Homeမေးမြန်းခန်း
ပါရီစာခ်ဳပ္တြင္ ျမန္မာလက္မွတ္ေရးထိုးမည့္ကိစၥ ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရး ညႊန္ၾကားေရးမႉး ဦးေက်ာ္ဆန္းႏိုင္ႏွင့္ ေမးျမန္းခ်က္
ပါရီစာခ်ဳပ္တြင္ ျမန္မာလက္မွတ္ေရးထိုးမည့္ကိစၥ ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရး ညႊန္ၾကားေရးမႉး ဦးေက်ာ္ဆန္းႏိုင္ႏွင့္ ေမးျမန္းခ်က္
ပီတာအောင်
·
April 22, 2016
ဧၿပီ ၂၂ ရက္ ကမၻာေျမေန႔ နယူးေယာက္ၿမိဳ႕ ကုလသမဂၢဌာနခ်ဳပ္မွာ က်င္းပမယ့္ ကမၻာ့ရာသီဥတု ေျပာင္းလဲမႈ ထိန္းခ်ဳပ္ေရးဆိုင္ရာ သမိုင္း၀င္ ပါရီသေဘာတူညီခ်က္စာခ်ဳပ္ လက္မွတ္ေရးထိုးပြဲမွာ ပါ၀င္ လက္မွတ္ေရးထိုးၾကဖုိ႔ ကုလသမဂၢအတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္ ဘန္ကီမြန္းက ကမၻာ့ႏိုင္ငံ ေခါင္းေဆာင္ေတြကို ဖိတ္ေခၚထားပါတယ္။
ဒီစာခ်ဳပ္ကိုၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ ဒီဇင္ဘာက ျပင္သစ္ႏိုင္ငံ ပါရီၿမိဳ႕မွာ က်င္းပတဲ့ ကမၻာ့ရာသီဥတု ထိပ္သီး ညီလာခံမွာ အတည္ျပဳခ်က္ရခဲ့တာျဖစ္ၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံအပါအ၀င္ ႏုိင္ငံေပါင္း ၁၂၀ က ပါ၀င္လက္မွတ္ေရး ထိုးၾကဖို႔ရွိေနပါတယ္။
စာခ်ဳပ္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံပါ၀င္လက္မွတ္ေရးထုိးျခင္းအားျဖင့္ ဘယ္လိုအက်ဳိးေက်းဇူးေတြ ရႏုိင္ပါ သလဲ။ လက္ရွိ အစိုးရသစ္လက္ထက္ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္အေရး ေဆာင္ရြက္ေနမႈေတြကို သယံဇာတႏွင့္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရး ၀န္ႀကီးဌာန လက္ေအာက္ရွိ ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးဦးစီးဌာန ညြန္ၾကားေရးမႉး ဦးေက်ာ္ဆန္းႏိုင္ကို ဒီဗြီဘီက ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံအေနနဲ႔ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲမႈထိန္းခ်ဳပ္ေရးဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံတကာစာခ်ဳပ္ ပါရီ သေဘာတူညီခ်က္မွာ ပါ၀င္လက္မွတ္ေရးထိုးဖို႔ ရွိေနတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ခု ျပည္ေထာင္စု ၀န္ႀကီးဦးအုန္း၀င္းနဲ႔ ဌာနတာ၀န္ရွိသူေတြလည္း အေမရိကန္မွာ ေရာက္ေနတယ္ဆိုေတာ့ လက္မွတ္ထုိးတဲ့ အေျခအေန သိခ်င္ပါတယ္။
“က်ေနာ္သိသေလာက္ကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ဆီက ၀န္ႀကီး ဦးအုန္း၀င္း သြားတက္ေနပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံက ပါ၀င္လက္မွတ္ေရးထိုးဖို႔အတြက္ေတာ့ လူႀကီးေတြက လမ္းညႊန္လုိက္တယ္လို႔ က်ေနာ္ၾကားပါတယ္။”
ဒီစာခ်ဳပ္မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံက ပါ၀င္လက္မွတ္ေရးထိုးလုိက္မယ္ဆိုရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ ျမန္မာျပည္သူ ေတြအတြက္ အနည္းဆံုးဘာေတြ အက်ဳိးေက်းဇူးရွိႏိုင္မွာပါလဲ။
“အက်ဳိးေက်းဇူးေတြကေတာ့ အမ်ားႀကီးေပါ့။ အဓိကကေတာ့ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲမႈနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ဟာက က်ေနာ္တို႔ တႏုိင္ငံထဲအေနနဲ႔ လုပ္လုိ႔ ရတာမဟုတ္ဘူးေလ။ ႏိုင္ငံတကာက ယခင္ယခင္ေဆာင္ရြက္ခ်က္ ေတြေၾကာင့္ တကမၻာလံုးအေနအထားနဲ႔ ျဖစ္လာတာဆုိေတာ့ ႏိုင္ငံတာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈနဲ႔ပဲ ေျဖရွင္းရမယ့္ အေနအထားဆိုေတာ့ အဲဒါကို အေလးအနက္ ထားၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔ကလည္း ႏုိင္ငံတကာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးကို အထူးအေလးထား ေဆာင္ရြက္တယ္ဆိုတာေပၚလြင္တာေပါ့။ ေလာေလာဆယ္ ခ်က္ျခင္းလက္ငင္းႀကီးေတာ့ ျမင္သာတဲ့ အက်ဳိးေက်းဇူးျဖစ္မယ္လို႔ေတာ့ မယူဆပါဘူး။ ေရရွည္မွာေတာ့ ကမၻာ့ႏုိင္ငံေတြ အားလံုးနဲ႔လည္း က်ေနာ္တို႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္တဲ့အတြက္ သိသာတဲ့ အက်ဳိးရလဒ္ေလး ေတြေတာ့ ခံစားလာရမယ္လုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ လက္မွတ္ထိုးလိုက္ျခင္းအားျဖင့္ ခ်က္ျခင္းႀကီး လက္ငင္းႀကီး ျမင္ရတဲ့အက်ဳိးအျမတ္ေတာ့ ရွိေကာင္းရွိခ်င္မွရွိမယ္၊ ေရရွည္မွာေတာ့ ဒါ က်ေနာ္တို႔ ႏုိင္ငံအတြက္ အမ်ားႀကီးအက်ဳိးရွိႏိုင္မယ္လို႔ ယူဆပါတယ္။”
စာခ်ဳပ္မွာ ပါ၀င္လက္မွတ္ထုိးမယ္ဆိုရင္ စက္မႈအင္အားႀကီးႏိုင္ငံေတြကေတာ့ ကာဗြန္ဓာတ္ေငြ႔ ေလ်ာ့ထုတ္ တာတို႔ဘာတုိ႔ တာ၀န္ယူၾကရတာဆုိေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ႏိုင္ငံအေနနဲ႔ ဘာေတြ တာ၀န္ယူလုပ္ေဆာင္ဖို႔ လိုမလဲ။
“ေဆာင္ရြက္ရမယ့္ဟာကေတာ့ ကာဗြန္ဓာတ္ေငြ႔ထုတ္လႊတ္မႈေတြ ေလ်ာ့ခ်ဖို႔အတြက္ သက္ဆိုင္ရာဌာနေတြကို ညိႇႏိႈင္းၿပီးေတာ့ ရည္မွန္းခ်က္အတိုင္း ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ေအာင္ ဆက္ၿပီး လုပ္သြားရမွာပါ။ ခုေလာေလာဆယ္က INDCs (ဖန္လံုအိမ္ဓာတ္ေငြ႔ ထုတ္လႊတ္မႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ႏိုင္ငံအလိုက္ ဆံုးျဖတ္ထည့္၀င္လုပ္ေဆာင္မႈ) ဆိုၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔ တင္လုိက္ တယ္။ ပါရီသေဘာတူညီခ်က္ မတိုင္ခင္ကေပါ့၊ ဒီသေဘာတူညီခ်က္ အတည္ျပဳၿပီးတဲ့ အခါက်ေတာ့ မျဖစ္မေနလုပ္ရမယ့္ အေနအထားေလးျဖစ္သြားတယ္။ အဲဒီအတြက္ကို ဘယ္လို ေဆာင္ရြက္မယ္ဆိုၿပီး လုပ္ငန္းလမ္းညြန္ေတြ က်ေတာ္တို႔ ေဆာင္ရြက္ေနတာပါ။ ဒါေပမယ့္ အဓိက လုိအပ္တဲ့ဟာေတာ့ လိုအပ္သေလာက္သံုးရမွာေပါ့။ သစ္ပင္ကို ခုတ္တယ္ဆိုရင္ ျပန္စိုက္တဲ့အပိုင္းကလည္း ျပန္စိုက္ေပါ့။ ေရရွည္စဥ္ဆက္မျပတ္သံုးႏုိင္ေအာင္ေပါ့၊ က်ေနာ္တို႔က သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ဆိုၿပီးေတာ့ မတို႔မထိပဲလည္းထားလို႔ ကိုယ့္အတြက္ အက်ဳိးမရွိဘူးေလ။ အက်ဳိးရွိေအာင္လည္းသံုးမယ္ အက်ဳိးရွိေအာင္လည္း ထိန္းမယ္ဆိုတဲ့ဟာမ်ဳိးျဖစ္ေအာင္ က်ေနာ္တို႔က ေဆာင္ရြက္သြားရမွာပါ။”
ကာဗြန္ကုန္သြယ္မႈကေနေရာ သစ္ပင္သစ္ေတာေတြ စိုက္ပ်ဳိးၿပီး တုိင္းျပည္အတြက္ ၀င္ေငြရေအာင္ ေဆာင္ရြက္ဖို႔ အေျခအေနကေရာ ဘယ္လိုရွိပါသလဲ။
“အရင္ကလည္း အဲဒါေလးေတြ ဆက္သြယ္ေဆာင္ရြက္ခဲ့တာေတြရွိပါတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း ဒီအပိုင္းက်ေတာ့ အရင္က လုပ္ရကိုင္ရတာ အခက္အခဲေလးေတြရွိခဲ့တယ္။ က်ေနာ္တို႔ သစ္ေတာ ျပဳန္းတီးျခင္းနဲ႔ သစ္ေတာအတန္းအစားေလ်ာ့က်ျခင္းေတြကေန ကာဗြန္ထုတ္လုပ္မႈ ေလ်ာ့နည္းေအာင္ ေဆာင္ရြက္တဲ့ကိစၥေပါ့။ က်ေနာ္တို႔က သစ္ေတာေတြေကာင္းရင္ ကာဗြန္ေလ်ာ့ က်တယ္ဆိုေတာ့ ျပသနာမရွိဘူးေပါ့။ ဒါေပမယ့္ သစ္ေတာေတြ တျဖည္းျဖည္းေလ်ာ့နည္းလာတဲ့ အေနအထားမွာ ကာဗြန္ေလ်ာ့က်သြားေအာင္ ဘယ္လိုေဆာင္ရြက္မလဲဆိုတဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္ကို သစ္ေတာဦးစီးဌာနက ေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္။
ေနာက္ ပါရီစာခ်ဳပ္ေၾကာင့္ေရာ ႏုိင္ငံတကာနဲ႔ ကမၻာ့အင္အားႀကီးႏုိင္ငံေတြဆီကေန ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ အေျခအေနတိုးတက္လာေအာင္ ဘာေတြအကူအညီ ရႏိုင္မလဲ။
“က်ေနာ္တို႔ႏုိင္ငံရဲ႕ အတိုင္းအတာေလးနဲ႔ က်ေနာ္တို႔ တတ္ႏုိင္သမွ်ေဆာင္ရြက္သြားဖို႔ေပါ့၊ လုပ္ငန္းလမ္းညြန္ ေလးေတြဆြဲမယ္၊ ဆြဲတဲ့အေပၚမွာမွ လိုအပ္တဲ့နည္းပညာနဲ႔ ေငြေၾကး အကူအညီေတြရဖို႔အတြက္ ကမၻာ့ရာသီဥတုေျပာင္းလဲမႈရန္ပံုေငြကိုလည္း လုပ္မယ့္ လုပ္ငန္းေတြ အေပၚ မူတည္ၿပီးေတာ့ ေငြေၾကးေလွ်ာက္ထားသြားဖို႔ ဆက္ၿပီး ညိႇႏိႈင္းေဆာင္ရြက္သြားမယ္။”
အခု အစိုးရသစ္အေျပာင္းအလဲမွာ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ထိမ္းသိမ္းေရးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ မူ၀ါဒအေျပာင္းအလဲ ဘယ္လိုရွိပါသလဲ။ ဌာနတာ၀န္ရွိသူေတြအေနနဲ႔ လုပ္ရကိုင္ရတာေတြ အရင္ထက္ပိုၿပီး ထိထိေရာက္ေရာက္လုပ္ႏိုင္မယ္ထင္ပါသလား။
”အရင္ထက္စာရင္ေတာ့ ပိုၿပီးေတာ့ လုပ္ငန္းစဥ္ေလးေတြက အထက္ကို တင္ျပၿပီး အတည္ျပဳခ်က္ရယူရတဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္ေလးက နည္းနည္းေလးေလ်ာ့နည္းသြားတာကတေၾကာင္း၊ လက္ရွိ အစိုးရသစ္ကလည္း ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးကို အရင္ကတည္းက ေတာ္ေတာ္ေလး ဦးစားေပးၿပီး အာရံုစိုက္ၿပီးေတာ့ လုပ္မယ္ဆိုအေနအထား ေျပာခဲ့တာေတြရွိတယ္။ သီးျခားညြန္ၾကားခ်က္အေနနဲ႔ မလာေသးေပမယ့္ လက္ရွိလုပ္ေနတဲ့ဟာေတြ အေပၚမွာ လိုအပ္ရင္လုိအပ္သလို ေဆာင္ရြက္ဖို႔ ဖြဲ႔စည္းပံုေတြဘာေတြ တိုးခ်ဲ႔ေဆာင္ရြက္ဖို႔ေတြ ေျပာထားတာေတြ ရွိပါတယ္။”
ဒီကေန႔ က်ေရာက္တဲ့ ကမၻာေျမေန႔မွာေရာ ၀န္ႀကီးဌာန အေနနဲ႔ ထူးထူးျခားျခား ဘာေတြ ေဆာင္ရြက္ ပါသလဲ။
“ဒီေန႔ ကမၻာေျမေန႔ကို က်ေနာ္တို႔က သိပ္အဓိက မထားဘဲနဲ႔ ဇြန္လ ၅ ရက္ေန႔မွာက်ေရာက္မယ့္ ကမၻာ့ ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးေန႔ကိုပဲ အဓိက ႏုိင္ငံေတာ္အဆင့္ အခမ္းအနားတရပ္ က်င္းပဖုိ႔ ရွိပါတယ္။”
အခုဆိုရင္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ပူျပင္းေျခာက္ေသြ႔ေရရွားပါးမႈေတြနဲ႔ ႏုိင္ငံတ၀န္းၾကံဳေနရၿပီ၊ ရာသီဥတု ေျပာင္းလဲမႈဒဏ္ကို သိသိသာခံစားေနရခ်ိန္ဆိုေတာ့ ျပည္သူလူထုေတြအေနနဲ႔ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးကို ဘယ္ေလာက္အေလးထားေဆာင္ရြက္သင့္ၿပီလို႔ ဒီေန႔မွာ တိုက္တြန္း ေျပာခ်င္ပါသလဲ။
“က်ေနာ္တို႔ အစဥ္အဆက္ ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရး အက်ဳိးအျပစ္ေလးေတြကို ျပည္သူေတြ သိေအာင္ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ ေတာ္ေတာ္ေလးကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔လုပ္တယ္။ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲမႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဘယ္ေလာက္အထိ ဆိုးဆိုးရြားရြားခံစားရတယ္၊ ဒါေတြ ဘာေၾကာင့္ျဖစ္တယ္၊ ဒါေတြဘယ္လို တြန္းလွန္ကာကြယ္ရမယ္၊ လိုက္ေလ်ာညီေထြျဖစ္ေအာင္ ဘယ္လိုေနထိုင္ရမယ္ဆိုတဲ့ဟာေတြကို ပိုၿပီးေတာ့ အထူးျပဳၿပီး ပညာေပးလုပ္ငန္းေတြ လုပ္ေန ပါတယ္။ ျပည္သူေတြအပိုင္းက သူတို႔ရဲ႕ ေန႔စဥ္ ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ အမႈအက်င့္ေလးေတြကို တတ္ႏိုင္သမွ် ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးနဲ႔ လိုက္ေလ်ာညီေထြျဖစ္တဲ့ အေနအထားထိ ေရာက္ေအာင္ ေျဖးေျဖးခ်င္းေျပာင္းလဲသြားျခင္းအားျဖင့္ ပတ္၀န္းက်င္ထိမ္းသိမ္းေရးက ျပည္သူေကာ အစိုးရေကာ သက္ဆိုင္သူေတြအားလံုး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ရင္ ပိုၿပီးေတာ့ ထိေရာက္ ေအာင္ျမင္သြားမယ္လို႔ ျမင္ပါတယ္။ ဥပမာ မီးထြန္းရင္ လိုအပ္သေလာက္ပဲထြန္းမယ္၊ လွ်ပ္စစ္မီးကို ေခၽြတာမယ္၊ ေရကိုလည္းေခၽြတာမယ္၊ ေရရွည္စဥ္ဆက္မျပတ္သံုးႏုိင္ေအာင္ လုိအပ္သေလာက္သံုးမယ္၊ ေခၽြတာသင့္တာကို ေခၽြတာမယ္ဆိုတဲ့ အေလ့အထ စိတ္ဓာတ္ေလးေတြ တိုးျမႇင့္လာတာနဲ႔အမွ် ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး အတိုင္းအတာတခုအထိ ေအာင္ျမင္မယ္လို႔ ျမင္ပါတယ္။”
