​လို့​ ရတယ္။ ဒီလိုပဲ ဧရာဝတီကိုလည္း​ ​ေနာင္တခ်ိန္မွာ သဘာဝပတ္ဝန္း​က်င္ရဲ့​ အက်ိုး​ဆက္​ေၾကာင့္​ပဲျဖစ္ျဖစ္၊​ လူလုပ္တဲ့​ အက်ိုး​ဆက္​ေၾကာင့္​ပဲျဖစ္ျဖစ္ က်မတို့​ ဧရာဝတီက တစံုတခု အရင္တိုင္း​ မ႐ွိခဲ့​ရင္ ​ေနာင္က​ေလး​ေတြက ဧရာဝတီဆိုတာ ဒို့​ဗမာျပည္မွာ ဘယ္လိုစီး​ဆင္း​ခဲ့​သလဲဆိုတာကို သိသင့္​တယ္ထင္လို့​ ဒီစာအုပ္ကို က်မထုတ္ခဲ့​တာ။” မ​ေန့​တ​ေန့​က လ်ွပ္စစ္ဝန္ၾကီး​ ​ေျပာသြား​တဲ့​စကား​ထဲမွာ ဒီျမစ္္ဆံု​ေရကာတာကိစၥဟာ အမ်ိုး​သား​အက်ိုး​စီး​ပြား​ျဖစ္တယ္​ေပါ့​။ အား​လံုး​အတြက္ အက်ိုး​႐ွိတဲ့​ကိစၥ။ အခုမ​ေဆာက္ဖို့​ ​ေျပာ​ေနတယ္ဆိုတာက ပ်က္စီး​ရာ ပ်က္စီး​ေၾကာင္း​ ဆိုတာမ်ိုး​ သူ​ေျပာသြား​တယ္။ အဲဒီစကား​ေပၚမွာ အန္တီတို့​ ဘယ္လိုမ်ား​ တံု့​ျပန္ခ်င္ပါသလဲ၊​ ဘယ္လိုမ်ား​ ခံစား​ရပါလဲ။ “ဘယ္လိုခံစား​ရတယ္ဆိုတာ အခု​ေတာ့​ က်မထိ​ေတြ့​ရသ​ေလာက္ ပတ္ဝန္း​က်င္မွာ အကုန္လံုး​က ခံစား​ေနရတယ္။ ​ေျပာလိုက္တဲ့​ စကား​ထဲမွာ ​ေနာက္မဆုတ္ဘူး​ဆိုတဲ့​ စကား​ေပၚမွာ ​ေက်နပ္တဲ့​လူဆိုတာ တ​ေယာက္မွ မ႐ွိဘူး​။ အဲဒီ​ေတာ့​ က်မ​ေျပာခ်င္တာက အခုနိုင္ငံ​ေတာ္ အစိုး​ရသစ္နဲ့​ တိုင္း​ျပည္ရဲ့​ ဖြံ့​ျဖိုး​တိုး​တက္မႈကို သြား​ေနတဲ့​အခ်ိန္မွာ ဘာပဲ​ေျပာ​ေျပာ ျပည္သူ့​ရဲ့​ အသံ၊​ ျပည္သူ့​ရဲ့​ ဆနၵကို​ေတာ့​ နည္း​နည္း​ အ​ေလး​ေပး​သင့္​တယ္လို့​ ထင္တယ္။” လူ​ေလး​စား​ရတဲ့​ စာ​ေရး​ဆရာ​ေတြကအစ အကုန္လံုး​က ဝိုင္း​ျပီး​ ​ေျပာဆို​ေနတယ္၊​ အစိုး​ရကလည္း​ အရင္အတိုင္း​ပဲ ဆက္လုပ္မယ္လို့​ ​ေျပာတဲ့​အခါက်​ေတာ့​ ဒီနွစ္ခုက ျပန္ျပီး​ညွိနွိုင္း​လို့​ မရတဲ့​ပံုစံမ်ိုး​ေပါက္​ေနတယ္။ ဒီ နွစ္ခုက ဘယ္လိုမ်ိုး​ ညွိလို့​ရမယ္လို့​ အန္တီတို့​ အ​ေနနဲ့​ တြက္ပါသလဲ။ “႐ွင္း​႐ွင္း​ေျပာရင္ နိုင္ငံ​ေတာ္ သမၼတၾကီး​က​ေန ျငိမ္း​ခ်မ္း​ေရး​ ​ေခၚတာတို့​၊​ စီး​ပြား​ေရး​နဲ့​ ပတ္သက္တဲ့​ အခြန္ကိစၥတို့​၊​ သဘာဝပတ္ဝန္း​က်င္ဆို ဝန္ၾကီး​ဌာန​ေတာင္ သစ္​ေတာနဲ့​ တြဲျပီး​ေတာ့​ ဖြင့္​လိုက္ျပီ။ အဲ​ေတာ့​ ဒီတိုင္း​ျပည္ဖြံ့​ျဖိုး​တိုး​တက္တဲ့​ ​ေနရာမွာ သြား​ေနတာဟာ တဘက္က ဒီလိုစကား​မ်ိုး​ ​ေျပာတယ္ဆို​ေတာ့​ သူတို့​အခ်င္း​ခ်င္း​လည္း​ ႐ွင္း​ဖို့​႐ွိတယ္။ ျပဒါး​တလမ္း​ သံတလမ္း​နဲ့​ ျပည္သူက ယံုၾကည္ဖို့​၊​ ျပည္သူက လက္ကမ္း​ၾကိုဆိုဖို့​ ျဖစ္​ေနတဲ့​အခ်ိန္မွာ ဒီလိုမ်ိုး​ စကား​နွစ္မ်ိုး​က​ေတာ့​ အစိုး​ရအသစ္အ​ေနနဲ့​ မထြက္သင့္​ဘူး​။ အဲ့​ေတာ့​ ျပည္သူက ယံုၾကည္ကိုး​စား​ဖို့​ ​ေစာင့္​ေနတာ။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ဒီလိုမ်ိုး​ စကား​နွစ္မ်ိုး​က ထြက္သြား​ေတာ့​ က်မတို့​ ႐ွင္း​စရာ မလိုဘူး​၊​ သူတို့​အခ်င္း​ခ်င္း​ပဲ ႐ွင္း​ရမွာ။”