Home
သုံးသပ်ချက်
မီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ဘာေတြျဖစ္လာႏုိင္လဲ - အယ္ဒီတာစကား၀ိုင္း
DVB
·
May 10, 2016
ဒီတပတ္ေဆြးေႏြးမယ့္ အေၾကာင္းအရာကေတာ့ ဦးထင္ေက်ာ္ ဦးေဆာင္တဲ့ အရပ္သားအစိုးရ တက္လာၿပီး ရက္ေပါင္း ၁၀၀ အတြင္း လုုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြကို အထူးျပဳေျပာၾကားတဲ့အထဲမွာ က်ေနာ္တို႔ မီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ေကာ ဘာေတြျဖစ္လာႏိုင္လဲ၊ ၿပီးခဲ့တဲ့ ေမ ၃ ရက္ေန႔ကလည္း ႏိုင္ငံတကာ သတင္းစာလြတ္လပ္ခြင့္ေန႔ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ သတင္းစာလြတ္လပ္ခြင့္ေန႔ရဲ႕ ေခါင္းစဥ္ကေတာ့ သတင္းအရင္းျမစ္ေတြ ရပိုင္ခြင့္နဲ႔ သတင္းရပိုင္ခြင့္သည္ သင့္ရဲ႕အခြင့္အေရးျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့ ေခါင္းစဥ္နဲ႔ ဗမာျပည္မွာလည္း အခမ္းအနားေတြ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီလုိပဲ ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီးအသစ္ ေဒါက္တာေဖျမင့္နဲ႔လည္း ေတြ႔ဆံုခဲ့ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ အစိုးရအသစ္ လက္ထက္မွာေပါ့ ျဖစ္ေပၚလာႏိုင္တဲ့ သတင္းစာဆိုင္ရာ လြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ရရွိႏိုင္စရာ အခင္းအက်င္းေတြ၊ ဘာေတြလုပ္ေဆာင္ရန္လိုတယ္၊ ေနာက္ထပ္တခု တကယ္လည္း ျမန္မာျပည္ဟာ လက္ရွိ ဘယ္အေျခအေနမွာ ရွိေနတယ္ဆိုတာကို က်ေနာ္တို႔ ေဆြးေႏြးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီတပတ္အတြက္ ေဆြးေႏြးမယ့္သူေတြကေတာ့ ေမာ္ကြန္းမဂၢဇင္း အယ္ဒီတာ ကုိေဇယ်ာလႈိင္နဲ႔ လြတ္လပ္ေသာ သတင္းစာဆရာမ မမြန္မြန္ျမတ္တုိ႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဦးတုိးေဇာ္လတ္ (ဒီဗြီဘီ) "အဲေတာ့ ကိုေဇယ်ာလႈိင္ကို ေမးခ်င္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ မ်ားေသာအားျဖင့္ ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီးဌာနဆိုတာ အစဥ္အဆက္ အရင္တုန္းကေတာ့ စစ္တပ္ထြက္ေတြပဲ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့တယ္။ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရလက္ထက္ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ၀န္ႀကီးသံုးေယာက္လံုး စစ္တပ္ကလာတယ္။ အခု ပထမဆံုး အရပ္သား၀န္ႀကီးတေယာက္ေတာ့ တက္လာၿပီေပါ့ေနာ္။ အဲေတာ့ လက္ရွိ က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ သတင္းစာလြတ္လပ္ခြင့္ အေျခအေန ဘယ္လိုရွိသလဲ။ တကယ္တမ္း တင္းျပည့္က်ပ္ျပည့္ ျဖစ္ႏိုင္ဖို႔ ဘာေတြ ဦးစားေပးလုပ္ဖို႔ လိုအပ္မလဲ ဆိုတာေလးကို ပထမဆံုးအေနနဲ႔ သံုးသပ္ေပးပါဦး ကိုေဇယ်ာလႈိင္။" ကိုေဇယ်ာလႈိင္ (အယ္ဒီတာ၊ ေမာ္ကြန္းမဂၢဇင္း) "ဟုတ္ကဲ့ ကိုတိုးေဇာ္လတ္ ေရွ႕မွာေျပာသလိုပဲ ၀န္ႀကီးကေတာ့ အရပ္သား၀န္ႀကီး ျဖစ္လာတယ္။ ေအာက္မွာက်န္ခဲ့တဲ့ ဗ်ဴ႐ုိကရက္တစ္ ယႏၱရားကေတာ့ အရင္ယႏၱရားပဲဆိုတာ မေမ့ဖုိ႔ က်ေနာ္တို႔ သတိထားဖို႔လိုတယ္။ ေနာက္တခုအေနနဲ႔ က်ေနာ္ျမင္တာကေတာ့ အၿမဲတမ္း ပါ၀ါကို Balance လုပ္ဖုိ႔ ပါ၀ါကို ခြဲထားတာေပါ့ေနာ္။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးရွိတယ္၊ ဥပေဒျပဳေရးရွိတယ္၊ တရားစီရင္ေရးရွိတယ္။ လက္ရွိမွာ အစိုးရပိုင္ မီဒီယာေတြ ရွိေနေသးတယ္။ က်ေနာ္ျမင္တာက အစိုးရတရပ္အေနနဲ႔ မီဒီယာက႑ေပါ့၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ဥပေဒျပဳ တရားစီရင္ေရး မ႑ိဳင္ကဲ့သို႔ အေရးႀကီးတဲ့ စတုတၳမ႑ိဳင္ရွိတယ္။ အဲဒီမ႑ိဳင္ကိုပါ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမ႑ိဳင္က ၀င္ကစားေနတယ္ဆိုတာ သိပ္ေတာ့ ပံုစံမက်ဘူးလို႔ က်ေနာ္ကေတာ့ သီအိုရီအရ ျမင္တယ္။ ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ရွိရင္ေတာ့ မီဒီယာကို လြတ္လပ္တဲ့ ပုဂၢလိက မီဒီယာေတြ အားေကာင္းလာေအာင္ လုပ္မယ္လို႔ အန္အယ္လ္ဒီက သူတို႔ အာဏာမရခင္ကတည္းက ေျပာခဲ့တာရွိတယ္။ ဒါကို ဦးစားေပးၿပီး ေဆာင္ရြက္သြားမယ္ဆိုရင္ေတာ့ လြတ္လပ္ခြင့္ကို ျမင္လာရမယ့္ သေဘာေတာ့ရွိတယ္။ ေလာေလာဆယ္ထိေတာ့ ဒီအစိုးရမီဒီယာကို ဆက္ၿပီး ထိန္းထားတာရွိတယ္။ အစိုးရမွာလည္း မီဒီယာရွိတယ္၊ တပ္မေတာ္မွာလည္း မီဒီယာရွိတယ္ဆိုေတာ့ ဒါေတြကို က်ေနာ္တို႔ ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္မယ္ဆိုရင္ လြတ္လပ္ခြင့္ကို ပိုၿပီးျမင္လာရမယ္လို႔ထင္တယ္။" ဦးတိုးေဇာ္လတ္ (ဒီဗြီဘီ) "မမြန္မြန္ျမတ္ကလည္း သတင္းစာေလာကမွာ လုပ္လာတာၾကာၿပီ။ စတုတၳမ႑ိဳင္လို႔ေျပာတဲ့ မ႑ိဳင္သံုးခုကို ထိန္းရမယ္။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ လက္ရွိအစိုးရမွာ မ႑ိဳင္ႏွစ္ခုေတာ့ ပါတီတခုတည္းကလို ျဖစ္ေနတာေပါ့ေနာ္။ အထူးသျဖင့္ ဥပေဒျပဳေရးနဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးသည္ ပါတီတခုတည္းကေနလာတယ္။ စတုတၳမ႑ိဳင္အေနနဲ႔ တကယ္တမ္း သတင္းမီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္ တင္းျပည့္က်ပ္ျပည့္ျဖစ္ဖို႔ ဘာေတြလုပ္ဖို႔ အေရးတႀကီး လိုအပ္ပါသလဲဆိုတာ ျဖည့္စြက္ေဆြးေႏြးေပးပါဦး မမြန္မြန္ျမတ္ခင္ဗ်ား။" မမြန္မြန္ျမတ္ (လြတ္လပ္ေသာ သတင္းစာဆရာမ) "အဓိကကေတာ့ အရင္တုန္းက အစိုးရရဲ႕ မီဒီယာဆိုတာ ၀ါဒျဖန္႔ခ်ိေရး ယႏၱရားအေနနဲ႔ သံုးခဲ့တာေပါ့ေနာ္။ အဲဒီကေနၿပီးေတာ့ ျပည္သူကို ဗဟိုျပဳတဲ့ မီဒီယာတခု ေျပာင္းဖို႔ဆိုရင္ေတာ့ တကယ္ကိုပဲ အစိုးရရဲ႕ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈနဲ႔ တာ၀န္ခံမႈေတြကို အခ်ိန္နဲ႔တေျပးညီ ထုတ္ျပန္ေပးႏိုင္မယ့္ မီဒီယာတခု ျဖစ္ဖို႔လည္း လိုတာေပါ့။ လူေတြ အခ်ိန္နဲ႔တေျပးညီ သိဖို႔လည္း လိုတာကိုး။ အဲဒီတၿပိဳင္နက္တည္းမွာပဲ လူထုရဲ႕အသံကို အစိုးရသိေအာင္ ထုတ္ျပန္ေပးတဲ့ ယႏၱရားတခုျဖစ္ဖို႔ ႀကိဳးစားသြားမယ္လို႔ေတာ့ ၀န္ႀကီးလည္း ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီမွာ က်မတို႔ ဘာလိုေသးလဲဆိုေတာ့ အဲလိုမ်ဳိး အစိုးရမီဒီယာတရပ္က ၀န္ႀကီးဌာနေတြကို အလြယ္တကူ အင္တာဗ်ဴးလုပ္လို႔ရမယ္၊ အထူးသျဖင့္ေတာ့ သတင္းရယူပိုင္ခြင့္ေပါ့၊ အစိုးရမီဒီယာအေနနဲ႔ အင္မတန္လြယ္ကူတယ္ ဆုိေပမယ့္ သူနဲ႔အၿပိဳင္အဆိုင္လို ျဖစ္လာမယ့္ ပုဂၢလိက မီဒီယာေတြမွာေရာ တကယ္တမ္း သတင္းရယူပိုင္ခြင့္ တန္းတူညီမွ် ရရဲ႕လားဆိုတာကို ထည့္စဥ္းစားဖို႔ လိုပါလိမ့္မယ္။ ဒါ အေရးႀကီးဆံုးပါပဲ။ အစိုးရမီဒီယာတရပ္က တကယ္ ျပည္သူကို မ်က္ႏွာမူသလို သူနဲ႔ယွဥ္ၿပိဳင္ဘက္ ပုဂၢလိက မီဒီယာေတြကလည္း ျပည္သူကို ဗဟိုျပဳတဲ့ မီဒီယာေတြ ျဖစ္လာဖို႔ရာ သတင္းရယူပိုင္ခြင့္ တန္းတူညီမွ်ရွိဖို႔ လိုပါတယ္။ အဲေတာ့ က်မတို႔လည္း ရက္ ၁၀၀ စီမံကိန္းထဲမွာ ျပည္သူကို ဗဟိုျပဳတဲ့ မီဒီယာေတြ ျဖစ္လာဖို႔၊ ပုဂၢလိက မီဒီယာေတြ အားေကာင္းလာဖို႔ အစိုးရ ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီးဌာနအေနနဲ႔ ဘာေတြလုပ္ေပးႏိုင္မလဲဆိုတဲ့ စီမံကိန္းေတြကို ေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္ ခ်မွတ္ႏိုင္ဖို႔ လိုတယ္လို႔ က်မထင္ပါတယ္။" ဦးတိုးေဇာ္လတ္ (ဒီဗြီဘီ) "မမြန္မြန္ျမတ္ေျပာခဲ့သလိုပဲ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ ေျပာမယ္ဆိုရင္ သတင္းအရင္းအျမစ္ကို ရယူပိုင္ခြင့္က ေျပာလာတာေပါ့ေနာ္။ ကိုေဇယ်ာလႈိင္လည္း ေျပာသြားတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္ကေနၿပီးေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္ပိုင္ သတင္းမီဒီယာေတြကို ခ်ဳပ္ကိုင္ထားသလို တပ္မေတာ္အေနနဲ႔လည္း တပ္မေတာ္မီဒီယာေတြ ရွိတယ္ေပါ့။ အဲလိုပဲ အရပ္သားေတြ၊ ပုဂၢလိကေတြ၊ စာနယ္ဇင္းေလာကမွာေပါ့ေနာ္။ လြတ္လပ္တဲ့ Independent ဟာေတြအတြက္ေကာ ဘာေတြလုပ္ဖို႔လိုလဲ။ က်ေနာ္တို႔ ခုနေျပာတဲ့ သတင္းရယူပိုင္ခြင့္၊ အထူးသျဖင့္ တပ္မေတာ္အေနနဲ႔ေကာ တကယ္တမ္း အစိုးရရဲ႕ လႈပ္ရွားမႈေတြ အေနနဲ႔ေကာ ဘာေတြမ်ား လုပ္ေပးဖို႔ လိုအပ္ေနပါေသးလဲဆိုတာ ျဖည့္စြက္ေျပာေပးပါဦးခင္ဗ်။" ကိုေဇယ်ာလႈိင္ (အယ္ဒီတာ၊ ေမာ္ကြန္းမဂၢဇင္း) "လက္ရွိ က်ေနာ္တို႔ ေဆြးေႏြးေနတာလည္း ရွိပါတယ္၊ RTI Law လုိ႔ ေခၚတာေပါ့၊ Right To Information သတင္းအခ်က္အလက္ ရယူပိုင္ခြင့္ ဥပေဒေပါ့။ ဒါေပၚလာမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဒီ RTI Law က မီဒီယာသမားေတြနဲ႔တင္ ဆိုင္တာမဟုတ္ဘူး။ တုိင္းျပည္မွာရွိတဲ့ လူထုအားလံုးနဲ႔ဆိုင္တဲ့ ဥပေဒမ်ဳိး။ ဒါမ်ဳိးကို က်ေနာ္တို႔က ဥပေဒနဲ႔အညီ ျပ႒ာန္းၿပီးေတာ့ ဥပေဒခ်ဳိးေဖာက္ရင္ ဘယ္လိုမ်ဳိး အေရးယူ ျပစ္ဒဏ္ေတြ ရွိမလဲဆိုတာကို အတိအက် ေရးထားေပးဖို႔ လိုတယ္။ အခုက က်ေနာ္တို႔ သတင္းမီဒီယာဥပေဒေတာ့ ရွိတယ္။ အဲဒီ မီဒီယာဥပေဒကလည္း ဥပေဒက ဥပေဒပံုစံပဲ ျဖစ္ေနတယ္။ အဲဒီဥပေဒမွာလည္း ျပင္စရာေတြ ရွိေနေသးတယ္။ အဲဒီဥပေဒအတိုင္း တပ္မေတာ္ကို သတင္းေတာင္းၾကည့္တဲ့အခါမွာ တပ္မေတာ္က ဘာမွ မလႈပ္ရွားဘူးေပါ့ေနာ္။ ဥပေဒတိုင္းဆိုရင္ ၁၅ ရက္အတြင္း အေၾကာင္းျပန္ရမယ္။ အေရးႀကီးကိစၥဆိုရင္ ၂၄ နာရီအတြင္း ျပန္ရမယ္ဆိုတာ ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔လည္း အဲဒီထဲကပါတဲ့ ဥပေဒအတိုင္း က်င့္သံုးတယ္။ ဒါေပမယ့္ တပ္မေတာ္က အဲဒါကို မ်က္ကြယ္ျပဳထားတယ္။ တပ္မေတာ္ကိုယ္တိုင္ကလည္း ဥပေဒကို မလိုက္နာေသးဘူး ျဖစ္ေနတယ္။ အဲလိုဆိုေတာ့ ခုလိုအေျခအေနမ်ဳိးမွာ ဥပေဒေတြ အားေကာင္းၿပီးေတာ့ ဥပေဒေတြကို လူေတြက ေလးစားလိုက္နာႏိုင္ေအာင္ လက္ရွိ ရွိေနတဲ့ ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီးဌာနအေနနဲ႔ တစံုတရာ လုပ္ႏုိင္မယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔က ယံုၾကည္တယ္။ ဒီလို ဥပေဒေတြကို စၿပီး Initiate လုပ္ထားျခင္းအားျဖင့္ ေနာင္လာမယ့္ အနာဂတ္အတြက္ ဒီအစိုးရအေနနဲ႔ အသစ္ထားေပးႏိုင္ခဲ့မယ့္ အေမြလို႔ က်ေနာ္က ယုံၾကည္တယ္။ လက္ရွိလုပ္ႏိုင္တာက ဒီဥပေဒေတြကို လုပ္လို႔ရတဲ့ အခ်ိန္ေလးမွာ ဥပေဒျပဳေရးမွာေရာ၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွာပါ အန္အယ္လ္ဒီက ပါ၀ါရွိတဲ့အခ်ိန္မွာ ဒါမ်ဳိးက လူထုအတြက္ အက်ဳိးရွိမယ့္ အေမြအျဖစ္ က်န္ေနခဲ့မယ့္ ကိစၥမ်ဳိးကို ဦးစားေပး လုပ္ေစခ်င္တာေပါ့။ လုပ္လည္း လုပ္ႏိုင္မယ္လို႔ က်ေနာ္က ယံုၾကည္ပါတယ္။" ဦးတိုးေဇာ္လတ္ (ဒီဗြီဘီ) "RTI ဆိုတာ Right to Information ေပါ့။ အရင္ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီးကလည္း Draft အေနနဲ႔ တင္သြားခဲ့ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ ဒီဟာက သတင္းမီဒီယာတင္မကဘဲ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔လည္း ဆိုင္တယ္။ အေျခခံဥပေဒအရလည္း လူတိုင္းဟာ လြတ္လပ္စြာ သတင္းရယူပိုင္ခြင့္ ရွိတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီထဲမွာေတာ့ တခ်ဳိ႕အင္စတီက်ဴးရွင္းေတြက မပါလာေသးဘူးေပါ့ေနာ္။ အဲေတာ့ အဲဒါေတြကို ပါလာေအာင္ တကယ္ျဖစ္ေနတဲ့သတင္းကို ျဖစ္တဲ့အတိုင္း ေပးလာႏိုင္ေအာင္ ဘာေတြထပ္ၿပီး လုပ္ဖို႔လိုလဲ။ အထူးသျဖင့္ က်န္ေနေသးတဲ့ တပ္မေတာ္က သတင္းရယူခြင့္ေတြ ပါလာသလို တျခား ၀န္ႀကီးဌာန အမ်ားႀကီးေပါ့။ အခု ၂၁ ခုရွိတယ္၊ ၂၁ ခုလံုးက ဘယ္သူက ေျပာမယ္မွန္း မေသခ်ာေသးဘူးေပါ့ေနာ္။ အဲဒါေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး မမြန္မြန္ျမတ္ ဘာမ်ား ျဖည့္စြက္ေဆြးေႏြးလိုပါသလဲ ခင္ဗ်။" မမြန္မြန္ျမတ္ (လြတ္လပ္ေသာ သတင္းစာဆရာမ) "က်မ ျဖည့္စြက္ၿပီး ေဆြးေႏြးလိုတာက တပ္မေတာ္နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ကိစၥေတြေပါ့ေနာ္။ တပ္မေတာ္ကေနၿပီးေတာ့ သတင္းရယူဖို႔ရာ အခက္အခဲရွိတဲ့ကိစၥေတြ ျဖစ္သလို တျခားတဘက္မွာလည္း တပ္မေတာ္နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ သတင္းေတြမွာ အင္မတန္မွ ထိလြယ္ရွလြယ္ ျဖစ္တဲ့ကိစၥေတြ ရွိေနတာေပါ့။ အဲဒါေတြကလည္း က်မတို႔ႏိုင္ငံမွာက်ေတာ့ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ကို စိန္ေခၚေနတဲ့ ကိစၥေတြပါပဲ။ ဥပမာ ထိုင္းမွာလို Lèse Majesté Law လိုမ်ဳိး ဘုရင္ကို မထီမဲ့ျမင္ ျပဳလုပ္တဲ့အခါမွာ အေရးယူလို႔ရတဲ့ Law မ်ဳိး ဒီမွာမ်ား ထုတ္ဖို႔မ်ား ရွိေနၿပီလား။ ရွိေကာင္း ရွိလာႏိုင္မလားလို႔ စဥ္းစားစရာ ျဖစ္ေနတယ္။ တပ္မေတာ္ကို မထီမဲ့ျမင္လုပ္တဲ့သူကို ေထာင္ခ်လို႔ရတဲ့ ဥပေဒမ်ဳိးမ်ား တခ်ိန္ခ်ိန္ သတ္မွတ္ဦးမွာလား ဆိုတာမ်ဳိး ေတြးစရာေတြ ျဖစ္လာတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ခုခ်ိန္မွာ တပ္မေတာ္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ကိစၥကို ေရးတာမွန္သမွ် အင္မတန္မွ ထိလြယ္ရွလြယ္ ျဖစ္ေနလို႔ေပါ့ေနာ္။ သတင္းရယူဖို႔ ခက္ခဲတဲ့အျပင္မွာ အဲလိုမ်ဳိး ထိလြယ္ရွလြယ္ျဖစ္ေနတာသည္ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ကို စိန္ေခၚေနတဲ့ကိစၥေပါ့။ ေနာက္တခါ  သက္ဆိုင္ရာ ၀န္ႀကီးဌာနေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး Access to Information၊ ဒီလိုေမးခြင့္ရဖို႔ရန္အတြက္ ေျပာေရးဆိုခြင့္ရ ပုဂၢိဳလ္ေတြ ရွိလာဖို႔ဆိုတာ က်မထင္ပါတယ္ အခုကာလမွာ အရင္ကထက္စာရင္ နည္းနည္းပိုၿပီးေတာ့ ခ်ည္းကပ္ရ လြယ္လာတယ္လို႔ က်မကေတာ့ ျမင္ပါတယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုရင္ သတင္းစာေတြ၊ ဂ်ာနယ္ေတြထဲမွာ အင္တာဗ်ဴးေတြေပါ့။ သက္ဆိုင္ရာ ၀န္ႀကီးဌာန ၀န္ႀကီးေတြနဲ႔ ေျပာေရးဆိုခြင့္ရ ပုဂၢိဳလ္ေတြနဲ႔ အင္တာဗ်ဴးေတြ ပိုပိုၿပီး ေတြ႔လာရတဲ့အတြက္ ဒီကိစၥေတြက တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ဆက္ၿပီးေတာ့ သတင္းမီဒီယာေတြကိုယ္တိုင္က ထဲထဲ၀င္၀င္ လိုက္ႏိုင္မယ္ဆိုရင္ ျဖစ္လာမယ့္ ကိစၥေတြပါ။ အဲဒီအတြက္ေတာ့ က်မ အမ်ားႀကီး မစိုးရိမ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ကို စိန္ေခၚေနတဲ့ ကိစၥေတြကိုေတာ့ က်မစိုးရိမ္ပါတယ္။" ဦးတိုးေဇာ္လတ္ (ဒီဗြီဘီ) "ဟုတ္ကဲ့ခင္ဗ်။ က်ေနာ္ျပန္သြားခ်င္တာက အစိုးရအတြင္းက ဗ်ဴ႐ိုကေရစီေပါ့။ အရပ္သား၀န္ႀကီးေတာ့ ျဖစ္တယ္၊ အရင္ဗ်ဴ႐ိုကေရစီက က်န္ခဲ့တယ္။ အဲဒီလိုပဲ လြတ္လပ္ေသာ မီဒီယာမ်ား၊ ပုဂၢလိက မီဒီယာမ်ား ရွင္သန္ဖို႔ဆိုတာ အျခားမီဒီယာေလာကရဲ႕ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈနဲ႔လည္း ဆိုင္တယ္။ အဲဒါဆိုရင္ ေကာ္မာရွယ္ကိစၥေတြ ပါလာတယ္။ စီးပြားေရးအရ ရပ္တည္ႏိုင္ခြင့္ရွိမွ အရည္အေသြးရွိတဲ့ သတင္းစာေတြလည္း ထြက္မွာေပါ့။ အခုေတာ့ ႏိုင္ငံပိုင္သတင္းစာေတြကလည္း အရင္တုန္းကေတာ့ ဖ်က္မလိုလိုေျပာၿပီး အခု ဒီအတိုင္းပဲ ဆက္ထားၿပီး ပံုစံေျပာင္းတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ဒီ ေကာ္မာရွယ္အရေပါ့ေနာ္ ပုဂၢလိက သတင္းစာက႑ေတြ အဲလိုပဲ ႐ုပ္သံမွာဆိုလည္း ႐ုပ္သံဥပေဒေတာင္ မထြက္ေသးဘူး Channel 1 ဆိုၿပီးေတာ့ ေၾကညာၾကတယ္။ သတင္း႐ုပ္သံအသစ္ ထြက္မယ္ေပါ့။ အဲလိုဟာေတြေကာ တကယ္တမ္းက်ေတာ့ ဘာလုပ္သင့္လဲ၊ ရက္ေပါင္း ၁၀၀ အတြင္းမွာ လက္ရွိ ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီးအသစ္ အေနနဲ႔ေပါ့။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ ပုဂၢလိက သတင္းမီဒီယာ၊ လြတ္လပ္တဲ့ သတင္းမီဒီယာ အခန္းက႑ ဖြံ႔ၿဖဳိးဖို႔အတြက္ ဘာေတြလုပ္ေပးသင့္တယ္ဆိုတာ ျဖည့္စြက္ေျပာေပးပါဦး။" ကိုေဇယ်ာလႈိင္ (အယ္ဒီတာ၊ ေမာ္ကြန္းမဂၢဇင္း) "ဟိုတေန႔က က်ေနာ္တို႔ ၀န္ႀကီးနဲ႔ေတြ႔တဲ့အခါက်ေတာ့ ေဆြးေႏြးတာေလးေတြ ရွိတာေပါ့။ အခုက အစိုးရမီဒီယာက အရင္လိုမဟုတ္ဘဲနဲ႔ ပံုစံေျပာင္းလာတယ္။ အရင္တုန္းက လူထုေတြ႔ခ်င္တဲ့ ဓာတ္ပံုေတြ မျမင္ရဘူးေပါ့။ အခုေနာက္ပိုင္း ေတြ႔လာရတာေပါ့။ အဲေတာ့ လူေတြက ၀မ္းသာတယ္၊ ၀ယ္ၾကတယ္။ အသြင္သဏၭာန္ေကာ အႏွစ္သာရေကာ ပံုစံေကာ ေျပာင္းတယ္ေပါ့ေလ။ ျပန္ၾကည့္လို႔ရွိရင္ ဒီ၀န္ႀကီးပံုေတြပဲ လာေနမယ္၊ ဒီအေၾကာင္းပဲ သြားေနမယ္ဆိုရင္ေတာ့ သတင္းစာက ေပၚလစီက သိပ္ေျပာင္းတယ္လို႔ ေျပာလို႔မရေသးဘူးေပါ့။ ေနာက္တခုရွိတာက ေၾကာ္ျငာေတြ၊ ေၾကာ္ျငာအမ်ားစုက အဲဒီကိုသြားတယ္။ က်ေနာ္တို႔ အေမြျပတ္ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ နာမည္ေျပာင္းပဲျဖစ္ျဖစ္ အစိုးရသတင္းစာမွာပါမွပဲ တခ်ဳိ႕ေတြက တရား၀င္လို႔ ယူဆထားၾကတယ္။ ယူဆခ်က္ေပါ့၊ ဥပေဒေတာ့ မဟုတ္ဘူးေပါ့။ အဲေတာ့ ေၾကာ္ျငာအမ်ားစု၊ စီးပြားေရးေၾကာ္ျငာေတြကလည္း အစိုးရမီဒီယာကို သြားေနတယ္ဗ်။ အဲေတာ့ ပုဂၢလိက မီဒီယာေတြ ရွင္သန္ဖို႔ဆိုတာ ေငြေရးေၾကးေရးအရ ဆိုရင္ေတာ့ မီဒီယာတိုင္းက ေၾကာ္ျငာနဲ႔ ရပ္တည္ရတယ္ဆုိတာ တကမာၻလံုးက ဒီတိုင္းပဲ။ အဲဒါမ်ဳိးကို အစိုးရမီဒီယာကပဲ သီးသန္႔ အကုန္လံုး သိမ္းက်ဳံးၿပီး အစိုးရမီဒီယာကပဲ ဦးစားေပးစနစ္အေနနဲ႔ သူတို႔ပဲ ရေနတယ္။ တခ်ဳိ႕အစည္းအေ၀းပြဲေတြ၊ တခ်ဳိ႕အခမ္းအနားေတြ သူတို႔ပဲ တက္ခြင့္ရေနတယ္ဆိုရင္ အဲသတင္းေတြကို လူထုက ေစာင့္ၿပီး အစိုးရသတင္းစာကိုပဲ ဖတ္မယ္။ အစိုးရမွာ သူက အားသာခ်က္က ႏိုင္ငံေတာ္ပိုက္ဆံကို သံုးၿပီးေတာ့ တႏိုင္ငံလံုးမွာ သူ႔ပံုႏွိပ္စက္ေတြရွိတယ္။ ျဖန္႔ခ်ိေရးယႏၱရားကို သူ ေကာင္းေကာင္းသံုးလို႔ရတယ္။ ပုဂၢလိက သူ႔ကို ယွဥ္လို႔မရဘူး။ အဲလိုလုပ္ေနျခင္းက ခုနေျပာတဲ့ လြတ္လပ္တဲ့၊ အားေကာင္းတဲ့ ပုဂၢလိကမီဒီယာ ရွင္သန္ေရးဆိုတဲ့ က်ဴးေက်ာ္မႈကို သြားၿပီး ထိခိုက္တာပဲ။ ဒါမ်ဳိးကို အစိုးရမီဒီယာေတြက စဥ္းစားၿပီးေတာ့ ေလွ်ာ့ခ်ဖို႔ လိုလာတယ္။ ေနာက္တခုရွိတာက လြတ္လပ္တဲ့ ယွဥ္ၿပိဳင္မႈေပါ့၊ Level Play Ground ေရာက္ေအာင္ဆိုရင္ ခုန က်ေနာ္ေျပာတဲ့ ဥပေဒအရေပါ့။ ဥပေဒက Broadcast Law က သံုးလို႔မရေသးဘူး။ နည္းဥပေဒ မထြက္ေသးဘူး။ ဒါမ်ဳိးကို ျမန္ျမန္ထြက္လာေအာင္ လုပ္ၿပီးေတာ့မွ Level ညီမွ်တဲ့ ကစားကြက္ျဖစ္ေအာင္ က်ေနာ္တို႔ ဖန္တီးဖို႔လိုတယ္။ အခု က်ေနာ္တို႔ ဥပေဒသာမရွိတာ Channel ေတြက ကုန္သေလာက္ျဖစ္ေနၿပီ။ ၀ိုင္းၿပီးေတာ့ ရွယ္ယာခြဲၾကတာေပါ့။ တပ္မေတာ္ကလည္း ယူထားတယ္။ အစိုးရနဲ႔ နီးစပ္တဲ့သူေတြလည္း ယူထားတယ္။ ဒါေတြက မီဒီယာေလာကမွာ လြတ္လပ္တဲ့ ယွဥ္ၿပိဳင္မႈကို လာၿပီးေတာ့ ထိခုိက္ေစတဲ့ကိစၥပဲ။ ဒါမ်ဳိးကို ဥပေဒနဲ႔ တိတိက်က် ကုိင္တြယ္ၿပီးေတာ့ လိုအပ္ရင္ ျပင္ဆင္ဖို႔လိုတယ္။" ဦးတိုးေဇာ္လတ္ (ဒီဗြီဘီ) "မမြန္မြန္ျမတ္အေနနဲ႔ ဒီဟာကိုပဲ က်ေနာ္တို႔ ထပ္ၿပီး ျဖည့္စြက္ေဆြးေႏြးခ်င္ပါတယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ပုဂၢလိက သတင္းမီဒီယာက႑ ဖြံ႔ၿဖိဳးမွပဲ အရည္အေသြးရွိတဲ့ သတင္းေထာက္ေတြ ထြက္ႏိုင္မွာေပါ့။ အဲဒီအတြက္ ဘာေတြမ်ား လုပ္ဖို႔လိုေနေသးလဲဆိုတာ ျဖည့္စြက္ေဆြးေႏြးေပးပါဦး။" မမြန္မြန္ျမတ္ (လြတ္လပ္ေသာ သတင္းစာဆရာမ) "က်မကေတာ့ ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီးဌာနကို နည္းနည္း အႀကံေပးခ်င္တာေပါ့ေနာ္၊ တျခားႏိုင္ငံေတြမွာလုပ္ေနတဲ့ မီဒီယာပ႐ိုဂရမ္ေတြလည္း ရွိပါတယ္။ အစိုးရေထာက္ပံ့ေပးထားတဲ့ မီဒီယာအဖြဲ႔အစည္းေတြ။ ဒါေပမယ့္ လြတ္လပ္စြာ ရပ္တည္ခြင့္ ေပးထားတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းမ်ဳိးေတြေပါ့ေနာ္။ အစိုးရကေနၿပီးေတာ့ ပုဂၢလိကမီဒီယာေတြ ဖြံ႔ၿဖိဳးဖို႔ဆိုရင္ အစိုးရကိုယ္တိုင္ေကာ ပုဂၢလိက မီဒီယာေတြကို ရန္ပံုေငြတရပ္ ထူေထာင္ေပးၿပီးေတာ့ လြတ္လပ္စြာ သတင္းလုပ္ငန္းေတြ လုပ္ပိုင္ခြင့္ေတြ ေပးၿပီးေတာ့ ဖြံ႔ၿဖိဳးေအာင္ လုပ္ေပးလို႔ မရဘူးလား။ ျပည္သူေတြကေတာ့ အစိုးရမီဒီယာေတြမွာ ေၾကာ္ျငာေတြ ထည့္ၾကတယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ေစာင္ေရအမ်ားဆံုးျဖစ္တဲ့အတြက္ ပိုၿပီး ပ်ံ႕ႏွံ႔ေအာင္လို႔ လုုပ္ၾကတယ္။ ဒါ ျပည္သူ႔ရဲ႕ ေရြးခ်ယ္မႈကို က်မတို႔က သြားၿပီးေတာ့ စြက္ဖက္လို႔မရဘူး။ အစိုးရပိုင္မီဒီယာမွာ မထည့္ဘဲနဲ႔ ပုဂၢလိကပိုင္ မီဒီယာမွာ ေၾကာ္ျငာထည့္ပါလို႔ သြားေျပာလို႔မရဘူး။ အဲေတာ့ အဲဒီမွာရတဲ့ ရန္ပံုေငြေတြကို ဒီဘက္မွာရွိတဲ့ အားနည္းတဲ့ ပုဂၢလိက မီဒီယာေတြကို ၿပိဳင္ဆိုင္မႈ ပိုေကာင္းလာေအာင္ အစိုးရတရပ္အေနနဲ႔ ပံ့ပိုးေပးမယ္ဆိုရင္ေကာ ဒါက ေရြးခ်ယ္မႈတခုအေနနဲ႔၊ လုပ္ႏိုင္တဲ့ လုပ္ငန္းတခုအေနနဲ႔၊ စီမံကိန္းတခုအေနနဲ႔ ထည့္ၿပီး မစဥ္းစားႏိုင္ဘူးလားေပါ့။ ဥပမာ ဘီဘီစီလိုမ်ဳိးေပါ့။ ဒီလိုမ်ဳိးအဖြဲ႔အစည္းေတြ၊ ႏိုင္ငံတကာ သတင္းဌာနေတြ အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ အစိုးရေထာက္ပံ့ေပးထားတဲ့ ႏိုင္ငံတကာ သတင္းဌာနေတြ။ အဲဒီအစီအစဥ္မ်ဳိးေတြေကာ အစိုးရတရပ္အေနနဲ႔ ထည့္သြင္းစဥ္းစားမယ္ဆိုရင္ ပုဂၢလိက မီဒီယာေတြ ဖြံ႔ၿဖိဳးဖို႔ရာအတြက္ ျဖစ္ေကာင္း ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။ ေလာေလာဆယ္ အေနအထားအရေတာ့ အစိုးရပိုင္မီဒီယာ ရွိေနေသးတာ က်မအေနနဲ႔ လိုအပ္လို႔ ရွိေနေသးတယ္လို႔ပဲ က်မျမင္ပါတယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ တပ္မေတာ္မွာလည္း တပ္မေတာ္ပိုင္တဲ့ မီဒီယာရွိေနသလို လက္ရွိအစိုးရသစ္အေနနဲ႔လည္း သူ႔ရဲ႕ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြကို ျပည္သူေတြသိႏိုင္ေအာင္ ေျပာျပႏိုင္ဖို႔ရာအတြက္ မီဒီယာတရပ္ရွိဖို႔ လိုေနေသးတယ္လို႔ က်မေတာ့ထင္တယ္။ အဲဒါနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ က်မ ကန္႔ကြက္လိုတဲ့ ဆႏၵသေဘာထား မရွိပါဘူး။" ဦးတိုးေဇာ္လတ္ (ဒီဗြီဘီ) "ဟုတ္ကဲ့ခင္ဗ်ာ။ ေနာက္ထပ္ ရက္ေပါင္း ၁၀၀ ေပါ့ဗ်ာ၊ အစုိးရကို ၾကည့္ၾကမယ္။ အခုေတာ့ တလလည္း ေက်ာ္လာၿပီေပါ့။ သံုးပံုတပံုေလာက္ေတာ့ ေက်ာ္သြားၿပီ။ က်န္တဲ့ ၂ လေလာက္ အတြင္းမွာေတာ့ တကယ္တမ္း လက္ရွိ ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီးဌာန အေနနဲ႔ေရာ၊ အစိုးရအေနနဲ႔ေရာ ျမန္မာျပည္မွာ လြတ္လပ္အားေကာင္းၿပီး လက္ေတြ႔က်က် အလုပ္ျဖစ္ႏိုင္တဲ့ မီဒီယာ Environment တခုျဖစ္ေအာင္ ဘာေတြလုပ္ဖို႔လိုလဲ ဆိုတာကိုလည္း ကိုေဇယ်ာလႈိင္ ျဖည့္စြက္ၿပီး ေဆြးေႏြးေပးပါဦး။" ကိုေဇယ်ာလႈိင္(အယ္ဒီတာ၊ ေမာ္ကြန္းမဂၢဇင္း) "အဓိကေတာ့ က်ေနာ္ေျပာတဲ့ ဥပေဒျပင္ဆင္ေရးကို က်ေနာ္ကေတာ့ ဦးစားေပးေစခ်င္တယ္။ ေနာက္တခုရွိတာက မီဒီယာတိုင္းက လြတ္လပ္စြာ သတင္းရယူခြင့္ကို အာမခံေစခ်င္တာေပါ့။ အစိုးရမီဒီယာမို႔လို႔၊ တပ္မီဒီယာမို႔လို႔ ဒီအခမ္းအနားေတြကို ၀င္ခြင့္ရွိတာမ်ဳိး မလုပ္နဲ႔ေပါ့ေနာ္။ တခုရွိတာ က်ေနာ္ကေတာ့ ဒီေနရာမွာ ဘာသြားျမင္လဲဆိုေတာ့ အစိုးရျဖစ္ေနတုန္း မီဒီယာကို အသံုးခ်မယ္ဆိုရင္ အစိုးရမရွိလို႔ရွိရင္ သူ ဒီမီဒီယာကို အသံုးခ်လို႔ရမွာ မဟုတ္ေတာ့ဘူး။ က်ေနာ္က အစိုးရကို မီဒီယာကိုယ္တိုင္ ၀င္မလုုပ္ေစခ်င္ဘဲနဲ႔ က်န္တဲ့လူထုအားကိုးတဲ့ မီဒီယာေတြကိုယ္တိုင္က အစိုးရကို ေစာင့္ၾကည့္ဖို႔နဲ႔ ယံုၾကည္ရတဲ့ မီဒီယာမ်ဳိး ျဖစ္လာေအာင္ က်ေနာ္ကေတာ့ တြန္းအားေပးခ်င္တယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ အစိုးရက မီဒီယာလုပ္ခြင့္ရွိလို႔ သူလုပ္သြားတယ္။ လုပ္ခြင့္မရွိေတာ့ရင္ေကာ အစိုးရဆိုတာ အၿမဲတမ္း ေျပာင္းေနတာကိုး။ တသတ္မတ္တည္း ရွိမယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ ယူဆလို႔မရဘူး။ ဟိုေန႔ကလည္း ၀န္ႀကီးကေျပာတယ္၊ အစိုးရရဲ႕ မူ၀ါဒေတြ ျဖန္႔ခ်ိခ်င္လို႔ မီဒီယာဆိုတာရွိတာတဲ့။ ဆုိေတာ့ က်ေနာ္ထင္တယ္ အဲဒါ သတင္းစာရွိမွေတာ့ မဟုတ္ဘူး ထင္တာပဲ။ ၀က္ဆိုက္တခုေလာက္ ထုတ္ထားလည္းျဖစ္တယ္။ ထားပါေတာ့ လႊတ္ေတာ္မွာဆို လႊတ္ေတာ္မီဒီယာဆိုတာ မထားပါဘူး။ ၀က္ဆိုက္ကိုတက္ၾကည့္ၿပီး က်ေနာ္တို႔က Refer လုပ္ရတယ္။ President Office Refer လုပ္ရတယ္။ ဒီလိုမ်ဳိးနည္းနဲ႔လည္း က်ေနာ္တို႔က စဥ္းစားလို႔ ရပါတယ္။ စီးပြားေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ဟာမ်ဳိးေလးေတြ ၀င္မလုပ္ဘဲနဲ႔ေပါ့၊ က်ေနာ္ကေတာ့ အဲလိုမ်ဳိး အႀကံေပးခ်င္ပါတယ္။"
Live

About DVB

The Democratic Voice of Burma (DVB) publishes daily independent news and information across Myanmar and around the world by satellite TV and the internet. DVB was founded in 1992 and is registered as a non-profit association in Thailand.

Follow Us

© Democratic Voice of Burma 2024