၂၀၁၅ အာဆီယံ စီးပြားေရး အသုိက္အၿမံဳ
နေသွင်
·
November 22, 2015
ယဥ္ေက်းမႈ၊ ထံုးတမ္းဓေလ့၊ ဘာသာစကား၊ ႏုိင္ငံေရး စနစ္၊ စီးပြားေရးအဆင့္အတန္း ဘာမွ မတူၾကတဲ့ ဆယ္ျပည္ေထာင္ ေပါင္းၿပီး တိုးတက္ရာလမ္းကို ခ်ီတက္ႏုိင္ပါသလား။ ဒီေမးခြန္ကို ေျဖဖို႔ ဆယ္စုႏွစ္ေတြခ်ီၿပီး ႀကိဳးစားေနတာကေတာ့ အာဆီယံ အဖြဲ႔ပါပဲ။ ေခါင္းေဆာင္ေတြရဲ႕ ရည္မွန္းခ်က္ႀကီးတဲ့ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရး အျမင္ကို အကဲျဖတ္မယ္ဆုိရင္ ျဖစ္ႏုိင္တယ္လို႔ အေျဖထြက္ပါတယ္။
စားသံုးသူ သန္း ၆၀၀ ကို ကိုယ္စားျပဳတဲ့ ရွင္သန္ေနတဲ့ ပြင့္လင္းေစ်းကြက္မွာ ကုန္သြယ္ခြန္ေတြကို ေလွ်ာ့ခ်ေရးဆုိတဲ့ သေဘာတူညီခ်က္ဟာ စီမံကိန္း မူၾကမ္းထဲမွာ ပံုေဖာ္ထားပါၿပီ၊ ထုတ္လုပ္မႈကို အေျခခံတဲ့ ေစ်းကြက္ဟာ ကမၻာ့စီးပြားေရး အင္အားႀကီးေတြကို တုိက္႐ုိက္ပဲ ယွဥ္ၿပိဳင္ပါေတာ့မယ္။ ဒါကို အာဆီယံ စီးပြားေရး အသုိက္အျမံဳ (AEC) လို႔ အတုိေကာက္ေခၚၿပီး အေရွ႕ေတာင္အာရွ ေဒသကို ေျပာင္းလဲေပး႐ုံသာမက ကမၻာစီးပြားေရးထဲမွာလည္း တခန္းတက႑ ေနရာယူလာႏိုင္ပါတယ္။
အာဆီယံ စီးပြားေရး အလားအလာဟာ အထင္ႀကီးစရာဆုိတာကေတာ့ သံသယမရွိပါဘူး။ ဘ႐ူႏိုင္း၊ ကေမၻာဒီယား၊ အင္ဒိုနီးရွား၊ လာအို၊ မေလးရွား၊ ျမန္မာ၊ ဖိလစ္ပိုင္၊ စင္ကာပူ၊ ထုိင္းနဲ႔ ဗီယက္နမ္တို႔ အားလံုး ေပါငး္လုိက္ရင္ ကမၻာမွာ သတၱမ စီးပြားေရး အင္အားအႀကီးဆံုး ျဖစ္လာပါလိမ့္မယ္။ ဒါတင္မက အာဆီယံရဲ႕ ႏုိင္ငံတကာ ကုန္သြယ္ေရးဟာ က်န္ခဲ့တဲ့ ၁၀ ႏွစ္အတြင္းမွာ သံုးဆနီးပါး ႀကီးထြားခဲ့တယ္။ ဂ်ပန္၊ တ႐ုတ္နဲ႔ အိႏၵိယတို႔ လမ္းဆံုမွာ မဟာဗ်ဴဟာက်တဲ့ ေနရာမွာ ရွိေနတာနဲ႔ လူလတ္တန္းစား အေရအတြက္ ႀကီးထြားေနတာေၾကာင့္ ႏုိင္ငံျခား တုိက္႐ုိက္ ရငး္ႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြလည္း ေဒသထဲကို အျပတ္ စီး၀င္ေနတယ္။
ဒီလို အရွိန္အဟုန္အေပၚမွာ ကုန္စည္ေတြ၊ ၀န္ေဆာင္မႈေတြ၊ အရင္းအႏွီးေတြ၊ လူေတြကို စီးဆင္းမႈမွာ အဟန္႔အတားျဖစ္ေနတဲ့ တံတုိင္းေတြကို ၿဖဳိခ်ဖို႔ ရည္ရြယ္ထားတာက အာဆီယံ စီးပြားေရး အသုိက္အၿမံဳ (AEC) ဆုိတာပါပဲ။ McKinsey Global Institute (MGI) ရဲ႕ ခန္႔မွန္းခ်က္အရ AEC ကို အျပည့္အ၀ ႐ုပ္လံုးေဖာ္လုိက္ရင္ ကမၻာ့ထုတ္လုပ္မႈမွာ ေ၀စုႀကီးထြားလာခဲ့ရင္ ၂၀၃၀ ေရာက္ရင္ အာဆီယံ ႏိုင္ငံေတြဟာ ႏွစ္စဥ္ ဂ်ီဒီပီတန္ဖိုး အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၂၈၀ ဘီလီယံ ကေန ၆၂၅ ဘီလီယံ အထိ ရွိလာမယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈကို အရွိန္ျမႇင့္တင္ဖို႔ဆုိရင္ ေဒသ ကုမၸဏီေတြဟာ ျပည္ပေစ်းကြက္အထိ ခ်ဲ႔ထြင္ဖို႔လည္း လိုအပ္ပါတယ္။ ပို႔ကုန္ေတြ အဆင္ေျပေခ်ာေမြ႔ျပီး အကုန္အက် နည္းသြားရင္ (တခ်ဳိ႔က႑ေတြမွာ ၂၀ ရာခုိင္ႏႈန္းအထိ ေလ်ာ့က်သြားနိုင္ပါတယ္) ကုန္စည္နဲ႔ ၀န္ေဆာင္မႈေတြဟာ သန္းနဲ႔ ခ်ီတဲ့ စားသံုးသူေတြဆီကို ဆုိက္ဆုိက္ၿမိဳက္ၿမိဳက္ေရာက္သြားႏုိင္ပါတယ္။ ဒီလိုနည္းနဲ႔ အေရွ႔ေတာင္ အာရွတခြင္မွာ စားသံုးမႈ အင္အားႀကီးထြားလာၿပီး ခ်မ္းသာသုခ စက္၀န္းထဲကို တက္လွမ္းသြား နိုင္ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ အာဆီယံ ေဒသတခုလံုး အျပည့္အ၀ ေပါင္းစည္းေစ်းကြက္ျဖစ္ဖို႔ကေတာ့ အလွမ္းေ၀းပါတယ္။ ၂၀၁၀ ကစလို႔ အာဆီယံ ရဲ႕ မူလအဖြဲ႔၀င္ေတြ (အင္ဒိုနီးရွား၊ မေလးရွား၊ ဖိလစ္ပိုင္၊ စင္ကာပူ၊ ထုိင္း) တို႔မွာ ကုန္သြယ္ခြန္တန္ဖိုးဟာ သုည ျဖစ္ေနတယ္လို႔ ေယဘုယ် ဆုိႏုိင္ေပမယ့္ တခ်ုိ႔ တံတုိင္းေတြကို မျဖစ္မေန ၿဖဳိခ်ဖို႔ က်န္ပါေသးတယ္။ MGI ရဲ႕ စစ္တမ္းအရ ေဒသ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြဟာ ႏုိင္ငံျခား ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈနဲ႔ ပိုင္ဆုိင္မႈေတြအတြက္ အဟန္႔အတား ျဖစ္ေနသလို၊ စံႏႈန္းေတြ စည္မ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြ စံႏႈန္းေသြဖည္မႈနဲ႔ အလုပ္မျဖစ္တဲ့ အေကာက္ခြန္ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြဟာလည္း ကုန္သြယ္ေရးမွာ အႀကီးဆံုး အတားအဆီးေတြအျဖစ္ ဆက္ရွိေနပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ရည္မွန္းထားတဲ့အတုိင္း ၂၀၁၅ မွာ အာဆီယံ ေပါင္းစည္းေရး အျဖစ္ႏုိင္ေပမယ့္ အျဖစ္မေန ေဆာင္ရြက္ဖို႔ ႏႈိးဆြမႈကေတာ့ တြန္းအားျဖစ္ေနတာ အမွန္ပါပဲ။ တရုတ္ျပည္မွာ လုပ္အားခေတြ ျမင့္တက္လာတာနဲ႔ အတူ အေရွ႔ေတာင္အာရွႏိုင္ငံေတြဟာ ကမၻာ့စက္ရံုႀကီးေတြ ျဖစ္လာႏိုင္တဲ့ အခြင့္အလမ္း ပြင့္ေနပါတယ္။
ဟုတ္ပါတယ္။ ေရရွည္ ဖြ႔ံၿဖိဳးေရးအတြက္ လုပ္ခေစ်းေပါတာ တခုတည္းနဲ႔ မလံုေလာက္ပါဘူး။ အာဆီယံ အေနနဲ႔ ထုတ္လုပ္မႈစြမ္းရည္ကို ယွဥ္ၿပိဳင္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ကေမၻာဒီယား၊ အင္ဒိုနီးရွား၊ ဗီယက္နမ္တို႔လုိ ႏုိင္ငံေတြေတြအတြက္ေတာ့ ဒီလို ယွဥ္ၿပိဳင္ဖို႔ အားနည္းပါတယ္။ စင္ကာပူနဲ႔ ဘရူႏိုင္းက လြဲလို႔ အာဆီယံ ေဒသထဲက ႏုိိင္ငံေတြမွာ လုပ္သား ထုတ္လုပ္မႈပမာဏဟာ တရုတ္နဲ႔ ယွဥ္ရင္ ၄၀ ရာခုိင္ႏႈန္း ေလွ်ာ့နည္းပါတယ္။
အာဆီယံအတြက္ တကယ့္ ထုတ္လုပ္မႈ ဘူမိနက္သန္ (powerhouse) ျဖစ္လာဖို႔ ဆုိရင္ စီးပြားေရး အဆင့္အတန္း နိမ့္ေသးတဲ့ ႏုိင္ငံေတြအေနနဲ႔ ထုတ္လုပ္မႈ ကိရိယာ ေခတ္မီ ဖို႔ လိုသလို၊ အလုပ္အင္အားစုရဲ႔ စြမ္းရည္ကိုလည္း တည္ေဆာက္ေပးဖို႔ လိုပါတယ္။ အေျခခံ အေဆာက္အဦ ပိုင္းမွာ ေနာက္က် က်န္ေနတာကိုလည္း အမီလုိက္ႏိုင္ေအာင္ ပံုမွန္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသြားဖို႔ လိုအပ္သလို၊ ထုတ္လုပ္မႈ ကုန္က်စရိတ္ (logistics cost) ျမင့္မားေနတာကို ေလွ်ာ့ခ်ဖို႔ လို္ပါတယ္။
တခ်ဳိ႔ေ၀ဖန္သူေတြက အာဆီယံက ဘယ္လိုပဲ ႀကိဳးစားေနေပမယ့္ တခုတည္း ေစ်းကြက္ျဖစ္လာဖို႔ကေတာ့ အဖြဲ႔၀င္ ႏိုင္ငံေတြၾကားမွာ စီးပြားေရး ဖြ႔ံၿဖိဳးမႈ အဆင့္အတန္း အဟပ္ကြာလြန္းေနတယ္လို႔ ဆုိၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အာဆီယံက အီးယူလုိ ေငြေၾကးကို ေပါင္းစည္းဖို႔ ႀကိဳးစားေနတာ မဟုတ္ပါဘူး။
ဒါေပမယ့္ အာဆီယံရဲ႕ ကုန္သြယ္ေရး ရည္မွန္းခ်က္က မတူညီမႈကို အားေကာင္းခ်က္ ျဖစ္လာေစႏုိင္ပါတယ္။ ကုမၸဏီေတြအေနနဲ႔ တခ်ဳိ႔ ႏိုင္ငံေတြမွာ လုပ္ခေစ်းေပါတဲ့ အလုပ္သမားေတြ ရႏုိင္ၿပီး၊ တခ်ဳိ႔ ႏိုင္ငံေတြမွာ ထုတ္လုပ္မႈ စြမ္းရည္ျမင့္မားမႈကို ရရွိနုိင္ပါတယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာ ကမၻာမွာ ေခတ္အမွီဆံုးစာရင္း၀င္ ဘ႑ာေရးစင္တာနဲ႔ ထုတ္လုပ္မႈ နယ္ေျမေတြကိုလည္း လက္လွမ္းမီႏုိင္ပါတယ္။ ေစ်းကြက္ ေ၀စုအတြက္ အာဆီယံ ႏုိင္ငံေတြ အခ်င္းခ်င္းအၾကားမွာ ၿပိဳင္ဆုိင္ရတာမ်ဳိး ရွိႏုိင္ေပမယ့္ အထူးျပဳက႑အလိုက္ မတူတာေၾကာင့္ ကိုင္းကြ်န္းမီ ကြ်န္းကိုင္းမီဖို႔ က ပိုမ်ားပါလိမ့္မယ္။
အာဆီယံ အဖြဲ႔ထဲက စီးပြားေရး ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ နိမ့္တဲ့ ႏုိင္ငံေတြက ပိုၿပီး ေပါင္းစည္းမႈေၾကာင့္ လက္ရွိအက်ဳိးေတြကို ထိခိုက္မွာ စိုးရိမ္ၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒါက စိုးရိမ္စရာ မရွိပါဘူ။ ဥပမာ မကၠဆီကို ႏိုင္ငံဆုိရင္ ေျမာက္ အေမရိကန္ ကုန္သြယ္ေရး သေဘာတူညီခ်က္ (NAFTA) ေၾကာင့္ အေမရိကန္နဲ႔ ကေနဒါထက္ ပိုအက်ဳိးရွိတယ္လုိ႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ဒီလို စိတ္မသက္မသာ ျဖစ္မႈကပဲ အာဆီယံအတြက္ အဓိက စိန္ေခၚမႈတရပ္ျဖစ္ပါတယ္။ စကတည္းက အာဆီယံအဖြဲ႔ဟာ ျပည္သူေတြရဲ႕ အလိုဆႏၵထက္ အစိုးရမင္းေတြ အလိုက် (top-down) ဖြဲ႔စည္းခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ အခုေတာ့ အာဆီယံဟာ ဒီမုိကေရစီ ပိုဆန္လာတာနဲ႔ အမွ် လူထုေထာက္ခံမႈဟာလည္း အေရးႀကီးလာပါတယ္။ ဆိုလိုတာကေတာ့ အာဆီယံ ေခါင္းေဆာင္ေတြဟာ ေပါင္းစည္းျခင္းရဲ႕ အက်ဳိးေက်းဇူးေတြကို ပိုၿပီး ထိထိေရာက္ေရာက္ ဆက္သြယ္ ေဆာင္ရြက္ဖို႔ လိုအပ္လာပါတယ္။
တခ်ိန္တည္းမွာ အာဆီယံ အစိုးရေတြအေနနဲ႔ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းေတြကို တုိက္တြန္းရမွာ ရွိပါတယ္။ MGI စစ္တမ္းအရ တခ်ဳိ႔ ထိပ္တန္း စီးပြားေရး သမားေတြဟာ ေပါင္းစည္းျခင္းရဲ႔ အက်ဳိးေက်းဇူး၊ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံေတြကို ေစ်းကြက္ခ်ဲ႔ ထြင္ဖို႔ သိရွိမႈမွာ အကန္႔အသတ္ ရွိေနတယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ တခ်ဳိ႔ အေရးႀကီးတဲ့ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြကို ဖယ္ရွားလုိက္ရံုနဲ႔ အေတာ္ ခရီးေပါက္သြားႏုိင္ပါတယ္။
ဒီအတုိင္း ဆက္ထားရင္ေတာ့ ႏိုင္ငံျခား ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈအတြက္ အကန္႔အသတ္ေတြ၊ ကုန္သြယ္ေရး တံတုိင္းေတြ ဆက္ကာထားၿပီး ျပည္တြင္း စက္မႈလက္မႈ လုပ္ငန္းေတြဟာ ၿပိဳင္ဆုိင္မႈ ဖိအားေတြကေန အကာအကြယ္ ရေနပါလိမ့္မယ္။ ဒီအခ်ိန္မွာ အာဆီယံ ႏိုင္ငံေတြ ဆံုးျဖတ္ရမယ့္ ကိစၥက ကိုယ္က်ဳိးစီးပြားကာကြယ္ေရး လမ္းေၾကာင္းကို ေနာက္ျပန္လွည့္မလား၊ ကုန္သြယ္ေရး တံခါးေတြကို က်ယ္က်ယ္ ဖြင့္မလား ဆုိတာပါပဲ။ ဒုတိယ လမ္းမွာ ႏုိင္ငံသူနဲ႔ ႐ႈံးသူ ေပၚႏိုင္ေပမယ့္ ေဒသတခုလံုးရဲ႔ ထုတ္လုပ္မႈ က႑ကိုေတာ့ အရွိန္ျမႇင့္ေပးႏုိင္ပါတယ္။
ေဒသအဖြဲ႔အစည္းျဖစ္တဲ့ အာဆီယံ အေနနဲ႔ အီးယူႏုိင္ငံေတြလို မျဖစ္မေန ေပါင္းစည္းရမယ္ဆုိတဲ့ ေလးနက္တဲ့ အင္စတီက်ဴးရွင္းနဲ႔ အေျခခံ အေဆာက္အဦဆုိင္ရာ ခ်ိတ္ဆက္မႈ မရွိပါဘူ။ ေျမာက္ အေမရိကေဒသမွာလိုမ်ဳိး အဆင္ေျပေခ်ာေမြ႔တဲ့ ကုန္စည္စီးဆင္းရာ လမ္းေၾကာင္းႀကီးေတြလည္း တည္ေဆာက္ထားတာ မရွိပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ အာဆီယံ အေနနဲ႔ AEC စီမံကိန္းထဲက ရည္မွန္းခ်က္အတုိင္း လုိက္နာေဆာင္ရြက္မယ္ဆုိရင္ ေပါင္းစည္းျခင္းရဲ႕ အက်ဳိးေက်းဇူးကို ခံစားရပါလိမ့္မယ္။