ဥၾသဖို တြန္သံျမည္ေတာ့၊ ေသာတာပန္ မဟာေထရ္တို႔၊ မဆည္ႏိုင္ မ်က္ရည္စို႔ၾကတယ္္္္၊ လြမ္းဖြယ့္တေပါင္း။ ။ “လမ်ားသာေခါင္ လမ်ားေနာင္” ဆိုတဲ့ ၁၂ လရာသီရဲ႕ ေနာက္ဆံုးလဟာ တေပါင္းလပါ။ တေပါင္းလဆန္း ၁ ရက္ဟာ လြတ္လပ္ေရးဖခင္ႀကီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းရဲ႕ ေမြးေန႔ျဖစ္တယ္။ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ တပါးတည္းေသာ ဘုရင္မႀကီး ရွင္ေစာပုကလည္း တေပါင္းလဆန္းမွာ ေမြးဖြားခဲ့တာပါ။ တေပါင္းပြဲေတာ္ဟာ ထင္ရွားပါတယ္။ ရန္ကုန္ ေရႊတိဂံုဘုရားပြဲေတာ္၊ မႏၱေလး ေရႊစာရံဘုရားပြဲေတာ္ အပါအ၀င္ အနယ္နယ္အရပ္ရပ္ တေပါင္းဘုရားပြဲေတာ္ေတြ က်င္းပတဲ့လလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ သဲပံုေစတီပြဲေတြ က်င္းပၾကသလို တေပါင္းလျပည့္ဟာ ပအို၀္းအမ်ိဳးသားေန႔ပါ။ ျမန္မာ့ဇာတိမာန္ သီခ်င္းေတြ အ၀င္အပါ ဓာတ္ျပားေခတ္ ေတးေရးဆရာႀကီး ေရႊတိုင္ညြန္႔ ဆံုးပါးခဲ့တဲ့လဆိုလည္း ဟုတ္ပါတယ္။ သ႐ုပ္မွန္ စာေရးဆရာမ မိုးမိုး (အင္းလ်ား) ကြယ္လြန္ခဲ့တာလည္း တေပါင္းလမွာပါပဲ။ အဲ့ဒီ ျဖစ္သနစ္စံုတဲ့ တေပါင္းလအေၾကာင္း ျမန္္မာ့စြယ္စံုက်မ္း ႐ုပ္ျပဗဟုသုတဘဏ္မွာ ေအာက္ကအတိုင္း ေတြ႔ရပါမယ္။ တေပါင္းလ။ ။ ျမန္မာလမ်ားတြင္ ဆယ့္ႏွစ္ႀကိမ္ေျမာက္လသည္ တေပါင္းလ ျဖစ္ေလသည္။ ပဌမလ၀က္သည္ ေဆာင္းရာသီစက္မွ မလြတ္ေသးေခ်။ ဒုတိယလ၀က္သို႔ ေရာက္မွသာ ေႏြရာသီစက္သည္ စတင္ေလသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ တေပါင္းလသည္ ေဆာင္းတ၀က္ ေႏြတ၀က္လျဖစ္၍ “ေန႔ပူလို႔ ညခ်မ္း တေပါင္းလသရမ္း” ဟု လူတို႔ ဆိုစမွတ္ ျပဳၾကသည္။ ၂၇ လံုးေသာ နကၡတ္မ်ား စုေပါင္း ေပၚထြက္ျခင္းေၾကာင့္လည္းေကာင္း၊ ထန္းရည္မ်ား ေပါင္းစပ္က်ဳိခ်က္သျဖင့္ ထန္းေပါင္း ဟူေသာစကားမွ ေရြ႕ရွားလာျခင္းေၾကာင့္လည္းေကာင္း၊ တေပါင္းလဟု ေခၚတြင္သည္ဟုဆိုသည္။ ေဗဒင္အလိုအားျဖင့္ကား တေပါင္းလသည္ မိန္ရာသီျဖစ္၏။ မိန္ရာသီ၏ အ႐ုပ္မွာ ငါး ၂ ေကာင္္ျဖစ္သည္။ စန္းယွဥ္နကၡတ္ကား ဥတၱရ ဘရဂုဏၰီတည္း။ သရဖီကို ရာသီပန္းအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳၾက၏။ ယင္းလတြင္ ျမစ္မ်ား၊ ေခ်ာင္းမ်ား ေရစစ္ကာ ေသာင္ခံုသဲျပင္မ်ား ေပၚထြန္းသျဖင့္ သဲပံုေစတီတည္ေသာ ရာသီပြဲမ်ား က်င္းပေလ့ရွိသည္ဟု စာေဟာင္းေပေဟာင္းမ်ား၌ အဆိုရွိခဲ့၏။ ထိုလ၌ ေနထြက္ခ်ိန္မွာ ၆ နာရီ ၁၀ မိနစ္ျဖစ္၍ ေန၀င္ခ်ိန္မွာ ၅ နာရီ မိနစ္ ၅၀ ျဖစ္သည္။ ေန႔တာအနည္းငယ္တို၍ ညတာရွည္သည္။ တေပါင္းလသည္ ေဆာင္းႂကြင္း ေႏြဦးလျဖစ္သျဖင့္ ေလာကသဘာ၀အလံုးသည္ သစ္ပင္မ်ား ရြက္ေဟာင္းစြန္႔၍ ရြက္သစ္လြန္႔ကာ အညြန္႔အေညႇာက္မ်ား ေပၚထြက္လာျခင္းျဖင့္ တင့္တယ္ သာယာလွေပသည္။ ျမန္မာစာေပေလာကတြင္ ေရွးစာဆိုအမ်ားသည္ တေပါင္းလကို အထူးဖြဲ႔ဆို ေရးသားခဲ့ၾကေလသည္။ အင္း၀ေခတ္ ရဟန္းစာဆို ရွင္ဥတၱမေက်ာ္သည္ သူ၏ ေတာလားကဗ်ာႀကီး၌ တေပါင္းလ၏ တင့္တယ္သာယာပံုကို “ေလခေျမသက္၊ စ်ာန္၀ိတက္သို႔၊ သစ္ရြက္ေယာ္ယီ၊ ဣႏၵနီ၀ယ္၊ သိဂႌတ၀က္၊ ဖက္၍ေဆးစံု၊ ျခယ္ေသာပံုသို႔၊ ရဂံုၿမိဳင္တြင္း၊ ေတာလံုးလင္းသား” ဟု ခီ်းက်ဴးဖြဲ႔ဆိုခဲ့၏။ ရွင္အံုးညိဳကလည္း တေပါင္းလ၏ ၾကည္ႏူး႐ႈခ်င္ဖြယ္ ေကာင္းပံုကို ဂါထာ ၆၀ ပ်ဳိ႕တြင္ ကာဠဳဒါရီအမတ္ ျမတ္စြာဘုရားအား ေလွ်ာက္ၾကားသည့္ဟန္ ဖြဲ႔ႏြဲ႔စပ္ဆိုခဲ့၏။ ကုန္းေဘာင္ေခတ္ ျပဇာတ္ဆရာႀကီး ဦးၾကင္ဥကမူ “ရွစ္ခြင္တိုင္း၊ မႈန္မိႈင္းတဲ့ပတ္လည္။ ။ သဇင္ႂကြင္းငယ္ႏွင့္၊ အင္ၾကင္းသႏၲာညြန္႔ငယ္တို႔၊ ဖူးကြန္႔ကိုက္စည္။ ။ ဘမရာ ေရႊပိတုန္းငယ္တို႔၊ ေခၽြသံုးၾက၀တ္ရည္၊ ဆြတ္ၾကည္ဘြဲ႔ေဖာ္ကြဲ။ ။ ယင္းသည့္ေန႔ဆိုင္၊ ရေသ့သူေတာ္တိုင္မွ၊ ဉာဏ္မခိုင္ စ်ာန္ယိုင္ေလွ်ာရတယ္၊ ရာသီတြင္ ခါညီေျပာေပပ၊ ေၾကာ၍သာၿမဲ။” ဟု တေပါင္းလ၏ စာပန္းခ်ီကို ေရးျခယ္ သီကံုးခဲ့ေပသည္။ မတ္လတေပါင္း ရြက္သစ္ေလာင္း ရြက္ေဟာင္းေႂကြတဲ့ ေႏြအေျပာင္း။ အခါေကာင္းႏွင့္ ႀကံဳရျပန္ ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္ ဒို႔ေတာ္လွန္ ႏိုင္ငံတ၀န္းလံုး ပါ၀င္ၾက လွည္းေနေလွေအာင္း မက်န္ရ။ တက္တက္ႂကြႂကြ ညီတဲ့ဂုဏ္္္ မတ္လအေရးေတာ္ပံု ေလ႐ူးသုန္သုန္ ဒီေႏြဦး ငါတို႔ ေမ့ႏိုင္ဘူး။ ။ (တင္မိုး) တေပါင္းလဆန္း ၁ ရက္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ေမြးေန႔ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၂၇၆ ခုႏွစ္ တေပါင္းလဆန္း ၁ ရက္ စေနေန႔ (ခရစ္ႏွစ္ ၁၉၁၅ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁၃) မနက္လင္းအားႀကီးမွာ (ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းေလာင္းလ်ာ) ေမာင္ထိန္လင္းကို အဖ ဦးဖာ၊ အမိ ေဒၚစုတို႔က မေကြးတိုင္း၊ နတ္ေမာက္ၿမိဳ႕မွာ ေမြးဖြားခဲ့တယ္။ သပိတ္ေမွာက္ ေကာလိပ္ေက်ာင္းသား ကိုေအာင္ဆန္း၊ ေက်ာင္းသားသမဂၢ ဥကၠ႒ ကိုေအာင္ဆန္း၊ သခင္ေအာင္ဆန္း၊ ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္ေခါင္းေဆာင္ ဗိုလ္ေတဇ၊ ဗမာ့တပ္မေတာ္ကို ၁၉၄၁ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာ ၂၆ ရက္က ယိုးဒယားႏိုင္ငံ၊ ဘန္ေကာက္ၿမိဳ႕မွာ လက္ေမာင္း ေသြးေဖာက္ေသာက္ၿပီး စတင္တည္ေထာင္ခဲ့သူ ဗိုလ္ေတဇ (ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း) အျဖစ္ ထင္ရွားသူပါ။ ျပည္သူတရပ္လံုး၊ တိုင္းရင္းသား ေျပာက္က်ားတပ္ေပါင္းစုအားလံုး၊ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီတပ္ေတြနဲ႔ ဗမာ့တပ္မေတာ္တို႔ စုေပါင္းပါ၀င္ခဲ့ၾကတဲ့ ၁၉၄၅ ခုႏွစ္ မတ္လ ၂၇ ရက္ ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္ေရးႀကီးရဲ႕ အဓိက ေခါင္းေဆာင္တဦးလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၄၇ ဇူလိုင္လ ၁၉ ရက္ေန႔မွာ လုပ္ႀကံခံခဲ့ရတယ္။ တပါးတည္းေသာ ဘုရင္မႀကီး ရွင္ေစာပု ေမြးဖြားခဲ့တဲ့လ မြန္-ဗမာသမိုင္းမွာ တဦးတည္း ဘုရင္မႀကီး ရွင္ေစာပုကို ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၇၅၅ ခုႏွစ္၊ တေပါင္းလဆန္း ၁၂ ရက္၊ ဗုဒၶဟူးေန႔မွာ မြန္ဘုရင္ ရာဇာဓိရာဇ္နဲ႔ မိဘုရား သုဒၶမာယာတို႔က ေမြးဖြားခဲ့တယ္။ ဟံသာ၀တီ မြန္ေနျပည္ေတာ္ ဘုရင္မႀကီးအျဖစ္ သကၠရာဇ္ ၈၁၄ ခုႏွစ္ သက္ေတာ္ ၆၀ မွာ နန္းတက္ခဲ့တယ္။ ၇ ႏွစ္ နန္းစံခဲ့ၿပီး သကၠရာဇ္ ၈၂၁ ခုႏွစ္မွာ သားမက္ေတာ္ ဓမၼေစတီမင္းကို ထီးနန္းလႊဲေပးလိုက္တာပါ။ အဲ့ဒီေနာက္ သာသနာေရးေတြကိုပဲ လုပ္ေနခဲ့ၿပီး သကၠရာဇ္ ၈၃၄ ခုႏွစ္ သက္ေတာ္ ၇၉ ႏွစ္အေရာက္ ရန္ကုန္မွာ နတ္ရြာစံခဲ့တယ္။ စာေရးဆရာမ မိုးမိုး (အင္းလ်ား) ကြယ္လြန္ခဲ့တဲ့ တေပါင္းလ အမ်ဳိးသားစာေပဆုရ စာေရးဆရာမ မိုးမိုး (အင္းလ်ား) ဟာ လံုးခ်င္း၀တၳဳရွည္၊ ၀တၳဳတိုေပါင္းခ်ဳပ္ စသျဖင့္ ဒိတ္ဒိတ္ႀကဲ စာအုပ္ေတြ ေရးသားခဲ့သူ၊ စံပယ္ျဖဴမဂၢဇင္း တာ၀န္ခံ အယ္ဒီတာနဲ႔ ေက်ာင္းဆရာမ ျဖစ္ခဲ့သူပါ။ ၁၉၄၄ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာ ၂၄ ဒိုက္ဦးမွာေမြးတယ္။ အမည္ရင္း စန္းစန္းကို၊ ၁၃၅၁ ခုႏွစ္၊ တေပါင္းလျပည့္ေက်ာ္ ၃ ရက္ အဂၤါေန႔၊ ခရစ္ႏွစ္ ၁၉၉၀ မတ္ ၁၃ (အသက္ ၄၆ ႏွစ္မွာ) ကြယ္လြန္သြားတယ္။ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ (အင္းလ်ား) အေဆာင္သူ ဘ၀နဲ႔ စာေရးခဲ့ရာက မိုးမိုး (အင္းလ်ား) ကေလာင္ယူတာျဖစ္တယ္။ ပထမဆံုး သူ႔လက္ရာ ေပ်ာက္ေသာလမ္းမွာ စမ္းတ၀ါး ၀တၳဳရွည္ကို ၁၉၇၄ ခုႏွစ္မွာ ထုတ္ခဲ့တယ္။ ဒီစာအုပ္နဲ႔ပဲ ၁၉၇၄ ခုႏွစ္အတြက္ အမ်ဳိးသားစာေပဆု ရခဲ့တယ္။ ေနာက္ထပ္လည္း စာအုပ္ ၃ အုပ္အတြက္ အမ်ဳိးသားစာေပ (၀တၳဳတိုေပါင္းခ်ဳပ္ဆု) ေတြ ရခဲ့ပါေသးတယ္။ ၁၉၈၉ ၾသဂုတ္ကေန ၁၉၉၀ မတ္ ၁၃ ရက္၊ ျမန္မာ ၁၃၅၁ ခုႏွစ္၊ တေပါင္းလျပည့္ေက်ာ္ ၃ ရက္ ကြယ္လြန္ခ်ိန္တိုင္ စံပယ္ျဖဴမဂၢဇင္း တာ၀န္ခံအယ္ဒီတာ လုပ္ခဲ့တာပါ။ ဆရာမရဲ႕ စာအုပ္ေတြကို အဂၤလိပ္၊ ဂ်ပန္၊ ႐ုရွား ဘာသာေတြနဲ႔လည္း ျပန္လည္ထုတ္ေ၀ခဲ့ပါတယ္။ မွတပါး အျခားမရွိၿပီ အပါအ၀င္ စာအုပ္တခ်ိဳ႕ကို ႐ုပ္ရွင္႐ုိက္ခဲ့ပါတယ္။ မီးေရာင္ေအာက္ကို၀င္လွ်င္၊ သေဗၺသတၱာ အေ၀ရာေဟာႏၱဳ၊ ပြင့္တခ်ိဳ႕ ေႂကြတခ်ိဳ႕၊ သံုးလြန္းတင္မွႀကိဳး စသျဖင့္ စာအုပ္ေတြ ေရးထားခဲ့ပါတယ္။ ေတးေရးဆရာႀကီး ေရႊတိုင္ညြန္႔ ကြယ္လြန္ခဲ့တဲ့ တေပါင္းလ ေရႊတိုင္ညြန္႔ဟာ ဒုတိယကမၻာစစ္ႀကိဳေခတ္က နာမည္ေက်ာ္ ဓာတ္ျပားသီခ်င္း အမ်ားဆံုး စပ္ဆိုခဲ့သူလိိို႔ သိရပါတယ္။ ၁၃၀၆ ခု တေပါင္းလဆုပ္ ၁ ရက္ေန႔က ၾကည့္ျမင္တိုင္ေနအိမ္မွာ ကြယ္လြန္ခဲ့ပါတယ္။ သူဆံုးတဲ့ရက္ဟာ ခရစ္ႏွစ္ ၁၉၄၅ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၆ ရက္မို႔ မတ္ ၂၇ ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္ေရးေန႔ျဖစ္ဖို႔ တလေတာင္ မလိုေတာ့ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ “တပ္မေတာ္ႀကီးကို အင္အားရွိဖို႔ အရာရာမွာကူညီ။ ရဲေဘာ္အေပါင္းကို ကိုယ့္ေသြးသားလို အစဥ္မေမ့အပ္ေပသည္” အစခ်ီ တပ္မေတာ္အင္အားသီခ်င္းကို ေနာက္ဆံုးစပ္ဆို ေပးသြားခဲ့ေသးတာပါ။ ေရႊတိုင္ညြန္႔ဟာ တႏွစ္ကို သီခ်င္းအပုဒ္ ၈၀ ေလာက္ စပ္ႏိုင္သူ၊ အဆိုေတာ္ ထား၊ အဆိုေတာ္ ေမာင္မ်ိဳးဆက္၊ လူရႊင္ေတာ္ တိုင္းေက်ာ္တို႔ရဲ႕ဖခင္ ျဖစ္တယ္။ ေရႊတိုင္ညြန္႔ရဲ႕ ဖခင္ကလည္း ႏိုင္ငံေက်ာ္ လူရႊင္ေတာ္ႀကီး ဦးၾကင္ခဲပါ။ ေရႊတိုင္ညြန္႔ရဲ႕ ငယ္နာမည္က ကိုအုန္းဆိုင္၊ သူ႔အစ္ကိုက နာမည္ေက်ာ္ ဇာတ္မင္းသား ေက်ာ္အုန္းလိႈင္ ျဖစ္ပါတယ္။ တေပါင္းလျပည့္ဟာ ပအို၀္းအမ်ိဳးသားေန႔ ဘီစီ ၆ ရာစု၊ မဟာသကၠရာဇ္ ၂ ခုႏွစ္၊ တေပါင္းလျပည့္၊ ေနထြက္စ လဝင္ခါနီးအခ်ိန္ ရာဇာသကၠမင္းႀကီးနဲ႔ ကလ်ာဏေဒဝီမိဖုရားတို႔က သူရိယစႏၵာမင္းသားကို ဖြားျမင္ခဲ့ပါတယ္။ သူရိယစႏၵာမင္းသားဟာ ခမည္းေတာ္ နတ္ရြာစံၿပီးတဲ့အခါ ဘုရင္ျဖစ္လာရာက သထုံျပည္ဟာ တိုးတက္သာယာလာတယ္လို႔ ပအိုဝ္းလူမ်ိဳးေတြက ယံုၾကည္ၾကပါတယ္။ မင္းေကာင္းမင္းျမတ္ တပါးျဖစ္တဲ့ သူရိယစႏၵာမင္းႀကီး ေမြးေန႔ တေပါင္းလျပည့္ကို ပအိုဝ္းအမ်ဳိးသားေန႔လို႔ သတ္မွတ္ ထားပါတယ္။ တေပါင္းလဘြဲ႔ တေပါင္းရယ္တဲ့ မိန္ရာသီ။ ရြက္ေဟာင္းကို ေလႏွင္လို႔ ပန္ေတာ္၀င္ ေရႊအင္ၾကင္းငယ္ သင္းပ်ံ႕ခဲ့ၿပီ။ နီတ်ာ သႏၲာႏွစ္လိုပ စီအႁမႊာ ညႇာသရစ္ကယ္တို႔ ၀နာသစ္ ေျပာင္းကာမွီ ေဆာင္းရာသီရယ္တဲ့ ကုန္ကၽြမ္း။ ဘရဂုဏၰီမွာ တူအညီ ေသာ္တာျပည့္ပါလို႔ ေမွ်ာ္ၾကည့္သူ ၾကည္ၾကည္သာ၍ သည္အခါ ေငြေတာင္ဦးမွာလ သဲေစတီ သဘင္ထူးကို ျမဴးလို႔ေပ်ာ္ခန္း။ ။ တေပါင္းဟာ ျမန္မာလေတြထဲမွာ ေနာက္ဆံုးလပါ။ ႏွစ္ကူးေတာ့မယ့္ကာလ ပိေတာက္နဲ႔ ငု ကေလးေတြလည္္း ပြင့္တတ္ပါတယ္။ အခုအခ်ိန္မွာပဲ ပိေတာက္နံ႔ကေလးေမႊးေမႊးနဲ႔ စာေရးေနပါတယ္။ ဒီအခ်ိန္မွာပဲ တေပါင္းလဘုရားပြဲ က်င္းပေနသံေတြ၊ ဘုရားပြဲေတြဆီကို လွည္းတအီအီနဲ႔ လာေနၾကသံေတြ၊ ဘုရားပြဲေစ်းတန္းေတြက ျမန္မာ့႐ုိးရာမုန္႔၊ အေၾကာ္အေလွာ္ အနံ႔ေတြ၊ ပြဲေစ်းတန္းက ေစ်းသည္ေတြရဲ႕ လာပါ ၾကည့္ပါ ၀ယ္ပါ ေခၚသံေတြ၊ ျမန္မာ့႐ုိးရာ ဇာတ္ပြဲေတြက ေတးသီခ်င္းသံေတြကို ျမင္ေယာင္ ၾကားေယာင္ေနမိပါတယ္။ ။ ေမာင္တူး ကိုးကား - ၁။ ဆယ့္ႏွစ္လရာသီပန္းမ်ားႏွင့္ ပြဲေတာ္မ်ား။ (ခင္မ်ိဳးခ်စ္၊ ဂ်ဴနီယာ၀င္း) - ေဒါင္းစာေပ ၂။ ျမန္မာ့စြယ္စံုက်မ္း ျမန္မာႏိုင္ငံဘာသာျပန္စာေပအသင္း၊ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ - စာေပဗိမာန္ ၃။ ျမန္မာ့ဆယ္ႏွစ္လအေၾကာင္း (ေမာင္ထင္) - ပါရမီစာေပ ၄။ ပအို၀္းအမ်ိဳးသားေန႔ ပအုိ၀္းလူငယ္အစည္းအ႐ုံး ထုတ္ျပန္ခ်က္ ၂၀၁၆