Tourism လုပ္ငန္းကုိ စနစ္တက်လုပ္မယ္၊ ေပၚလစီ တည္ၿငိမ္စြာနဲ႔ ဦးေဆာင္ၿပီးေတာ့ ၀ိုင္း၀န္းလုပ္မယ္ဆိုရင္ ႏိုင္ငံျခားေငြ အမ်ားဆုံးရွာေပးႏုိင္ၿပီး မတိမ္ေကာတဲ့လုပ္ငန္း ျဖစ္တယ္လုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံ ခရီးသြားလုပ္ငန္းရွင္မ်ားအသင္းခ်ဳပ္ ဥကၠ႒ ဦးသက္လြင္တုိးက ေျပာပါတယ္။ အစုိးရသစ္လက္ထက္ ခရီးသြားလုပ္ငန္းနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္၊ လုိအပ္ခ်က္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဦးသက္လြင္တုိးကုိ ဒီဗြီဘီက ေတြ႔ဆုံေမးျမန္းထားပါတယ္။ အခုဆိုရင္ အစုိးရသစ္ကလည္း တက္လာၿပီေပါ့ေနာ္။ အခုေနာက္ပိုင္း ခရီးသြားလုပ္ငန္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ဆရာတို႔အေနနဲ႔ ဒီ ခရီးသြားလုပ္ငန္းအတြက္ အစိုးရသစ္ အကူးအေျပာင္းမွာ ဘယ္လိုေတြ ေမွ်ာ္မွန္းထားလဲဆိုတာေလး ေျပာျပေပးပါဆရာ။ “ပထမဦးဆံုးကေတာ့ ဒါ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၃၇၈ မွာ ႏွစ္သစ္မဂၤလာအေပါင္းနဲ႔ ျပည့္စံုပါေစလို႔ ပထမဦးဆံုး ေျပာၾကားလိုပါတယ္။ ေနာက္တခ်က္ကလည္း ျပည္သူလူထုက တုိက္႐ိုက္ေရြးခ်ယ္တဲ့ အစုိးရသစ္ တက္လာတဲ့အခါမွာ ၀န္ႀကီးဌာနေတြကို ျပန္လည္ Restructure လုပ္တဲ့အထဲမွာ ဟိုတယ္ႏွင့္ ခရီးသြားလာေရးလုပ္ငန္း ၀န္ႀကီးဌာနဟာ သီးျခား၀န္ႀကီးဌာန  အေနနဲ႔ပဲ ရပ္တည္ေပးတာကိုလည္း အစိုးရသစ္ကို ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။ ေနာက္ က်ေနာ္တို႔ အခု ၀န္ႀကီးဌာနမွာလည္း ၀န္ႀကီးဦးေဆာင္ၿပီးေတာ့ က်န္တဲ့ လုပ္ငန္းရွင္ေတြေရာ၊ ဌာနဆိုင္ရာ ၀န္ထမ္းေတြေရာ တက္ညီလက္ညီ စြမ္းအားျပည့္ လုပ္ႏိုင္မယ္လို႔လည္း ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ အဲ့ဒီအခါမွာ က်ေနာ္တို႔ ခရီးသြားလုပ္ငန္းေတြကေတာ့ မႏွစ္ကေတာ့ ရည္မွန္းထားတဲ့ ေလးသန္းခဲြထက္ေက်ာ္ၿပီးေတာ့ ၄ ဒသမ ၆၈ မီလီယံေတာ့ ၀င္ခဲ့ၿပီ။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္တို႔ ျပန္ၿပီးေတာ့ သံုးသပ္ရရင္ ၂၀၁၅ မွာ ၂ သန္းေလာက္ပဲ ရန္ကုန္ေလဆိပ္က ၀င္တယ္ေပါ့ေနာ္။ နယ္ျခား၀င္ေပါက္ေတြ၊ အျခား ေကာ့ေသာင္းဘက္တို႔ ဘာတို႔ဘက္က ၀င္တဲ့ဟာေတြနဲ႔ ေပါင္းရင္ေတာ့ ၁ ဒသမ ၃ မီလီယံေပ့ါ။ ဒီထဲမွာ ရန္ကုန္ေလဆိပ္က ၀င္တာက ၁ သန္းေက်ာ္ေက်ာ္ေလာက္ပဲ ပါတဲ့အထဲမွာ တုိးရစ္စစ္စစ္က ၁ သန္းေတာင္  ရိွခ်င္မွ ရိွမယ္ေပါ့ေနာ္။ ဒါ တျခားအေၾကာင္းနဲ႔ လာတာေပါ့။ အဲ့ဒီအခါမွာ ဘာက Indicate လုပ္ျပလဲဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔ Package Tour ေတြ ၂၀၁၄ နဲ႔ယွဥ္ရင္ က်ဆင္းတယ္။ FID Tour ေတြလည္း က်ဆင္းတယ္။ က်ဆင္းတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ တုိးကုမၸဏီေတြ တိုးလာတယ္။ ဂိုက္ေတြတိုးလာတယ္။ ဟုိတယ္ေတြ အခန္းေတြ တိုးလာတယ္။ ထင္သေလာက္ Package Tour ေတြ မ၀င္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔ အလုပ္အကိုင္ ရရိွမႈေတြ၊ တုိးကုမၸဏီ ၂၀၀၀ ေက်ာ္ေလာက္ရဲ႕ အလုပ္အကိုင္ ရရိွမႈေတြဟာ ထင္သေလာက္ မျဖစ္ခဲ့ဘူး။ "အဲ့ေတာ့ ဒါေတြကို က်ေနာ္တို႔က ျပန္သံုးသပ္ရရင္ေတာ့ ဗီဇာေတြကလည္း ေျဖေလွ်ာ့ေပးလိုက္တယ္။ အီးဗီဇာေတြ ရတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ Package Tour ေတြ သိပ္မ၀ယ္ေတာ့ဘူး။ တုိးကုမၸဏီေတြအေပၚ သိပ္အားမကိုးေတာ့ဘူး။ ေနာက္တခ်က္ကေတာ့ မႏွစ္ကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ႏိုင္ငံေရးအေျပာင္းအလဲကာလ ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ အားလံုးကလည္း ၿငိမ္းၿငိမ္းခ်မ္းခ်မ္း ျဖစ္ပါ့မလားဆိုတဲ့ စိုးရိမ္စိတ္ေတြနဲ႔သာ မလာတာလည္းရိွသလို Cancel လုပ္တာေတြလည္း တခ်ိဳ႕ရိွပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ကေတာ့ ခရီးသြားရာသီကာလမွာပဲ ေရြးေကာက္ပြဲက လုပ္တယ္။ ေနာက္ ဒီမတိုင္မီမွာလည္း ေရေဘးကိစၥေတြ Disaster ေတြ ျဖစ္လာတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ဒီ Impact ေတြေၾကာင့္လည္း ဒါ Volume အရေတာ့ Border Tourism နဲ႔ေပါင္းရင္ ခရီးသြားလာေရာက္မႈက တိုးတက္တယ္။ ၂၀၁၄၊ ၃ သန္းေက်ာ္ထက္စာရင္ ၄ သန္းခြဲ ေက်ာ္ ျဖစ္သြားတယ္။ ဒါေပမယ့္ Package Tour လာေရာက္မႈ၊ FID လာေရာက္မႈေတြက က်ဆင္းသြားခဲ့တယ္ေပါ့ေနာ္။ အဲ့ေတာ့ ဒီ ၂၀၁၆ ကေတာ့ ဘာပဲေျပာေျပာ ခရီးသြားေတြအတြက္ ေရႊႏွစ္လို႔ေတာ့ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။” အခုလိုမ်ိဳး ခရီးသြား ေရႊႏွစ္ျဖစ္လာတဲ့အခ်ိန္မွာ ခရီးသြားလုပ္ငန္းဘက္မွာလည္း လိုအပ္တဲ့ အပိုင္းေတြေပါ့ေနာ္။ အဓိကလိုအပ္တဲ့ အပိုင္းေတြက ဘာေတြျဖစ္ၿပီးေတာ့ ဘယ္ဟာေတြကို အရင္ဦးဆံုး ျမႇင့္တင္ဖို႔လိုတယ္လို႔ ဆရာတို႔ သံုးသပ္ခ်င္လည္းေပ့ါေနာ္။ "အဓိကကေတာ့ ေစ်းကြက္ေတြက ပိုမိုရရိွဖို႔လိုလာၿပီ။ က်ေနာ္တို႔ တခ်ိန္တုန္းက Destination Awareness ရေအာင္ က်ေနာ္တို႔က လုပ္ရတဲ့အခါမွာ ကိုယ့္အိတ္စုိက္ၿပီးေတာ့ အမ်ားႀကီး ပ႐ုိမိုးရွင္းေတြ လုပ္ခဲ့တယ္။ အခုေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္က ပံ့ပိုးမႈေတြလည္း ရိွလာၿပီဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ကမၻာ့ အဓိကခရီးသြားျပပြဲႀကီးေတြကို ျဖစ္ႏိုင္ရင္ေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္က အျပည့္အ၀ ဒီေပၚမွာ ဘတ္ဂ်က္ခ်ေပးမယ္ဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔ သြားေနက် ကုမၸဏီေတြေရာ၊ ကုမၸဏီအသစ္ေတြ၊ အငယ္ေတြ ဘာပဲေျပာေျပာ ကိုယ့္စရိတ္ကိုယ္ပဲ စားရရင္ေတာင္ သြားႏိုင္ေသးတယ္။ ဒီ စတမ္း တခုအတြက္ ၀ိုင္းထည့္တဲ့အခါမွာ ေလးငါးေထာင္ဆိုတာ သူတို႔အတြက္ ေပါင္းလိုက္ရင္ ေသာင္းဂဏန္းဆိုတဲ့ဟာ၊ က်ေနာ္တို႔ ထီထိုးသလိုေပါ့။ ရင္းၿပီးေတာ့ ျပန္မရတာေတြ၊ မေသခ်ာတဲ့ အေျခအေနေတြမွာ ကုမၸဏီငယ္ေတြက မလုပ္ႏိုင္ဘူး။ အခုေတာ့ ဘာပဲေျပာေျပာေလ လူငယ္ေတြဦးစီးတဲ့ ကုမၸဏီေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားလည္း မ်ားလာၿပီဆိုေတာ့ Market Share ရဖို႔ အတြက္က World Wide Destination Promotion အတြက္ Tourism Fair ေတြကို သြားဖို႔ ဌာနကေနၿပီးေတာ့ ပိုပိုၿပီးေတာ့ ေထာက္ပံ့ေပးသင့္တယ္။ ေနာက္တခ်က္ကလည္း သြားတဲ့အခါမွာဆိုရင္လည္း ဘာပဲေျပာေျပာ အားလံုး မွ်မွ်တတနဲ႔ အခြင့္အေရးတူစြာ ခံစားခြင့္ရမယ္ဆိုရင္ ဒါ က်ေနာ္တို႔ အခု ခရီးသြားလုပ္ငန္းရွင္ အသင္း၀င္ေတြလည္း ပိုၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔အသင္းအေပၚ အားကိုးလာမယ္။ ေနာက္ ၀န္ႀကီးဌာနနဲ႔ ႏိုင္ငံေတာ္အေပၚမွာလည္း ပိုမိုၿပီးေတာ့ ခရီးသြားအေပၚမွာ အားေပးမႈအေပၚမွာ သူတို႔ ယံုၾကည္မႈေတြ ရိွလာမယ္။ အဲ့လိုယံုၾကည္ပါတယ္။ "ေနာက္တခ်က္ကေတာ့ ေစ်းေတြေပါ့ေနာ္ အခုက ႀကီးေနေသးတယ္။ ဟိုတယ္ေတြေကာ အျခား Air-Line ေတြေကာ၊ Domenstic Air-Line ေတြေကာ၊ က်ေနာ္တုိ႔ ခုတေလာက ေကာ့ေသာင္းဘက္ သြားတာေတာင္ ေဒၚလာ ၁၀၀ ေက်ာ္ေလာက္က်တယ္။ One Way ကို။ အဲ့ေတာ့ ဒီ ေဒၚလာ ၁၀၀ ဆိုတာ ႏိုင္ငံတကာမွာ က်ေနာ္တို႔ Domenstic ဆိုတာ မေျပာနဲ႔၊ Regional မွာေတာင္ သြားလို႔ရတယ္။ အသြားအျပန္ ေလယာဥ္လက္မွတ္ဖိုးေလာက္ ရိွတယ္ Regional မွာ။ အဲ့ေတာ့ က်ေနာ္တို႔က ျပည္တြင္းခရီးသြားတာေတာင္ ၀မ္းဆက္တာကို ေဒၚလာ ၁၀၀ ေက်ာ္ေလာက္  ရွိေနတာ။ ဒီေန႔ Fuel Surcharge ဆိုတာလည္း မရိွသင့္ေတာ့ဘူး။ တခ်ိဳ႕ မသိခ်င္ေယာင္ ေဆာင္ေနတုန္းပဲ။ ဘာလို႔ဆိုေတာ့ ႏိုင္ငံတကာမွာ ေလာင္စာေစ်းေတြ က်ဆင္းေနတယ္။ ေနာက္ အၿပိဳင္အဆိုင္ Budget Air-Line ေတြ ေပၚေနတဲ့ကာလမွာ ဘာပဲေျပာေျပာ ဒီ ျပည္တြင္းခရီးသြားစရိတ္ေတြက ေစ်းႀကီးေနေသးတယ္။ ေနာက္တခ်က္က ဟိုတယ္ေတြလည္း အခုထိ ေစ်းႀကီးတုန္းပဲ။ က်ေနာ္တို႔ Remote ဧရိယာေတြမွာ၊ ဟိုတယ္ Beach ဧရိယာေတြမွာဆို၊ အခုလို Season ခ်ိန္မွာ ေဒၚလာ ၂၀၀၊ ၃၀၀ ယူတယ္။ ဒါေတြဟာ ေရရွည္မွာ မျဖစ္သင့္ဘူး။ ႏုိင္ငံတကာနဲ႔ ယွဥ္မယ္ဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ Competitor ျပည္တြင္းမွာ မဟုတ္ပါဘူး၊ အိမ္နီးနားခ်င္းႏိုင္ငံေတြနဲ႔လည္း ယွဥ္ရပါမယ္။ အဲ့ဒီမွာ က်ေနာ္တို႔ဘက္က ေဒၚလာ ၂၀၀၊ ၃၀၀ ယူၿပီး ထိုက္တန္တဲ့ Value Service ေပးရင္ေတာ့ အေၾကာင္းမဟုတ္ဘူး။ အဲ့လိုမဟုတ္ဘဲနဲ႔ က်ေနာ္တို႔က ေလ်ာ့ရိေလ်ာ့ရဲ ဆိုရင္ေတာ့ တခါဆက္ဆံ ဆယ္ခါလန္ ျဖစ္မွာပဲ။ ဒါေၾကာင့္မို႔ က်ေနာ္တို႔ ေစ်းေတြလည္း Competitive ျဖစ္ေအာင္၊ လုပ္ငန္းရွင္ေတြပိုင္းကလည္း ၀ိုင္း၀န္းၿပီးေတာ့ လုပ္ေဆာင္ဖို႔ လိုမယ္လို႔ထင္ပါတယ္။” ဒီလိုမ်ိဳးေပါ့ေနာ္ အစစအရာရာလည္း ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲၿပီးတဲ့ေနာက္မွာ ခရီးသြားလုပ္ငန္းရဲ႕ ကၽြမ္းက်င္လုပ္သား လိုအပ္ခ်က္ေပ့ါ၊ အဲ့ဟာပိုင္းမွာေကာ ဆရာတို႔အေနနဲ႔ ဘယ္လိုမ်ိဳး ေရွ႕ဆက္ၿပီးေတာ့ လုပ္သြားဖို႔ရိွလဲေပါ့။ “ကၽြမ္းက်င္လုပ္သားေတြကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ စာရင္းဇယား အတိအက်ေတာ့ မသိေပမယ့္ သိန္းဂဏန္းေလာက္ကေတာ့ Hotel Industry၊ Tourism Industry မွာ လည္ပတ္ေနတယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္တို႔ ျပန္ၾကည့္ရရင္ေတာ့ တုိးကုမၸဏီေတြေပ့ါ။ အထူးသျဖင့္ Back Office ေပါ့။ ဒီ ခရီးသည္ေတြ လာေရာက္ဖို႔အတြက္ ဟုိတယ္ေတြ၊ အဲလုိင္းေတြ၊ က်န္တဲ့စားေသာက္ဆိုင္တို႔ Transport Sector ေတြနဲ႔ ဆက္သြယ္ေပးေနရတဲ့ ကၽြမ္းက်င္တဲ့ တုိးကုမၸဏီ အခု ၂၀၀၀ ေလာက္ရိွတယ္။ ဒီထဲမွာ ပ်မ္းမွ်ျခင္း ကုမၸဏီတခုမွာ ၁၀၀ မေျပာနဲ႔ ၁၀ ဂဏန္းပဲ ရိွတယ္ထားဦး၊ က်ေနာ္တို႔ ကၽြမ္းက်င္လုပ္သား ၂၀၀၀၀၊ ၃၀၀၀၀ ေလာက္ပဲ ရိွဦးမယ္ဆိုတာ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ Ratio အရ အရမ္းနည္းပါတယ္။ အဲ့ေတာ့ ဘာျဖစ္လဲဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔က Shortage ေတြ ျဖစ္ေနတယ္။ အဲ့ဒီအခါမွာ ေနာက္ထပ္ က်ေနာ္တို႔ အေျပာအရေတာ့ Software ေပါ့။ ကြန္ပ်ဴတာ Software ပိုင္းကို ဆိုလိုတာမဟုတ္ဘူးေပါ့။ လိုအပ္ေနတဲ့ ဟုိတယ္ေတြမွာ 5 Star Service ရိွတဲ့၊ Qualify ျဖစ္တဲ့ ၀န္ထမ္းေတြရိွဖို႔ အမ်ားႀကီးလိုပါေသးတယ္။ အဲ့ဒါကိုလည္း အခုသင္တန္းဆင္းေတြဆိုေပမယ့္ ထိထိေရာက္ေရာက္ အလုပ္အကိုင္ရရိွမႈ မရိွေသးဘူး။ တကယ္ကၽြမ္းက်င္တဲ့ သူေတြက်ေတာ့လည္း တျခားႏိုင္ငံေတြမွာ သြားလုပ္ၾကရတယ္ေပါ့ေနာ္။ အထူးသျဖင့္ Middle East နဲ႔ Regional ေတြမွာ သြားလုပ္ၾကတာေတြ ရိွတယ္။ အခုလည္း B.A Tourism ကေလးေတြက အခုဆို Final Year ေရာက္လာၿပီ။ ၃၀၀ ေလာက္ေတာ့ရိွတယ္။ Third Year, Fourth Year ေတြက ေက်ာင္းၿပီးရင္ေတာ့ရမယ္။ က်ေနာ္တို႔ အခု ကုမၸဏီေတြမွာလည္း In Term ဆင္းေနၾကၿပီေပါ့ေနာ္။ B.A Tourism ကေလးေတြ အလွည့္က်ဆင္းတယ္။ ဒါ ေကာင္းပါတယ္။ ဒါ က်ေနာ္တို႔ အလုပ္သင္ဆင္းျခင္းျဖင့္ သူတို႔အတြက္ လက္ေတြ႔လုပ္ငန္းခြင္ရဲ႕ အေျခအေနလည္း သိမယ္။ ေနာက္္ တဘက္ကလည္း သူတို႔အတြက္ Job Opportunity ေတြရမယ္။ အခု ကုမၸဏီေတြဆိုလည္း ေထာက္ပံေၾကးေပါ့၊ စတုိင္ပင္သေဘာမ်ိဳး ေပးၿပီးေတာ့ ေမြးတာေပါ့။ ဒါ ႏိုင္ငံတကာမွာလည္း ဒီ Practise ရိွပါတယ္။ ဒါ သူတို႔ ေက်ာင္းဆင္းရင္ေတာ့ သူတို႔ ဒီကုမၸဏီမွာ အလုပ္အေကၽြးျပဳလို႔ရတယ္။ သူတို႔အတြက္လည္း အလုပ္အကိုင္ ေသခ်ာသလို ကုမၸဏီအတြက္လည္း ေကာင္းပါတယ္။ "ဒါေတြကိုလည္း အခု Private Sector မွာရိွတဲ့ ရဲရဲ၀ံ့၀ံ့ေပါ့ေနာ္၊ ၀ိုင္း၀န္းပ့ံပိုးမယ္ဆိုရင္ ေက်ာင္းတက္ရတဲ့ ကေလးေတြအတြက္လည္း အက်ိဳးရိွမယ္။ ကုမၸဏီအတြက္လည္း အက်ိဳးရိွမယ္။ ေနာက္ Brain Drain မျဖစ္ေတာ့ဘူးေပါ့ေနာ္။ ကိုယ့္ဆီမွာရိွတဲ့ အင္အားနဲ႔ပဲ လုပ္မယ္ဆိုရင္ အျခားႏိုင္ငံကေနၿပီးေတာ့ ကိုယ့္လူမ်ိဳးေတြ ျပန္လာလုပ္တာ အေၾကာင္းမဟုတ္ဘူး။ အခုဟာက ကိုယ့္လူမ်ိဳးေတြက Efficient ျဖစ္တဲ့လူ မရိွဘူး။ ရိွတဲ့လူက်ေတာ့လည္း သူတို႔ရဲ႕ Salary ေတြက အရမ္းျမင့္ေတာ့၊ တခ်ိဳ႕ေတြက မလုပ္ႏိုင္ေတာ့ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းေျပာရရင္ ေဒၚလာ ေလးငါးရာေလာက္နဲ႔ တခ်ိဳ႕ ဟုိတယ္မန္ေနဂ်ာ ေထာင္ဂဏန္းေတာင္ မရဘဲနဲ႔ ႏိုင္ငံျခားသားေတြ လာလုပ္ေနၾကတယ္ ျမန္မာျပည္မွာ။ လုပ္ေနတဲ့ သာဓကေတြ ရိွလာၿပီ။ ကိုယ့္ျမန္မာေတြက မလုပ္ႏိုင္တာေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ သူမ်ားႏိုင္ငံကို သြားလုပ္တယ္။ ရေတာ့လည္း အဲ့ဒီေလာက္ရတာ မဟုတ္ဘူး။ အဲ့လိုေတြ Unbalance ျဖစ္ေနတာေပါ့ေနာ္။ ဒါေတြကို အခုအစုိးရသစ္လက္ထက္မွာ ျပန္ Balance လုပ္ေပးမယ္။ ျပည္ပေရာက္တဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြကိုလည္း ဘယ္လိုအေၾကာင္းေၾကာင့္ေတြပဲျဖစ္ျဖစ္ ဒါ လြတ္လပ္စြာ ျပန္လာခြင့္ေပးမယ္။ သူတို႔ေတြကို ေနရာခ်ထားေပးမယ္ဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔ Brain Gain ျဖစ္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဘာပဲေျပာေျပာ Tourism Industry Tour အတြက္ လိုအပ္ေနတဲ့ ကြက္လပ္ႀကီးကို ျဖည့္မယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ယံုၾကည္ပါတယ္။” အခုလို အစစအရာရာ ျပင္ဆင္ဖို႔၊ ေျပာင္းလဲဖို႔ေတြ ျဖစ္ေနခ်ိန္မွာ အဓိကကေတာ့ Law ေပါ့ေနာ္။ ခရီးသြားလုပ္ငန္းနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ Law က အရင္က တကယ့္ကို၊ အခုလက္ရိွ သံုးေနတဲ့ဟာက အရင္ အေဟာင္းျဖစ္ေနတယ္ေပါ့ေနာ္။ အခုျပင္ဆင္တဲ့ Law အပိုင္းကေကာ ဘယ္လိုအေျခအေန ရိွၿပီလဲေပါ့ေနာ္။ ၿပီးေတာ့ ဆရာတို႔ အဲ့ဒီအထဲမွာ ဘာေတြ အဓိကအခ်က္ေတြ ထည့္သြင္းဖို႔ေတြ အဓိကလိုမယ္လို႔ ဆရာထင္လဲ။ “ဒီ Law ကေတာ့ ၁၉၉၀ ျပည့္လြန္ႏွစ္တည္းက ျပ႒ာန္းထားတဲ့ Law ဆိုေတာ့ Out of Date ျဖစ္ေနတာေတြ အမ်ားႀကီးပဲ။ ဥပမာဆိုရင္ တရားမ၀င္ကုမၸဏီတခုကို က်ပ္ေငြငါးေသာင္းနဲ႔ ေထာင္ဒဏ္ေတာင္ ၂ ႏွစ္ေတာင္ မရိွဘူးထင္တယ္။ အခု Law အသစ္မွာဆိုရင္ေတာ့ ေခတ္ကာလအရ သိန္းငါးဆယ္လားမသိဘူး။ ေနာက္ၿပီးရင္ ေထာင္ဒဏ္လည္း တိုးျမႇင့္တာမ်ိဳးေတြ ရိွမယ္ဆိုေတာ့ လုပ္သင့္ပါတယ္။ ဒီ Law ကို အတည္ျပဳဖို႔က ၿပီးခဲ့တဲ့ကာလ လႊတ္ေတာ္မွာတည္းက ပထမအႀကိမ္လႊတ္ေတာ္မွာကတည္းက သမၼတႀကီးကေတာ့ ဒါ အတည္ျပဳခဲ့တယ္ၾကားတယ္။ ဒါေပမယ့္ နည္းဥပေဒပိုင္းကို အတည္ျပဳဖို႔၊ ျပည္သူေတြကိုခ်ျပဖို႔၊ လႊတ္ေတာ္မွာ ေဆြးေႏြးဖို႔အဆင့္ မေရာက္လိုက္ဘူး။ ဒုတိယအႀကိမ္လႊတ္ေတာ္ သက္တမ္းကာလမွာေတာ့ First Term မွာတင္ ဒါေတြကို ဦးစားေပးလုပ္ႏိုင္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ သိပ္ေကာင္းပါတယ္။ ဘာလို႔ဆိုေတာ့ Tourism ေခတ္ ေရာက္တဲ့အခ်ိန္မွာ တဘက္က အေရးယူမႈေတြ၊ ႏိုင္ငံျခားသားေတြ တရားမ၀င္ လာေရာက္လုပ္ကိုင္ေနမႈေတြေပါ့ေနာ္။ တရား၀င္ JV လုပ္ၿပီးေတာ့၊ အခြန္ေဆာင္ၿပီးေတာ့၊ မွတ္ပံုတင္ၿပီးေတာ့ လုပ္တာက တမ်ိဳးေပါ့ေနာ္။ ဒါ MIC Law အရပဲျဖစ္ျဖစ္၊ FDI Law အရပဲျဖစ္ျဖစ္ ဒါ လုပ္ခြင့္ရိွပါတယ္။ ဒါ AEC ေနာက္ပိုင္းမွာ ႏိုင္ငံျခားသားေတြလည္း ဒီမွာ Free Flow လာလုပ္လို႔ရတဲ့ အပိုင္းေတြလည္းရိွပါတယ္။ "ဒါေပမယ့္ ဒီဟာကို Law ဆိုတဲ့ ၿခံစည္း႐ိုးနဲ႔ေပါ့ေနာ္ လုံၿခံဳမႈမေပးႏိုင္ဘူး၊ ကိုယ့္အမိ်ဳးသားအက်ိဳးစီးပြား မကာကြယ္ေပးႏိုင္ဘူးဆိုရင္ေတာ့ အခ်ည္းႏွီးပဲ။ ဒါ့ေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔ Law ျပ႒ာန္းဖို႔ကိစၥရပ္က ဒါ အမ်ိဳးသားေရးတာ၀န္တရပ္ ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔ Tourism ၀ိုင္းေတာ္သားေတြကလည္း အျမန္ဆံုး ၀ိုင္း၀န္း အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔လိုတယ္။ အေကာင္အထည္ေဖာ္တဲ့ေနရာမွာ Negative ေတြႀကီးပဲ ေျပာေနဖို႔မလိုဘူး။ ျဖစ္ႏိုင္တဲ့အရာ၊ ျဖစ္သင့္တဲ့ဟာေတြကို ဦးစားေပး အရင္ဆံုးျဖတ္ပါ။ က်န္တဲ့အပိုင္းေတြက ႏွစ္စဥ္ လႊတ္ေတာ္မွာ Amend လုပ္သြားလို႔ ရတယ္ေပါ့ေနာ္။ အဲ့ေတာ့ အိုေဟာင္းေနၿပီျဖစ္တဲ့ ဒီ Law ႀကီးကို အျမန္ျပင္ဖုိ႔ အေရးႀကီးပါတယ္။ အဲ့ဒါၿပီးရင္ေတာ့ ဒုတိယပိုင္းကေတာ့ Modify လုပ္ရမွာေတြ၊ ျပင္ဆင္ရမယ့္ဟာေတြကေတာ့ ဆက္လုပ္သြားလို႔ ရပါတယ္။ အဲ့ဒါကေတာ့ အေရးႀကီးတဲ့၊ က်ေနာ္တို႔အားလံုးရဲ႕ တာ၀န္တရပ္လို႔ က်ေနာ္ယံုၾကည္ပါတယ္။” အခုေနာက္ဆံုးအေနနဲ႔ေပါ့ေနာ္ ဆရာ ဘာမ်ား ျဖည့္စြက္ေျပာခ်င္ေသးလဲရွင့္။ “က်ေနာ္တို႔ ဘာပဲေျပာေျပာေလ။ Tourism ဆိုတာက တကယ္ Export Earning ရတဲ့၊ အဓိက ႏိုင္ငံတကာမွာလည္း ႏိုင္ငံျခားေငြ အမ်ားဆံုး ရွာေပးႏိုင္တဲ့ လုပ္ငန္းႀကီးျဖစ္တယ္။ ေနာက္ Sustainable Tourism Way နဲ႔ စနစ္တက်လုပ္ကိုင္မယ္၊ ခုနကလို တာ၀န္သိတတ္မႈေတြ၊ တာ၀န္ယူမႈေတြ ရိွမယ္ဆိုရင္ ကိုယ့္တိုင္းျပည္က ဘာမွ ပဲ့ပါသြားစရာမရိွဘူး။ တခ်ိန္တုန္းက ႏိုင္ငံကို အေျမာက္အျမား ႏိုင္ငံျခားေငြ ရွာေပးခဲ့တဲ့ သစ္လုပ္ငန္းေတြ၊ ေက်ာက္လုပ္ငန္းေတြ၊ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႔ေတြဆိုတာ အခ်ိန္တန္ ေလ်ာ့ပါးသြားႏိုင္တယ္။ Zero ထိ ျဖစ္သြားႏိုင္တယ္။ အခုလည္း ဒါ ေတာင္ေခါင္းတုံးေတြ အမ်ားႀကီးျဖစ္သြားခဲ့တယ္။ Resource ေတြ ပ်က္စီးသြားတယ္။ ေပ်ာက္ဆံုးသြားတယ္။ အဲ့ေတာ့ ဒါေတြဟာ အစားထိုးမရႏိုင္ဘူး။ Tourism ကေတာ့ ခုနကလိုေပါ့ Professional အလုပ္ပဲ။ စနစ္တက်လုပ္မယ္။ ဒါကို ေပၚလစီ တည္ၿငိမ္စြာနဲ႔ ဦးေဆာင္ၿပီးေတာ့ ၀ိုင္း၀န္းလုပ္မယ္ဆိုရင္ ႏိုင္ငံျခားေငြလည္း အမ်ားႀကီးရတယ္။ ဘယ္လိုပဲေျပာေျပာ မတိမ္ေကာတဲ့လုပ္ငန္းေပါ့။ ဒါေၾကာင့္မို႔ Tourism မွာ လက္တဆုပ္စာ လူေတြအတြက္ပဲ မဟုတ္ပါဘူး။ ျပည္သူေတြအားလံုးနဲ႔လည္း ဆိုင္တဲ့လုပ္ငန္း ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ Tourism လုပ္ငန္း ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ဖို႔က ျပည္သူေတြလည္း ၀ိုင္း၀န္းပံ့ပိုး ကူညီဖို႔လိုတယ္။ ပံ့ပိုးကူညီတယ္ဆိုတဲ့ေနရာမွာ Tourism မွာ ျဖစ္သင့္တဲ့ အသိေတြကို က်ေနာ္တို႔ Educate လုပ္ရမယ္။ အခု ပုဂံေဒသေတြ၊ ကၽြန္းစုေတာင္ဘက္ပိုင္းမွာရိွတဲ့ ၿမိတ္ကၽြန္းစုေဒသေတြ၊ တခ်ိဳ႕ Touristic ျဖစ္တဲ့ေနရာေတြမွာ Environment Pollution ေတြ ျဖစ္တဲ့ကိစၥေတြဟာ တုိးရစ္ေတြေၾကာင့္ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေျပာရရင္တာ့ ျမန္မာတုိးရစ္ေတြ၊ ျမန္မာဘုရားဖူးေတြ၊ ျမန္မာေဒသခံေတြက အမိႈက္ေတြ စြန္႔ပစ္တယ္။ စည္းမရိွ၊ ကမ္းမရိွ ဒါေတြကို Pollution ျဖစ္ေအာင္ လုပ္တာေတြ အဲ့ဒါေတြ ေတြ႔ရတယ္။ "ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ ဒီဟာမွာ အသင္းေတြကလည္း Plastic Campaign ေတြလုပ္တယ္။ အမိႈက္ကင္းစင္ေရး လုပ္တယ္ဆိုတာ ေႂကြးေၾကာ္ေန႐ံုနဲ႔ မျဖစ္ဘူးေပါ့ေနာ္။ ေဒသအာဏာပိုင္ေတြကလည္း လိုအပ္တဲ့ အစီအမံေတြေပါ့ေနာ္ အမိႈက္ပစ္မယ့္ေနရာေတြ၊ အမိႈက္သိမ္းတဲ့စနစ္ေတြ လုိသလို ျပည္သူေတြကလည္း ၀ိုင္း၀န္းၿပီးေတာ့ စနစ္တက် လုပ္မယ္ဆိုရင္ Tourist ေတြအတြက္၊ က်ေနာ္တို႔ဆီမွာ မပ်က္သုဥ္းဘဲ က်န္မယ့္ Amazing ျဖစ္ေစတဲ့ အရာေတြ အမ်ားႀကီးရိွတယ္။ အဲ့ဒါေတြအတြက္ တန္ဖိုးတက္တာေပါ့။ အခုဟာကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ Beach ေတြသြားရင္ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ပုဂံဘုရားေတြက ဘယ္ေလာက္ပဲ ဘယ္သူ႔အတြက္ Amazing ျဖစ္ျဖစ္ ဒီ ပလတ္စတစ္ပံုႀကီးေတြ၊ အမိႈက္ပံုႀကီးေတြ၊ ေရသန္႔ဘူးေတြနဲ႔ Messy ျဖစ္ေနတဲ့ ေနရာေတြဟာ သဘာ၀အလွေတြ၊ အဖုိးတန္တဲ့ အလွအပေတြကို ဖ်က္ဆီးရာေရာက္တယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ ‘Tourism For All’ ဆိုတဲ့အတိုင္း အားလံုးအတြက္လည္း အက်ိဳးရိွမယ္။ အားလံုးကလည္း ၀ိုင္း၀န္းထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ဖို႔ လိုမယ္ဆိုတာ ေျပာရင္းနဲ႔ပဲ နိဂံုးခ်ဳပ္ပါတယ္။” ေတြ႔ဆုံေမးျမန္းသူ - ခင္ႏွင္းျဖဴစုိး