လႊတ္ေတ္ာႏွစ္ရပ္စလုံးက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ အတိုင္ပင္ခံပုဂိၢဳလ္ အျဖစ္ ခန္႔အပ္တာ၀န္ေပးအပ္ဖို႔ ဆုံးျဖတ္အတည္ျပဳခဲ့ၾကတာေၾကာင့္ မၾကာမီရက္ပိုင္းအတြင္း ကစၿပီး တာ၀န္ထမ္းရြက္ႏိုင္ေတာ့မွာျဖစ္ပါတယ္။ “ႏိုင္ငံေတာ္၏ အတိုင္ပင္ခံပုဂိၢဳလ္ဆိုင္ရာ ဥပေဒၾကမ္း”ကို အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတ္ာမွာ ဧၿပီလ ၁ ရက္ေန႔က၊ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္မွာ ဧၿပီလ ၅ ရက္ေန႔က အသီးသီး အတည္ျပဳခဲ့တာေၾကာင့္  ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတ ဦးထင္ေက်ာ္က အတည္ျပဳလက္မွတ္ေရးထိုးၿပီးရင္ အတည္ျဖစ္ေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီဥပေဒနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ လႊတ္ေတာ္ႏွစ္ရပ္စလုံးမွာ တပ္မေတာ္သားကိုယ္စားလွယ္ေတြရဲ႕ ကန္႔ကြက္မႈေတြကို ရင္ဆိုင္ခဲ့ရၿပီး အသီးသီး မဲခြဲအတည္ျပဳခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ဆိုင္ရာနည္းဥပေဒ ပုဒ္မ ၈၁ အရ ‘ျပည္ေထာင္စုအဖဲြ႔အစည္း ေတြက စီမံခန္႔ခဲြတဲ႔ ဥပေဒၾကမ္းေတြကို လႊတ္ေတာ္ ႏွစ္ရပ္စလံုးကအတည္ျပဳရင္ ဒီဥပေဒၾကမ္း ကို ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္က အတည္ျပဳတယ္လို႔ မွတ္ယူရမွာျဖစ္ေၾကာင္း’ ျပ႒ာန္းထားတဲ့ အတြက္ ဒီဥပေဒကို ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္မွာ အတည္ျပဳရန္မလိုေတာ့ဘဲ သမၼတ လက္မွတ္ထိုးၿပီးရင္ အသက္၀င္လာမွာျဖစ္ပါတယ္။ အေျခခံဥပေဒ ပုဒ္မ ၁၀၅ အရ ‘ႏုိင္ငံေတာ္ သမၼတသည္ ျပည္ေထာင္စု လႊတ္ေတာ္မွ ေပးပို႔လာသည့္ ျပည္ေထာင္စု လႊတ္ေတာ္မွ အတည္ျပဳေသာ သို႔မဟုတ္ ျပည္ေထာင္စု လႊတ္ေတာ္က အတည္ျပဳသည္ဟု မွတ္ယူရမည့္ ျဖစ္ေသာ ဥပေဒၾကမ္းမ်ားကို လက္ခံရရွိသည့္ ေန႔၏ ေနာက္တေန႔မွ ၁၄ ရက္အတြင္း လက္မွတ္ထုိး၍ ဥပေဒအျဖစ္ ထုတ္ျပန္ေၾကညာရမည္။” လို႔ပါရွိပါတယ္။ ဧၿပီလ ၅ ရက္ေန႔က ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္မွာ အစည္းအေ၀းအျပီးမွာ တပ္မေတာ္သား ကိုယ္စားလွယ္ ဗုိလ္မွဴးခ်ဳပ္ေမာင္ေမာင္က “ဒီမိုကေရစီအႏိုင္က်င့္မႈ” ေၾကာင့္ မဲမေပးဘဲ ေနခဲ့ၾက တာလို႔ သတင္းသမားေတြကို ရွင္းလင္းခဲ့ပါတယ္။ ဒီဥပေဒရဲ႕ ႏိုင္ငံေတာ္၏ အတိုင္ပင္ခံပုဂိၢဳလ္တာ၀န္ေပးအပ္ျခင္းအခန္းမွာ ‘၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ပါတီစုံဒီမိုကေရစီအေထြေထြေရြးေကာက္ပဲြတြင္ ျပည္သူမ်ား၏ယုံၾကည္အားကိုးမႈျဖင့္ တစ္ခဲနက္ ေထာက္ခံမႈရရွိခဲ့သည့္ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြ႔ဲခ်ဳပ္ဥကၠ႒ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို အတိုင္ပင္ခံပုဂိၢဳလ္အျဖစ္ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္က တာ၀န္ေပးအပ္သည္” လိုု႔ စာသား ပါရွိပါတယ္။ ဒီဥပေဒၾကမ္းကို တင္သြင္းသူေတြက ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ ပုဒ္မ ၂၁၇ ကို ကိုးကားၿပီး ဥပေဒနဲ႔အညီတင္တာလို႔ရွင္းလင္းထားၾကပါတယ္။ ဒီဥပေဒဟာ ပါတီစုံဒီမိုကေရစီစနစ္ထြန္းကားေရး၊ ေစ်းကြက္စီးပြားေရးစနစ္ပီျပင္ေရး၊ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုႏိုင္ငံေတာ္တည္ေဆာက္ေရးနဲ႔ ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ ဖြ႔ံၿဖိဳးတိုးတက္ေရးတို႔အတြက္ ရည္ရြယ္တာလို႔ပါရွိပါတယ္။ တာ၀န္နဲ႔ လုပ္ပိုင္ခြင့္မွာေတာ့ “အတိုင္ပင္ခံပုဂိၢဳလ္ဟာ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒပါျပဌာန္းခ်က္ေတြနဲ႔ မဆန္႔က်င္ေစဘဲ ႏိုင္ငံေတာ္နဲ႔ႏိုင္ငံသားေတြရဲ႕အက်ဳိးစီးပြားအတြက္ အၾကံျပဳခ်က္မ်ားေပးရမည္၊ အၾကံျပဳခ်က္မ်ားေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားနဲ႔စပ္လ်ဥ္းၿပီး ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ကိုတာ၀န္ခံမည္၊ အတိုင္ပင္ခံပုဂိဳလ္ဟာ ဥပေဒပါရည္ရြယ္ခ်က္ေတြ ေအာင္ျမင္ဖို႔အတြက္ အစိုးရအဖြဲ႔၊ ဌာနဆို္င္ရာအဖြဲ႔အစည္းေတြ၊ အသင္းအဖြဲ႔ေတြ လူပုဂိဳၢလ္ေတြနဲ႔ ဆက္သြယ္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္တယ္” လို႔ ေပးထားပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဦးေဆာင္တဲ့ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြ႔ဲခ်ဳပ္ဟာ ၁၉၉၀ ပါတီစုံေရြးေကာက္ပြဲမွာ ႏိုင္ေပမယ့္ အာဏာမရခဲ့ဘဲ ပါတီကို ေခ်မႈန္းတာခံရပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ အႀကိမ္ႀကိမ္ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ခ်ခံခဲ့ရၿပီး မႏွစ္ႏို၀င္ဘာ ေရြးေကာက္ပဲြမွာ ႏိုင္ခဲ့ေပမယ့္ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒအရ ကန္႔သတ္ခ်က္ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေတာ္အႀကီးအကဲသမၼတတာ၀န္ကုိ ထမ္းေဆာင္ႏိုင္ခြင့္ ဆုံး႐ႈံးခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒနဲ႔အညီ လႊြတ္ေတာ္က အတည္ျပဳခဲ့ ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံပုဂိၢဳလ္ရဲ႕ လုပ္ပိုင္ခြင့္ဟာလည္း က်ယ္ျပန္႔လွပါတယ္။ ဒီဥပေဒၾကမ္းကို အတည္ျပဳခဲ့တဲ့ လႊတ္ေတာ္ႏွစ္ရပ္စလုံးရဲ႕ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ႏိုင္ငံေရးပါတီေခါင္းေဆာင္တခ်ဳိ႔ရဲ႕ အျမင္သေဘာထားကို ေမးျမန္းၾကည့္ပါတယ္။ ဒီဥပေဒကို လႊတ္ေတာ္ႏွစ္ရပ္တြင္ အတည္ျပဳသည့္ျဖစ္စဥ္အေပၚ အျမင္နဲ႔ အရပ္ဘက္- စစ္ဘက္ဆက္ဆံေရး အလားအလာ ေမးခြန္းႏွစ္ခုကို ေမးျမန္းထားပါတယ္။ ဦးဟန္ေရႊ (အလုပ္အမႈေဆာင္- တိုင္းရင္းသားစည္းလုံးညီညြတ္ေရးပါတီ) “ဒီလိုဗ်ာ ခင္ဗ်ား ႀကံ့ခုိင္ေရးတုန္းကလည္း ဒီလုိပဲေပ့ါေလေနာ္၊ ေျပာမယ္ဆိုရင္ အမ်ားစုေပါ့ေနာ္ သူတို႔ Majority အမ်ားစုရၿပီးေတာ့ အတိုက္အခံအင္အားနည္းေနလို႔ရွိရင္ ဒီလိုကိစၥရပ္ေတြက ေပၚလာတာပဲဗ်။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ က်ေနာ္တို႔ပါတီက ဒါေတြကိုျမင္လို႔ ေစာေစာကတည္းက PR Proportional Representation System (အခ်ဳိးက်ကိုယ္စားျပဳစနစ္) ကို က်င့္သုံးသင့္တယ္ဆိုတဲ့ဟာက အဆိုျပဳထားတာ။ သို႔ေသာ္ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းကေတာ့ ၾကံ့ခိုင္ေရးပါတီအေနနဲ႔ သူကလည္းပဲ သူ႔ဟာနဲ႔သူ အမ်ားစုအႏိုင္ရတယ္ဆိုတဲ့ဟာနဲ႔သူ ေပ်ာ္ေမြ႔ ၿပီးေတာ့ ျဖစ္ၿပီး ဒါေတြ သူမစဥ္းစားဘူးေပါ့ေလ။ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက အန္အယ္လ္ဒီနဲ႔ကလည္း က်ေနာ္တို႔ PR system တင္တဲ့အခါက်ေတာ့ သူတို႔က စိတ္မ၀င္စားဘူး၊ စိတ္မ၀င္စားတဲ့အျပင္ လက္မခံဘူးေပါ့ဗ်ာ။ Single-Member District Plurality (SMDP) (မဲအမ်ားဆံုးရသူ ႏိုင္တဲ့စနစ္) လက္ခံမယ္ဆိုလုပ္တယ္။ အခုေတာ့ ဒီအေနအထားမ်ဳိး ျဖစ္လာတာေပါ့။ အဲဒီ ကတည္းက PR System တင္တဲ့အခါမွာ က်ေနာ့္ကို အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ကေန Hearing (ၾကားနာ) ေပါ့ ေခၚၿပီးေတာ့ ေတြ႔ပါတယ္။ ေတြ႔တဲ့အခါမွာ က်ေနာ္ ေဆြးေႏြးျပခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဒီဥစၥာဟာ ပါတီစုံစနစ္မွာ ဒီလိုဟာမ်ဳိးဟာ ျဖစ္လာမယ္၊ ျဖစ္ႏိုင္တဲ့အေနအထား ရွိပါတယ္၊ အဲဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ အဲဒီလိုျဖစ္လာတ့ဲအခါက်လို႔ရွိရင္ ခုနက Majority ေတာ့ Majority ေပါ့၊ သုိ႔ေသာ္ မ်ားလာတဲ့အခါက်လို႔ရွိရင္ tryanny of Majority (အမ်ားစုက စိုးမိုးျခင္း)  ျဖစ္တတ္တဲ့သေဘာရွိပါတယ္ဆိုတဲ့ဟာကို က်ေနာ္တင္ျပခဲ့တာရွိပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ကာ ဒါက သူက ပါတီတခုအေနနဲ႔ကေနၿပီးေတာ့ သူ႔ရဲ႕ေပၚလစီ၊ သူ႔မူ၀ါဒခ်ၿပီး ဒီလုပ္ငန္းလုပ္ၿပီဆုိလို႔ရွိရင္ ပါတီက ဒီလိုပဲ ေထာက္ခံရမွာပဲ၊ ဆန္႔က်င္လို႔ရတာမဟုတ္ဘူး။ ပါတီရဲ႕သေဘာသဘာ၀က ဒီအတိုင္းပဲရွိတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ အခုဟာကေတာ့ ခ်လိုက္တဲ့လုပ္ငန္းရပ္ကို သူ႔ပါတီအမ်ားစု အႏိုင္ရေနတဲ့အခါက်ေတာ့ သူအမ်ားစုနဲ႔ ဆုံးျဖတ္တာပဲ။ အဲဒီေတာ့ ဒါကေတာ့ ခံယူတဲ့ လူအေပၚမွာမူတည္ၿပီး ဒါ အႏိုင္က်င့္တယ္လို႔လည္း ေျပာလို႔ရသလို ပါတီကလည္း က်ဳပ္တို႔ပါတီ ရဲ႕ မူ၀ါဒကို က်ဳပ္တို႔ အင္အားနဲ႔ ခုနဒါ အတည္ျပဳေထာက္ခံတာပဲဆုိတဲ့ သေဘာ ယူလို႔ရတဲ့ သေဘာရွိပါတယ္။ ဒီလိုဟာမ်ဳိးေပါ့ေလ ပါတီစုံစနစ္မွာဆိုရင္ ဒါေတြကေတာ့ ျဖစ္လာမွာပဲ။ ျဖစ္လာမွာပဲ ဒီဟာေတြကေတာ့။ အဲဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ က်ေနာ္တို႔ေျပာတာက ေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္ တဲ့ စနစ္ကိုျပင္ၿပီး All Inclusive ေပါ့ဗ်ာ အားလုံးပါ၀င္ၿပီးေတာ့ ျဖစ္ဖို႔လိုတယ္ဆိုတဲ့ဟာကို ဒါကို က်ေနာ္တို႔ ေျပာျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ အတိုက္အခံက အားနည္းေနတယ္ဆိုရင္ ဒီလိုျပႆ  နာမ်ဳိးေတြက အျမဲတမ္းရင္ဆိုင္ရမွာပဲလို႔ က်ေနာ္ဒီလိုျမင္ပါတယ္။” (အမ်ဳိးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး၊ အရပ္ဘက္-စစ္ဘက္ဆက္ဆံေရး ေကာင္းမြန္ဖို႔ ေျပာေနခ်ိန္ မွာ ဒီျဖစ္စဥ္နဲ႔ျဖစ္ခဲ့တာနဲ႔ပတ္သက္လို႔ အၾကံျပဳစရာ) “တခုနဲ႔တခုကေတာ့ အသိအမွတ္ျပဳရမယ့္ သေဘာ ရွိပါတယ္ေနာ္၊ အဖြဲ႔အစည္းတခုနဲ႔တခု အသိအမွတ္ျပဳရမယ့္သေဘာရွိတယ္။ တဖက္ကလည္းပဲ ဒီ သူက အမ်ားဆႏၵနဲ႔ ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ထားတဲ့၊ ျပည္သူလိုလားတဲ့ အဖြဲ႔ျဖစ္တယ္ဆိုတာကိုလည္း တဖက္က အသိအမွတ္ျပဳသလို တဖက္ကလည္းပဲ တပ္မေတာ္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ရွိရင္ ဒီကေန႔ ဗမာျပည္ရဲ႕ႏိုင္ငံေရးမွာ သူဟာ ခုန ဘာပဲေျပာေျပာ အဓိကက်တဲ့ အခန္းက႑ကေနၿပီးေတာ့ ပါ၀င္တဲ့အဖြဲ႔အစည္းတခု ျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့ဟာကိုလည္း အသိအမွတ္ ျပဳဖို႔ လိုပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ အသိအမွတ္ျပဳတဲ့အေနအထားမ်ဳိးရွိလာရင္ တဖက္နဲ႔တဖက္က ေလးစားမႈရွိရမယ့္သေဘာ ျဖစ္လာပါတယ္။ ေလးစားမႈရွိလာလို႔ရွိရင္ Respect ေပါ့ေလ ရွိလာတယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ လုပ္တဲ့လုပ္ငန္းတိုင္းမွာ သတိထားၿပီးေတာ့ သူတို႔နဲ႔ ဆက္ဆံသြားရင္ ေျပလည္မယ့္သေဘာရွိပါတယ္။ အဲ ခုနလိုပဲ တို႔ႏိုင္ၿပီပဲ၊ တို႔အမ်ားစုပဲ၊ တို႔ဘာအဆုံးျဖတ္ျဖစ္ျဖစ္ လုပ္လို႔ရတယ္ဆိုတဲ့ ဒီလိုဟာမ်ဳိးျဖစ္သလို၊ တဖက္ကလည္းပဲ ဟာ တို႔လည္း တို႔ ခုန ေပါ့ဗ်ာ အဲလို တေယာက္နဲ႔တေယာက္ အသိအမွတ္ျပဳမႈအားနည္းလာတဲ့အေနအထားရွိလာရင္ ဒါၾကဳံရမွာပဲ။ အဲဒီေတာ့ ဒီမိုကေရစီမွာကေတာ့ အမ်ားစုရဲ႕ဆႏၵအရ ျဖစ္သလို၊ အနည္းစုရဲ႕ဆႏၵကိုလည္း အေလးအနက္ထားရမယ္။ နည္းသည့္တိုင္ေအာင္ မွန္ကန္ေနတယ္ဆိုလို႔ရွိရင္လည္းပဲ ခုန အသိအမွတ္ျပဳၿပီးေတာ့ ဒီလို အေက်အလည္ေပါ့ေလ လုပ္လို႔ရမယ့္သေဘာရွိပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ တခုရွိတာက က်ေနာ့္အျမင္ေပါ့ေလ၊ ဒါက က်ေနာ္က ဘယ္မွ ဟုိဟာမျဖစ္ပါဘူး။ အဲဒီေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ လူထုေခါင္းေဆာင္ဆိုတာ အသိအမွတ္ျပဳၿပီးသားျဖစ္တယ္၊ ႀကိဳက္သည္ျဖစ္ေစ၊ မႀကိဳက္သည္ျဖစ္ေစ၊ လက္ခံသည္ျဖစ္ေစ၊ လက္မခံသည္ျဖစ္ေစ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ ျပည္သူလူထုရဲ႕ေခါင္းေဆာင္ဆိုတာ ျငင္းလို႔မရပါဘူး။ ေနာ္ ျငင္းလို႔မရပါဘူး ဒီဥစၥာက။ ဟုတ္လား ဒါက ဘယ္ႏိုင္ငံ က်ေနာ္တို႔ ျပည္တြင္းမွာေကာ၊ ႏုိင္ငံတကာမွာေကာျဖစ္ေနတာ။ အဲဒီေတာ့ ဒီေလာက္အေလာတႀကီးႀကီးေပါ့ဗ်ာ ေနာ္ အေလာတႀကီး၊ ဟာ ခ်က္ျခင္းတင္၊ ဟုတ္လား၊ ႏွစ္ရက္သုံးရက္ ဟုတ္လား ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ် ဒီလို၊ က်ေနာ္ထင္တယ္ ဒါ နည္းနည္းေလာတယ္လို႔ထင္တယ္။ အဲလို သက္ဆိုင္ရာေပါ့ေလ တျခား အတိုက္အခံပါတီေတြက ေျပာေနတဲ့အခ်က္အလက္ေတြကိုလည္း ေလးစား၊ လက္ခံစဥ္းစား၊ ၿပီးရင္ ခုနလို တကယ္ Reasonable (က်ဳိးေၾကာင္းဆီေလ်ာ္) ျဖစ္တယ္ဆိုရင္လည္းပဲ သူတို႔ကိုလည္း အက်ဳိးသင့္အေၾကာင္းသင့္ ေျပာျပ၊ ရွင္းျပ ဟုတ္လား၊ ဒီလိုလုပ္ၿပီးေတာ့မွ အေက်အလည္ျဖစ္သင့္တယ္လို႔ က်ေနာ္ျမင္လာတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေနနဲ႔ အတိုင္ပင္ခံပုဂိဳလ္ျဖစ္သည္ျဖစ္ေစ၊ မျဖစ္သည္ျဖစ္ေစ၊ သူခုန လူထုေခါင္းေဆာင္အေနနဲ႔ ပါတီကလည္း အမ်ားဆုံးႏိုင္ေနတဲ့အေနအထားရွိတဲ့အခါက်ေတာ့ သူ႔ရဲ႕Leading Role (ဦးေဆာင္မႈအခန္း) က ပယ္ဖ်က္လို႔ရတာ မဟုတ္ဘူး။ ဒီလိုဥပေဒျပဳမွရယ္ မဟုတ္ဘူး။ ဒီဥစၥာ၊ ႏိုင္ငံေရးပါတီမွာ လုပ္မယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ ႏိုင္ငံေရးပါတီအေနနဲ႔ ႏိုင္ငံေတာ္ပိုင္းကို ဦးေဆာင္တဲ့ အခါမွာ လုပ္ရမယ့္နည္းလမ္းေတြ အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္၊ နည္းလမ္းေတြအမ်ားႀကီးရွိတယ္။ အဲလိုလုပ္သြားလို႔ရတယ္ ဒါကို က်ေနာ္ကေတာ့ က်ေနာ့္အျမင္ကေတာ့ သိပ္ၿပီးေတာ့ အေလာတႀကီးနဲ႔သေဘာမ်ဳိး ျဖစ္တဲ့အေပၚမွာ မူတည္ၿပီးေတာ့ ျဖစ္လာတဲ့ဟာ။ ဒါေလးေတြက အစေလးေတြေပါ့ဗ်ာ၊ ဒါလည္းပဲ တျခားႏုိင္ငံေတြနဲ႔ ယွဥ္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ အတိုက္အခံနဲ႔ အာဏာရပါတီအဖြဲ႔အစည္းဟာ တခ်ဳိ႕ ဒီထက္ေတာင္ျပင္းထန္တဲ့အေနအထားမ်ဳိးေတြ ျဖစ္တတ္ၾကတာ ရွိတာပဲ။ ႏိုင္ငံတကာ လႊတ္ေတာ္ေတြမွာ ေတြ႔ရတာ။ သို႔ေသာ္ ဒီဥစၥာကေတာ့ က်ေနာ္တို႔က ဘာပဲေျပာေျပာေပါ့ ဒီမိုကေရစီယဥ္ေက်းမႈအရ ကန္႔ကြက္ပိုင္ခြင့္ရွိတယ္ ဟုတ္လား၊ တင္ျပပိုင္ခြင့္ရွိတယ္။ ေဆြးေႏြးပိုင္ခြင့္ရွိတယ္စသျဖင့္ေပါ့ေလ။ သူ႔ရဲ႕မေက်နပ္ခ်က္ကို တနည္းတဖုံသိေအာင္ ေျပာပိုင္ခြင့္၊ ျပပိုင္ခြင့္၊ လႈပ္ရွားပိုင္ခြင့္ရွိတယ္ဆိုတဲ့ ဒီမိုကေရစီယဥ္ေက်းမႈ အရ ေတာ္ေတာ္ယဥ္ေက်းနဲ႔လုပ္တဲ့ အေနအထားေတြရွိတာ ဒါလည္း အသိအမွတ္ျပဳရမယ့္ သေဘာရွိတယ္လို႔ က်ေနာ္ျမင္ပါတယ္ခင္ဗ်။ ” ေဒါက္တာတူးဂ်ာ (ဥကၠ႒ - ကခ်င္ျပည္နယ္ဒီမုိကေရစီပါတီ) “က်ေနာ္သုံးသပ္ၾကည့္တဲ့ အတိုင္းဆိုရင္ေတာ့ အန္အယ္လ္ဒီက အခု အစိုးရတက္လုပ္ေန တယ္ေလ။ ဆိုတဲ့အခါက်ေတာ့ တိုင္းျပည္ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကို အတတ္ႏိုင္ဆုံးလုပ္ေပးခ်င္တဲ့ စိတ္ေကာင္းေစတနာနဲ႔ အျပဳသေဘာေဆာင္ေဆာင္ ျပ႒ာန္းတဲ့ဥပေဒလို႔ ျမင္ပါတယ္။ ဒါကို လႊတ္ေတာ္မွာ ျပန္ၿပီး မဲခြဲတဲ့အပိုင္းနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေျပာမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဒါက ဒီမိုကေရစီျဖစ္စဥ္ အတိုင္း သြားရမွာပဲေလ။ ဒီမိုကေရစီျဖစ္စဥ္အတိုင္းဆိုရင္ေတာ့ Majority rule Minority rights (ဒီမိုကေရစီအရ အမ်ားစုကအုပ္ခ်ဳပ္၊ အနည္းစုအခြင့္အေရးအေလးထား) အမ်ားစုသေဘာထားကို အတည္ယူၿပီးမွ အနည္းစုသေဘာထားကို မွတ္တမ္းတင္။ အဲဒီသေဘာနဲ႔သြားမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဒီမိုကေရစီက်င့္စဥ္နဲ႔ ကြဲလြဲစရာမရွိပါဘူး။ အဲဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ က်ေနာ္ကေတာ့ ေယဘူယ်အားျဖင့္ သံုးသပ္မယ္ဆိုလုိ႔ရွိရင္ေတာ့ ဒီဟာ ဒီလိုျပ႒ာန္းတာ တိုင္းျပည္အတြက္ ေကာင္းရာ ေကာင္းေၾကာင္းအတြက္ ျဖစ္ႏိုင္တယ္လို႔ပဲ ထင္ပါတယ္။ ေစာင့္ၾကည့္ဖို႔ေတာ့ လိုေသးတာေပါ့။ ဒီဟာျပ႒ာန္းလိုက္ျခင္းအားျဖင့္ တိုင္းျပည္အတြက္ ဘယ္ေလာက္အက်ဳိးရွိသြားသလဲဆိုတာေတာ့ ေစာင့္ၾကည့္ဖို႔ေတာ့လိုေသးတာေပါ့။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ေကာင္းဖို႔အတြက္ ျပ႒ာန္းတဲ့ဥပေဒတရပ္လို႔ပဲ ထင္ပါတယ္။” (အမ်ဳိးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး၊ အရပ္ဘက္-စစ္ဘက္ဆက္ဆံေရး ေကာင္းမြန္ဖို႔ ေျပာေနခ်ိန္မွာ ဒီျဖစ္စဥ္နဲ႔ျဖစ္ခဲ့တာနဲ႔ပတ္သက္လို႔ အၾကံျပဳစရာ) “တပ္နဲ႔ျပည္သူအၾကားက ဆက္ဆံေရးေတာ့ မပ်က္ျပားသင့္ပါဘူး။ ဒါ အရပ္သားအစိုးရမွာ တပ္ကလည္း သူ႔အပိုင္းေတြမွာ ပါ၀င္ေနတာပဲ။ ဒါေၾကာင့္မို႔ အခ်င္းခ်င္း ဒီတပ္နဲ႔ အရပ္ဖက္ဟာ မပ်က္ျပားသင့္ဘူး။ နားလည္မႈ မပ်က္ျပားသင့္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ဒီအေၾကာင္းအရာတခုတည္းနဲ႔ပဲ ပ်က္ျပားသြားတာမ်ဳိးလည္း မျဖစ္ေစခ်င္ပါဘူး။ ဘာေၾကာင့္ဆို ဒီဟာမ်ဳိးေတြကေတာ့ တခါတေလရွိတတ္တာပဲ။ တပ္ဘက္က လည္း နားလည္မႈရွိရမယ္၊ အရပ္ဘက္ကလည္း နားလည္မႈရွိရမယ္။ အျမဲတမ္းဒီလိုနဲ႔ပဲ သြားၾကမယ္၊ ဒီလိုပုံစံနဲ႔ပဲ သြားၾကမယ္ဆိုတာမ်ဳိးလည္း ဒီဟာ မစဥ္းစားသင့္ဘူးေလ။ တခါတေလက်လို႔ရွိရင္ အေပးအယူအေလ်ာ့အတင္းေတာ့ ရွိသင့္တာေပါ့။ အျမဲတမ္း ကိုယ့္ဘက္ ကိုယ္လိုခ်င္တဲ့ ပုံစံခ်ည္းပဲဆုိတာမ်ဳိးလည္း ဒါလည္းပဲ ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အဲဒါေၾကာင့္မို႔ ဒါဟာ က်ေနာ္ ျခဳံငုံၿပီးေျပာမယ္ဆိုရင္ လႊတ္ေတာ္ကိစၥကေတာ့ ဒီမိုကေရစီျဖစ္စဥ္ကို အေလးထားဖို႔၊ အထူးသျဖင့္ကေတာ့ အျပန္အလွန္ေလးစားဖို႔၊ တန္ဖိုးထားဖို႔၊ မိတ္မပ်က္သြားႏိုင္ဖုိ႔ အေရးႀကီးပါတယ္။” လို႔ ေျပာပါတယ္။