ျမန္မာနိုင္ငံဆိုင္ရာ ၿဗိတိန္ သံအမတ္ျကီး H.E. Mr. Andrew Patrick ဟာ ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ ဥကၠ႒ ဦးတင္ေအးနဲ႔  ေအာက္တုိဘာ ၁၇ ရက္ေန႔က ေနျပည္ေတာ္မွာ ေတြ႔ဆုံၿပီး မဲစာရင္း ေဆာင္ရြက္ေနမႈ၊ ႀကိဳတင္မဲေပးတဲ့ကိစၥရပ္ေတြနဲ႔ မဲဆႏၵရွင္ သက္ေသခံ လက္မွတ္ ထုတ္ေပးတဲ့ ကိစၥရပ္ေတြ ေဆြးေႏြးပါတယ္။ ဦးတင္ေအးက ေဆာင္ရြက္မႈအဆင့္ဆင့္ကို ရွင္းျပခဲ့ၿပီး အခုအခါ မဲစာရင္းေတြ မွားတယ္ဆိုၿပီး အေၾကာင္းျပခ်က္ေတြဟာ လိုခ်င္တဲ့ ရလဒ္မရရွိပါက ျပည္တြင္း၊ ျပည္ပ ဖိအားကို အသံုးျပဳၿပီး ရလဒ္ကိုျငင္းပယ္ဖုိ႔ ေဆာင္ရြက္ေနတယ္လို႔ ယူဆေနၾကေၾကာင္း၊ ေကာ္မရွင္အေနနဲ႔ လြတ္လပ္မွ်တတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲျဖစ္ေအာင္ ဥပေဒနွင့္အညီသာ ေဆာင္ရြက္ က်င္းပမွာျဖစ္ေၾကာင္း ျပန္လည္ရွင္းျပခဲ့ပါတယ္။ ၿဗိတိန္သံအမတ္ႀကီးနဲ႔ ေကာ္မရွင္ဥကၠ႒တို႔ ေတြ႔ဆုံခ်ိန္ဟာ ျပည္ပေရာက္ ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြ ႏို၀င္ဘာ ၈ ရက္ေန႔အတြက္ ေရြးေကာက္ပဲြအႀကိဳ ႀကိဳတင္ဆႏၵမဲေတြ ေပးေနၾကခ်ိန္ျဖစ္ပါတယ္။ ျပည္ပႏိုင္ငံေတြမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံသား သုံးေသာင္းခန္႔ မဲေပးတဲ့အနက္ ၂ ေသာင္း၀န္းက်င္ဟာ စင္ကာပူႏိုင္ငံမွာ ေပးၾကတာျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာျပည္သား ၃ သန္းခြဲ၊ ၄ သန္းေလာက္ ေရာက္ရွိေနထိုင္ေနတဲ့ ထိုင္းႏုိင္ငံမွာ မဲေပးသူဦးေရက ၅၆၀ ခန္႔သာရွိၿပီး ဂ်ပန္ႏိုင္ငံမွာေတာ့ ရွိသမွ်ျမန္မာရဲ႕ ၁၂ ရာခိုင္ႏႈန္းနဲ႔ညီမွ်တဲ့ လူဦးေရ ၁၀၇၈ ေယာက္ မဲစာရင္းပါတယ္လို႔ ေစာင့္ၾကည့္သူေတြအဆိုအရ သိရပါတယ္။ လက္ရွိ ျပည္ပမွာ ေရာက္ရွိေနတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြ ႀကိဳတင္ဆႏၵမဲေတြ ေပးေနရာမွာ မဲစာရင္းမွားယြင္းမႈ၊ မဲလက္မွတ္မျပည့္စုံမႈေတြ ႀကဳံေတြ႔ေနရပါတယ္။ ဒီတႀကိမ္ ပါတီစုံေရြးေကာက္ပြဲအႀကိဳမဲေပးမႈဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံသမိုင္းမွာ တႀကိမ္တခါမွ မႀကံဳဖူးတဲ့ သံ႐ုံးေရွ႕မွာ အမ်ဳိးသမီးေတြေရာ၊ အမ်ဳိးသားေတြပါ ညအိပ္ေစာင့္ၿပီး မဲေပးေနၾကတာျဖစ္ပါတယ္။ မဲေပးရမွာ ႀကဳံေတြ႔ရတဲ့အေျခအေနေတြကို ျမန္မာေတြက အမ်ားသူငါသိရွိေအာင္ ေမးျမန္းၿပီး ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္လူမႈစာမ်က္ႏွာေတြမွာ ျဖန္႔ေ၀ေနတဲ့အတြက္ အေျခအေနမွန္ကို အခ်ိန္နဲ႔ တေျပးညီ သိရွိေနၾကရပါတယ္။ စင္ကာပူႏိုင္ငံမွာ ၾကိဳတင္မဲေပးဖို႔ ညအိပ္ေစာင့္ဆိုင္းၿပီး မဲမေပးခဲ့ရတဲ့ လူငယ္ေတြဟာ မ်က္ရည္စက္လက္နဲ႔ လူသိရွင္ၾကား ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခဲ့ၾကပါတယ္။ အသက္ ၂၀ ေက်ာ္အရြယ္အမ်ဳိးသမီးတဦးက “က်မတို႔ ဒီဟာကိုေပးထားတာ အလကားေပးထားတာ မဟုတ္ဘူးလို႔၊ အခ်ိန္ေတြအကုန္လုံးကုန္သြားတယ္ (ငုိ႐ႈိက္လ်က္)။ က်မ လြန္ခဲ့တဲ ့၂ လကတည္းက လုပ္ထားတာ” လို႔ ေျပာပါတယ္။ စင္ကာပူရွိ အသက္ ၂၀ ခန္႔ လူငယ္တဦးကလည္း “က်ေနာ့္ဘက္က ဘာမွ ျပစ္ခ်က္မရွိဘူး၊  document (အေထာက္အထား) ေတြ အကုန္ အျပည့္ရွိလ်က္သားနဲ႔ အခု က်ေနာ့္မဲတခုမွ မပါလာဘူး၊ က်ေနာ္ အရမ္းကို ခံစားရတယ္။ အဲဒါ သံအမတ္ ဦးေဇာ္ထြန္းရွိန္ကို က်ေနာ္သြားေျပာတယ္။ ‘ဘယ္လိုလုပ္ေပးမွာလဲ၊ က်ေနာ္အရမ္းခံစားရတယ္’ ဆုိေတာ့ သူက ‘ဒီမဲကတဲ့ သူမသိဘူးတဲ့၊ ဟိုဘက္ကေန တခါတည္း ေပးလိုက္တာ’ တဲ့။ အဲဒီေတာ့ ဟိုဘက္က တခါတည္း ေပးလိုက္တယ္ဆိုေတာ့ဗ်ာ။ က်ေနာ္ ဘယ္ေန႔ဘယ္ရက္ကို မဲျပန္ထည့္လို႔ရမလဲဆုိေတာ့လည္း သူက မသိဘူးတ့ဲ၊ မသိႏိုင္ဘူးတဲ့။ complaint letter ကို သူျပန္ေရးေပးမယ္တဲ့၊ အဲလိုပဲေျပာတယ္’ လို႔ ေျပာပါတယ္။ ဂ်ပန္သံ႐ုံးမွာ မဲေပးခဲ့တဲ့ ရွမ္းအမ်ဳိးသမီး ၁ ဦးကလည္း မဲ ၄ မဲအနက္ ၂ မဲပဲ ေပးခြင့္ရခဲ့တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ “က်မ ရွမ္းျပည္နယ္ ေတာင္ႀကီးၿမိဳ႕ကပါရွင့္။ တိုင္းရင္းသားဆိုေတာ့ ၄ မဲ ရရမယ့္ကိစၥကို ၂ မဲပဲ ေပးပါတယ္ရွင့္။ အခုက တိုင္းေဒသႀကီးရယ္၊ တုိင္းရင္းသားရယ္ ၂ မဲ ပဲရတယ္ရွင့္” လို႔ေျပာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူဟာ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းနဲ႔ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းေတြကို မဲေပးခြင့္ဆုံး႐ႈံးခဲ့ရတာျဖစ္ပါတယ္။ ဂ်ပန္ေရာက္ ျမန္မာအမ်ဳိးသမီးတဦးကလည္း “မဲကေတာ့ လာတုန္းက သုံးမဲေပးမယ္ဆိုၿပီး လာတာေပါ့။ ဒါေပမယ့္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတ္ာျဖစ္တဲဲ့ အဓိကအေရးႀကီးတဲ့မဲ က်မ မရပါဘူး။ က်မ ေတာင္ဥကၠလာၿမိဳ႕နယ္ (ရန္ကုန္တိုင္းေဒသႀကီး) ကပါ။ ေတာင္ဥကၠလာက လူေတြအကုန္လုံး ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္အတြက္ မဲမပါဘူးလို႔ သံ႐ုံးက တာ၀န္ရွိတဲ့သူတေယာက္က ေျပာပါတယ္။ လာမယ့္ ၂၃ ရက္ေန႔မွာ ထပ္တိုးတဲ့မဲမွာ ထပ္လာေပးရမယ္လို႔လည္း ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကြန္ဖန္း (အတည္ျပဳ) ဘာမွ က်မတို႔ကို မေပးပါဘူး” လုိ႔ေျပာပါတယ္။ အဂၤလန္ႏိုင္ငံသံ႐ုံးမွာ မဲေပးခဲ့သူ ရွမ္းျပည္ဇာတိ ျပင္ဦးလြင္ၿမိဳ႕ခံ မၾကည္ျပာခိုင္က သူ႔အေနနဲ႔ မဲေလးမဲစလုံး ေပးခဲ့ရေပမယ့္ သူ႔ေရွ႕နဲ႔ ေနာက္မွာ မဲလက္မွတ္ မျပည့္မစုံနဲ႔ မဲေပးေနၾကတာကို ျမင္ခဲ့ရတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ သူက “က်မရဲ႕အခြင့္အေရး မဲ ၄ မဲစလုံး ေပးခြင့္ရခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ က်မရဲ႕ေရွ႕မွာ၊ ေနာက္မွာ ျမင္ရတယ္ တခ်ဳိ႔ေတြက မဲအကုန္လုံးမရဘူး၊ ၁ မဲပဲရတယ္၊ ၂ မဲပဲရတယ္၊ ၃ မဲပဲရတယ္၊ ဘာလို႔လဲမသိဘူး။ ဒါေပမယ့္ တရားဥပေဒအရ ၁ မဲပဲရမယ္ဆိုတာလည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဟိုကပို႔တဲ့ အတိုင္းပဲလို႔ ေျပာတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဘာေၾကာင့္ဆိုတာ အေၾကာင္းရင္း ရႏိုင္ရင္ေတာ့ ပိုေကာင္းတာေပါ့။ အေၾကာင္းရင္းမသိဘဲနဲ႔ မသိဘူး၊ ဒီအတိုင္းပဲ ရလာတယ္ဆုိတာကေတာ့ ဒီအေျဖက လုံေလာက္တဲ့အေျဖမဟုတ္ဘူးလို႔ က်မက ယူတဆတယ္” လုိ႔ ေျပာပါတယ္။ ေတာင္ကိုရီးယားႏိုင္ငံက မဲဆႏၵရွင္ေတြကလည္း အလားတူအခက္အခဲေတြ ၾကဳံေတြ႔ေနရတယ္ဆုိတာကို ထည့္သြင္းေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။ ကိုရီးယားအေျခစိုက္ ျမန္မာသံ႐ုံးထုတ္ျပန္ခ်က္မွာ ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပဲြေကာ္မရွင္က ေပးပို႔လာတဲ့ မဲလက္မွတ္ေတြမွာ (၁) မဲဆႏၵရွင္တဦးအတြက္ မဲလက္မွတ္ ၃ ခု (သို႔) ၄ ခု ပါရမွာ ျဖစ္ေပမယ့္ ျပည့္ျပည့္စုံစုံ မပါလာျခင္း၊ မဲလက္မွတ္မ်ား ႏိုင္ငံ (သံ႐ုံးလိပ္စာ) မွား၍ ေရာက္ရွိျခင္း၊ ျပည္ပသံ႐ုံးေတြမွာ မဲေပးပိုင္ခြင့္ရွိသူမ်ား စာရင္းခ်ဳပ္မွာ ပါေပမယ့္ သက္ဆိုင္ရာ ျမန္မာသံ႐ုံးသို႔ ေပးပို႔လာတဲ့ လက္မွတ္ေတြမွာ မပါရွိျခင္း၊ ပါသည့္သူမ်ား မဲလက္မွတ္မျပည့္စုံျခင္းေတြ ႀကဳံေတြ႔ရတယ္လို႔ ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။ လုုပ္ထုံးလုပ္နည္းအရ သံ႐ုံးကို ေရာက္ရွိလာမယ့္ မဲလက္မွတ္ေပၚ မဲေပးခြင့္ရွိသူစာရင္းကို အခ်ိန္နဲ႔တေျပးညီ ထုုတ္ျပန္ေပးမယ္လို ဆိုပါတယ္။ ျပည္ပေရာက္ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြ ႀကိဳတင္မဲေပးရာမွာ ခက္ခဲေနမႈနဲ႔ပတ္သက္လို ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပေရးေကာ္မရွင္က ေအာက္တိုဘာ ၁၆ ရက္ေန႔က ထုတ္ျပန္ရာမွာ - ေရြးေကာက္ပြဲအေတြ႔အၾကဳံနည္းျခင္း၊ သံ႐ုံးေတြမွာ ၀န္ထမ္းအကန္႔အသတ္ရွိျခင္းဟာ အဆင္ေျပေျပမဲေပးႏုိင္ၾကဖို႔ သံရုံးမွာ အခက္အခဲရွိႏိုင္မွာျဖစ္တဲ့အတြက္ မဲဆႏၵရွင္ေတြက နားလည္ေပးၾကဖို႔ ေမတၱာရပ္ခံခဲ့ပါတယ္။