Homeမေးမြန်းခန်း
က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈအေနနဲ႔ သူတို႔ေတြ ေနထိုင္မႈကို အၿမဲမျပတ္ ေစာင့္ၾကည့္တယ္ - ဦးတင္မြန္ဆန္း
က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈအေနနဲ႔ သူတို႔ေတြ ေနထိုင္မႈကို အၿမဲမျပတ္ ေစာင့္ၾကည့္တယ္ - ဦးတင္မြန္ဆန္း
DVB
·
May 20, 2016
အခုႏွစ္ အယ္နီညိဳရာသီေၾကာင့္ လူေတြတင္မက တိရစၦာန္ေတြပါ က်န္းမာေရး ထိခိုက္မႈေတြ ရိွေနပါတယ္။ ဒီက်န္းမာေရး ထိခိုက္မႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ရန္ကုန္ တိရစၦာန္ဥယ်ာဥ္မွာ တိရစၦာန္ေတြကို က်န္းမာေရး ဘယ္လိုကူညီ ေဆာင္ရြက္မႈေတြ ျပဳလုပ္ေပးေနတယ္ဆိုတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ရန္ကုန္တိရစၦာန္ဥယ်ာဥ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႉး ဦးတင္မြန္ဆန္းကို ဒီဗီြဘီက ေတြ႔ဆုံ ေမးျမန္းထားပါတယ္။
ေမး - အခု ရာသီဥတုေၾကာင့္ တိရစၦာန္႐ံုမွာ တိရစၦာန္ေတြကို က်န္းမာေရး ကူညီေစာင့္ေရွာက္မႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဘယ္လိုမ်ိဳး ကုသမႈေတြ ေဆာင္ရြက္ေပးတယ္ ဆိုတာေလး သိပါရေစရွင့္။
ေျဖ - က်ေနာ္တို႔က ဒီတိရစၦာန္ဥယ်ာဥ္မွာရိွတဲ့ သတၱ၀ါေလးေတြအတြက္၊ တိရစၦာန္ေလးေတြ အတြက္ကို အယ္နီညိဳရာသီဥတုက ဒီႏွစ္မွာ ျပင္းထန္ႏိုင္တယ္လို႔ ပညာရွင္ေတြက ခန္႔မွန္းတဲ့အခ်ိန္မွာ က်ေနာ္တို႔ကလည္း ႀကိဳတင္ၿပီး စီမံခ်က္ခ်ၿပီးေတာ့ ေဆာင္ရြက္ထားပါတယ္။ ပထမဆံုးအေနနဲ႔ တိရစၦာန္ေလွာင္အိမ္ထဲမွာရိွတဲ့၊ ၿခံေတြထဲမွာရိွတဲ့ ေသာက္ေရ၊ သံုးေရကို က်ေနာ္တို႔က အၿမဲမျပတ္ ျဖည့္တင္းထားပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ အပူဒဏ္ကို ခံရႏိုင္ေျခရိွတဲ့ ဥပမာ ငွက္ေလွာင္အိမ္တို႔၊ လႊတ္ကြင္းေတြနဲ႔ရိွတဲ့ သတၱ၀ါေတြရိွတယ္။ အဲဒီသတၱ၀ါေတြအတြက္ကို ယာယီတဲေတြ၊ ယာယီအမိုးအကာေတြ အဲဒါမ်ိဳးေတြကို က်ေနာ္တို႔က ေဆာင္ရြက္ေပးတယ္။ ၿပီးရင္ သူတို႔ေတြက စားသံုးတဲ့အခါမွာလည္း ေႏြရာသီအတြက္ကို အပူဒဏ္ကို ခံႏိုင္ဖို႔အတြက္ဆိုၿပီးေတာ့ တခ်ိဳ႕တိရစၦာန္ငယ္ေလးေတြကို သစ္သီးတို႔၊ က်ေနာ္တို႔ ဘာသာလုပ္တဲ့ သီးစံုေရခဲေခ်ာင္းတို႔ အဲဒါမ်ိဳးေလးေတြကိုလည္း အာဟာရ ျဖည့္တင္းေပးတယ္။ ေနာက္တခါ က်ေနာ္တို႔ဘက္က က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈအေနနဲ႔ သူတို႔ေတြ ေနထိုင္မႈကို က်ေနာ္တို႔ေတြက အၿမဲမျပတ္ တိရစၦာန္ထိန္းေတြကေန ေစာင့္ၾကည့္တယ္၊ မွတ္တမ္းတင္တယ္။ ၿပီးေတာ့ တိရစၦာန္ဆရာ၀န္ကေနၿပီးေတာ့ ေန႔တိုင္း မနက္ဆိုရင္ ၿခံေတြကို တေခါက္ လိုက္လံစစ္ေဆးတယ္။ ညေနမွာ တက္လာတဲ့ Report ေတြကိုၾကည့္ၿပီး က်ေနာ္တို႔က လိုအပ္တဲ့ ေဆး၀ါးေစာင့္ေရွာက္ ကုသမႈေတြကို လုပ္ေပးပါတယ္။
ေမး - အရင္ႏွစ္ေတြကနဲ႔ အခု ဒီႏွစ္ အပူခ်ိန္က မတူဘူးေပါ့ေနာ္။ အခု ဒီႏွစ္မွာေရာ တိရစၦာန္ေတြမွာ ရာသီဥတုေၾကာင့္ ဘယ္လိုမ်ိဳး ေရာဂါ ျဖစ္ပြားတာမ်ိဳးေတြ ရိွလဲဆရာ။
ေျဖ - ဒီႏွစ္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔က အပူဒဏ္ခံရတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ပထမဆံုးအေနနဲ႔ သူတို႔က ႏြမ္းနယ္တဲ့ သေဘာမွာ ရိွတယ္။ ေဆာ႔ေန၊ ေျပးလႊားေနတဲ့ သတၱ၀ါေတြ ဥပမာ ေမ်ာက္ေတြ၊ ၀က္၀ံေတြဆိုရင္ အရင္ေလာက္ ေနပူထဲမွာ မေနေတာ့ဘူး။ ေရပိုေသာက္မယ္၊ သူတို႔ရဲ႕ အရိပ္အာ၀ါသမွာေနမယ္။ အားအင္ ကုန္ခန္းသလို ျဖစ္တယ္။ အဲအခါက်ရင္ က်ေနာ္တို႔က အဲလိုသတၱ၀ါမ်ိဳးက်ေတာ့ ဆားမီးဖုတ္ဆိုတာ ရိွပါတယ္။ အဲဒါကို အစာထဲမွာ ထည့္ၿပီးေတာ့ ေကၽြးတယ္။ ၿပီးရင္ တကယ္တမ္း အရမ္း အားအင္ခ်ည့္နဲ႔တယ္လို႔ ျမင္ရတယ္ဆိုရင္ မွတ္တမ္းျပဳစုၿပီးေတာ့ အဲဒီအဖြဲ႔ေတြကို က်ေနာ္တို႔ ဓာတ္ဆားေရတိုက္တယ္။ အဲ့အထဲမွာ တခ်ိဳ႕ေသာ သတၱ၀ါမ်ားကေတာ့ အသက္အရြယ္ ႀကီးရင့္တာလည္း ျဖစ္ရင္ျဖစ္မယ္။ အဲဒါမ်ိဳးက်ေတာ့ သတၱ၀ါေတြက အစားအေသာက္ေတြလည္း နည္းသြားတယ္။
ေမး- အခုရာသီဥတုေၾကာင့္ ေသဆံုးသြားတဲ့ တိရစၦာန္ေတြေကာ ရိွလားဆရာ။
ေျဖ - ေလာေလာဆယ္ေတာ့ ၁၉ ရက္ ၄ လ စာရင္းအရ က်ေနာ္တို႔ဆီမွာ သက္တမ္း ၂၅ ႏွစ္ရိွေနတဲ့၊ သူ႔ရဲ႕ ျမည္းသက္တမ္းဆိုလည္း ၂၅ ႏွစ္ရိွတဲ့ ျမည္းအထီးကေတာ့ အပူဒဏ္လည္း ခံစားရတာပါတယ္၊ သူ႔ရဲ႕သက္တမ္း ကုန္ေနတာလည္း ပါတယ္။ ေသဆံုးသြားပါတယ္။ ေလာေလာဆယ္ေတာ့ အဲ့တေကာင္ပဲ ရိွပါတယ္၊ က်ေနာ္တို႔ ရန္ကုန္တိရစၦာန္ဥယ်ာဥ္မွာေတာ့။
ေမး - ေနာက္ထပ္ က်န္းမာေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ရာသီဥတုေၾကာင့္ေပါ့။ ေနထိုင္ မေကာင္းတဲ့ တိရစၦာန္ေတြေကာ ရိွလားဆရာ။
ေျဖ - ေလာေလာဆယ္ေတာ့ ေနထိုင္မေကာင္းဘူးဆုိရင္၊ အပူဒဏ္ေၾကာင့္ျဖစ္တယ္ ဆိုရင္ေတာ့ ေလာေလာဆယ္ေတာ့ မရိွပါဘူးခင္ဗ်။ ဒါေပမယ့္ သဲ၀ဲတို႔၊ သဲကိုလူးရတဲ့ ကုလားအုတ္တေကာင္ေတာ့ သဲ၀ဲစြဲေနတာမ်ိဳးလည္း ရိွပါတယ္။ အပူဒဏ္ေၾကာင့္ ခံစားရတာမ်ိဳး ေလာေလာဆယ္ေတာ့ မရိွပါဘူးခင္ဗ်။
ေမး - အခုလက္ရိွ ဒီမွာရိွေနတဲ့ တိရစၦာန္ေတြကို က်န္းမာေရး ကုသမႈေတြ၊ က်န္းမာေရး စစ္ေဆးမႈေတြကို ဘယ္လိုမ်ိဳး ျပဳစုေဆာင္ရြက္တယ္ ဆိုတာေလးလည္း ေျပာျပပါ။
ေျဖ - ပံုမွန္အားျဖင့္ကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ စဥ္ဆက္မျပတ္ကေတာ့ ေန႔စဥ္ က်ေနာ္တို႔မွာ ၿခံေတြမွာရိွတဲ့ တိရစၦာန္ေတြကို ထိန္းသိမ္းတဲ့ တိရစၦာန္ထိန္းေတြ ရိွပါတယ္။ သူတို႔ကေန Daily Report နဲ႔ တိရစၦာန္ေတြရဲ႕ ေနထုိင္မႈပံုစံကို က်န္းမာေရး မေကာင္းဘူး၊ ေကာင္းတယ္။ အစာဘယ္ေလာက္စားတယ္၊ က်န္တယ္။ အဲ့အေပၚမွာ အေသးစိတ္ကို Report တင္ပါတယ္။ အဲ့အေပၚမွာ ေနာက္တေန႔မနက္မွာ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ တိရစၦာန္ဆရာ၀န္မ်ားက ေနၿပီးေတာ့ လွည့္လည္ၾကည့္႐ႈ စစ္ေဆးၿပီးေတာ့ လိုအပ္တဲ့ ေဆးကုသမႈေတြရိွမယ္၊ အနာဒဏ္ရာရိွရင္ ေဆးထည့္မယ္။ အားနည္းတယ္ဆိုရင္ ဓာတ္ဆားေရတိုက္မယ္၊ တျခား အားေဆးသြင္းမယ္။ အဲ့အပိုင္းေတြကို လုပ္တယ္။ ေနာက္တခါ လစဥ္လစဥ္ ဒီတိရစၦာန္မွာ ကြဲျပားတဲ့ တိရစၦာန္ေတြ ရိွပါတယ္။ အဲ့အေပၚမွာ က်ေနာ္တုိ႔က ေဒါင့္သန္းေရာဂါ ကာကြယ္ေဆးထိုးမယ္။ သန္ခ်တာရိွမယ္၊ ငွက္ေတြပါရိွေတာ့ ၾကက္လည္လိမ္ ကာကြယ္ေဆးထိုးမယ္။ အဲ့လိုမ်ိဳးေတြ ရိွပါတယ္။
ေမး - က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္တဲ့ေနရာမွာ မနက္ဆို သန္႔ရွင္းေရးဆိုလည္း ေန႔တိုင္း ၾကည့္တယ္လို႔ ေျပာတယ္။ သန္႔ရွင္းေရးၾကည့္တဲ့အခါမွာ ေရေန၊ ကုန္းေန သတၱ၀ါေတြ အေနနဲ႔ေကာ ေရထဲမွာ အၾကာႀကီးစိမ္တာတို႔ အဲ့လိုမ်ိဳးကေကာ ဆရာတို႔အေနနဲ႔ ဘယ္လိုမ်ိဳး ကန္႔သတ္ထားတာရိွလဲ။
ေျဖ - က်ေနာ္တို႔ကေတာ့ သီးသန္႔မကန္႔သတ္ဘူး။ အဲဒီမွာ ႏွစ္ပိုင္းရိွပါတယ္။ တပိုင္းက လႊတ္ၿပီးေတာ့ေနတဲ့ ေရျမင္းတို႔၊ ၀က္၀ံတို႔ဆိုရင္ လႊတ္ကြင္းရိွတယ္၊ အိမ္ရိွတယ္။ သူတို႔မွာက်ေတာ့ နဂိုကတည္းက ေရကန္ရိွတယ္။ ဒီေရကို က်ေနာ္ မနက္ ၈ နာရီေလာက္မွာ အျပည့္ျဖည့္ၿပီးတာနဲ႔ သူတို႔ကို ေရခ်ိဳးပါလို႔ ေျပာတာမဟုတ္ဘူး။ သူ႔ဘာသာသူပဲ စိမ္တယ္။ အဲ့အခါက်ရင္ ေႏြရာသီျဖစ္တဲ့အတြက္ သူတို႔က ပိုၿပီးေတာ့ ၾကာၾကာေနတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ က်ားေတြ၊ ျခေသၤ့ေတြဆိုရင္ အခု နည္းနည္းေလး ေနပူလာလို႔ မနက္ ၁၁ နာရီေလာက္ေရာက္ရင္ ေရထဲေရာက္ေနၿပီ။ ပံုမွန္အားျဖင့္ သူတို႔ေတြ ဒီအခ်ိန္ ေရထဲမဆင္းဘူး။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ဆင္ေတြဆုိလည္း ေရခ်ိဳးရတာ အရမ္းမခ်ိဳးခ်င္ဘူး မိုးတြင္းတို႔၊ ေဆာင္းတို႔မွာ။ အခုအခ်ိန္မွာ သူတို႔က ေရခ်ိဳးတဲ့အခါမွာ ၿငိမ္ၿငိမ္သက္သက္၊ လိုလိုလားလားနဲ႔ ခ်ိဳးတယ္။ ဒါ သူတို႔ ေရနဲ႔ ပိုၿပီးေတာ့ ႀကိဳက္ႏွစ္သက္လာတဲ့ သေဘာရိွတယ္။ ၿပီးေတာ့ ကုန္းေန၊ ေရေန သတၱ၀ါဆိုတဲ့အထဲမွာ ဥပမာ ဖ်ံရိွတယ္၊ ေရျမင္းတို႔၊ မိေက်ာင္းတို႔ သူတို႔က ေရထဲမွာ အၿမဲတမ္း မေနပါဘူး။ သူတို႔အခ်ိန္ ေရထဲမွာစိမ္ၿပီးရင္ သူတို႔က ခုနကလို ေနပူဒဏ္ခံရတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ သူတို႔ရဲ႕ အထဲမွာ အိမ္ေလးသဖြယ္၊ ဂူေလးသဖြယ္ လုပ္ထားတဲ့အထဲမွာပဲ ခုိၿပီးေတာ့ ေနသြားတဲ့ သေဘာရိွပါတယ္။
ေမး - အခု ရာသီဥတုေၾကာင့္ေပါ့ေနာ္။ အပူခ်ိန္ ျမင့္မားတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အစားအေသာက္ေတြကိုေကာ ဆရာတို႔အေနနဲ႔ ဘယ္လုိမ်ိဳး စီစဥ္ေဆာင္ရြက္ၿပီးေတာ့ ေကၽြးေမြးတယ္ဆိုတာေလး ေျပာျပေပးပါ။
ေျဖ - ခုနက က်ေနာ္ေျပာတဲ့အထဲမွာလည္း တပိုင္းတစိတ္ ပါပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ပံုမွန္ စားသံုးေနရတဲ့ သတၱ၀ါေတြက သူတို႔မွာ က်ေနာ္တုိ႔ရဲ႕ သက္ဆိုင္ရာ ခြဲတမ္းနဲ႔ ေကၽြးတဲ့ အမ်ိဳးအမည္ေတြ ရိွပါတယ္။ အဲ့အထဲမွာ ရိကၡာအစုိရိွတယ္၊ အေျခာက္ရိွတယ္။ အဲ့ထဲမွာမွ ျဖစ္ႏိုင္ရင္ ဒီလိုရာသီမွာ က်ေနာ္တုိ႔က ရိကၡာအစုိထဲမွာမွ ပိုၿပီးလတ္ဆတ္မယ္၊ ဥပမာအားျဖင့္ သစ္သီးေတြ၊ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ေတြကို ေစ်းမွာ သြား၀ယ္ပါတယ္။ ေနာက္တရက္ကို ၾကာၾကာမသိမ္းထားဘဲနဲ႔ ကန္စြန္းရြက္လိုမ်ိဳးဆို လတ္လတ္ဆတ္ဆတ္ ေကၽြးလိုက္တယ္။ ၿပီးရင္ သေဘာၤသီးတို႔၊ ဖရဲသီးတို႔ အဲ့လိုမ်ိဳးေတြဆိုရင္ ပိုၿပီးေတာ့ တိုးေကၽြးတာလည္းရိွတယ္။ အစားအေသာက္ကို က်ေနာ္တို႔က အဲ့လိုမ်ိဳးေကၽြးသြားတဲ့ ပံုစံမွာ ရိွပါတယ္။ အသားနဲ႔ပတ္သက္လို႔က က်ေနာ္တို႔ အသားစားတဲ့ သတၱ၀ါေတြက်ေတာ့ အခု ဒီရာသီမွာေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ ေန႔ခင္းဘက္ စားသံုးမႈက ေလ်ာ့က်သြားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တခ်ိဳ႕အေကာင္ေတြကေတာ့ ညက်ရင္ မစားလို႔ မကုန္တဲ့ဟာေတြကိုေတာ့ ဆက္စားပါတယ္။ ဥပမာ က်ားတို႔၊ ျခေသၤ့တို႔ေပါ့ေနာ္။
ေမး - တကယ္လို႔ တိရစၦာန္ေတြမွာ ေန႔လယ္ဘက္ အစာေကၽြးတဲ့အခ်ိန္မွာ ေကၽြးထားေပမယ့္ မစားေသာက္တဲ့ သတၱ၀ါေတြလည္း ရိွမွာေပါ့ေနာ္။ အဲ့ဒီ တိရစၦာန္ေလးေတြက်ေတာ့ ဆရာတို႔အေနနဲ႔ က်န္းမာေရး ဘယ္လိုမ်ိဳး ျပန္လည္ျပဳစုၿပီး ေစာင့္ေရွာက္တယ္ဆိုတာ ေျပာျပေပးပါဦး။
ေျဖ - ခုနကေျပာတဲ့ တိရစၦာန္ေတြရဲ႕ သက္ဆိုင္ရာ ၿခံေတြ၊ ႐ံုေတြမွာ ရိွေနတဲ့ တာ၀န္က် Keeper ေတြကေနၿပီးေတာ့ ညေနေစာင္းတာနဲ႔ သူတို႔မွာ အစာဘယ္ေလာက္ကုန္တယ္၊ အစာဘယ္ေလာက္က်န္တယ္၊ ေနာက္ဆံုး ဆီး၊ ၀မ္း ဘယ္လိုသြားတာလဲ။ ဆီး၊ ၀မ္း ေပ်ာ့ပါတယ္။ ဆီး၊ ၀မ္း မွန္ပါတယ္၊ အနည္းငယ္ မိႈင္ပါသည္ဆိုတဲ့ အဲ့လိုမ်ိဳး Report ေတြနဲ႔ ရိွၿပီးေတာ့၊ အဲ့ဒါကို စုေဆာင္းၿပီးမွ ေနာက္တေန႔မနက္ ၇ နာရီခြဲမွာ တန္းစီၿပီးေတာ့ ၈ နာရီမွာ ဆရာ၀န္ေတြက သက္ဆိုင္ရာ Animal ေတြကို လုိက္ၿပီးေတာ့ ကုသျပဳစုေပးပါတယ္။
ေမး - အခု ဒီတိရစၦာန္ေတြကို အစာေတြေကၽြးတယ္။ အရင္တုန္းကဆိုရင္ ဒီမွာလာလည္တဲ့ ျပည္သူလူထုေတြက တိရစၦာန္ေတြကို အစာေကၽြးေမြးခြင့္ေတြ ရရိွခဲ့တယ္ေလ။ အခုေတာ့ ဒီေကၽြးေမြးျခင္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ပိတ္ပင္ထားတယ္ေပါ့ေနာ္။ အဲ့ဒီအပိုင္းေလးကိုလည္း နည္းနည္းေလာက္ ေျပာျပေပးပါဆရာ။
ေျဖ - အဲ့ဒါကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ တိရစၦာန္ဥယ်ာဥ္ကို ယခင္တုန္းကေတာ့ အစာေကၽြးခြင့္ ေပးထားပါတယ္ခင္ဗ်။ အဲ့ဒီမွာ က်ေနာ္တို႔မွာ ဘာျပႆနာ ရွိလာလဲဆိုေတာ့ တိရစၦာန္ငယ္ေလးေတြကို ေကၽြးေမြးဖို႔ ေရာင္းခ်ခုိင္းတဲ့ အစာဆိုင္မ်ားက၊ အခ်ိဳ႕ေသာအစာဆိုင္မ်ားက ပံုမွန္မဟုတ္တဲ့ အစာမ်ိဳးကို ေရာင္းခ်တာေတြလည္း ေတြ႔ရိွေနရပါတယ္။ အဲဒါေတြက ဥပမာအားျဖင့္ ၀က္၀ံကို ေပါင္မုန္႔ေတြ ေကၽြးေနပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ၀က္၀ံက သူ႔ရဲ႕ အသီးအႏွံ ေကၽြးရင္ေတာ့ ပံုမွန္ပဲ သူစားပါတယ္။ အဲ့ဒီမွာ ေပါင္မုန္႔ကို ေကၽြးေတာ့ ေပါင္မုန္႔ဆိုတာလည္း ဒိတ္လြန္တဲ့ Expire Date ေတြလည္း ရိွေကာင္းရိွမယ္။ အေသးစိတ္ေတာ့ အဲ့ဒီအခ်ိန္မွာ စစ္ေဆးဖို႔ အားနည္းသြားေကာင္း ရိွရင္ရိွမယ္။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ စည္းကမ္းစနစ္တက် ရိွခ်င္တယ္။ ဒီသတၱ၀ါေတြ ဒီအရြက္စားမယ္၊ အသားစားမယ္။ အဲ့အေပၚမွာပဲ က်ေနာ္တုိ႔က ေကၽြးေမြးခ်င္စိတ္ရိွတယ္။ ေနာက္တခ်က္က ဘာကိုေျပာခ်င္တာလဲဆိုေတာ့ အဲ့လို ပံုမွန္ေကၽြးေမြးေနတဲ့ တိရစၦာန္ဥယ်ာဥ္မွာ သူတုိ႔ရဲ႕ ခြဲတမ္းေတြရွိပါတယ္။ အဲ့လို အစာဆိုင္ေတြ ဖြင့္လွစ္ၿပီး ေရာင္းခ်ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ခြဲတမ္းေတြကို တိရစၦာန္မ်ားက တခ်ိဳ႕ မစားလိုေတာ့တာတို႔၊ ပံုမွန္စားေနရတဲ့ အစားအေပၚမွာ ႏွစ္သက္စြာ မစားဘဲနဲ႔ ထိေရာက္တဲ့ အာဟာရဓာတ္ မျပည့္၀မွာလည္း က်ေနာ္တုိ႔ စိုးရိမ္ပါတယ္။ အဲ့အတြက္ေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔က ေလွ်ာ့ၿပီးေတာ့၊ အခုေတာ့ မႏွစ္ကေရာ ဒီႏွစ္ေရာ ဆင္တမ်ိဳးတည္းကိုပဲ ႀကံ၊ ငွက္ေပ်ာသီး ေရာင္းခ်ခြင့္ ေပးထားပါတယ္။ အဲ့ဒါကလည္း က်ေနာ္တုိ႔ရဲ႕ တိရစၦာန္ဆရာ၀န္မ်ား၊ တိရစၦာန္ကို ကၽြမ္းက်င္သူမ်ား၊ ႏိုင္ငံျခားပညာရွင္မ်ားနဲ႔ ေမးျမန္းတဲ့အခါမွာ ဆင္သည္ အစာပိုေကၽြးလို႔လည္း ဘာမွ ျပႆနာမရိွတဲ့ သတၱ၀ါျဖစ္တယ္။ သူတို႔အတြက္ကိုလည္း အစာဆိုင္တဆိုင္ပဲ ဖြင့္လွစ္ထားပါတယ္။
ေမး - အစာေကၽြးႏႈန္းကေကာ တရက္ကို ဘယ္ႏွစ္ႀကိမ္ေလာက္ ေကၽြးေမြးတယ္ဆိုတာ ေျပာျပေပးပါ။
ေျဖ - ပံုမွန္အားျဖင့္ကေတာ့ တိရစၦာန္မွာ ႏို႔တိုက္ရယ္၊ တြာသြားရယ္၊ ေက်းငွက္တုိ႔ ရိွတယ္ဗ်။ သူတို႔ကို မနက္ ၁၀ နာရီတႀကိမ္၊ ညေန ၄ နာရီတႀကိမ္ ေကၽြးတယ္။ အဲ့အထဲမွာမွ အခ်ိဳ႕သတၱ၀ါမ်ားက ဥပမာအားျဖင့္ ေႁမြတို႔၊ မိေက်ာင္းတို႔ အဲလိုသတၱ၀ါေတြက်ေတာ့ က်ေနာ္တို႔က ၁၅ ရက္တႀကိမ္၊ တပတ္တႀကိမ္ေလာက္ဆိုရင္ သူတို႔က လံုေလာက္ျပည့္စံုပါတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ အစာကို စားသံုးၿပီးတဲ့အခါမွာ အစာခ်က္ၿပီး ေနႏိုင္တဲ့ ကာလတခုကို က်ေနာ္တို႔က ေစာင့္ၾကည့္ထားပါတယ္။ အဲ့အေပၚမွာမွ က်ေနာ္တို႔က ေန႔စဥ္ေကၽြးတာရိွတယ္၊ ေန႔စဥ္မွာမွ ႏွစ္ႀကိမ္ေကၽြးတာရိွတယ္၊ တႀကိမ္ေကၽြးတာရိွတယ္။ ၇ ရက္ေကၽြးတာရိွတယ္။ ၁၅ ရက္ေကၽြးတာရိွတယ္။
ေမး - အခုဆိုရင္ တခ်ိဳ႕တိရစၦာန္မ်ိဳးေတြဆိုတာ ေပ်ာက္ကြယ္လုနီးပါး ျဖစ္ေနတဲ့ တိရစၦာန္မ်ိဳးေတြ ရိွတယ္။ အဲ့ဒီအတြက္ေကာ ဆရာတို႔အေနနဲ႔ သူတို႔အတြက္ ဘယ္လိုမ်ိဳး ေစာင့္ေရွာက္မႈေတြ ရိွလဲရွင့္။
ေျဖ - တခ်ိဳ႕က်ရင္ ေတာထဲမွာ ေပ်ာက္ကြယ္တာမ်ိဳးေတြလည္း ရိွေနၿပီ။ ေပ်ာက္ကြယ္ဖို႔ အႏၱရာယ္၊ မ်ိဳးသုဥ္းဖို႔အႏၱရာယ္ စိုးရိမ္ေနရတာလည္း ရိွတယ္။ အဲ့လို သတၱ၀ါေတြက်ေတာ့ က်ေနာ္တို႔က အထူးသျဖင့္ က်ေနာ္တို႔ ဥယ်ာဥ္ေတြမွာ ရိွတယ္ဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔က ဒါကုိ သူတို႔ရဲ႕ သက္တမ္းေစ့၊ သူတို႔ရဲ႕ ေနာက္ထပ္ မ်ိဳးဆက္မ်ားပြားႏိုင္ဖို႔ က်ေနာ္တို႔က ႀကိဳးစားပါတယ္။ အဲ့ဒါ ဘယ္မွာ အစီအစဥ္ရိွလဲဆိုရင္ Animal Exchange ဆိုတဲ့ အစီအစဥ္နဲ႔ International က အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ ပူးေပါင္းၿပီး တိရစၦာန္ဥယ်ာဥ္အခ်င္းခ်င္း တိရစၦာန္ဖလွယ္တဲ့ စနစ္ေတြနဲ႔ က်ေနာ္တို႔က မ်ိဳးဆက္ျပန္႔ပြားဖို႔၊ မ်ိဳးသုဥ္းေပ်ာက္ကြယ္လု နီးတာေတြကိုလည္း ထပ္မံစုေဆာင္းဖို႔၊ ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ဘက္က က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ေဒသခံေတြမွာ သတင္းရရိွၿပီးေတာ့ အခ်ိဳ႕ေသာ လူေတြကေန က်ေနာ္တို႔ကို ရွားပါးတိရစၦာန္မ်ဳိးစိတ္ ျဖစ္ေနပါၿပီဆိုရင္ သူတို႔ရဲ႕ ေမြးျမဴထားျခင္းကို လာေရာက္ၿပီးေတာ့ လႉဒန္းတဲ့အခါမွာလည္း လက္ခံေပးပါတယ္။
ေမး - အခုလက္ရိွ ဒီတိရစၦာန္႐ံုထဲမွာ မ်ိဳးသုဥ္းေပ်ာက္ကြယ္လုနီးပါးျဖစ္တဲ့ တိရစၦာန္ေတြ၊ ဒီ ရန္ကုန္တိရစၦာန္႐ံုထဲမွာ ထပ္ေရာက္ရိွဖို႔ေကာ အစီအစဥ္ ရိွပါလားဆရာ။
ေျဖ - ေလာေလာဆယ္ေတာ့ ႏွစ္မ်ိဳးရိွပါတယ္။ တခုကေတာ့ ရွားပါးတိရစၦာန္ေတြကို ေရာက္ရိွဖို႔ စုေဆာင္းတာရိွတယ္။ ေနာက္တမ်ိဳးကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ဆီမွာ ရိွၿပီးေတာ့ ရွားပါးေတာ့မယ္လို႔ထင္တဲ့ တိရစၦာန္ေတြကို မ်ိဳးဆက္ျပန္႔ပြားဖို႔ ႀကိဳးစားတာ ရိွပါတယ္။ ပထမပိုင္းမွာေတာ့ ေရာက္ရိွဖို႔ဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔ တိရစၦာန္ဥယ်ာဥ္မွာ ပံုမွန္အားျဖင့္ေတာ့ မ်ိဳးသုဥ္းေပ်ာက္ကြယ္သြားမွာ မဟုတ္ဘူး။ က်ေနာ္တို႔မွာ မရိွတဲ့ဟာမ်ဳိး၊ အခုဆိုရင္ ျမင္းက်ားေပါ့ Zebra ကို ရန္ကုန္တိရစၦာန္႐ံုကို ၅ လပိုင္းမွာ လာဖို႔ရိွပါတယ္။ အဲ့ဒါက ႏိုင္ငံျခားကေန အစီအစဥ္၊ အကူအညီနဲ႔ ေရာက္ရိွလာမွာပါ။ ၿပီးေတာ့ ပင္ဂြင္း ၁၀ ေကာင္ ေရာက္ဖို႔ရိွပါတယ္။ အဲ့ဒါက်ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ တိရစၦာန္ဥယ်ာဥ္အေနနဲ႔ ၀ယ္တာပါခင္ဗ်။ သူက်ေတာ့ Animal Exchange နဲ႔ မဟုတ္ေတာ့ဘူးဗ်။ ဒါေပမယ့္ ပင္ဂြင္း ၁၀ ေကာင္က ဒီမွာထားဖို႔ မဟုတ္ပါဘူးဗ်။ ေနျပည္ေတာ္ကို သြားမွာပါ။ အဲ့ဒါက တပိုင္းပါ။ ေနာက္ ခုနက က်ေနာ္ေျပာတဲ့ ဒုတိယပိုင္းကေတာ့ မ်ိဳးသုဥ္းေပ်ာက္ကြယ္မယ့္ တိရစၦာန္မ်ိဳးက်ေတာ့၊ မ်ိဳးဆက္ျပန္႔ပြားေပးဖို႔ က်ေနာ္တို႔က တျခားတိရစၦာန္ေတြကို ကမ္းလွမ္းရပါတယ္။ အခု ေလာေလာဆယ္မွာဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔ဆီမွာ အေမရိကန္ က်ားသစ္မေလး ရိွပါတယ္။ ဒီမွာ ေရာက္ေနတာ ၆ ႏွစ္ရိွပါၿပီ။ သူ႔အတြက္ အေဖာ္အျဖစ္ က်ေနာ္တုိ႔က အေမရိကန္က်ားသစ္ အထီးေလးဟာ ဒီကို ၂ လေလာက္ ရွိေနပါၿပီ။ ရန္ကုန္တိရစၦာန္ဥယ်ာဥ္ကို ဘန္ေကာက္ ဥယ်ာဥ္ကေနတဆင့္ ေရာက္ရိွလာပါတယ္။
ေမး - အခု ရန္ကုန္တိရစၦာန္ဥယ်ာဥ္ကို တိုးခ်ဲ႕ေဆာက္လုပ္ဖို႔ေကာ အစီအစဥ္ ရိွပါလား။
ေျဖ - ရိွပါတယ္။ အဲ့အပိုင္းမွာ က်ေနာ္က ျဖည့္စြက္ေျပာခ်င္ပါတယ္။ တိရစၦာန္ဥယ်ာဥ္ကို လာၿပီဆိုတာနဲ႔ ဥယ်ာဥ္လို႔ ေျပာတဲ့အတြက္ ေတြ႔ဆုံမယ့္အခ်က္ေတြက တိရစၦာန္ဥယ်ာဥ္ကို လာတဲ့လူေတြကို က်ေနာ္တို႔ Entertain, Public Facility, Service အဲ့လိုေပးဖို႔ အစီအစဥ္ရိွတဲ့အတြက္၊ ၀င္လာတာနဲ႔ Landscaping ေတြ၊ သန္႔ရွင္းသပ္ရပ္မႈေတြ၊ တိရစၦာန္ၿခံေတြရဲ႕ သန္႔ရွင္းသပ္ရပ္မႈေတြ၊ တိရစၦာန္မ်ားရဲ႕ အမ်ိဳးအမည္ စံုလင္မႈေတြ အဲ့ဒီအတြက္ေၾကာင့္ က်ေနာ္တုိ႔မွာ တိရစၦာန္ေတြ ျဖည့္တင္းတာေကာ၊ တိရစၦာန္ေတြအတြက္ကို Warefare လုပ္တာေကာ၊ လာတဲ့ Public Facility အျဖစ္ကို သူတို႔ရဲ႕ လာတဲ့ေနရာမွာ ဒီလူေတြရဲ႕ နားေနတဲေတြ၊ Rest ဧရိယာေတြ၊ အေပ်ာ္စီး ကႏူးေလွမ်ိဳးေတြ က်ေနာ္တို႔ အဲ့ဒါမ်ိဳးေတြနဲ႔ လိပ္ျပာျပတိုက္ကဲ့သို႔ အေဆာက္အဦအသစ္ေတြကို ေဆာက္လုပ္သြားဖို႔ အစီအစဥ္ရိွပါတယ္။
ေမး - အခုေနာက္ဆံုးအေနနဲ႔ ဒီတိရစၦာန္႐ံုထဲမွာ ရိွေနတဲ့ တိရစၦာန္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ဆရာ့အေနနဲ႔ ဘာမ်ား ထပ္မံ ျဖည့္စြက္ၿပီးေတာ့ ေျပာခ်င္တာမ်ား ရိွလဲဆရာ။
ေျဖ - တိရစၦာန္ဥယ်ာဥ္ကို လာတဲ့အခ်ိန္မွာ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ပထမဆံုး ေပးခ်င္တဲ့ မက္ေဆ့ခ်္ကေတာ့ တိရစၦာန္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ Conservation ျဖစ္ပါတယ္။ ၿပီးရင္ လာေရာက္တဲ့ ဥယ်ာဥ္မွာ သြားလာေနတဲ့ ဧည့္ပရိသတ္မ်ားကလည္း က်ေနာ္တုိ႔ အခ်ိဳ႕အပိုင္းေတြမွာေတာ့ သန္႔ရွင္းေရးအပိုင္းေတြမွာေတာ့ စနစ္တက် အမိႈက္စြန္႔ပစ္ဖို႔ရယ္၊ တိရစၦာန္မ်ားကို မေႏွာင့္ယွက္ဖို႔ရယ္၊ တိရစၦာန္ေတြကို အႏၱရာယ္ရိွေစမယ့္ လက္နက္ေတြ ဥပမာ ေလးခြ၊ တုတ္ေတြနဲ႔ အဲ့ဒါမ်ိဳးေတြနဲ႔ေတာ့ တိရစၦာန္မ်ားကို အေႏွာင့္အယွက္မေပးဖို႔ အဲ့ဒါေလးေတြကိုေတာ့ ျဖည့္စြက္ၿပီးေတာ့ ေျပာၾကားလိုပါတယ္။
ေတြ႔ဆုံေမးျမန္းသူ - သူသူေအာင္
