ျမန္မာ့သတင္းထူးသတင္းဦးမ်ား ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္မွာတင္ထားတဲ့ ေငြစကၠဴေရတြက္တာကေန ကာလသားေရာဂါ ကူးစက္ႏုိင္သလား ပို႔စ္ကို ေတြ႔ရပါတယ္။ အဲတာကို ရွယ္သူေတြလည္းမနည္းပါ။ သတင္းမွာ အမ်ိဳးသမီးတဦးကို ေဆးစစ္ေတာ့ ကာလသားေရာဂါရေနတယ္လုိ႔ အေျဖထြက္။ သူ႔အမ်ိဳးသားကိုစစ္ေတာ့ ကာလသားေရာဂါမေတြ႔။ အိုဂ်ီကေန ေရာဂါဇစ္ျမစ္ကိုရွာ။ အမ်ိဳးသမီးက ဘဏ္ဝန္ထမ္းျဖစ္၊ ေငြစကၠဴေတြကိုင္၊ လက္မေဆးပဲ သန္႔စင္ခန္း ဝင္ရာကေန ကာလသားေရာဂါ ကူးစက္တယ္လုိ႔မွတ္ခ်က္ခ်။ ကာလသားေရာဂါဟာ လိင္ဆက္ဆံရာကေနသာမက ၾကားေနအရာဝတၱဳေတြကလည္းကူးစက္။ ဂႏိုနဲ႔ ဆစ္ဖလစ္ ဗိုင္းရပ္ေတြဟာ လူခႏၶာကိုယ္ကေနထြက္ၿပီး ၂ နာရီမွာ ၃ နာရီအၾကားထိ အသက္ရွင္ႏိုင္။ စိုစြတ္ေနတဲ့ တဘက္၊ ေစာင္၊ အိပ္ရာခင္းနဲ႔ အိမ္သာအိုးေတြမွာ လူ႔ကိုယ္ကေနထြက္ခြာၿပီး ၁ဝ နာရီမွ ၁၈ နာရီအထိ အသက္ရွင္ႏိုင္။ ၈ဝ ရခုိင္ႏႈန္း ေငြစကၠဴသစ္ တရြက္မွာ အူလမ္းေၾကာင္းဆိုင္ရာေရာဂါပိုးေတြနဲ႔ ဘီပိုးစတဲ့ပိုးမႊားေပါင္း ၁၂ သိန္း ေက်ာ္ေတြ႔ရွိ။ တနာရီၾကာရင္ လက္မွာ ေရာဂါပိုးမႊားေပါင္း သုံးသန္းေက်ာ္ေတြ႔ရွိ။ သာမန္သူေတြထက္ အသည္းေရာင္အသားဝါေရာဂါ ကူးစက္ႏိုင္ေျခ ၆ ဆ ပိုျမႇင့္မား။ အခ်ိန္ပိုၾကာေလ ကူးစက္ႏိုင္မႈ ပိုျမင့္မားေလလို႔ ဖူးဖူး (China.com) ကေနေရးထားပါတယ္။ ၁။ ေဆးပညာအရ သတင္းထဲမွာေရးတာ ခိုင္မာမႈမရွိပါ။ ၂။ ကာလသားေရာဂါေခၚ ဆစ္ဖလစ္ဟာ လိင္ကတဆင့္သာကူးစက္တယ္။ လိင္ဆက္ဆံမႈမရွိသူဆိုရင္ လိင္အဂၤါခ်င္း ထိေတြ႔မႈနဲ႔ ပိုးရွိမိခင္ေမြးလမ္းကေနေမြးတဲ့ကေလးကို ကူးစက္တယ္။ ဆစ္ဖလစ္ရွိသူရဲ႕ အနာနဲ႔ အနီကြက္ကို ထိကိုင္မိရာကေန ကူးစက္ႏိုင္တယ္။ အသက္ရွဴလမ္း၊ အစာလမ္းေတြကေန မကူးစက္ပါ။ အသံုးအေဆာင္ပစၥည္းေတြကို ကိုင္ရာကေန မကူးစက္ပါ။ ၃။ ကာလသားေရာဂါ (သို႔) လိင္ကတဆင့္ကူးစက္ေရာဂါပိုး အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတယ္။ (၁) Chlamydia trachomatis (ကလာမိုင္ဒီးယား)၊ (၂) Gonorrhea ဂႏိုရီးယား၊ (၃) Syphilis ဆစ္ဖလစ္၊ (၄) Genital herpes လိင္လမ္းေရယံု၊ (၅) (ထြိဳင္ကိုမိုးနပ္စ္) ဗဂ်ိဳင္းနားေရာင္ျခင္း၊ (၆) Chancroid ရွန္ကာ၊ (၇) LymphogranulomaVenereum (LGV) လိင္အဂၤါအနာ၊ (၈) Genital Warts လိင္အဂၤါၾကြက္ႏို႔၊ (၉) အသည္းေရာင္ (ဘီ) နဲ႔ (၁ဝ) HIV/AIDS ေတြျဖစ္တယ္။ အဲတာေတြထဲမွာ လိင္လမ္းေရယံု၊ လိင္လမ္းၾကြက္၊ အသည္းေရာင္ (ဘီ) နဲ႔ HIV ေတြကသာ ဗိုင္းရပ္စ္ေတြျဖစ္တယ္။ စာထဲမွာေရာေရးထားတာ မွားတယ္။ ၄။ ေရာဂါပိုးမႊားေတြဆိုတာ ေငြစကၠဴသစ္မွာသာမဟုတ္ပါ။ လူေတြပတ္ဝန္းက်င္ ေနရာတိုင္းမွာရွိေနၾကတယ္။ ေလထဲမွာလည္းရွိတယ္။ ေရထဲ၊ ေျမၾကီးထဲ၊ အစားအေသာက္ေတြမွာလည္းရွိေနတယ္။ လူ႔ခႏၶာကိုယ္ကို (ဆဲလ္) ေပါင္း (၁ဝ) ထရီလီယန္နဲ႔တည္ေဆာက္ထားတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီလူ႔ခႏၶာကိုယ္ဟာ ပိုးမႊားေပါင္း (၁ဝဝ၀ ထရီလီယန္က ေနစရာ လုပ္ထားခံေနရတယ္။ ၅။ ဆစ္ဖလစ္ေရာဂါကိုျဖစ္ေစတဲ့ T. pallidum ပိုးဟာ 6-15 micrometers ရွည္ျပီး 0.25 micrometers အခ်င္းရွိတယ္။ ပိုးရွိေနသူရဲ႕အနာနဲ႔ထိေတြ႔မွသာကူးစက္တယ္။ က်ား-မ လိင္အဂၤါေတြ၊ စအုိနဲ႔ ပါးစပ္နားမွာ အနာလာျဖစ္မယ္။ လူကိုယ္ အျပင္ဖက္မွာ မသက္မရွင္ႏိုင္ပါ။ ဓါတ္ခြဲခန္းထဲမွာေမြးယူလို႔လည္းမရပါ။ အိမ္ရွင္ေပၚမွာသာေပါက္ပြါးတယ္။ အခ်ိန္ပိုၾကာေလ ကူးစက္ႏိုင္မႈ ပိုျမင့္မားေလဆိုတာ မွားတယ္။ ဆစ္ဖလစ္ ပဌမအဆင့္ဆိုတာ (မနာတဲ့) အနာေပါက္တာျဖစ္တယ္။ ပိုးဝင္ခံရျပီးေနာက္ ၁ဝ ရက္ကေန ရက္ ၉ဝ အတြင္း ျဖစ္တယ္။ ေဆးမကုလည္း ၃-၆ ပါတ္ေနရင္ ေပ်ာက္သြားမယ္။ ဒုတိယအဆင့္ဆိုတာ အနီေရာင္အကြက္ျဖစ္လာမယ္။ ကိုယ္ရဲ႕ ဘယ္ေနရာမွာမဆိုျဖစ္ႏိုင္တယ္။ မယားဘူး။ နီညိဳညို အေရာင္ရွိတယ္။ လက္ဖဝါး-ေျခဖဝါးမွာေတြ႔တာမ်ားတယ္။ အေရျပားအပါးစား (ျမဴးကပ္စ္ မင္ဘရိန္) မွာ အနာ ျဖစ္လာမယ္။ ကိုယ္ပူႏိုင္တယ္။ တက္ေစ့ေတြေရာင္ႏိုင္တယ္။ လည္ေခ်ာင္းနာႏိုင္တယ္။ ေနရာကြက္ျပီး ဆံပင္ကြ်တ္ႏိုင္တယ္။ ေခါင္းကိုက္ႏိုင္တယ္။ ၾကြက္သားေတြနာႏိုင္တယ္။ အားကုန္ေနျပီး ကိုယ္အေလးခ်ိန္က်မယ္။ အဲတာေတြလည္း ေဆးမကုပဲေပ်ာက္အုန္းမယ္။ ေနာက္တဆင့္ကေတာ့ ငုပ္ေနတဲ့ဆစ္ဖလစ္။ ႏွစ္နဲ႔ခ်ီၾကာႏိုင္တယ္။ ေဆးမကုသူ ၁၅% မွာျဖစ္တယ္။ ဆက္ျဖစ္ရင္ေတာ့ ဆိုးလာျပီ။ ဦးေႏွာက္၊ အာရံုေၾကာေတြဆီေရာက္ႏိုင္တယ္။ အတြင္းအဂၤါေတြကိုထိခိုက္မယ္။ မ်က္စိ၊ ႏွလံုး၊ ေသြးေၾကာ၊ အသည္း၊ အရိုး-အဆစ္။ သတင္းမွာသံုးထားတဲ့ အေရျပားအနာေတြဆိုရင္ ဆစ္လစ္ ဒုတိယအဆင့္ ေရာက္ေနပါျပီ။ လုပ္ငန္းခြင္က်န္းမာေရးသတိထားစရာေတြရွိပါတယ္။ ဘဏ္မွာအလုပ္လုပ္ရသူေတြ ေငြစကၠဴကိုင္ရင္ မၾကာမၾကာ လက္ေဆးပါ။ လက္အိတ္သံုးပါ။ ျဖစ္ႏိုင္သမွ် စက္သံုးပါ။ ကာလသားေရာဂါမကူးေအာင္ေတာ့ လိမ္လမ္းကိုသာဂရုစိုက္ပါ။ က်န္းမာေရးအသိပညာေပးတာ ေကာင္းပါတယ္။ မွန္ကန္တိက်တဲ့သတိေပးမႈသာ ျဖစ္ရပါမယ္။ ဖတ္တဲ့သူေတြ မ်က္လံုးျပဴးေအာင္၊ အထိတ္တလန္႔ျဖစ္ေအာင္၊ ေရာင္းေကာင္းေအာင္ မီဒီယာကိုတလြဲအသံုးျပဳတာ အျပစ္မကင္းပါ။ ေဒါက္တာတင့္ေဆြ ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္စာမ်က္ႏွာမွ ျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပသည္။