ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီးဌာနမွာရွိတဲ့ မီဒီယာေတြဟာ အမ်ားျပည္သူကို မ်က္ႏွာမူတဲ့ မီဒီယာေတြျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳးစားၿပီး ေဆာင္ရြက္ေနသလုိ အဲဒီလို ေဆာင္ရြက္တဲ့ေနရာမွာ ေျပာဆိုထားတာနဲ႔ မညီညြတ္ေသးဘူးဆိုရင္ အမ်ားျပည္သူက ေ၀ဖန္ေထာက္ျပၾကပါလုိ႔ ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီး ေဒါက္တာေဖျမင့္က ေျပာဆုိလုိက္ပါတယ္။ လက္ရွိ အစုိးရမီဒီယာကိစၥ၊ ႐ုပ္သံလႊင့္မီဒီရာကိစၥ၊ ႏုိင္ငံပုိင္သတင္းစာ၊ ပုဂၢလိက သတင္းစာက႑၊ စတာေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေဒါက္တာေဖျမင့္ကို  ဒီဗြီဘီက ေတြ႔ဆုံေမးျမန္းထားပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ဗမာျပည္မွာေပါ့ေနာ္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာအတြင္း ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီးဌာနက ဆရာဦးေဆာင္တဲ့၊ အရပ္သားဦးေဆာင္တဲ့ ဦးေဆာင္မႈ က႑အသစ္တခု ေရာက္လာၿပီေပါ့ေနာ္။ အဲဒီလိုပဲ ဆရာကလည္း အရင္တုန္းက ေျပာထားတယ္။ အရင္ အစိုးရမီဒီယာေတြက အစိုးရဘက္ကပဲ လိုက္ေနရာကေန ျပည္သူဘက္ကိုလိုက္မယ္၊ ျပည္သူဘက္မ်က္ႏွာမူမယ္လို႔ ဆရာေျပာထားတယ္။ အဲဒါ ဆရာ အဓိက ဘယ္လိုဆိုလိုတာလဲ၊ ဘာေတြလုပ္ဖို႔ စီစဥ္ထားၿပီး ဘယ္လိုျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ ဆရာ လုပ္ေနပါလဲ။ အဲဒါေလး ေျပာျပေပးပါဦး။ “အရင္အစိုးရလုပ္တာေတာ့ တပိုင္းေပါ့ေနာ္။ သူ႔အေၾကာင္းေတာ့ က်ေနာ္မေျပာေတာ့ပါဘူး။ က်ေနာ္တို႔ အခုအစိုးရသစ္ရဲ႕ မူ၀ါဒကိုက ျပည္သူကို မ်က္ႏွာမူမယ့္ မူ၀ါဒ သေဘာထားေပါ့ဗ်ာ။ အဲေတာ့ အစိုးရ လုပ္တဲ့ကိုင္တဲ့ အရာအားလံုးဟာ ျပည္သူကို အာ႐ံုျပဳၿပီး ျပည္သူရဲ႕ လိုအင္ဆႏၵ ဘယ္လိုရွိတယ္၊ ျပည္သူ႔သေဘာထား ဘယ္လိုဆိုတဲ့အေပၚ မူတည္ၿပီး အလုပ္လုပ္ၾကမွာဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ျပန္ၾကားေရးအေနနဲ႔လည္း အလုပ္လုပ္တဲ့အခါ ျပည္သူကို မ်က္ႏွာမူတဲ့ အေနအထားနဲ႔ အလုပ္လုပ္ဖို႔ ရွိပါတယ္။ အဲဒါ ဘယ္လိုလဲဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ သတင္းအခ်က္အလက္ေပးတယ္။ ျပန္ၾကားေရးအလုပ္သည္ အစဥ္အဆက္လုပ္ခဲ့တဲ့ အလုပ္က အမ်ားျပည္သူကို သတင္းအခ်က္အလက္ေတြ ေပးတယ္။ အသိပညာေပးတယ္။ ေဖ်ာ္ေျဖမႈေပးတယ္။ ဒါေတြဟာ ျပန္ၾကားေရးဌာနရဲ႕ လုပ္႐ိုးလုပ္စဥ္ အလုပ္ေတြေပါ့။ က်ေနာ္တို႔လည္း ဒီအလုပ္မ်ဳိးေတြကို လုုပ္မွာပါပဲ။ လုပ္တဲ့အခါ ဘာရွိလဲဆိုေတာ့ သတင္းအခ်က္အလက္ေပးတယ္ ဆုိတဲ့အခါမွာ အမ်ားျပည္သူကို အစိုးရဘက္ကေန ေပးခ်င္တဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြခ်ည္းပဲ တဘက္သတ္ေပးတာမ်ဳိး မဟုတ္ဘဲနဲ႔ အမ်ားျပည္သူဘက္က အစိုးရကို ျပန္ေျပာခ်င္တဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြ၊ အေၾကာင္းအရာေတြ ဒါလည္းပဲ က်ေနာ္တို႔ ျပန္ေပးမယ္ဆုိတဲ့ သေဘာပါတယ္။ ျပည္သူဘက္က ေျပာဆိုခ်င္တဲ့ ဟာေတြကိုလည္း က်ေနာ္တို႔ ေဖာ္ျပေပးမယ္။ "အဲဒီအခါ ျပည္သူဆိုတာမွာ အရပ္ရပ္ ျပည္သူေတြရဲ႕ သူ႔အရပ္ေဒသအေလ်ာက္ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ အေၾကာင္းကိစၥေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး လိုလားတာေတြ၊ လုပ္ကိုင္တာေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး မေက်နပ္တာေတြ စသျဖင့္ေပါ့ ဒီလိုဟာမ်ဳိးေတြ ေျပာတာဆိုတာေတြလည္း ပါပါလိမ့္မယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာ တျခား ဘာပါမလဲဆိုရင္ အစိုးရကဲ့သို႔၊ ပါတီအဖြဲ႔အစည္းမ်ားကဲ့သို႔ မူ၀ါဒေတြ၊ သေဘာထားေတြ၊ အေတြးအျမင္ေတြ ရွိတယ္။ အမ်ားျပည္သူၾကားထဲက အေတြးအျမင္ရွိတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြေပါ့။ ဒီလိုပုဂၢိဳလ္ေတြကေနၿပီး တခ်ဳိ႕ကိစၥရပ္ေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး သူတို႔ရဲ႕ အယူအဆနဲ႔ သေဘာထားအျမင္ေတြ ေျပာတယ္။ ဒါေပမယ့္ အစိုးရနဲ႔ တူခ်င္မွတူမယ္။ လံုး၀ ကြဲလြဲတာမ်ဳိးလည္း ျဖစ္ခ်င္ျဖစ္မယ္။ သို႔ေသာ္ အဲဒါမ်ဳိးကိုလည္း က်ေနာ္တို႔ ေဖာ္ျပေပးမယ္။ ဒီလိုေဖာ္ျပေပးျခင္းအားျဖင့္ အမ်ားျပည္သူသည္ ဒီလို အယူအဆ အမ်ဳိးမ်ဳိးရွိတယ္။ တိုင္းျပည္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ ဒီလိုလုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ရမယ့္ ကိစၥေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဒီလိုလုပ္လို႔လည္းရတယ္၊ ဟိုလိုလုပ္လို႔လည္းရတယ္၊ ဒီလိုလုပ္ေနတာေတြကေတာ့ ဘယ္လို အက်ဳိးအျပစ္ရွိတယ္၊ ဒီလိုလုပ္ရင္ေတာ့ ဘယ္လိုအက်ဳိးအျပစ္ရွိတယ္ ဆုိတာေတြ ေျပာတာေတြကို အမ်ားျပည္သူက ျပည့္ျပည့္စံုစံု နားေထာင္ခြင့္ရမယ္လုိ႔ ျမင္တယ္။ ဒါ အမ်ားျပည္သူကို မ်က္ႏွာမူတဲ့ အလုပ္သေဘာေပါ့ေနာ္။”

ေလာေလာဆယ္ ႏိုင္ငံပိုင္သတင္းစာေတြေပါ့။ ျမန္မာ့အလင္းတို႔၊ ေၾကးမံုတို႔ ေျပာင္းလိုက္ၾကတယ္။ ေတာ္ေတာ္ေလးလည္း ေျပာင္းလဲသြားသလို အရင္တုန္းက ပုဂၢလိက သတင္းစာေတြက ရပ္တည္ေရးအတြက္က တမ်ဳိး။ အခုက်ေတာ့ ေတာ္ေတာ္ ေပၚျပဴလာ ျဖစ္လာတယ္။ လူႀကိဳက္လည္း ေတာ္ေတာ္မ်ားလာတယ္။ အဲဒီအေပၚမွာ ပုဂၢလိက သတင္းစာေလးေတြေပါ့၊ အထူးသျဖင့္ ေကာ္မာရွယ္ရပ္တည္ႏိုင္ဖို႔ လူအမ်ားကလည္း ေတာ္ေတာ္ေလး ေျပာဆိုလာၾကတယ္။ ႏိုင္ငံပိုင္က်ေတာ့ အေစာင္ေရလည္းမ်ားတယ္။ ေရာက္တာလည္း မ်ားတယ္။ အဲဒီအေပၚမွာ ပုဂၢလိက သတင္းစာေတြအတြက္ ရွင္သန္ခြင့္ေပါ့။ ေကာ္မာရွယ္နဲ႔ ပတ္သက္တာကို ဘယ္လိုလုပ္ကုိင္ေပးဖို႔ ဆရာ့အေနနဲ႔ စီစဥ္ထားပါသလဲ။ ဘာေတြလုပ္ေဆာင္ေပးမွာလဲ။ တခ်က္ေလာက္ ရွင္းျပေပးပါဦးဆရာ။ “အဲဒါေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔ က်ေနာ္လုပ္တာကေတာ့ ပုဂၢလိက မီဒီယာေတြနဲ႔ စီးပြားေရးအရ သြားယွဥ္ၿပိဳင္တဲ့သေဘာမ်ဳိးေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ အဲလိုရည္ရြယ္ခ်က္ က်ေနာ့္မွာမရွိဘူး။ က်ေနာ္တို႔လုပ္တာသည္ က်ေနာ္တို႔အလုပ္ ေကာင္းေအာင္ႀကိဳးစားၿပီး လုပ္ထားတာ။ က်ေနာ့္အလုပ္ဆိုတာ ေစာေစာကေျပာတဲ့ ျပည္သူကိုမ်က္ႏွာမူတဲ့ သတင္းျဖန္႔ခ်ိေရး ျဖစ္ဖို႔ေပါ့ေနာ္။ ျပန္ၾကားေရးျဖစ္ဖို႔။ အစိုးရပိုင္းက လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ ဟာေတြကိုလည္း အမ်ားျပည္သူကို အစီရင္ခံဖို႔ လိုတာေပါ့ေနာ္။ အမ်ားျပည္သူက ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္လိုက္တဲ့ အစိုးရေပါ့ဗ်ာ။ အမ်ားျပည္သူ ေရြးေကာက္တယ္။ ျပည္သူ႔ကိုယ္စားလွယ္ေတြကမွ ခန္႔အပ္တဲ့ အစိုးရဆိုေတာ့ကာ သူ အမ်ားျပည္သူအတြက္ ေဆာင္ရြက္ပါတယ္ဆိုတာ အသိေပးဖို႔ကလည္း တာ၀န္တရပ္ျဖစ္တယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာ ေစာေစာကေျပာတဲ့ အမ်ားျပည္သူရဲ႕ အသံေတြ၊ သူတို႔ရဲ႕အထင္အျမင္ေတြ၊ သေဘာထားေတြ၊ လိုလားခ်က္ေတြ ေဖာ္ျပေပးဖို႔ကလည္း က်ေနာ္တို႔တာ၀န္ျဖစ္တယ္။ ဒီတာ၀န္ႏွစ္ခုကို ေက်ႁပြန္ေဆာင္ဆိုၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔ နဂိုမူလက လုပ္ေနတာေတြထက္ ပိုၿပီးေတာ့ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ျပည့္ျပည့္စံုစံု ျပင္ပက သေဘာထား၊ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ တိုင္းျပည္အေရးကိစၥေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အေတြးအျမင္ရွိတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြ၊ ေရးသားေနတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြ က်ေနာ္တို႔ တတ္ႏိုင္သေလာက္ ဖိတ္ေခၚတယ္။ ဖိတ္ေခၚၿပီး က်ေနာ္တို႔ မီဒီယာေတြထဲမွာ ေဖာ္ျပေပးတာပဲဗ်။ ေဖာ္ျပတဲ့အခါမွာ အတိုင္းအတာအေလ်ာက္ ပိုၿပီးေတာ့ လူေတြစိတ္၀င္စားမႈရွိလာတယ္။ ရွိလာတာသည္ က်ေနာ္တို႔ကေတာ့ ကိုယ့္တာ၀န္ကို ကိုယ္ ေက်ႁပြန္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္တဲ့သေဘာပါပဲ။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ အမ်ားျပည္သူကို အသိေပးရမယ္။ အသိေပးတဲ့အခါမွာ ျပည့္စံုစြာေပးရမယ္။ ဒါေတြေပးႏိုင္ဖို႔ က်ေနာ္တို႔ ႀကိဳးစားတာေပါ့။ ဒီဟာကို မထမ္းေဆာင္လို႔ရွိရင္လည္း က်ေနာ္တို႔က တာ၀န္မေက်ဘူးျဖစ္မွာေပါ့။ အစိုးရတရပ္အေနနဲ႔ ကိုယ္လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္တာကို အမ်ားျပည္သူကို ေျပာဖုိ႔ ေသခ်ာေပါက္လိုတယ္။ လိုတဲ့အလုပ္ကုိ က်ေနာ္တို႔က လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ေပးရတယ္။ ဒါသည္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္မႈသာ ျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္။” ေနာက္တခုကလည္း အခုရက္ပိုင္းတြင္းမွာ အရင္အစိုးရနဲ႔ေပါင္းၿပီး ပုဂၢလိက ႐ုပ္သံလႊင့္တခ်ဳိ႕ေပါ့ေနာ္။ အဲေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္အခြန္အခေတြ နစ္နာတယ္ဆိုၿပီး တခ်ဳိ႕ေရးတဲ့ဟာေတြ ၀န္ႀကီးအသစ္ျဖစ္လာတဲ့ အရပ္သား၀န္ႀကီးျဖစ္လာတဲ့ ဆရာေဖျမင့္မွာလည္း တာ၀န္ရွိတယ္။ ဆရာ့အေနနဲ႔ အဲဒါေတြကို ဘယ္လိုကိုင္တြယ္ဖို႔ လုပ္ကိုင္ေနပါသလဲ။ ဘာေတြလုပ္ေဆာင္ေနပါသလဲ၊ အဲဒါေလး ရွင္းျပေပးပါဦး။ “အခြန္အခတို႔ဘာတို႔ စသျဖင့္ အပိုင္းေတြကေတာ့ အျခားသက္ဆိုင္တဲ့ ဌာနေတြနဲ႔ ပိုသက္ဆိုင္မယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ အဲေတာ့ ဘာရွိလဲဆိုေတာ့ ေစာေစာက ေျပာဆိုေနတဲ့ထဲမွာ ႐ုပ္သံမီဒီယာေပါ့ေနာ္။ ႐ုပ္သံမီဒီယာမွာ လုပ္ပိုင္ခြင့္ တခ်ဳိ႕ပုဂၢိဳလ္ေတြ၊ အဖြဲ႔အစည္းေတြ ရရွိေနတယ္။ အထူးအခြင့္အေရးသေဘာမ်ဳိး ရရွိေနတယ္၊ ရရွိခဲ့ၾကတယ္ ဆုိတဲ့အေၾကာင္း ေျပာဆိုတာရွိတယ္။ ေနာက္ထပ္ ႐ုပ္သံလုပ္ငန္းနယ္ကို ၀င္လာခ်င္တဲ့ တျခားပုဂၢိဳလ္ေတြ၊ အျခားအဖြဲ႔အစည္းေတြ၊ လုပ္ငန္းသမားေတြလည္း အမ်ားႀကီးရွိေနတယ္လို႔လည္း ေျပာသံဆိုသံ ၾကားရတယ္။ ၾကားရတဲ့အခါက်ေတာ့ ဟုတ္ၿပီ ဒီမွာ ေစာေစာက မမွ်မတျဖစ္ေနခဲ့တယ္ဆိုရင္ ဘယ္လိုမမွ်တမႈရွိေနလဲ၊ အားလံုးလည္း ပါ၀င္ၿပီးေတာ့ လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ခ်င္တယ္ဆိုရင္ ဘယ္လိုနည္းလမ္းနဲ႔ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္လို႔ရမလဲ။ ဒီဟာကုိ အဆင္ေျပေအာင္ ဆိုၿပီးေတာ့ က်ေနာ္ တုိင္ပင္ေဆြးေႏြးေနတာ ရွိပါတယ္။ အဲေတာ့ ဒီအေၾကာင္းအရာသည္ နည္းပညာပိုင္းလည္းပါတယ္။ စီးပြားေရးပိုင္းဆိုင္ရာေတြလည္း ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ မီဒီယာပိုင္းဆိုင္ရာလည္း ပါတယ္ဆိုေတာ့ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းေျပာရရင္ မီဒီယာနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့အပိုင္းမွာ က်ေနာ္တို႔ အသင့္အတင့္ နားလည္သလို ရွိေသာ္လည္း စီးပြားေရးပိုင္းတို႔၊ နည္းပညာပိုင္းတို႔က်ေတာ့ နည္းနည္းပိုၿပီးေတာ့ ျပည့္ျပည့္စံုစံုသိေအာင္ ေလ့လာဖို႔လည္း လိုပါတယ္။ "အဲလိုေလ့လာတဲ့အခါမွာ ကိုယ္တိုင္လည္း ေလ့လာမယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာ ဒီအလုပ္ထဲကို ၀င္ခ်င္တဲ့ပုဂၢိဳလ္ေတြ၊ ရွိေနတဲ့ပုဂၢိဳလ္ေတြ၊ ျပန္ၾကားေရးပိုင္းက ပူးတြဲၿပီး ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြ၊ အားလံုးပါ၀င္ၿပီးေတာ့ ဒီအေၾကာင္းအရာကို ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေဆြးေႏြးတဲ့၀ိုင္းမ်ဳိးေပါ့၊ ဒါကလည္းပဲ ဒီေဆြးေႏြးပြဲက ပြင့္လင္းစြာ ေဆြးေႏြးတယ္ဆိုတဲ့အခါမွာ တခ်ဳိ႕ကိစၥေတြ သိပ္ၿပီးေတာ့ ျပန္႔ပြားသြားေတာ့လည္း မလိုတဲ့ ျပႆနာေတြ ပိုၿပီးေတာ့ ႀကီးမားလာရင္လည္း ဒါကလည္းပဲ ျပႆနာ ေျဖရွင္းရာမေရာက္ ပိုၿပီးေတာ့ ျပႆနာကို ႀကီးထြားေအာင္ လုပ္ရာေရာက္မယ္။ ဆုိေတာ့ ဘယ္လိုပံုသဏၭာန္နဲ႔ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးတဲ့၀ိုင္းကို လုပ္ရင္ေကာင္းမလဲ။ ဒါကိုေတာ့ တိုင္ပင္ေနတာရွိတယ္။ ပထမအဆင့္ ေဆြးေႏြး၀ိုင္းကို ေမလထဲေလာက္မွာ ျဖစ္ေအာင္လုပ္မယ္လို႔ က်ေနာ့္ဌာနက ပုဂၢိဳလ္မ်ားနဲ႔ ေျပာဆိုထားတာ ရွိပါတယ္။ ပထမအဆင့္ တိုက္႐ိုက္သက္ဆိုင္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြ ပါ၀င္တဲ့ ေဆြးေႏြးပြဲတခု လုပ္မယ္။ ၿပီးရင္ ေနာက္ထပ္ ပိုက်ယ္ျပန္႔ၿပီး ပြင့္လင္းတဲ့ အမ်ားနားေထာင္ႏိုင္ ေဆြးေႏြးႏိုင္တဲ့ ေဆြးေႏြးပြဲမ်ဳိးလည္း တခုလုပ္မယ္လို႔ စဥ္းစားထားတယ္။ အဲဒီကေနၿပီးေတာ့မွ က်ေနာ္တို႔ ႐ုပ္သံမီဒီယာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ က်ေနာ္တို႔တိုင္းျပည္ အေနအထားအရ လုပ္သင့္လုပ္ထိုက္တဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေပါ့ ဒါကိုဆက္ၿပီးလုပ္မယ္လို႔ စိတ္ကူးထားတယ္။” အဲဒါက ဆရာ က်ေနာ္တို႔ Broadcast Media Law Draft ထြက္တယ္။ ဒါေပမယ့္ Broadcast Council မဖြဲ႔ႏိုင္ေသးဘူး။ အဲဒီၾကားထဲမွာ လက္ေတြ႔က်ၿပီး လုပ္ႏုိင္မယ့္ဟာကို စလုုပ္မယ့္ ပထမေျခလွမ္းေပါ့ေနာ္။ ဒီ ေမလထဲမွာ။ “ဟုတ္ကဲ့ ဒါကလည္းပဲ ေျပာဆိုေနတာက ႐ုပ္သံဥပေဒရွိတယ္၊ ႐ုပ္သံဥပေဒကေန နည္းဥပေဒထြက္မယ္။ ႐ုပ္သံေကာင္စီကိုဖြဲ႔မယ္။ ဖြဲ႔ၿပီးေတာ့မွ ဒီလိုႀကီးၾကပ္ေဆာင္ရြက္မယ္ဆိုတဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္ကလည္း ဒီ ဥပေဒကိစၥေတြရဲ႕ သဘာ၀အတိုင္း ဒါက ရွည္ၾကာဖို႔ရွိတယ္။ ရွည္ၾကာဖို႔ရွိေတာ့ ဒါကို လုပ္ကိုင္ေနတဲ့ တခ်ိန္တည္းမွာ တၿပိဳင္နက္တည္းမွာ ဒီၾကားထဲက မမွ်တမႈ ဆိုပါေတာ့ေလ။ ေလာေလာဆယ္ လိုလားေနတဲ့ ကိစၥေတြေပါ့။ အဲဒါေတြကိုလည္း တဘက္တလမ္းကေနၿပီးေတာ့ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ေအာင္။ ဒါကေတာ့ ေဆြးေႏြးပြဲမွာ ေရရွည္လုပ္ရမယ့္ အလုပ္နဲ႔ လတ္တေလာ ေျဖရွင္းရမယ့္ ကိစၥႏွစ္ခုလံုးကို ညႇိႏႈိင္းေဆြးေႏြးၿပီးေတာ့ အေျဖရွာရလိမ့္မယ္ ထင္ပါတယ္။" ေမလ ၃ ရက္ေန႔ကလည္း ကမာၻ႔ႏုိင္ငံေတြရဲ႕ လြတ္လပ္ခြင့္ကုိ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေနတဲ့ Freedom House ကေတာ့ ျမန္မာျပည္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ နည္းနည္း ျပန္ေလ်ာ့သြားတယ္။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ ၀က္ဆိုက္မွာ ဖမ္းလိုက္စီးလိုက္တဲ့ ကိစၥေတြေပါ့။ အဲေတာ့ ဆရာ ၀န္ႀကီးအေနနဲ႔ျဖစ္လာေတာ့ ဗမာျပည္ရဲ႕ လြတ္လပ္စြာေျပာဆိုခြင့္ အညႊန္းကိန္းေတြ ျပန္တက္လာေအာင္ ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီးတေယာက္အေနနဲ႔ ဘာေတြလုပ္ဖို႔ အစီအစဥ္ရွိပါသလဲ။ ေနာက္ၿပီးေတာ့လည္း ဒီႏွစ္အတြက္ကေတာ့ ‘သတင္းရရွိခြင့္သည္ သင့္ရဲ႕အခြင့္အေရးျဖစ္တယ္” ဆုိတဲ့ ေႂကြးေၾကာ္သံနဲ႔ တကမာၻလုံးကလည္း အခမ္းအနားေတြ လုပ္ေနပါတယ္။ အဲဒီအေပၚမွာေကာ တကယ္တမ္း ဗမာမီဒီယာေလာကတခုလံုး ပိုမိုၿပီးေတာ့ ပြင့္လင္းၿပီး တိုးတက္တဲ့ဟာ လုပ္ဖို႔ ဘယ္လိုအစီအစဥ္ေတြ ရွိပါသလဲ။ “က်ေနာ္တို႔ မီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္က ခပ္ေစာေစာႏွစ္ေတြေပါ့ ၿပီးခဲ့တဲ့ ငါးႏွစ္ရဲ႕ ဟိုဘက္ကဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔က ေတာ္ေတာ္အေျခအေနဆိုးတယ္ေပါ့ဗ်ာ။ ကမာၻ႔စာရင္းေတြမွာဆို ေအာက္ဆံုးတန္း ၁၀ ႏိုင္ငံေလာက္ စာရင္းထဲမွာ ပါခဲ့တာေပါ့။ အခု ၂၀၁၂ ေလာက္မွာ က်ေနာ္တို႔ ဆင္ဆာေပါ့၊ စာေပစိစစ္ေရး ႐ုပ္သိမ္းလိုက္ၿပီးတဲ့ေနာက္ စာနယ္ဇင္းထုတ္ေ၀ခြင့္ေတြ အရင္တုန္းကလို သိပ္အကန္႔အသတ္မထားေတာ့ဘဲနဲ႔ အမ်ားႀကီး ထုတ္ေ၀ခြင့္ေတြ ေပးလိုက္တယ္။ သတင္းစာေတြပါ ထုတ္ေ၀ခြင့္ေတြ ေပးၿပီးတဲ့ေနာက္ အညႊန္းကိန္းေတြကေတာ့ တက္လာတာေပါ့ေနာ္။ တက္လာေတာ့ နယ္စည္းမျခားစာရင္းမွာ ဆိုရင္ေတာ့ ၁၄၀ ေက်ာ္နားေလာက္ ေရာက္လာတာေပါ့။ ေရာက္လာေတာ့ အဲဒီနားမွာေတာ့ ၁၄၅၊ ၁၄၄၊ ၁၄၃ စသျဖင့္ေပါ့ တက္တယ္လုိ႔ ေျပာရင္လည္း ၁ ဆင့္ေလာက္ တက္တာဆိုေတာ့ အဲဒီနားေလာက္မွာ က်ေနာ္တို႔ တန္႔ေနတယ္လို႔ ေျပာလို႔ရပါတယ္။ ဟိုးေအာက္ဆံုးကေနၿပီးေတာ့ ဒီနားေလာက္ကို ၁၄၀ ေလာက္တက္လာၿပီး က်ေနာ္တို႔ ဒီနားေလးမွာ တန္႔ေနတယ္။ ဒါဟာ ဘာေၾကာင့္ တန္႔ေနသလဲဆိုရင္ ေစာေစာကေတာ့ ႀကိဳတင္စိစစ္တာမရွိတဲ့ အေနအထားနဲ႔ ထုတ္ေ၀ခြင့္တို႔၊ ပံုႏွိပ္ခြင့္တို႔ကို လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ခ်ေပးလိုက္တဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ အဲလိုတက္သြားတာေပါ့ေနာ္။ ဒီထက္ မတိုးတက္တဲ့အေၾကာင္းက ဘာလဲဆိုေတာ့ တကယ္လက္ေတြ႔ က်င့္သံုးေဆာင္ရြက္တဲ့အခါမွာ ရွိေနတဲ့ တည္ဆဲဥပေဒနဲ႔ ၿငိစြန္းေနတာေတြ ရွိတယ္။ "က်ေနာ္တို႔ အစဥ္အဆက္ေပါ့ က်ေနာ္ျမင္တာကေတာ့ သတင္းမီဒီယာသမား အေပၚမွာ ထားရွိတဲ့ သေဘာထားေတြေပါ့။ သတင္းမီဒီယာလုပ္ငန္းရဲ႕ သဘာ၀နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး နားလည္မႈ အပိုင္းေတြမွာလည္းပဲ သက္ဆိုင္တဲ့ ေနရာအသီးသီးက ပုဂၢိဳလ္ေတြ အေနနဲ႔ အားနည္းေနေသးတယ္လို႔ ထင္တယ္။ သတင္းမီဒီယာကို လက္ခံမႈမွာ အားနည္းေနေသးတယ္။ အဲဒီအေၾကာင္းအရာသည္ သတင္းမီဒီယာသမားေတြ သတင္းယူရင္းကေနၿပီးေတာ့ အေရးယူခံရတဲ့ကိစၥေတြ၊ အခုလိုျဖစ္ရတယ္လို႔ က်ေနာ္ျမင္တယ္။ ေနာက္တခုကလည္း က်ေနာ္တို႔ သတင္းမီဒီယာအပိုင္းမွာလည္းပဲ သတင္းမီဒီယာလုပ္ငန္းေတြသည္ အခုအခါမွာ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ပိုင္းေတြမွာ စတင္ၿပီး ေဆာင္ရြက္လာရတာ ျဖစ္တယ္။ သတင္းမီဒီယာ အဖြဲ႔အစည္းေတြကလည္း ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ပိုင္းေတြ ဖြဲ႔လာေတာ့ သိပ္ၿပီးေတာ့လည္း အသစ္ေတြလို႔ေတာ့ ေျပာလို႔မရဘူး။ အေတာ္အတန္ေတာ့ အေတြ႔အႀကံဳေတာ့ ရွိလာၿပီ။ သတင္းမီဒီယာေကာင္စီဆိုရင္လည္း ေစာေစာက စာနယ္ဇင္းေကာင္စီ ယာယီ ၃ ႏွစ္ေလာက္ရွိသြားၿပီဆိုေတာ့ အဖြဲ႔အစည္းေတြလည္း အေတြ႔အႀကံဳ အသင့္တင့္ေတာ့ ရွိလာၿပီ။ သို႔ေသာ္ ဒီအဖြဲ႔အစည္းေတြရဲ႕ လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္မႈ နည္းနည္း ပိုအားေကာင္းဖို႔ လိုေသးတယ္လို႔ ထင္တယ္။ ဒီအဖြဲ႔အစည္းေတြသည္ က်ေနာ္တို႔ မီဒီယာေတြရဲ႕ Professionalism ေပါ့၊ ဒါကို ျပည့္ျပည့္၀၀ ကိုယ့္မီဒီယာသမားေတြ က်င့္သံုးႏိုင္ဖို႔၊ အရည္အေသြးျပည့္၀ၿပီး Professional Conduct, Journalistic Ethic ကို သိနားလည္ၿပီးေတာ့ အဲဒီအတိုုင္း စနစ္တက်က်င့္သံုးတဲ့ အေနအထားမ်ဳိးရွိဖို႔ တခ်က္ရယ္၊ ေနာက္တခုက က်ေနာ္တို႔ သတင္းမီဒီယာသမားေတြအတြက္ ႀကိဳတင္ၿပီးေတာ့ ျပႆနာေတြ ျဖစ္မယ္ဆိုရင္ မျဖစ္ေအာင္ တားဆီးကာကြယ္ေပးဖို႔ ညႇိႏႈိင္းေဆာင္ရြက္ဖို႔၊ ျဖစ္ခဲ့ရင္လည္းပဲ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ ၀င္ေရာက္ကူညီေဆာင္ရြက္ဖို႔ ဒီအလုပ္အပိုင္းေတြမွာေတာ့ က်ေနာ္တို႔က သိပ္အသားမက်ေသးဘူး။ ဒီအေၾကာင္းေၾကာင့္မို႔လို႔ က်ေနာ္တို႔ ဒီအဆင့္ထက္ ပိုၿပီးေတာ့ မတက္ႏိုင္ေသးဘူးလို႔ ထင္တယ္။ ဒီအျပင္ ဘာပါဦးမလဲဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ တည္ဆဲဥပေဒေတြထဲက တခ်ဳိ႕ဥပေဒေတြက က်ေနာ္ ျပင္ဆင္ဖို႔ လိုတာေတြလည္း ရွိတာေပါ့။ ဒါေတြကိုလည္းပဲ မီဒီယာသမားေတြ အပါအ၀င္ က်န္တဲ့ ဥပေဒသမား၊ စသျဖင့္ေပါ့ ျပည္သူ႔ကိုယ္စားလွယ္ေတြ သူတို႔ပူးေပါင္းၿပီးေတာ့ ဆက္ၿပီးေတာ့ ေဆာင္ရြက္ၾကဖို႔ေတာ့ လိုေသးတယ္လို႔ ျမင္တယ္ဗ်။ အဲလိုလုပ္ႏိုင္ရင္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ဒီထက္မက အဆင့္တက္လာႏိုင္မွာေပါ့။" ေနာက္တခုက ပါလီမန္တို႔၊ တိုင္းေဒသႀကီး လႊတ္ေတာ္ေတြမွာ သတင္းရယူမႈတို႔ အဲဒီမွာလည္း တခ်ဳိ႕က အခက္အခဲေလးေတြ ရွိေနေသးတယ္။ ဆရာ့အေနနဲ႔လည္း၊ ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီးအေနနဲ႔ သတင္းအရင္းအျမစ္ေတြကို ရယူပိုင္ခြင့္ကို ဘယ္လိုမ်ဳိး လုပ္ေပးဖို႔ အစီအစဥ္ရွိပါသလဲ။ “သတင္းရရွိခြင့္ေပါ့ေနာ္။ သတင္းရရွိခြင့္ဆိုတာ သတင္းသမားေတြ သတင္းရရွိခြင့္ရွိတယ္၊ အရပ္ထဲက အမ်ားျပည္သူ သတင္းရပိုင္ခြင့္လည္း ရွိပါတယ္။ ဒါေတြလည္းပဲ ေနာက္ပိုင္းက်ေတာ့ ဥပေဒေတြနဲ႔ တျဖည္းျဖည္းေတာ့ ျဖစ္လာမွာေပါ့ေနာ္။ ရပိုင္ခြင့္ေတြဟာ ဥပေဒနဲ႔တကြ ျဖစ္လာဖို႔က အားလံုး၀ိုင္း၀န္းၿပီး ေဆာင္ရြက္ရမွာေပါ့။ မီဒီယာသမားေတြကိုယ္တိုင္နဲ႔ ဒီသတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ လိုလားတဲ့ပုဂၢိဳလ္ေတြ၊ ရပိုင္ခြင့္ လိုလားတဲ့ျပည္သူေတြ၊ အရပ္ဘက္ အဖြဲ႔အစည္းေတြေပါ့၊ ဒါေတြကလည္း ပူးေပါင္းၿပီး ေဆာင္ရြက္ရမွာပါ။ ေနာက္တခုကေတာ့ ဘာရွိသလဲဆိုေတာ့ သက္ဆိုင္ရာ သတင္းရရွိမႈေပါ့၊ သတင္းရဖို႔အတြက္ကို သက္ဆိုင္ရာ အဖြဲ႔အစည္းေတြ၊ အထူးသျဖင့္ အစိုးရအဖြဲ႔အစည္းေတြ၊ ဌာနဆိုင္ရာ အဆင့္ဆင့္ေတြ၊ အဲဒါေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အရင္တုန္းက ဆက္သြယ္ေဆာင္ရြက္တဲ့အခါမွာ အခက္အခဲေတြ ရွိၾကတာေပါ့။ အဲဒီအပိုင္းကလည္း အရင္တုန္းက အေလ့အက်င့္နည္းခဲ့တဲ့ဟာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္မို႔ ႐ုတ္တရက္ သတင္းေဖာ္ထုတ္ေျပာဆိုဖို႔မွာ ေႏွာင့္ေႏွးတာေတြရွိတယ္။ အစဥ္အဆက္ အေတြ႔အႀကံဳေတြအရ သူတို႔ဘက္က ဒါကိုေတာ့ အဟန္႔အတား ျဖစ္ေနတာေတြ ရွိတယ္။ "က်ေနာ္တို႔ကလည္း တဘက္က ျပန္ၾကားေရးအေနနဲ႔ ဘာလုပ္ေပးဖို႔ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိသလဲဆိုရင္၊ ဘာလုပ္ေပးဖို႔ စတင္ေနတာ ရွိသလဲဆုိရင္ က်ေနာ္တို႔ ၀န္ႀကီးဌာန အသီးသီးမွာ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ေတြကလည္း ေျပာခဲ့ဆုိခဲ့ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူေတြ ထားရွိဖို႔ဆိုတဲ့ဟာကို အခု ျပန္ၿပီးေတာ့ တႀကိမ္ ထပ္ၿပီးေတာ့လုပ္ပါတယ္။ ၀န္ႀကီးဌာနအသီးသီးမွာ ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူ ဘယ္သူဘယ္၀ါေတြေပါ့။ သူတို႔မွာ လိုအပ္ရင္ Team ေလးေတြ ဘာေတြရွိမယ္။ သူတို႔ကို ဆက္သြယ္ေမးျမန္းရင္ ေျဖၾကားႏိုင္ဖို႔ ဆိုတဲ့ဟာကို တကယ္လက္ေတြ႔ က်င့္သံုးျဖစ္ေအာင္ လုပ္ဖုိ႔ က်ေနာ္တို႔ ေျပာဆိုေနတာ ရွိပါတယ္။ ၿပီးတဲ့ေနာက္ က်ေနာ္တို႔ အစိုးရသစ္ရဲ႕ ရက္ ၁၀၀ လႈပ္ရွားမႈေပါ့ေနာ္။ အဲဒီအစီအစဥ္နဲ႔ ပတ္သက္ရင္လည္း သတင္းမီဒီယာေတြမွာ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ပါ၀င္ေအာင္ဆုိၿပီး ျပန္ၾကားေရးကလည္း ျဖန္႔ခ်ိဖို႔ရွိတယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာ သတင္းထုတ္ျပန္ေရး အရာရွိေတြကလည္းပဲ တျခား ပုဂၢလိက မီဒီယာေတြက ဆက္သြယ္လာရင္ ေျဖၾကားမယ္ဆိုတဲ့ ဒီသေဘာထားမ်ဳိး၊ ဒီအစီအစဥ္မ်ဳိးလည္းရွိတယ္။ ေနာက္တခုက က်ေနာ္တို႔ကေနၿပီးေတာ့ ေဆာ္ၾသၿပီးေတာ့ ဒီသတင္းထုတ္ျပန္ေရးအဖြဲ႔ေတြနဲ႔ ဆက္စပ္ၿပီးေတာ့ ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီးဌာနမွာပဲ အခါအားေလ်ာ္စြာ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲေတြ တျခား၀န္ႀကီးဌာန ႏွစ္ခု၊ သံုးခု စသျဖင့္ တက္ေရာက္ၿပီးေတာ့ တလတႀကိမ္ျဖစ္ျဖစ္၊ ႏွစ္လတႀကိမ္ျဖစ္ျဖစ္ေပါ့ သင့္ေတာ္သလို ေဆာင္ရြက္မယ္ဆိုတာကို ေျပာဆိုထားေတာ့ ေယဘုယ်အားျဖင့္ လက္ခံထားမႈရွိတယ္။ အဲဒါကို က်ေနာ္တို႔ တကယ္လက္ေတြ႔ က်င့္သံုးဖို႔က လာမယ့္လေတြမွာ စၿပီးလုပ္ရမွာေပါ့။ အဲဒါဆိုရင္ေတာ့ သတင္းရရွိခြင့္ပိုင္းမွာ တဘက္တလမ္းက တိုးတက္လာလိမ့္မယ္လို႔ ျမင္ပါတယ္။" ေနာက္ဆံုးအေနနဲ႔ေပါ့။ ျပည္သူ႔အသံအစစ္ကို ၾကားခ်င္တဲ့ ဗမာျပည္သူေတြေပါ့။ ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီးဌာနအေနနဲ႔ ဆရာ့အေနနဲ႔၊ ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီးတေယာက္ အေနနဲ႔ သတင္းအမွန္ရလိုတဲ့ ဗမာျပည္သူေတြ၊ သတင္းသမားေတြကို ဘာမ်ားေျပာလိုပါသလဲ။ “ဟုတ္ကဲ့ က်ေနာ္တို႔ အမ်ားျပည္သူေတြအေနနဲ႔ က်ေနာ္တို႔ ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီးဌာနမွာရွိတဲ့ မီဒီယာမ်ားသည္ အမ်ားျပည္သူကို မ်က္ႏွာမူတဲ့ မီဒီယာမ်ားျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳးစားၿပီး ေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္။ အဲဒီလို ေဆာင္ရြက္တဲ့ေနရာမွာ က်ေနာ္တို႔ ေျပာဆိုထားတာနဲ႔ မညီညြတ္ေသးဘူးဆိုတာေတြရွိရင္ အမ်ားျပည္သူက ေ၀ဖန္ေထာက္ျပၾကပါ။ ၿပီးေတာ့ အမ်ားျပည္သူကလည္း မိမိတို႔အသံ သေဘာထားေတြ၊ ထင္ျမင္ခ်က္ေတြ၊ မိမိတုိ႔ရဲ႕ လိုအင္ဆႏၵေတြကို က်ေနာ္တို႔ မီဒီယာေတြကေနတဆင့္ ေဖာ္ျပေပးၾကပါ၊ ေပးပို႔ေပးၾကပါ။ အဲဒါဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔ကလည္း ေဖာ္ျပေပးပါ့မယ္လို႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္။”