ျမန္မာႏိုင္ငံ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲမွာ အန္အယ္လ္ဒီက ေအာင္ျမင္မႈရလိုက္ျခင္းကေန တ႐ုတ္အေနနဲ႔ သံတမန္ခ်ဥ္းကပ္နည္းကို ေျပာင္းလဲဖို႔ လိုအပ္ၿပီလားလို႔ ေတြးေတာေစလာပါတယ္။ ႏိုဝင္ဘာ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲမွာ အန္အယ္လ္ဒီက အျပတ္အသတ္ အႏိုင္ရရွိလိုက္တဲ့အတြက္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံအေနနဲ႔ လာမယ့္ မတ္လကုန္မွာ ဖြဲ႔လာမယ့္ အစိုးရသစ္နဲ႔ စာမ်က္ႏွာသစ္ဖြင့္ဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္ေနပါတယ္။ အန္အယ္လ္ဒီကေန သူ႔ေပၚလစီကို ရွင္းရွင္းလင္းလင္း မေျပာေသးလို႔ တ႐ုတ္ေပၚလစီခ်မွတ္ေရး အဝန္းအဝုိင္းမွာ မေရရာ မေသခ်ာမႈေတြ ရွိေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူ႔အေနနဲ႔ ေပၚလစီကို ဘယ္လိုဘယ္ပံု မြမ္းမံရမလဲဆိုတာကို အပူတျပင္း ေဆြးေႏြးေနရတုန္းပါ။ ျမန္မာျပည္မွာ အစိုးရေျပာင္းလဲတာ မွန္ေပမယ့္ တ႐ုတ္ရဲ႕ ရည္မွန္းခ်က္ပန္းတိုင္ကေတာ့ ေျပာင္းလဲစရာမရွိပါ။ ဒါေပမယ့္ ျမန္မာနဲ႔ဆက္ဆံေရးမွာ စာမ်က္ႏွာသစ္စႏိုင္ဖုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ေနပါတယ္။ မၾကာေသးခင္ကာလအတြင္းမွာေတာ့ တ႐ုတ္ရဲ႕ ေပၚလစီေပၚကို အန္အယ္လ္ဒီ အစိုးရရဲ႕ ေပၚလစီေတြကေန သက္ေရာက္ေစမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ တ႐ုတ္နဲ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဆက္ဆံေရးရဲ႕ ႐ႈပ္ေထြးမႈ တ႐ုတ္နဲ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဆက္ဆံေရးကို စစ္အစိုးရကေန အမ်ားႀကီး ဖိႏွိပ္ထားခဲ့တာပါ။ အဲဒါဟာ ၁၉၉ဝ ေက်ာ္ကေန ၂ဝ၁၁ အတြင္း ျမန္မာျပည္က တကယ့္ႏိုင္ငံေရး အေျခအေနေတြေၾကာင့္ လိုအပ္ခ်က္နဲ႔ အသံုးတည့္ခ်က္ေတြကေန အဲလိုျဖစ္ေစခဲ့တာပါ။ ေဒၚစု ၁၉၉ဝ မွာ ႏိုင္လိုက္တုန္းက ဂုဏ္ျပဳလႊာေပးၾကသူေတြထဲမွာ တ႐ုတ္သံအမတ္က အဦးဆံုးျဖစ္ပါတယ္။ စစ္အစိုးရက ေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္ကို ျငင္းဆန္ခဲ့ျခင္းဟာ တ႐ုတ္ကေန အန္အယ္လ္ဒီအေပၚ အဲလိုအစပ်ိဳးမႈကို မေထာက္ထားဘဲ လုပ္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျဖစ္ပ်က္လာတာေတြကေန ႏွစ္ဦးသားဆက္ဆံေရးကို သက္ေရာက္ေစခဲ့တယ္။ တ႐ုတ္က သူ႔သံအမတ္ကို ၁၉၉ဝ ႏွစ္လယ္ကေန ၁၉၉၁ အထိ ျပန္ေခၚတယ္။ ၂ဝ၁ဝ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အလားတူ မျဖစ္ေစရေအာင္ တ႐ုတ္သံအမတ္ေနရာကို စက္တင္ဘာကေန ဒီဇင္ဘာလအထိ ပလပ္ထားလိုက္ပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ အႏွစ္ ၂ဝ ၾကာ စစ္အစိုးရ အုပ္ခ်ဳပ္ေနစဥ္မွာ တ႐ုတ္အစိုးရဟာ ေဒၚစုနဲ႔ ဆက္ဆံေရးကို အနည္းဆံုးမွာသာ ထားခဲ့ပါတယ္။ အန္အယ္လ္ဒီနဲ႔ဆိုရင္ေတာ့ စစ္အစိုးရ ၿငိဳျငင္မွာစိုးလို႔ စဥ္းေတာင္မစဥ္းစားခဲ့ပါ။ ရလဒ္အေနနဲ႔ တ႐ုတ္သံတမန္ေတြ၊ ပညာရွင္ေတြ၊ စီးပြားေရးသမားေတြ အကုန္ဟာ အတိုက္အခံ ဒီမိုကရက္ေတြနဲ႔ အဆက္အသြယ္ မရွိခဲ့ပါ။ ေဒၚစုနဲ႔ သူ႔ပါတီမွာ ျမန္မာ့ျပည္တြင္းေရးနဲ႔ ႏိုင္ငံျခားေရးေပၚလစီ အေပၚမွာ လႊမ္းမိုးႏိုင္စြမ္း မရွိတာေၾကာင့္ပါ။ အဲဒီေပၚလစီမွာ အကုန္အက်လည္း မရွိပါ။ အဲဒါနဲ႔ တ႐ုတ္အေနနဲ႔ အစိုးရတခုတည္းနဲ႔သာ သူ႔ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ စီးပြားေရးအစီအမံေတြကို လုပ္ခဲ့တယ္။ ေဒၚစုနဲ႔ အန္အယ္လ္ဒီကို အဆက္အသြယ္ ျဖတ္ထားခဲ့လို႔ တ႐ုတ္မွာ အတိတ္တုန္းကေတာ့ ျပႆနာမရွိခဲ့ပါ။ ဒါေပမယ့္ ၂ဝ၁၁ ဦးသိန္းစိန္လက္ထက္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ ရွိလာတဲ့အခါမွာေတာ့ ေဒၚစုက ျပည္တြင္းႏိုင္ငံေရးမွာ ျပန္ၿပီး ေပၚထြက္လာပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ သူ႔ကိုဖယ္ထားေရး ေပၚလစီဟာ လက္ေတြ႔မက်ေတာ့ပါ။ အဲဒါနဲ႔ တ႐ုတ္ဟာ နာက်င္မႈနဲ႔အတူ အေျခခံကစၿပီး ေဒၚစုနဲ႔ ဆက္သြယ္ေရး ထူေထာင္လာပါေတာ့တယ္။ ၂ဝ၁၁ ကတည္းက သံအမတ္ႀကီး သံုးဦး (Li Junhua-လီ ပန္ဟြာ၊ Yang Houlan-ယန္ စိုလမ္၊ Hong Liang-ေဟာ္လင္း) တို႔က ေဒၚစုနဲ႔ ပံုမွန္ေတြ႔ၾကပါတယ္။ တ႐ုတ္အရာရွိေတြ၊ ဂ်ာနယ္လစ္ေတြ၊ စီးပြားေရးသမားေတြလည္း အန္အယ္လ္ဒီ႐ုံးခ်ဳပ္ကို လာၾကပါတယ္။ တ႐ုတ္အာဏာပိုင္ေတြက သူတို႔အစိုးရရဲ႕ စြမ္းေဆာင္မႈေတြကို ျပခ်င္တာနဲ႔ မိတ္ျဖစ္ဆက္ဆံေရး ထူေထာင္လိုေၾကာင္း သိေစဖုိ႔ရာ အန္အယ္လ္ဒီ ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႔ေတြကိုလည္း ေဘဂ်င္းအထိ ဖိတ္ပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ ဆက္ဆံေရးပံုမွန္ျဖစ္ေစျခင္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ အန္အယ္လ္ဒီတို႔ရဲ႕ အေရးပါမႈကို သိတာနဲ႔အမွ် အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့ ေပၚလစီေတြနဲ႔ သင့္ေတာ္တဲ့ ဆက္ဆံေရး ထူေထာင္ဖုိ႔ရာ တ႐ုတ္ဟာ ဘယ္ရည္မွန္းခ်က္ ထားရမလဲဆိုတာ မေရမရာ ျဖစ္ေနပါေသးတယ္။ တဘက္ကၾကည့္ရင္ ေဒၚစုကေန သူ႔ကို ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ ခ်ထားစဥ္က စစ္အစိုးရကိုသာ ေထာက္ကူခဲ့တဲ့အတြက္ တ႐ုတ္အေပၚ အခဲမေက်မႈ ရွိေလမလားလို႔ စဥ္းစားရပါတယ္။ ေနာက္တဘက္ကလည္း ေဒၚစုဟာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏိုဘယ္လ္ဆု ရထားတဲ့သူ၊ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြ အထူးသျဖင့္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုနဲ႔ ရင္းႏွီးသူျဖစ္ေနတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ တ႐ုတ္အေနနဲ႔ အနာဂတ္ဆက္ဆံေရးနဲ႔ ေပၚလစီအတြက္ မသည္းမကြဲ ျဖစ္ေနရပါတယ္။ လူေတြစိုးရိမ္ၾကတာက ေဒၚစုကေန (သူ႔ေစ့ေဆာ္မႈနဲ႔ျဖစ္ျဖစ္ အရွိန္အဝါအရ ျဖစ္သင့္တယ္လို႔ ျမင္လို႔ျဖစ္ျဖစ္) ေၾကာင့္ တ႐ုတ္ျပည္တြင္း ဒီမိုကေရစီလႈပ္ရွားမႈကို ေထာက္ကူေလမလား စိုးရိမ္ေနၾကပါေသးတယ္။ အနည္းဆံုးေတာ့ သူ႔လို ႏိုဘယ္လ္ဆုရထားတဲ့ (ဒလိုင္းလားမား) နဲ႔ (လူေရွာင္ဘို) တို႔ကို စာနာမႈနဲ႔ ေထာက္ခံမႈ ေပးမွာကိုပါ။ ေနာက္ဆံုးေပမယ့္ အနည္းဆံုး မဟုတ္တာကေတာ့ ေဒၚစုကေန အေနာက္ႏိုင္ငံအလိုက်လုပ္ၿပီး တ႐ုတ္ဆန္႔က်င္ေရးမ်ား လုပ္ေလမလား။ လြန္ခဲ့တဲ့ေလးႏွစ္အတြင္း ေဒၚစုကေန သူ႔အေနနဲ႔ တ႐ုတ္ရဲ႕ စိုးရိမ္ခ်က္ေတြကို နားလည္ေၾကာင္း ထိထိေရာက္ေရာက္ ေဖာ္ထုတ္ျပသခဲ့ပါတယ္။ အခုထိေတာ့ ေဒၚစုေျပာသမွ်နဲ႔ လုပ္သမွ်ဟာ အမွန္ေတြခ်ည္းသာ ျဖစ္ပါတယ္။ တ႐ုတ္ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ ေတြ႔တဲ့အခါ ေဒၚစုဟာ က်က္သေရအျပည့္နဲ႔ ေလးစားေလာက္ပါေပတယ္။ လူအမ်ားေရွ႕မွာလည္း သူနဲ႔ အန္အယ္လ္ဒီကေန တ႐ုတ္ျပည္ကို မိတ္ေဆြျဖစ္သေဘာထားၿပီး ဆက္ဆံေရးေကာင္းလိုတယ္လို႔ ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားပါတယ္။ လက္ပံေတာင္း ေၾကးနီမိုင္းစီမံခ်က္ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္ကို သူက ဦးေဆာင္ပါတယ္။ ေဒသခံေတြ ကန္႔ကြက္တဲ့ၾကားကပဲ ပူးတြဲစီမံကိန္းကို ဆက္လုပ္ဖုိ႔ အတည္ျပဳေပးခဲ့တယ္။ တ႐ုတ္ဘက္က အထိမခံလိုတဲ့ကိစၥေတြ ဥပမာ နယ္စပ္တိုက္ပြဲေတြမွာ ေဒၚစုအေနနဲ႔ သူ႔အေနအထား (တာဝန္ရွိမႈ ဟုတ္ခ်င္မွ ဟုတ္ပါမယ္) က တ႐ုတ္လက္ခံႏိုင္ေလာက္မယ့္ အနိမ့္ဆံုးအဆင့္ေလာက္မွာ ရပ္တည္ျပခဲ့ပါတယ္။ ဒီအခ်က္အလက္ေတြကို စုေပါင္းလိုက္ၿပီး ေဒၚစု ၂ဝဝ၅ ဇြန္လထဲမွာ တ႐ုတ္ခရီးစဥ္ အတြင္းမွာ ဆက္ဆံေရး ပံုမွန္အဆင့္ကို ေရာက္ေစခဲ့ပါေတာ့တယ္။ အဲဒါဟာ ပလာက်င္းေနခဲ့တဲ့ တ႐ုတ္ရဲ႕ ျမန္မာေပၚလစီကြက္လပ္ကုိ ျဖည့္လိုက္တာပါ။ ႏွစ္ဘက္လံုးကေန ပုဂၢိဳလ္ေရးကို ေဘးခ်ိတ္ၿပီး အယူအဆေရးရာ မတူညီမႈ ရွိေနလ်က္နဲ႔ ေရွ႕ဆက္ႏိုင္ၾကတယ္လို႔ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္ အက်ိဳးစီးပြားအတြက္ ထုတ္ေဖာ္ျပသလိုက္တာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလို ပံုမွန္ဆက္ဆံေရး ထူေထာင္ႏိုင္ျခင္းဟာ တ႐ုတ္ရဲ႕ ျမန္မာေပၚလစီကို ရင့္သန္ေစတာသာမက ေဒၚစုရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးသမားပီသမႈနဲ႔ အေကာင္းျမင္ဝါဒကို ေဖာ္ညႊန္းလိုက္တာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဦးသိန္းစိန္လက္ထက္ တ႐ုတ္-ျမန္မာဆက္ဆံေရး မျငင္းႏိုင္တဲ့ အခ်က္ကေတာ့ လြန္ခဲ့တဲ့ ငါးႏွစ္အတြင္းမွာ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရဟာ ခ်ီးမြမ္းေလာက္တဲ့ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရးနဲ႔ ႏိုင္ငံျခားဆက္ဆံေရးေတြမွာ စြမ္းေဆာင္မႈေတြ လုပ္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ မ်ားျပားလွတဲ့ ျပႆနာၾကီးၾကီးမားမားေတြလည္း က်န္ေနတာပါ။ ႏွစ္ဘက္လံုးက တရားဝင္ ဘယ္လိုပဲ ႏွစ္ဘက္ဆက္ဆံေရး ေကာင္းမြန္ပါတယ္လို႔ေျပာေျပာ တကယ္ေတာ့ တ႐ုတ္-ျမန္မာဆက္ဆံေရးမွာ ၂ဝ၁၁ စက္တင္ဘာမွာ ျမစ္ဆံုေရကာတာစီမံကိန္းကို ရပ္ဆိုင္းလိုက္ကတည္းက မူမွန္မဟုတ္ေတာ့ဘဲ ျပႆနာေတြလည္း ရွိလာပါတယ္။ တ႐ုတ္ဘက္က အႀကီးအက်ယ္ မေက်နပ္ပါ။ မမွ်တဘူးလို႔ ထင္ေနတယ္။ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး အေျပာင္းအလဲမွာ ဓားစာခံရတာလို႔ ခံစားရပါတယ္။ ဒါ့ျပင္ တ႐ုတ္ရဲ႕မဟာဗ်ဴဟာ အစပ်ိဳးမႈေတြကို အားတက္သေရာ မရွိတာနဲ႔ နယ္စပ္ တ႐ုတ္နယ္ေျမေပၚမွာ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ တိုက္ပြဲေတြ ျဖစ္တာဟာလည္း အႀကီးအက်ယ္ စိတ္အေႏွာင့္အယွက္ ျဖစ္ေစပါတယ္။ တ႐ုတ္နဲ႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုၾကား ခ်ိန္ခြင္လွ်ာထိန္းေၾကာင္းမႈမွာ ျမန္မာဘက္က မေရမရာ ရွိတာကလည္း ေဘဂ်င္းဘက္ကၾကည့္ရင္ ျပႆနာတခု ျဖစ္ပါတယ္။ တ႐ုတ္အေနနဲ႔ ျမန္မာျပည္ဟာ တိက်တဲ့ ၾကားေနမႈနဲ႔ မွ်တတဲ့ သံတမန္ဆက္ဆံေရးကို ယံုၾကည္လိုေနခ်ိန္မွာ အေမရိကန္နဲ႔ သူ႔မဟာမိတ္ ဂ်ပန္ ျမန္မာျပည္ထဲမွာ ေရာက္ရွိလာၿပီး လႊမ္းမိုးမႈပါ ေတြ႔လာရပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ စီးပြားေရးမွာ အဲလို ျဖစ္လာတာဟာ တ႐ုတ္ကို လံုၿခံဳမႈနည္းေစၿပီး မလံုၿခံဳမႈကိုပါ ခံစားေစပါတယ္။ အခုလို ေတြးယူႏိုင္တဲ့ ျပႆနာေတြနဲ႔ ရင္ဆိုင္စရာေတြနဲ႔ တ႐ုတ္ရဲ႕ ျမန္မာေပၚလစီေတြက ၂ဝ၁၁ ကတည္းက စပါတယ္။ တႏွစ္တာ အတည္ျပဳ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈဟာ ၂ဝ၁ဝ-၁၁ မွာ ၈ ဒသမ ၂ ဘီလီယံ ရွိခဲ့ရာကေန ၂ဝ၁၃-၁၄ မွာ ၅၆ သန္းသာ ရွိပါေတာ့တယ္။ မႏွစ္ကေတာ့ ၅၁၆ သန္းအထိ တက္လာပါတယ္။ အတိတ္နဲ႔ႏိႈင္းယွဥ္ရင္ေတာ့ အေတာ္ကို နည္းပါတယ္။ တ႐ုတ္ဟာ အခုထိ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ အႀကီးဆံုး ကုန္သြယ္ဘက္ ျဖစ္ပါတယ္။ အရင္ ၁ဝ ဘီလီယံ ရွိရာကေန ၂ဝ၁၃-၁၄ မွာ ၁၅ဝ ရာခုိင္ႏႈန္း တက္လာၿပီး ၂၅ ဘီလီယံ ျဖစ္လာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ၂ဝ၁၃ ႏွစ္လည္ကစတဲ့ တ႐ုတ္-ျမန္မာ ဓာတ္ေငြ႔ပိုက္လိုင္း တခုတည္းကေန ျမန္မာျပည္ဘက္က ပို႔ကုန္အျဖစ္ ၄၄၆ ရာခုိင္ႏႈန္း တက္လာတာပါ။ ႏိုင္ငံေရးအရ မေသခ်ာမႈ ဖိအားရွိေနတဲ့ တ႐ုတ္အဖို႔ ျမန္မာျပည္ကို မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္ လုပ္ႏိုင္တာေတြ အမ်ိဳးမ်ိဳးကို လုပ္လာရေစပါတယ္။ အဲဒါထဲမွာ ေအာက္တိုဘာလတုန္းက တ႐ုတ္ဟာ တျပည္လံုး အပစ္ရပ္စဲေရးစာခ်ဳပ္မွာ တခ်ိဳ႕အဖြဲ႔ေတြကို လက္မွတ္မထိုးေစေအာင္လုပ္ၿပီး ျမန္မာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ျဖစ္စဥ္ထဲမွာ ဝင္ကစားေနတယ္လို႔ တ႐ုတ္ကို စြပ္စြဲခ်က္ ရွိလာတယ္။ အန္အယ္လ္ဒီရဲ႕အနာဂတ္ တ႐ုတ္ေပၚလစီ ၂ဝ၁၆ ခုႏွစ္ မတ္လထဲမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အစိုးရ တက္လာရင္ အန္အယ္လ္ဒီ အေနနဲ႔ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရက ထားခဲ့တဲ့ တ႐ုတ္နဲ႔ဆိုင္တဲ့ ျပႆနာေတြကို ဆက္ၿပီး အေမြခံရပါလိမ့္မယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲလိုအစိုးရ တက္လာျခင္းကေန တ႐ုတ္-ျမန္မာ ဆက္ဆံေရးအတြက္ ေခတ္သစ္တခုကို စတင္ႏိုင္ဖို႔ရာ အခြင့္အလမ္းေတြလည္း ရွိလာပါမယ္။ အရင္စစ္အစိုးရဟာ တ႐ုတ္အေပၚ မွီခိုေနတယ္၊ တ႐ုတ္ကုမၸဏီေတြနဲ႔ ခ႐ုိနီ ဆက္စပ္ေနတယ္လို႔ပဲ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရကို လူထုက ျမင္ေနပါတယ္။ အဲဒါနဲ႔ တ႐ုတ္ဆန္႔က်င္ေရး စိတ္ဓာတ္ေတြကို ေပါက္ပြားလာေစပါတယ္။ ႏိႈင္းယွဥ္လုိက္ရင္ အန္အယ္လ္ဒီအေနနဲ႔ ျပည္တြင္းမ်က္ႏွာစာမွာ အင္အားရွိတဲ့ အေနအထားကေန လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ေနပါတယ္။ တ႐ုတ္နဲ႔လည္း သန္႔ရွင္းတဲ့ အေနအထားကေန စမွာျဖစ္ပါေသးတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ေပၚလစီေတြ ခ်မွတ္ရာမွာလည္း တ႐ုတ္နဲ႔ဆိုင္တဲ့ ပေရာဂ်က္ေတြကို အက်ိဳးရွိမႈ ရည္မွန္းခ်က္နဲ႔ အေျချပဳပါလိမ့္မယ္။ အဲလိုနဲ႔ တ႐ုတ္ကို လက္ေတြ႔မွာ က်ိဳးေၾကာင္းဆီေလ်ာ္တဲ့ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြသာ ခြင့္ျပဳပါမယ္။ အဲဒါေတြဟာ စိတ္လႈပ္ရွားမႈေရာ သမိုင္းေၾကာင္း ေထာက္႐ႈစရာပါ ကင္းမွာပါ။ ဆိုလိုတာက ေဒၚစုနဲ႔ အန္အယ္လ္ဒီကေန တ႐ုတ္ရဲ႕ ေမတၲာရပ္ခံခ်က္တိုင္းကို (ရက္စ္) ေျပာမယ္လို႔ မဟုတ္ပါ။ (ႏိုး) လို႔ ေျပာလာရင္လည္း အဲဒါဟာ အထူးအက်ိဳးစီးပြားအတြက္မဟုတ္ဘဲ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ အမ်ိဳးသားအက်ိဳးစီးပြားအတြက္ အဆံုးအျဖတ္နဲ႔ မ်ွတမႈကေန လာတာလို႔ နားလည္ရပါမယ္။ ေဒၚစုရဲ႕ တ႐ုတ္နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ထုတ္ေျပာခ်က္ဟာ အဲလိုလာလိမ့္မယ္ဆိုတာကို ညႊန္ျပေနပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲအၿပီး တ႐ုတ္ ဆင္ဟြာသတင္းဌာနနဲ႔ အင္တာဗ်ဴးတုန္းကလည္း တ႐ုတ္နဲ႔ဆက္ဆံေရးကို မိတ္ေဆြဆန္မယ္လို႔ ကတိေပးလိုက္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တ႐ုတ္ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြဟာ ျမန္မာလူထုက ယံုၾကည္ဖုိ႔ လိုအပ္တယ္လို႔ပါ ေျပာလိုက္တယ္။ ေဒၚစုက တ႐ုတ္ရဲ႕ ပိုးခါးပတ္လမ္းမႀကီး စီမံခ်က္ကို ႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္ အက်ိဳးမ်ားေစမွာျဖစ္လို႔ဆိုၿပီး ေထာက္ခံခ်က္ ေပးလိုက္ပါတယ္။ ဒီသတင္းစကားေတြကို တ႐ုတ္ျပည္ကလည္း ႀကိဳဆိုပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဒီအဆင့္မွာ တ႐ုတ္အေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံကေန အထူးအခြင့္အေရးကို ဆက္ၿပီး ေမွ်ာ္လင့္လို႔ မရေတာ့ပါ။ သင့္တင့္ၿပီး မွ်တတဲ့ ဆက္ဆံေရးကိုသာ ေမွ်ာ္လင့္ရပါေတာ့မယ္။ တ႐ုတ္ရဲ႕ အန္အယ္လ္ဒီ အစိုးရအေပၚ ေပၚလစီ တ႐ုတ္အေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ႀကီးမားတဲ့ လႊမ္းမိုးမႈကို ဆက္ၿပီး ေက်နပ္ေနႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒါကိုေတာ့ ျပစ္ပယ္လို႔မရပါ။ တကယ္ေတာ့ ျမန္မာျပည္တနံတလ်ားမွာ အဲလို တ႐ုတ္ရွိေနမႈနဲ႔ လႊမ္းမိုးမႈကို ျမင္သာေနတာပါ။ ျမန္မာျပည္မွာ အစိုးရေျပာင္းေပမယ့္ တ႐ုတ္ရဲ႕ မဟာဗ်ဴဟာက်မႈကိုေတာ့ ေျပာင္းေစမွာမဟုတ္ပါ။ တ႐ုတ္အေနနဲ႔ ဘဂၤလားပင္လယ္ေအာ္ကေန ဆက္သြယ္ေရးလမ္းနဲ႔ အေျခခံအေဆာက္အအံု တည္ေဆာက္ေရးေတြမွာ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးအတြက္ လုပ္လိုေနပါတယ္။ နယ္စပ္ကိုလည္း တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းေစလိုပါေသးတယ္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုနဲ႔လည္း ဒီတိုင္းျပည္အေပၚမွာ ယွဥ္ၿပိဳင္ေနဦးမွာပါ။ ဒီအေျခအေနေတြမွာ တ႐ုတ္အေနနဲ႔ မိတ္ေဆြသေဘာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ ရည္ရြယ္ခ်က္ကို ေဖာ္ျပတဲ့အေနနဲ႔ အန္အယ္လ္ဒီအစိုးရနဲ႔ ဆက္ဆံေရး အစပ်ိဳးမႈ လုပ္ပါမယ္။ ရည္မွန္းခ်က္ပန္းတိုင္ ေရာက္ေစဖုိ႔ရာ အစိုးရသစ္အတြက္ ေငြေၾကးအရင္းအႏွီး၊ အေထာက္အကူ၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ အကူအညီကိုေတာင္မွ ေပးဖုိ႔ဆိုတာ ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ထက္ ပိုပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ၆-၁၂ လအတြင္းမွာ တ႐ုတ္ဘက္ကေန သူ႔အတြက္ အကဲဆတ္တဲ့ အေရးအရာေတြအတြက္ ေတာင္းဆိုလာႏိုင္ပါတယ္။ ျမစ္ဆံုေရကာတာစီမံကိန္း အေျဖရွာေရး၊ ေက်ာက္ျဖဴ အထူးစီးပြားေရးဇုန္အတြက္ တိက်တဲ့ အဆံုးအျဖတ္နဲ႔ ခါးပတ္လမ္းမနဲ႔ လမ္းမႀကီးတခု စီမံခ်က္အတြက္ တန္းစီရွိေနတဲ့ သေဘာတူညီခ်က္ေတြ ျဖစ္တယ္။ တ႐ုတ္-ျမန္မာ အေဝးေျပးလမ္းမႀကီးနဲ႔ ဧရာဝတီျမစ္သြား ေရလမ္း ပူးတြဲစီမံခ်က္ေတြလည္း ပါဝင္ပါတယ္။ တ႐ုတ္ဘက္ကေန အနီးကပ္ ေစာင့္ၾကည့္ေနမွာကေတာ့ တိုင္းရင္းသားေတြနဲ႔ (အထူးသျဖင့္ တ႐ုတ္နယ္စပ္က) ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္ေတြ ပါဝင္ပါမယ္။ အခုဆိုရင္ ေဒၚစုကေန ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္အတြက္ သႏၷိ႒ာန္ခ်လိုက္ပါၿပီ။ သံုးသပ္သူအမ်ားစုက သူ႔ရဲ႕ ေနာက္ခံသမိုင္းနဲ႔ ေပၚျပဴလာျဖစ္မႈ အစြမ္းေတြဟာ တိုင္းရင္းသား လူနည္းစုေတြကေန ယံုၾကည္မႈပိုေစမယ္လို႔ ယူဆၾကပါတယ္။ အဲလိုကေန ျဖတ္ေက်ာ္လို႔ မရခဲ့တာေတြကို ရလာေစႏိုင္ပါတယ္။ တ႐ုတ္ကလည္း ေကာင္းေကာင္း နားလည္ပါတယ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းၿပီး စုေပါင္းထားတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ တ႐ုတ္နယ္စပ္အက်ိဳးစီးပြားကို ရေစပါမယ္။ နယ္စပ္မွာ တိုက္ပြဲေတြ ျပန္ျဖစ္ကတည္းက တ႐ုတ္ရဲ႕ စီးပြားေရးနဲ႔ ဗ်ဴဟာေျမာက္ စီမံခ်က္ေတြကို ခ်က္ခ်င္းပိတ္ဆို႔ေစခဲ့ပါတယ္။ တကယ္လို႔ ေဒၚစုကေန တိုင္းရင္းသား လူနည္းစုေတြရဲ႕သေဘာဆႏၵကို ပံုေဖာ္ႏိုင္ၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရလာရင္ တ႐ုတ္အေနနဲ႔ အဲဒါကို ဖ်က္လိုဖ်က္ဆီးလုပ္မွာ မဟုတ္ပါ။ တ႐ုတ္ဘက္ကေန ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ စီးပြားေရး ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈအတြက္ ကမ္းလွမ္းစရာေတြ မ်ားပါတယ္။ သူ႔ရဲ႕ သံလြင္ခက္ကိုလည္း သတ္မွတ္ခ်က္ေတြနဲ႔ လာပါလိမ့္မယ္။ တိက်တဲ့ သေဘာတူညီမႈေတြကေတာ့ ညႇိႏိႈင္းယူရမွာပါ။ တ႐ုတ္ဘက္ကေန အထက္ကေရးတဲ့ စီးပြားေရး စီမံကိန္းေတြ အတြက္ေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ စစ္မွန္တဲ့ ပူးေပါင္းဆာင္ရြက္မႈကို ေတာင္းဆိုပါလိမ့္မယ္။ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြ အထူးသျဖင့္ အေမရိကန္နဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ရာမွာ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ အမ်ိဳးသား အက်ိဳးစီးပြားကို ေလးစားဖုိ႔ကိုလည္း ေတာင္းဆိုႏိုင္ပါတယ္။ ခ်ိန္ခြင္လွ်ာညီမွ်တဲ့ သံတမန္ဆက္ဆံေရးဆိုတာ အေျပာလြယ္သေလာက္ အလုပ္ရခက္ပါတယ္။ ေဒၚစုမွာ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြနဲ႔ ဆက္ဆံေရးမွာ အၿမဲေခ်ာေမြ႔မႈရွိတာ မွန္ေပမယ့္ ရွင္းလင္းတဲ့ အလယ္လမ္းကေန ေသြဖည္လာရင္ေတာ့ ေဘဂ်င္းကေန ျပင္းျပင္းထန္ထန္ တုံ႔ျပန္ပါလိမ့္မယ္။ တကယ္ေတာ့ မသေခ်ာမႈ ျဖစ္ေနတာနဲ႔ ေဒၚစုရဲ႕ ဒီမိုကေရစီေရး တာဝန္ရွိမႈအေပၚ သံသယရွိမႈနဲ႔ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြနဲ႔ ဆက္ဆံေရးေတြေၾကာင့္ အဲလိုအေျခအေနမ်ိဳးမွာ တ႐ုတ္ဘက္က တုံ႔ျပန္မႈဟာ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရတုန္းကထက္ ျပင္းထန္စရာ ရွိပါတယ္။ အနာဂတ္ အန္အယ္လ္ဒီ အစုိးရကလည္း အဲဒီအခ်က္ကို သတိရွိဖုိ႔ လိုပါလိမ့္မယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ အန္အယ္လ္ဒီပါတီအေနနဲ႔ တ႐ုတ္ကေန ျပည္ခိုင္ၿဖိဳး၊ စစ္တပ္နဲ႔ ခ႐ုိနီေတြ အပါအဝင္ တျခား ႏိုင္ငံေရး အင္အားစုေတြနဲ႔ ဆက္ဆံေရးကို ျပစ္ပယ္လိုက္ေတာ့မယ္လို႔ေတာ့ မေမွ်ာ္မွန္းသင့္ပါ။ ၿခံဳလိုက္ရင္ တိုင္းျပည္ရဲ႕ အနာဂတ္ ႏိုင္ငံေရးကို ဘယ္သူမွ ျပည့္ဝေသခ်ာ မေျပာႏိုင္ၾကပါ။ အဲဒါေၾကာင့္ တ႐ုတ္အေနနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးအင္အားစုအားလံုးကို ဆက္ဆံေရး ဆက္လက္ထားရွိပါလိမ့္မယ္။ တဘက္တည္းကိုသာ ေရြးခဲ့လိုက္တဲ့ အမွားသင္ခန္းစာမ်ိဳးကို ေဘဂ်င္းကရထားလို႔ ေနာက္ထပ္အမွားလုပ္မွာ မဟုတ္ပါ။ နိဂံုး ႏွစ္ေပါင္း ၂ဝ ၾကာ ခ်ိန္ခြင္လွ်ာမညီတဲ့ စစ္အစိုးရနဲ႔ ဆက္ဆံေရးနဲ႔ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရေအာက္မွာ ငါးႏွစ္ၾကာ တက္လိုက္က်လိုက္ ျဖစ္မႈေတြကေန တ႐ုတ္နဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံတို႔ဟာ သမိုင္းတြင္မယ့္ အခိုက္အတန္႔မွာ ရပ္ေနၾကပါၿပီ။ သူတို႔ရဲ႕ ဆက္ဆံေရးကို မွန္ကန္တဲ့ပံုမွန္ျဖစ္မႈ စစ္မွန္တဲ့ အခြင့္အလမ္းလည္း ရွိေနပါတယ္။ ႏွစ္ဘက္လံုးမွာ ႏိုင္ငံေရး ဉာဏ္ပညာႀကီးမႈ၊ သတၲိရွိမႈနဲ႔ ေခါင္းေဆာင္မႈေတြ လိုအပ္ပါတယ္။ ဘယ္ဘက္ကမွ သူလိုခ်င္တာမွန္သမွ် အကုန္ရစရာ အေၾကာင္းမရွိပါ။ ဒါေပမယ့္ ေဆြးေႏြးျခင္းနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ျခင္းကေန အက်ိဳးအျမတ္ရေစမွာ အမွန္ျဖစ္ပါတယ္။ တ႐ုတ္ဘက္ကေန အန္အယ္လ္ဒီအစိုးရဟာ ျပည္သူလူထု သေဘာဆႏၵေတြကို ပိုၿပီး တာဝန္ယူမယ္ဆိုတာနဲ႔ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး အရွိတရားေတြကို နားလည္ထားရမယ္။ အန္အယ္လ္ဒီအစိုးရကလည္း ေပၚျပဴလာေထာက္ခံမႈကို အေကာင္းဆံုးအင္အားအျဖစ္ အသံုးျပဳသင့္ပါတယ္။ အဲဒါမွသာ တ႐ုတ္ရဲ႕တြန္းအားနဲ႔ စီးပြားေရး ဆြဲေဆာင္အားေတြလည္း ေနာက္ဆံုးမွာ အႏိုင္ရႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေဆာင္းပါးေရးသူ ယြန္ဆန္း (Yun Sun) ဟာ Henry L. Stimson Center က အႀကီးတန္းသုေတသီနဲ႔ Brookings Institution က (ဖဲလိုး) တဦးျဖစ္ပါတယ္။ နာမည္ႀကီး The Diplomat မဂၢဇင္းမွာ ၉-၁၂-၂ဝ၁၅ ေန႔က ေဖာ္ျပထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေဒါက္တာတင့္ေဆြ (ဘာသာျပန္) ၉-၁၂-၂ဝ၁၅