တႏိုင္ငံလုံး ပစ္ခတ္တိုက္ခို္က္မႈ ရပ္စဲေရးစာခ်ဳပ္မွာ ပါ၀င္လက္မွတ္ေရးထိုးဖို႔ ကရင္အမ်ဳိးသားအစည္းအ႐ုံးက အျခားတုိင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔ ၆ ဖြဲ႔နဲ႔ သေဘာထားတူညီ ဆုံးျဖတ္ခဲ့ပါတယ္။ ထိုင္းႏိုင္ငံ ခ်င္းမိုင္ၿမိဳ႕မွာ စက္တင္ဘာ ၂၈ ရက္ေန႔ကေန ၃၀ ရက္ေန႔ထိ က်င္းပတဲ့ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရး အဖြဲ႔အစည္းမ်ားရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္မ်ား အစည္းအေ၀းမွာ သေဘာထား ထုတ္ျပန္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အစည္းအေ၀းတက္ေရာက္တဲ့ ကရင္အမ်ဳိးသားအစည္းအ႐ုံး အေထြေထြအတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္ ပဒိုေစာကြယ္ထူး၀င္းကို  စက္တင္ဘာ ၃၀ ရက္ေန႔ညက ေတြ႔ဆုံေမးျမန္းထားပါတယ္။ အန္စီေအ လက္္မွတ္ထိုးေရးနဲ႔ပတ္သက္လို႔ တိုင္ရင္းသား လက္နက္ကိုင္အင္အားစုမွာ လတ္တေလာ လက္မွတ္ထိုးတဲ့အဖြဲ႔နဲ႔ မထိုးေသးတဲ့အဖြဲ႔ ၂ ဖြဲ႔ျဖစ္သြားတယ္။ ေကအန္ယူက လက္မွတ္ထိုးတဲ့အဖြဲ႔မွာ ပါ၀င္တယ္ဆုိတာ သိရပါတယ္။ အေျခအေနကို ရွင္းျပေပးပါ။ "က်ေနာ္တို႔ ဒါက တျပည္လုံး အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးစာခ်ဳပ္ကို ညိႇႏႈိင္းၿပီး ရလာခဲ့တာ။ တျပည္လုံး အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးစာခ်ဳပ္မွာ က်ေနာ္တို႔ တိုင္းရင္းသား ထိပ္သီးအစည္းအေ၀းရဲ႕ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလမွာ ဒီလက္မွတ္က ဘယ္သူက ေရးထိုးသင့္သလဲဆိုတဲ့ သေဘာထားမွာ ၁ အခ်က္ ဒီ အန္စီေအကို ရလာလို႔ရွိရင္ အန္စီေအကို လက္ခံတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းျဖစ္ရမယ္။ ဒုတိယအခ်က္ကေတာ့ ဒီအဖြဲ႔ဟာ က်ေနာ္တို႔ အန္စီစီတီ အဖြဲ႔၀င္ေတာ့ ျဖစ္ရမယ္။ အနည္းဆုံး အဖြဲ႔၀င္ျဖစ္ရမယ္။ တတိယအခ်က္ကေတာ့ ဒီအဖြ႔ဲအစည္းက ႏိုင္ငံႏွစ္ႏိုင္ငံကို ခြၿပီး တိုက္ေနတဲ့ အဖြဲ႔အစည္း မျဖစ္ေစရဘူးဆိုတဲ့ သေဘာထားနဲ႔ က်ေနာ္တို႔ ရပ္တည္လာတယ္။ ဒါကိုက်ေတာ့ အကုန္လုံးပါ၀င္ေရးမူဆိုတဲ့ စကားလုံးသုံးတာ။ တကယ္အမွန္အစက အန္စီစီတီမွာ ပါ၀င္တဲ့ အဖြဲ႔၀င္ ၁၆ ဖြဲ႔ ပါ၀င္ရမယ္။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္တို႔ စာခ်ဳပ္ညႇိတဲ့ အခိ်န္မွာက်ေတာ့ တျပည္လုံး အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးစာခ်ဳပ္ေနာ္၊ တျပည္လုံး အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးအဖြဲ႔ေတြ မဟုတ္ဘူး၊ ဆိုလိုတာက ဒီစာခ်ဳပ္အေပၚမွာ လက္မွတ္ေရးထိုးသင့္တယ္ဆိုတာ ပါ၀င္သင့္ ပါ၀င္ထိုက္တဲ့၊ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းေတြ ပါ၀င္ရမယ္ဆိုတဲ့ သေဘာတူညီခ်က္ရွိတယ္။ ဒါက တပိုင္း။ "အခုဟာ က်ေနာ္တို႔က အန္စီစီတီအဖြဲ႔တင္ မကဘူး၊ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္း အကုန္လုံးက ပါ၀င္ႏိုင္လို႔ရွိရင္ တိုင္းျပည္က ေအးခ်မ္းမယ္ဆိုတဲ့ ဆႏၵနဲ႔ က်ေနာ္တို႔ ေတာင္းဆိုခဲ့တာျဖစ္တယ္။ ဒီ အန္စီေအကို ညိႇႏႈိင္းၿပီး တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းရဲ႕ ကိုယ္စားျပဳတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ အစိုးရနဲ႔ ညိႇႏႈိင္းၿပီး ေနာက္ဆုံးက်ေတာ့ အန္စီေအရဲ႕ သေဘာတူစာခ်ဳပ္က အဲဒီစာသားေတြ အကုန္လုံးရၿပီ။ လက္မွတ္ေရးထိုးတဲ့ အဖြဲ႔မွာက်ေတာ့ သေဘာထား ၂ ခုရွိလာတယ္။ တခ်ဳိ႕အဖြဲ႔မွာက်ေတာ့  အစိုးရကေနၿပီးေတာ့ လက္ခံတဲ့အဖြဲ႔ရွိသလို တခ်ဳိ႕က မလက္ခံဘူး။ က်ေနာ္တို႔ ဒီ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကို္င္အဖြဲ႔အစည္းေတြရဲ႕ ေတာ္လွန္ေရးသမိုင္းေၾကာင္း တေလွ်ာက္လုံးမွာ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းက တၿပိဳင္တည္း လက္မွတ္ေရးထိုးတဲ့အႀကိမ္က တခါမွမရွိဘူး။ လြန္ခဲ့တဲ့အခ်ိန္ ၉၂၊ ၉၃ မွာ တျခားအဖြဲ႔အစည္းေတြက အဲဒီတုန္းက တပ္ေပါင္းစုေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။ အန္ဒီအက္ဖ္တို႔ ဒီေအဘီတို႔ အန္စီယူဘီတို႔ဆိုတာ ရွိခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက အစိုးရက အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး ေခၚတဲ့အခ်ိန္မွာ အတူတကြ သြားၾကမယ္ဆိုၿပီး ေျပာၾကေပမယ့္ ေနာက္ဆုံးက်ေတာ့ တဖြဲ႔ခ်င္းသြားၾကတယ္။ ေနာက္ ဟိုဥစၥာေပါ့ေလ၊ ေျပာရမယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ ၉၄ ေနာက္ပိုင္းမွာ ေကအန္ယူဆိုတာ တဖြဲ႔တည္း က်န္ခဲ့ပါတယ္။ ႏွစ္ေပါင္း ၂၀ နီးပါး။ က်န္တဲ့ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းေတြ အပစ္ရပ္စဲေရးလုပ္ၿပီးတဲ့ ေနာက္ပိုင္း ေကအန္ယူက တဖဲြ႔တည္း။ အဲဒီတုန္းကလည္း အစိုးရရဲ႕ စစ္ဆင္မႈဒဏ္ ခံခဲ့ရတာေပါ့။ ဒါ သမိုင္းေၾကာင္းေနာ္။ သမုိင္းေၾကာင္းမွာ အကုန္လုံး လက္မွတ္ေရးထိုးတာက တႀကိမ္မွ မရွိခဲ့ဖူးဘူး။ အဲဒီတုန္းကလည္း အစိုးရကလည္းပဲ ဒီလို အစုအဖြဲ႔နဲ႔ လက္ခံေဆြးေႏြးတာလည္း မရွိခဲ့ဖူးဘူး။ ႏိုင္ငံေရး ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးေရး ဆုိတာလည္း မရွိခဲ့ဖူးဘူး။ ဆုိလိုတာကေနာ္၊ အဲဒီေနရာမွာ က်ေနာ္တို႔ ျပန္ၾကည့္လို႔ရွိရင္ က်ေနာ္တို႔ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းေတြ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး လုပ္ၿပီးတဲ့အပိုင္းမွာ အေျခခံႏိုင္ငံေရးျပႆနာ၊ ဒီလက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡကို ျဖစ္ေစတဲ့ အေျခခံ ႏိုင္ငံေရးျပႆနာကို ဘယ္တုန္းကမွ ေဆြးေႏြးခြင့္မရခဲ့ဘူး။ ေနာက္ပိုင္းက်ေတာ့ တိုက္ပြဲေတြ ျပန္ျဖစ္တယ္။ "အခုဟာ က်ေနာ္တို႔ ေကအန္ယူရဲ႕ သေဘာထားကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ကရင္လူမ်ဳိးေတြ လက္နက္ကိုင္တိုက္ပြဲ ၀င္လာခဲ့တာက အေျခခံႏိုင္ငံေရးျပႆနာ၊ ႏိုင္ငံေရးေျဖရွင္းနည္းအရ ေျဖရွင္းရမယ္ဆိုတဲ့ သေဘာထားက က်ေနာ္တို႔ဆီမွာ ရွိထားၿပီးသား။ ဒီျပႆနာကို လက္နက္ကိုင္နည္းနဲ႔ ရွင္းလာတာ ႏွစ္ေပါင္း ၆၀ ေက်ာ္မွာ သူလည္း ရွင္းလို႔မရဘူး၊ ကိုယ္လည္း ရွင္းလို႔မရဘူး။ သူ႔ကို က်ေနာ္တို႔လည္း အျပဳတ္တိုက္လို႔မရဘူး။ ကိုယ့္ကို အျပဳတ္တိုက္လို႔မရဘူး။ ဒီေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ႏုိင္ငံေရးေတြ႔ဆုံဖို႔ ေတာင္းဆုိလာခဲ့တယ္။ ေတာင္းဆိုတဲ့အတိုင္း ဒီအစိုးရက တက္လာတဲ့ အခ်ိန္မွာက်ေတာ့ က်ေနာ္တို႔က အစိုးရကေနၿပီးေတာ့ ဖိတ္ေခၚၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔က ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးတယ္၊ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး လုပ္တယ္။ အပစ္အခတ္ရပ္စဲၿပီး ႏိုင္ငံေရး ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးေရးလုပ္ဖို႔ ျဖစ္တယ္။ ပထမပိုင္းမွာ က်ေနာ္တို႔ ၂၀၁၁ မွာ စၿပီး ၁၂ ခုႏွစ္မွာ တဖြဲ႔ခ်င္းပဲ လက္မွတ္ေရးထုိးၾကတယ္။ တဖြဲ႔ခ်င္းပဲ၊ ဘယ္မွ ေကအန္ယူလည္း တဖြဲ႔ပဲ။ စီအန္အက္ဖ္လည္းတဖြဲ႔ပဲ။ သူ႔ဟာသူ ဘိုင္လက္ထရယ္ လက္မွတ္ေရးထိုးၾကတယ္။ "ေနာက္ပိုင္းက်မွ က်ေနာ္တို႔က ႏိုင္ငံေရးတက္မယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ တစုတဖြဲ႔နဲ႔ လုပ္ဖို႔သင့္တယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ က်ေနာ္တို႔ လိုင္ဇာမွာ ၂၀၁၃ ေအာက္တိုဘာ၊ ႏို၀င္ဘာေလာက္မွာ က်ေနာ္တို႔ ပထမအႀကိမ္ တို္င္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အစည္းအေ၀းပြဲ လုပ္ခဲ့တယ္။ အဲဒီတုန္းကလည္း အစိုးရက ခြင့္ျပဳခဲ့တယ္။ အစိုးရ တဖြဲ႔ခ်င္းကေနၿပီးေတာ့ အစုအဖြဲ႔နဲ႔ ေတြ႔ဖုိ႔အတြက္ လက္ခံၿပီးေတာ့ အန္စီစီတီအေနနဲ႔ စဖြဲ႔႔ၿပီးေတာ့ ေတြ႔လာခဲ့တယ္။ ေတြ႔ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ခုက အန္စီေအစာခ်ဳပ္ ရသြားတယ္။ ဒီစာခ်ဳပ္မွာက က်ေနာ္တို႔ အန္စီစီတီက လက္ခံတယ္၊ အက္စ္ဒီက လက္ခံတယ္။ ႏိုင္ငံေရး ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြး အာမခံခ်က္ရွိတဲ့ စာခ်ဳပ္တခုလည္းျဖစ္တယ္။ ဒီေတာ့ အစိုးရကေနၿပီးေတာ့ ဒီစာခ်ဳပ္အေပၚမွာ မူတည္ၿပီး က်ေနာ္တို႔က တိုင္းရင္းသားတဖြဲ႔ခ်င္းစီက ဆုံးျဖတ္ရမယ့္ အေနအထားျဖစ္တယ္။ အေနအထားျဖစ္တဲ့အေပၚမွာ က်ေနာ္တို႔က အကုန္လုံးပါ၀င္ေရးအတြက္ပဲ က်ေနာ္တို႔ ႀကိဳးစားလာခဲ့တယ္။ ညိႇႏႈိင္းတဲ့ေနရာမွာ စာခ်ဳပ္လည္းၿပီးေရာ၊ အကုန္လုံးပါ၀င္ေရးမူအတြက္ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းေတြက သြားၿပီးေတာ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြ သြားၿပီးေတာ့ အစိုးရနဲ႔၊ သမၼတနဲ႔ သြားေတြ႔တယ္။ ေနာက္ဆုံးေတာ့လည္း ရလဒ္က ဒီစည္းေ၀းပြဲမွာ ဒီရလဒ္ကို လက္ခံတဲ့အပိုင္းနဲ႔ လက္မခံတဲ့အပိုင္းဆိုၿပီး ၂ ပိုင္းျဖစ္လာတယ္။ "ဆိုလိုတာက ဒီတိုင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္ေတြက သြားၿပီးေတာ့ ညိႇတ့ဲေနရာမွာ ရလာတဲ့ ရလဒ္အေပၚမွာ ေနာက္ဆုံး အဆုံးသတ္ ညိႇႏႈိင္းေရးဆိုတဲ့ ဆုံးျဖတ္ခ်က္နဲ႔ သြားတာျဖစ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ သူတို႔က လုပ္ပိုင္ခြင့္မရွိတဲ့ အေပၚမွာ တဖြဲ႔ခ်င္းက ျပန္ၿပီးေတာ့ ဆုံးျဖတ္ရတဲ့အေပၚမွာ က်ေနာ္တို႔ ေကအန္ယူကေတာ့ မူလက ရွိထားတဲ့ သေဘာထားအတိုင္း ကိုယ့္အဖြ႔ဲအစည္းရဲ႕ သေဘာထား ရပ္တည္ခ်က္နဲ႔ လက္မွတ္ေရးထိုးဖို႔ ဆုံးျဖတ္ခဲ့တယ္။ က်န္တဲ့ အဖြ႔ဲအစည္းတခ်ဳိ႕ေတြကလည္း တဖြဲ႔ခ်င္း ဆုံးျဖတ္ခ်က္အေနနဲ႔ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးစာခ်ဳပ္မွာ လက္မွတ္ေရးထိုးၿပီး ႏိုင္ငံေရး ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးပြဲ သြားမယ္ဆုိတဲ့ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ခ်ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။" ေကအုိင္အိုက လူထုေတြက အန္စီေအ လက္မွတ္ထိုးဖို႔ လက္မခံေတာ့ လူထုစကား နားေထာင္ၿပီးမွ ေကအုိင္အိုက အဲဒီေပၚလစီကို ရပ္တည္တယ္။ ေကအန္ယူက အဲဒီလိုမ်ဳိး လက္မွတ္ထိုးဖို႔အတြက္ လူထုေတြရဲ႕ အသံေတြကို နားေထာင္တဲ့ အပိုင္းရွိလား။ အဲဒီဟာလည္း သိခ်င္တယ္။ "တကယ္တိုက္ပြဲျဖစ္လုိ႔ရင္၊ စစ္ျဖစ္လို႔ရွိရင္ တကယ္ခံရတာ လူထုေတြပါ။ လူထုက တိုက္ပြဲေတြရွိမွ လက္ခံခ်င္တဲ့ဆႏၵ ရွိသလား၊ ဒါေတာ့ က်ေနာ္ သိပ္ၿပီးေတာ့ သေဘာမေပါက္ဘူးေပါ့ေနာ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆုိေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ဒီမွာက တိုက္ပြဲက အၿမဲတမ္း အႏွစ္ ၆၀ ေက်ာ္ျဖစ္လာေတာ့ လူထုေတြက တိုက္ပဲြေတြဒဏ္ကို ခံေနရတဲ့ သူတို႔မွာလည္း ေတာ္ေတာ္ဒုကၡေရာက္တယ္။ သူတို႔က တိုက္ပြဲမရွိလို႔ရွိရင္ ပိုၿပီးေတာ့ လုိလားတယ္။ က်ေနာ္တို႔ အဖြဲ႔အစည္းက အမ်ဳိးသားေတြကို ဦးေဆာင္တာျဖစ္တယ္။ လူထုအသံကို နားေထာင္ရမယ္ဆိုတာ လက္ခံပါတယ္။ လူထုရဲ႕လိုအပ္မႈကိုလည္း က်ေနာ္တို႔ ဘယ္လိုေဆာင္ရြက္ရမလဲဆိုတဲ့ ကိုယ့္ရဲ႕သုံးသပ္မႈ ဦးေဆာင္တဲ့ အဖြဲ႔အစည္းျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္မို႔လို႔ ဒါကို က်ေနာ္တို႔ သုံးသပ္ၿပီး ဆုံးျဖတ္ရမယ့္ကိစၥ ျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္တမ္းဆိုရင္ လူထုက လက္မခံဘူးဆိုေတာ့ ကုိယ္က ဦးေဆာင္တဲ့အဖြဲ႔ဆိုလို႔ရွိရင္ က်ေနာ္တို႔ ဒီေတာ္လွန္ေရးဆိုၿပီး ဆက္သုံးတာ လူထုေနာက္ၿမီးဆြဲ ျဖစ္သြားမလားဆိုတာလည္း ရွိတယ္၊ လက္ရွိအေနအထားနဲ႔ ကိုက္ညီတဲ့ အေနအထား ဘယ္လုိလုပ္ရမလဲ၊ ဆုံးျဖတ္ရမလဲဆုိတာက ဦးေဆာင္တဲ့ အဖြဲ႔အစည္းကေနၿပီးေတာ့ ဆုံးျဖတ္ၿပီးေတာ့ ျပည္သူလူထုကို အသိေပးရမယ္။ "ဘာျဖစ္လို႔လဲဆုိေတာ့ တကယ့္တိုက္ပြဲေတြ၊ စစ္ပြဲေတြ ျဖစ္လို႔ရွိရင္ ဒုကၡခံရတာ ျပည္သူလူထုပဲ ျဖစ္မွာပဲလို႔ ထင္တယ္။ ဒါက က်ေနာ္တို႔ အခုက မ်ားေသာအားျဖင့္ က်ေနာ္တို႔ ဆုံးျဖတ္မႈက ခံစားမႈနဲ႔ ဆုံးျဖတ္တာပဲ။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆုိေတာ့ သမိုင္းတေလွ်ာက္လုံးမွာ က်ေနာ္တို႔က ဒီ ဗမာစစ္အစိုးရ၊ ဗမာမဟာ၀ါဒီေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔ ခံစားေနရတာ။ ဒါက လူမ်ဳိးတိုင္းမွာ ခံစားေနရတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ကရင္ဆိုလည္း သမုိင္းေၾကာင္းအရ မကပါဘူး၊ ႏွစ္ေပါင္း ၆၀ မကပါဘူး၊ သမိုင္းေၾကာင္းအရ ခံလာခဲ့ရတာပါ။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္တို႔ ဒီမွာက ပဋိပကၡ အရင္းခံျပႆနာက မတူကြဲျပားမႈကို အသိအမွတ္ျပဳမႈမရွိတဲ့ အေျခခံျဖစ္လာတယ္။ တကယ္တမ္းဆို ဒီျပႆနာက အဖြဲ႔အစည္းမွာ ျဖစ္လာတဲ့ ျပႆနာမဟုတ္ဘူး။ ေအာက္ေျခက ျဖစ္လာတဲ့ လူမ်ဳိးခ်င္း မတူကြဲျပားမႈကေန ျဖစ္လာတဲ့ျပႆနာ။ ဒီကိစၥကို ရွင္းတဲ့ေနရာမွာ လက္နက္ကိုင္နည္းနဲ႔ ရွင္းလို႔ရွိရင္ေတာ့ ရွင္းလို႔မရဘူး။ ဒါက စားပဲြေပၚမွာထိုင္ၿပီးေတာ့ ရွင္းရမယ္။ အေျခခံျပႆနာကို ရွင္းႏိုင္မယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ျမင္တဲ့အေပၚမွာ ျဖစ္ပါတယ္။" လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း ၂၀ ခန္႔က တိုင္းရင္းသားအဖြဲ႔ေတြအၾကားမွာ ေကအန္ယူနဲ႔ ေကအုိင္အိုက ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႔ေတြကို ဦးေဆာင္ခဲ့တယ္ေလ။ ၿပီးရင္ အန္ဒီအက္ဖ္ေခတ္လည္း ကုန္သြားၿပီဆိုေတာ့ ဘာမွလည္း တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းေတြရဲ႕ဘ၀ေပါ့ေနာ္။ တိုင္းရင္းသား လူမ်ဳိးေတြရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးအေျခအေနက ျမႇင့္တင္ေပးႏိုင္မႈေတြ မလုပ္ႏိုင္ဘူး။ စည္းလုံးမႈမရွိတာေၾကာင့္ျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာၾကတယ္ေလ။ ခုလည္း ႏွစ္ဖြဲ႔ကြဲသြားၿပီဆိုေတာ့ ေရွ႕ဆက္မွာ လက္ေတြ႔ ပူးေပါင္းလုပ္ႏိုင္မယ့္ အေျခအေနေတြ ရွိလာႏိုင္မလား။ "က်ေနာ္တို႔ လက္ရွိမွာ က်ေနာ္တို႔ ကြဲတယ္ရယ္လို႔လည္း ေျပာလို႔မရဘူး။ ကိုယ့္ရဲ႕အဖြဲ႔အစည္း၊ က်ေနာ္တို႔သမိုင္းေၾကာင္းနဲ႔ေျပာရင္ ကခ်င္ရဲ႕သမိုင္းေၾကာင္းနဲ႔ ကရင္ရဲ႕သမိုင္းေၾကာင္း တူမွာမဟုတ္ဘူး။ ေကအန္ယူရဲ႕ ဖြဲ႔စည္းပုံအရ သူ႔ရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးရည္မွန္းခ်က္နဲ႔ တူညီတာ တခုပဲရွိမယ္။ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု တည္ေဆာက္တာ။ ဒီလိုပဲ ရွမ္းရဲ႕ လူမ်ဳိးတမ်ဳိး အေနအထား၊ ခ်င္းလူမ်ဳိးရဲ႕ အေနအထား၊ သူ႔ရဲ႕ အဖြဲ႔အစည္းရဲ႕ သူ႔ရဲ႕ဖြဲ႔စည္းပုံအရ သူ႔ရပ္တည္ခ်က္နဲ႔ကြာတယ္၊ သမိုင္းေၾကာင္းကြာတယ္။ သူ႔အဖြဲ႔အစည္းရဲ႕ သူ႔ရဲ႕လိုလားခ်က္၊ ဆႏၵပိုင္း ကြာတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္တို႔ ရည္မွန္းခ်က္ခ်င္းတူတယ္။ တူတဲ့ေနရာမွာ က်ေနာ္တို႔ ေကအန္ယူေပၚလစီကရွိတယ္၊ တူတာကို တြဲလုပ္မယ္၊ မတူတာကို ခြဲလုပ္မယ္၊ မတူတဲ့အေနအထား။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆုိေတာ့ ကိုယ္ေနတဲ့ေနရာ မတူဘူး။ ဒါေပမယ့္ တကယ္တမ္း ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မယ္ဆိုေတာ့ ဘယ္လိုေနရာမွာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မလဲ။ က်ေနာ္တို႔ ေကအန္ယူသေဘာထားက အစုအဖြ႔ဲလိုက္လည္း ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္တယ္။ တဖြဲ႔ခ်င္းလည္း ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္တယ္။ ဒါက ဘယ္အဖြဲ႔အစည္းနဲ႔မဆိုဘဲ။ ဒါက ဘာလဲဆုိေတာ့ ဘ၀တူတယ္ဆိုေပမယ့္ ခံစားခ်က္၊ ရည္မွန္းခ်က္ခ်င္း တူရင္လည္းတူမယ္၊ ကြာရင္လည္းကြာမယ္ ရွိတဲ့အေပၚမွာ တူညီတဲ့အပိုင္းကို က်ေနာ္တို႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မယ္။ မတူတဲ့ဟာေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ခြဲၿပီးလုပ္မယ္။ "ခုလက္ရွိအေနအထားမွာ က်ေနာ္တို႔ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး ရရွိဖို႔အတြက္ တျပည္လုံး အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး သေဘာတူစာခ်ဳပ္ ရလာၿပီ။ ဒါက ႀကိဳးပမ္းမႈ။ ဒါေပမယ့္ ဒါကို အေကာင္အထည္ေဖာ္တဲ့ ေနရာမွာက်ေတာ့ တဖြဲ႔ရဲ႕ ဆုံးျဖတ္ခ်က္အေပၚမွာပဲ မူတည္တယ္။ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္တယ္၊ ဘာျဖစ္လဲဆုိေတာ့ ဒီမွာ က်ေနာ္တို႔က ကဲ ခင္ဗ်ားကေတာ့ ဒါကိုလုပ္ပါ၊ လူမ်ားအစုအဖြဲ႔လာၿပီးေတာ့ ခင္ဗ်ားက ဒီမွာ အပစ္အခတ္ရပ္စဲ၊ ခင္ဗ်ားမလုပ္ရင္ ဒီလို က်ေနာ္တို႔ကို ဆုံးျဖတ္ေပးလို႔မရဘူး။ ကိုယ့္တဖြဲ႔ခ်င္းရဲ႕ ကိုယ့္အျမင္နဲ႔ ဆုံးျဖတ္ရမွာျဖစ္တယ္။ ၿပီးေတာ့ စုေပါင္းၿပီးေတာ့ တူညီတဲ့အေနနဲ႔ ဘယ္လိုေဆာင္ရြက္မလဲဆိုတဲ့ လုပ္ေဆာင္မႈပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ကခ်င္၊ ေျပာရမယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ေတာ့  တခ်ိန္တုန္းက သူ႔အေနအထားအရ သူ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး လုပ္လာခဲ့တယ္။ အန္ဒီအက္ဖ္ထဲမွာပဲေနာ္။ ေနာက္ဆုံးက်ေတာ့ ကရင္က တဖြဲ႔တည္းပဲက်န္တယ္ အဲဒီတုန္းကေတာ့။ မြန္နဲ႔ ကရင္နဲ႔ အနီးဆုံး သူတို႔ အပစ္အခတ္ရပ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္တို႔က သူ႔ရဲ႕အေနအထားနဲ႔ သူလုပ္တာပဲ။ သြားၿပီး အျပစ္တင္စရာမလိုဘူး။ သူ႔ရဲ႕လူမ်ဳိးနဲ႔ သူ႔ရဲ႕အေနအထားနဲ႔ သူ႔ရဲ႕ လုပ္ရမယ့္ကိစၥ ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္။ "ခုက က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ အေနအထားနဲ႔ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ လက္ရွိ ႏိုင္ငံေရးရည္မွန္းခ်က္အေပၚမွာ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ရပ္တည္မႈအေပၚမွာ က်ေနာ္တို႔ ဆုံးျဖတ္တာျဖစ္တယ္။ ဆုံးျဖတ္တဲ့ေနရာမွာလည္း ဒီဥစၥာ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး လုပ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ တျခားအဖြဲ႔အစည္း တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ မလုပ္ရဘူးလားဆိိုေတာ့ အဲဒါလည္း မဟုတ္ဘူး။ လုပ္မွာပဲ။ ျပည္တြင္းမွာရွိတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ပဲ ပူးေပါင္းလုပ္ရမွာလား၊ တူလို႔ရွိရင္ တြဲလုပ္ရမွာပဲ။ အစိုးရမွာ သေဘာထားေျပာင္းလဲခ်င္တဲ့ ပုဂိဳၢလ္ေတြရွိလို႔ရွိရင္ တြဲၿပီးလုပ္ရမွာပဲ။ က်ေနာ္တို႔လိုခ်င္တာက ဒီႏိုင္ငံက ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုႏိုင္ငံ ထူေထာင္ဖို႔အတြက္ အကုန္လုံးကေနၿပီးေတာ့  က်ေနာ္တို႔ ဆႏၵတူ၊ အျမင္တူတဲ့ပုဂိဳၢလ္နဲ႔ အကုန္လုံး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္သြားမွာပဲလို႔ ခံယူပါတယ္။" က်ေနာ္တုိ႔ဟာ ေကအန္ယူမွာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးျမ ေခတ္ကာလ မတိုင္ခင္ကတည္းက ေရွ႕က ေခါင္းေဆာင္ႀကီးေတြလည္း ရွိခဲ့တယ္။ အစဥ္အဆက္မွာ မဟာမိတ္တပ္ေပါင္းစုမူကို ကိုင္စြဲခဲ့တယ္။ ခုလည္း ကိုင္စြဲထားတယ္။ ခုလိုမ်ဳိး အင္အားႀကီးအဖြဲ႔ထဲကေန ေကအန္ယူက က်န္အဖြဲ႔ေတြနဲ႔ သီးျခားကြဲလြဲၿပီးေတာ့ ျဖစ္ခဲ့တာမ်ဳိး မေတြ႔ခဲ့ဖူးဘူး။ ၁၉၉၄ မွာ ေကအို္င္အို လက္မွတ္ထိုးတုန္းကေတာင္။ အခု ဒီလိုျဖစ္ခဲ့ရတာ ေကအန္ယူအတြက္ ဘယ္ဟာေတြက ဖိအားျဖစ္ပါသလဲခင္ဗ်ာ။ "ဘယ္ pressure ဖိအားမွ မရွိဘူး။ ကရင့္အမ်ဳိးသားရဲ႕ ခံစားခ်က္၊ ကရင့္အမ်ဳိးသားရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးရည္မွန္းခ်က္နဲ႔ က်ေနာ္တို႔ ဆုံးျဖတ္တာျဖစ္ပါတယ္။ ဘာ pressure လာေပးမွာလဲ။ ကရင့္ကံၾကမၼာ ကရင္ဖန္တီးမယ္ဆိုၿပီး စစ္ေႂကြးေၾကာ္သံက နဂိုကတည္းက ရွိတာကိုး။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ကရင္လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရး လုပ္တာကလည္း ဘယ္သူမွ လာေျမႇာက္ေပးလို႔ မဟုတ္ဘူး။ လုပ္ခ်င္လို႔လည္း မဟုတ္ဘူး။ လိုအပ္မႈအရ လုပ္တာျဖစ္တယ္။ က်ေနာ္တို႔ မူလကတည္းက ဟိုး ၁၉၄၉ မွာ ေတာ္လွန္ေရးစတယ္။ ၅၀ မွာ၊ တကယ္တမ္း ေကအန္ယူ စဖြဲ႔ကတည္းက က်ေနာ္တို႔ ကရင္အမ်ဳိးသား ရည္မွန္းခ်က္ ေလးခု ရွိပါတယ္။ တစ္အခ်က္ကေတာ့ အဲဒီတုန္းကေတာ့ ကရင္ျပည္ဆိုတာ မရွိေသးဘူး။ ဗမာျပည္ လြတ္လပ္ေရးရစက။ ကရင္ျပည္ခ်က္ခ်င္းေပး။ ဒုတိယ ကရင္တက်ပ္၊ ဗမာတက်ပ္ ခ်က္ခ်င္းျပ တန္းတူအခြင့္အေရး။ တတိယကေတာ့ ျပည္တြင္းစစ္အလိုမရွိ။ လူမ်ဳိးေရးအဓိက႐ုဏ္းမရွိဘူး။ ဆိုတဲ့ ေႂကြးေၾကာ္သံ ၄ ရပ္။ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕လိုအပ္ခ်က္က ၂ ခု၊ မလိုလားတာ ၂ ခု။ က်ေနာ္တို႔ ကရင္အမ်ဳိးသားေတြ အဲဒီမွာ ေကအန္ယူေပါ့ေလ ေကအန္ယူ စဖြဲ႔စည္းတာ ကရင္ျပည္ခ်က္ခ်င္းေပးပါ၊ ကရင္ျပည္ဆိုတဲ့ ကိုယ္တိုင္ျပ႒ာန္းခြင့္။ ဒုတိယ တန္းတူအခြင့္အေရး ကရင္တက်ပ္၊ ဗမာတက်ပ္ ဒီမုိကေရစီကို က်ေနာ္တို႔ ေတာင္းတယ္။ မလိုလားတာကေတာ့ ၂ ခုပဲ ျပည္တြင္းစစ္အလိုမရွိ၊ လူမ်ဳိးေရးအဓိက႐ုဏ္း အလိုမရွိ မလိုအပ္ဘူး။ "က်ေနာ္တို႔ ဘယ္မွာရပ္တည္သလဲဆုိေတာ့ က်ေနာ္တို႔ဥကၠ႒ ေစာဘဦးႀကီးက က်ေနာ္တို႔ ရည္မွန္းခ်က္ ၄ ခုကို အေကာင္အထည္ေဖာ္တဲ့ေနရာမွာ မူေလးခု ထားထားတယ္။ ကရင့္လက္နက္ ကရင္လက္ထဲမွာ ရွိရမယ္။ လက္နက္ခ်စကား အလ်ဥ္းမေျပာရဘူး။ တတိယအခ်က္က ကရင့္ကံၾကမၼာ ကရင္ဖန္တီးရမယ္။ ကရင္ျပည္ ၿပီးျပည့္စုံရမယ္။ ဆိုလိုတာက ကရင့္လက္နက္ ကရင့္လက္ထဲရွိရမယ္၊ ကရင္ဆိုတာ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ခုခံပိုင္ခြင့္ရွိတယ္။ လူမ်ားကိုေတာ့ သြားမတရားမလုပ္ဘူး၊ ကိုယ့္ကိုယ္ကုိယ္ေတာ့ ခုခံပိုင္ခြင့္ရွိတယ္ဆိုတဲ့ သေဘာတရားျဖစ္တယ္။ ကရင့္လက္နက္ ကရင့္မွာရွိရမယ္။ ေနာက္တခါ လက္နက္ခ်စကား မေျပာစတမ္း။ original စကားက Surrender is out of the question  က်ေနာ္တို႔ ကရင္အမ်ဳိးသားရဲ႕ရည္မွန္းခ်က္ ဘယ္ေတာ့မွ မစြန္႔လႊတ္ဘူး။ အ႐ႈံးလည္းမေပးဘူး။ ေနာက္တခ်က္ကေတာ့ ကရင္ျပည္နယ္ ၿပီးျပည့္စုံရမယ္ The recognition of the Karen State must be completed အခု ကရင္ျပည္နယ္ဆိုတာ ရွိေနတယ္။ "ဒါေပမယ့္ ဘာမွ အခြင့္အေရးမရွိဘူး။ အစစအရာရာ ဗဟိုအစိုးရက ခ်မွတ္တာျဖစ္တယ္။ က်ေနာ္တို႔လိုခ်င္တာ ဖက္ဒရယ္၊ ျပည္နယ္တိုင္းမွာ သူ႔ရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္ျပ႒ာန္းခြင့္ဆိုတဲ့ Constitution ရွိရမယ္္ဆိုတဲ့ သေဘာထား၊ ေနာက္တခုကေတာ့ We shall decide our own political destiny ကိုယ့္ႏိုင္ငံေရးကံၾကမၼာ ကိုယ္ဖန္တီးမယ္ဆိုတဲ့ ခံယူခ်က္ေတြရွိတယ္။ ဒါက က်ေနာ္တို႔ရပ္တည္ခ်က္။ ခုန က်ေနာ္တို႔ရည္မွန္းခ်က္ ၄ ခု။ ဒါကို အေကာင္အထည္ေဖာ္တဲ့ ေနရာမွာ ကရင့္ကိုေတာ့ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ခုခံကာကြယ္ပိုင္ခြင့္ ရွိတဲ့အေပၚမွာ က်ေနာ္တို႔ ေတာင္းဆိုတယ္။ ေတာင္းဆိုတဲ့အေပၚမွာ အစိုးရက လက္နက္နဲ႔  အင္အားသုံးတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ခုခံပိုင္ခြင့္ရွိတဲ့ ရပ္တည္ခ်က္အေပၚမွာ လက္နက္ကိုင္ ျပန္တိုက္တယ္။ ဒါကိုလည္း က်ေနာ္တို႔သုံးေနက်ဆို ကိုယ့္ရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးရပ္တည္ခ်က္ကို ကာကြယ္ေပးတယ္။ ဒီအစိုးရကို ျဖဳတ္ဖို႔လည္း မဟုတ္ဘူး။ အာဏာသိမ္းယူဖို႔လည္း မဟုတ္ဘူး။ ကိုယ့္အမ်ဳိးသား အခြင့္အေရးအတြက္၊ ကိုယ့္ႏိုင္ငံေရး ရပ္တည္ခ်က္ကို ကာကြယ္ဖို႔အတြက္ က်ေနာ္တို႔ လက္နက္ကိုင္ၿပီး ေတာ္လွန္ေရးလုပ္ေနတာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲခ်င္တဲ့ ဆႏၵသေဘာ ျဖစ္ပါတယ္။” ေကအန္ယူက လတ္တေလာ အန္စီေအထိုးဖို႔ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ဟာ ေကအန္ယူထဲမွာ ပဋိပကၡျဖစ္ႏိုင္တဲ့ အေျခအေနမ်ဳိးေတြမ်ား ရွိမလားခင္ဗ်။ “မျဖစ္ႏုိင္ဘူးလို႔ ေျပာလို႔ရပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆို ဒီကိစၥကို က်ေနာ္တို႔ ဗဟိုေကာ္မတီမွာ သုံးသပ္ၿပီးေတာ့ အန္စီေအကို အတည္ျပဳလား၊ ျပဳတယ္။ လက္ခံတယ္၊ ဒါကို လက္မွတ္ထိုးမယ္လို႔ ဆုံးျဖတ္ထားၿပီးသား။ ဒီကေန႔ အစည္းအေ၀းတက္လာတာက က်ေနာ္တို႔ဥကၠ႒လည္း ပါတယ္။ ဒု-ဥကၠ႒လည္း ပါတယ္။ အတြင္းေရးမႉးလည္း ရွိတယ္။ တြဲဖက္အတြင္းေရးမႉးလည္း ရွိတယ္။ ဗဟိုေကာ္မတီလည္း ရွိတယ္။ ဆိုလိုတဲ့သေဘာက က်ေနာ္္တို႔ဆုံးျဖတ္ခ်က္က က်ေနာ္တို႔ ေၾကညာထားၿပီးသား။ က်ေနာ္တို႔ စတိတ္မင့္လည္း က်ေနာ္တို႔ သေဘာထား တင္ထားၿပီးသား။ ဒါေၾကာင့္မို႔ ျပႆနာမရွိဘူး။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္ စုိးရိမ္မႈရွိတယ္။ အဓိကက ျပႆနာ ၅ ခ်က္လို႔ က်ေနာ္ျမင္တယ္။ ၁ အခ်က္ကေတာ့ အစိုးရအေပၚမွာ အယုံအၾကည္မရွိဘူး။ ဘယ္တိုင္းရင္းသားမဆို ရွိတယ္။ ျဖတ္သန္းလာတဲ့ အေတြ႔အႀကဳံေၾကာင့္။ ဒီအစိုးရက ကတိမတည္ဘူး၊ တမ်ဳိးေျပာတယ္၊ တမ်ဳိးလုပ္တယ္။ ယုံၾကည္မႈမရွိဘူး။ ဒုတိယအခ်က္ကေတာ့ သံသယစိတ္ေတြ၊ စိုးရိမ္စိတ္ေတြ သိပ္မ်ားတယ္။ တကယ္လို႔ တခုခုလုပ္ရင္ ဟိုကပဲ ကိုယ့္ကိုလိမ္မလား ဒါက စိုးရိမ္စိတ္ရွိတယ္။ တတိယက ကိုယ့္ကုိယ္ကိုယ္ ယုံၾကည္မႈမရွိတာ။ ဒီေကာင္ေတြ သြားလုပ္လို႔ရွိရင္ ဒီေကာင္ ကုိယ့္ကိုလိမ္မလား ဆိုတာ။ ကိုယ့္အရည္အခ်င္းကိုယ္ မယုံၾကည္တဲ့အပိုင္းပါ။ တတိယအခ်က္ကေတာ့ ရွင္းရွင္းေျပာရင္ က်ေနာ္တို႔ ေတာ္လွန္ေရးသမိုင္းတေလွ်ာက္မွာ ရန္သူဆိုတဲ့ သေဘာတရား၊ ရန္သူဆိုတာ ရန္သူလိုျမင္ရမယ္။ ရန္၊ ငါး စည္းျခားမယ္ဆိုတဲ့ သေဘာတရားေတြ သြင္းထားတာ က်ေနာ္တို႔ ရွိထားတာ က်ေနာ္တို႔ ဦးေႏွာက္ထဲမွာ မထြက္ေသးဘူး။ တတိယတခ်က္က တခ်ဳိ႕ပုဂိဳၢလ္ေတြက်ေတာ့ ရွိေနတာနဲ႔ ပိုေနၿမဲ က်ားေနၿမဲကုိ သေဘာက်ေတာ့ အေျပာင္းအလဲဆိုတာကို မလုပ္ခ်င္တဲ့ အပိုင္းေတြကလည္း ရွိေနတယ္။ ဒီအခ်က္ ၄၊ ၅ ခ်က္အေပၚမွာေၾကာင့္ ဒီလိုအခက္အခဲမ်ဳိးေတာ့ရွိတယ္။ "ဒါေပမယ့္ မလုပ္ခ်င္တာေတာ့ မဟုတ္ဘူး၊ ျပည္သူေတြကလည္း လိုခ်င္တယ္။ မယုံၾကည္တာ ဒီအခက္အခဲေတြက အမ်ားႀကီးလုပ္ရမယ္။ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး လုပ္ၿပီးလို႔ရွိရင္ က်ေနာ္တို႔ ဆက္လုပ္စရာ အမ်ားႀကီးရွိေနတယ္။ ယုံၾကည္မႈ ျပန္လည္တည္ေဆာက္ရမွာေပါ့ေနာ္။ ဒီဟာေတြက ဒီတိုင္းျပည္ ျပန္လည္တည္ေဆာက္တဲ့ လူရဲ႕စိတ္ဓာတ္၊ လူရဲ႕အသိ၊ လူရဲ႕ခံစားမႈေတြကို ျပန္ျပဳျပင္ရတာ ခင္ဗ်ား ဒါ မနည္းဘူးေနာ္။ ဒီ မဟာဗမာ၊ ဗမာစစ္တပ္ထဲမွာလည္း ေကာင္းတဲ့လူရွိတယ္၊ မေကာင္းတဲ့လူရွိတယ္။ ဗမာလူမ်ဳိးထဲမွာ။ ကရင္ထဲမွာလည္း အဲဒီလိုပဲ။ က်ေနာ္တို႔ ငယ္ငယ္ကတည္းက ဗမာဆိုတာ မယုံရဘူးဆိုတာ သူမ်ားက သင္ေပးတာ။ အဲလိုျဖစ္တဲ့အေပၚမွာ ဦးေႏွာက္ထဲ စဲြေနတယ္။ က်ေနာ္တို႔က အခုဟာ အတူတကြ ေနၾကတယ္။ ဘယ္လိုမွ တေယာက္နဲ႔တေယာက္ ကင္းတာမဟုတ္ဘူး။ ဒီျပႆနာက အေျခခံျပႆနာ၊ ဟိုးေအာက္ေျခမွာျဖစ္တာ၊ ေက်းရြာက လူထုက ျဖစ္လာတဲ့ျပႆနာ။ ဒီျပႆနာကို က်ေနာ္တို႔ ေခါင္းေဆာင္ေတြထဲက ဆက္ၿပီးေတာ့ အခု အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး အေျခခံ ျပႆနာရွင္း။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ေတြးေခၚမႈေတြကလည္း အကုန္လုံး အခ်ိန္ယူၿပီးေတာ့ ျပဳျပင္ရမွာျဖစ္တယ္။" အန္စီေအလက္မွတ္ထိုးရင္ အသီးအပြင့္ေတြေပါ့ေနာ္၊ ႏိုင္ငံေရးမူေဘာင္ေရးဆြဲျခင္း၊ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပဲြ တက္လွမ္းျခင္း က႑ေတြမွာ ေကအန္ယူက ဘယ္လိုေဆာင္ရြက္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ထားလဲ။ “က်ေနာ္တို႔ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပဲြမွာ က်ေနာ္တို႔တဖြဲ႔တည္းေတာ့ သြားမွာမဟုတ္ဘူး။ ဒီႏိုင္ငံႀကီးကုိ ျပဳျပင္ခ်င္တာ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔အစည္းေတြတင္ မကပါဘူး။ ျပည္တြင္းမွာရွိတဲ့ ႏိုင္ငံေရးအဖြဲ႔အစည္းေတြလည္း ျပဳျပင္ခ်င္တယ္။ အစိုးရအဖြဲ႔တြင္းမွာ ရွိေနတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းတခ်ဳိ႕လည္း ျပင္ခ်င္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ အခု ႀကိဳးစားေနတာက ဒီႏိုင္ငံကို ဘယ္လိုျပန္တည္ေဆာက္မလဲ ဆိုတဲ့ကိစၥ။ ဒီႏိုင္ငံကို ျပန္လည္တည္ေဆာက္ဖို႔ အေျခခံက ဒီႏိုင္ငံရဲ႕ အျမင့္ဆုံးျဖစ္တဲ့ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ အေျခခံဥပေဒကို ျပင္ရမယ္။ ဒီလႊတ္ေတာ္ထဲမွာ ျပင္လို႔မရဘူး။ က်ေနာ္တို႔ အခု ႀကိဳးစားေဆာင္ရြက္ေနတာက တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းတင္ မကဘူး။ အစိုးရဘက္မွာလည္း ဒါကို လက္ခံၿပီးေတာ့ ႏိုင္ငံေရးပါတီကလည္း သူတို႔ကလည္း ပါ၀င္ၿပီးေတာ့ ႏိုင္ငံေရးေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးမႈ မူေဘာင္ေရးဆြဲတယ္ ဆုိတဲ့သေဘာက ဒီ ႏိုင္ငံေရး ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးမႈကို လႊတ္ေတာ္ရဲ႕ ျပင္ပမွာ က်င္းပၿပီးေတာ့၊ သေဘာတူညီခ်က္ ရယူၿပီးေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္ဖြဲ႔စည္းပုံကို ဘယ္လိုျပန္ျပင္မလဲ၊ က်ေနာ္တို႔လိုခ်င္တဲ့ ဖက္ဒရယ္ကြန္စတီက်ဴးရွင္းကို ျပင္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ ဒီလမ္းပဲရွိတယ္။ ဒါက က်ေနာ္တို႔ ယုံၾကည္ခ်က္။ "က်ေနာ္တို႔က တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ တစုတဖြဲ႔တင္မကဘူး။ ျပည္တြင္းမွာရွိတဲ့ ႏိုင္ငံေရးပါတီ၊ အစိုးရအတြင္းမွာရွိတဲ့ အစုအဖြဲ႔ေတြနဲ႔ ပူးေပါင္းၿပီးေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္ကို ဘယ္လိုျပန္လည္တည္ေဆာက္မလဲ ဆုိတဲ့ကိစၥ။ ဒါေပမယ့္ ျဖတ္သန္းလာတဲ့ သမိုင္းက ႏွစ္ေပါင္းၾကာလာေတာ့ လူေတြရဲ႕ခံစားမႈ၊ လူေတြရဲ႕ ေတြးေခၚမႈေတြက မယုံၾကည္ဘူး။ ဟိုဘက္မွာလည္း မယုံေအာင္ သူလုပ္လာတဲ့အေပၚမွာ ဒါေတြက။ ရွင္းရွင္းေျပာရရင္ ဒီစစ္တပ္ထဲမွာလည္း ဒီအစိုးရက လြန္လာခဲ့တဲ့ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြရဲ႕ မွားယြင္းတဲ့ လုပ္ေဆာင္မႈေတြေၾကာင့္ ဒီမွာရွိတဲ့ အစိုးရက ေခါင္းေဆာင္ေတြကလည္း တစ္တခ်က္ ေတြးေခၚမႈမွာ ဒါက အရိပ္ေတြက လႊမ္းမိုးေနတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ လြန္ခဲ့တဲ့အမွားေတြက လက္ရွိတပ္မေတာ္အေပၚမွာေရာ၊ အစိုးရအေပၚမွာေရာ ယုံၾကည္မႈက မရွိဘူးေပါ့။ ဒါက ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈက လုပ္ရမယ္။” ဒီထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲႀကီး တခုလုံးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေကအန္ယူ တာ၀န္ရွိသူတဦးအေနနဲ႔ ေျပာျပပါ။ “က်ေနာ္တို႔ ဒီမွာက်ေတာ့ တျပည္လုံး အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး သေဘာတူစာခ်ဳပ္ကို က်ေနာ္တို႔ အကုန္လုံးက လက္ခံတယ္။ ဒါေပမယ့္ လက္ေတြ႔ လက္မွတ္ထိုးရမယ့္ အခ်ိန္မွာက်ေတာ့ အစိုးရကေနၿပီးေတာ့ လက္ခံတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ လက္ခံမႏိုင္တဲ့ အဖြဲ႔အစည္းေတြရွိတယ္။ လက္ခံတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းတခ်ဳိ႕မွာက်ေတာ့ သူက လက္ခံသလို သူ႔ရဲ႕ အေနအထားနဲ႔သူ စႏိုင္တဲ့ အေနအထားကေန စၿပီးေတာ့ အကုန္လုံး ပါလာႏိုင္ဖို႔အတြက္ ႀကိဳးစားမယ္၊ ေဆာင္ရြက္မယ္ဆိုတဲ့ ေတြးေခၚမႈနဲ႔ လက္မွတ္ေရးထိုးမယ္ဆိုတဲ့ ဆုံးျဖတ္တဲ့ အဖြဲ႔ေတြရွိသလို အကုန္လုံးပါလာမွ လက္မွတ္ေရးထိုးမယ္ဆိုတဲ့အဖြဲ႔၊ အဆင္သင့္မျဖစ္ေသးတဲ့အဖြဲ႔ အေနနဲ႔ အဲသလို လက္မွတ္မေရးထိုးေသးတဲ့ အဖြဲ႔ေတြလည္း ရွိေနတယ္။ လက္မွတ္ေရးထိုးတယ္ ဆုိတာကေတာ့ အန္စီေအကို လက္ခံတဲ့အေပၚမွာ မူတည္တာကိုး၊ အကုန္လုံး လက္ခံတယ္။ လက္မွတ္ေရးထိုးတဲ့ အေနအထား ကြာဟမႈအေပၚမွာ ဒါ ကြဲတာ မဟုတ္ဘဲနဲ႔ ခြဲၿပီး ႏိုင္ငံေရးရည္မွန္းခ်က္ တခုပဲ ေဖာ္ေဆာင္တာ။ ေနာက္ဆုံးမွာက်ေတာ့ ႏိုင္ငံေရး ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးဖို႔အတြက္ ဆုိလို႔ရွိရင္ေတာ့ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး အကုန္လုံးပါလာမွပဲ ျဖစ္ႏိုင္မယ္။ ဒါေပမယ့္ ပါလာပုံ ပါလာနည္းအေပၚမွာ သုံးသပ္မႈ၊ လက္ခံမႈ မတူတဲ့အေပၚမွာ ဒါ ျဖစ္လာတဲ့ကိစၥ။ အခုကေတာ့ က်ေနာ္တို႔က ဘယ္လိုပဲ ဆုံးျဖတ္ျဖတ္၊ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္တို႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈကေတာ့ တနည္းတလမ္းေတာ့ က်ေနာ္တို႔ကေတာ့ ဖန္တီးထားတဲ့အတြက္ ဆက္သြယ္မႈကေတာ့ ရွိေနမွာပဲ။" ေနာက္ဆုံး သမၼတနဲ႔ ေတြ႔ခဲ့ၿပီးေတာ့ ေအာက္တိုဘာလကို ျပန္ခ်ိန္းထားတယ္ေနာ္။ ေအာက္တိုဘာမွ ဖိတ္ေခၚရင္ ၇ ဖြဲ႔ပဲ သြားထိုးမွာလား။ "ဖိတ္တာေတာ့ အကုန္လုံးဖိတ္မွာပဲ။ သူတို႔နဲ႔ ဘိုင္လက္ထရယ္ထိုးထားတဲ့ အဖြဲ႔ေတြ၊ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ဒီသေဘာက တျပည္လုံး အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးစာခ်ဳပ္က က်ေနာ္တို႔ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္း ၁၆ ဖြဲ႔နဲ႔ ညိႇတာေပါ့ေနာ္။ ေနာက္ပိုင္းက်ေတာ့ ေအဘီအက္စ္ဒီအက္ဖ္ ပါလာၿပီးေတာ့ ၁၇ ဖြဲ႔ေပါ့။ ဒါကို က်ေနာ္တို႔ အကုန္လုံးလက္ခံတယ္။ ႏွစ္ဘက္စလုံးက လက္ခံတယ္။ စာခ်ဳပ္အေပၚမွာ ဒီစာခ်ဳပ္က ရလာၿပီ။ ဒီစာခ်ဳပ္ကို ထိုးမလား၊ အစိုးရေတာ့ ထိုးမယ္။ ဒီဘက္က ခင္ဗ်ားတို႔ အသိအမွတ္ျပဳတဲ့ ၁၅ ဖြဲ႔နဲ႔ ထိုးပါဆိုေတာ့ သူတို႔ အသိအမွတ္မျပဳတဲ့ေကာင္ေတြ ပါမွလည္း ငါကထိုးမယ္ဆိုတဲ့ အေပၚမွာ ဒါက ကြာဟမႈ။ အသိအမွတ္ျပဳတဲ့ ၁၅ ဖြ႔ဲထဲမွာက်ေတာ့ တခ်ဳိ႕က အကုန္လုံး မပါႏိုင္ေသးေပမယ့္ တဆင့္ၿပီးတဆင့္ ပါလာဖို႔အတြက္ ဒီကေန ရတာကေန ဆက္လုပ္ဖို႔၊ ျဖစ္စဥ္ ပေရာဆက္ကို ဆက္သြားဖို႔အတြက္ ထုိးတဲ့အဖြ႔ဲရွိတယ္။ ကဲ ဖိတ္ေတာ့ဖိတ္မယ္၊ သြားတာ မသြားတာကေတာ့ အဖိတ္ခံရတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းရဲ႕ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ပဲ။" ပဒိုက က်ေနာ္တို႔ျမင္ရသေလာက္ ကာခ်ဳပ္နဲ႔ သမၼတနဲ႔ေရာ အႀကိမ္အေရအတြက္ မ်ားမ်ား ေတြ႔ဆုံခြင့္ရတဲ့သူေတြထဲမွာ ပါတယ္လို႔ သတိျပဳမိတယ္။ ဒီေတာ့ ကိုးကန္႔ကိစၥနဲ႔ပတ္သက္လို႔ တပ္မေတာ္ဘက္က လုံး၀လက္မခံႏိုင္တဲ့ တူးတူးခါးခါး ျဖစ္ေနတာေတြ႔လား။ ဘယ္လုိသုံးသပ္မိလဲ။ "က်ေနာ့္အေနအထားက ေတာ္ေတာ္ေလး ေ၀းကြာတယ္ေလ။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ တဖြဲ႔နဲ႔တဖြဲ႔ interest က မတူဘူးဗ်။ သူ႔ရဲ႕အေနအထား၊ သူ႔ဘက္ဂေရာင္း အေနအထား၊ ကိုးကန္႔ရဲ႕အေနအထား၊ က်ေနာ္တို႔ တို္င္းရင္းသားေတာ့ တိုင္းရင္းသားေပါ့ေနာ္။ ဒါေပမယ့္ သူ႔ရဲ႕အေနအထား၊ သူ႔ရဲ႕ background သူ႔ရဲ႕ ေနာက္ခံႏိုင္ငံေရး အေနအထားေတာ့ မသိဘူးေပါ့ေနာ္။ ဘာျဖစ္လို႔ဆို က်ေနာ္တို႔ ဒီဘက္မွာ ထိုင္းမွာေနတယ္။ ယိုးဒယားရဲ႕ ဖိအားေပးမႈဆိုတာ ႏိုင္ငံေရးအပိုင္းမွာေတာ့ သူက ၀င္စြက္တာမရွိဘူး။ ဟိုဘက္မွာက်ေတာ့ ကြာတယ္။ အဲဒီအေနအထားမ်ဳိး ကြာတဲ့အေပၚမွာ။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ့္အေနနဲ႔ comment ထင္ျမင္ခ်က္ေတာ့ မေပးခ်င္ဘူးေပါ့ဗ်ာ။ အေနအထား ဘယ္လိုလဲဆိုတာ။"