ထိုင္းႏိုင္ငံ ခ်င္းမိုင္မွာ ၃ ရက္ၾကာက်င္းပတဲ့ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ ထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲမွာ တႏိုင္ငံလုံး အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးစာခ်ဳပ္ လက္မွတ္ေရးထိုးေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အဖြဲ႔အစည္းအားလုံး တသေဘာတည္း ျဖစ္ၾကေပမယ့္ ခ်ဥ္းကပ္ပုံမတူတဲ့အေပၚ အစုအဖြဲ႔ ၂ ဖြဲ႔ ကြဲခဲ့ပါတယ္။ စက္တင္ဘာ ၂၈ ရက္ေန႔ကေန ၃၀ ရက္ေန႔ထိ ၃ ရက္ၾကာျမင့္တဲ့ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔အစည္းေတြရဲ႕ ထိပ္သီးေခါင္းေဆာင္ေတြ အစည္းအေ၀းကို ၁၉ ဖြဲ႔က တက္ေရာက္တဲ့အနက္ ၇ ဖြဲ႔က လတ္တေလာ လက္မွတ္ထိုးဖို႔ ဆုံးျဖတ္ၿပီး က်န္ ၁၂ ဖြဲ႔က အားလုံးအတူတကြ ပါ၀င္လက္မွတ္ေရးထိုးေရးကို ဆက္လက္စြဲကိုင္ၾကပါတယ္။ လက္မွတ္ထိုးမယ့္ ၇ ဖြဲ႔မွာ ကရင္အမ်ဳိးသားအစည္းအ႐ုံး (ေကအန္ယူ)၊ ဒီမိုကေရစီ အက်ိဳးျပဳ ကရင္အမ်ိဳးသားတပ္မေတာ္ (ဒီေကဘီေအ)၊ ကရင္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေကာင္စီ (ေကအန္ယူ/ေကအန္အယ္လ္ေအ-ပီစီ)၊ ရခိုင္လြတ္ေျမာက္ေရးပါတီ (ေအအယ္လ္ပီ)၊ ခ်င္းအမ်ဳိးသားတပ္ဦး (စီအန္အက္ဖ္)၊ ပအို႔၀္အမ်ဳိးသား လြတ္ေျမာက္ေရးအဖြဲ႔ (ပီအန္အယ္လ္အုိ)၊ ျမန္မာႏိုင္ငံလုံးဆုိင္ရာ ေက်ာင္းသားမ်ား ဒီမိုကရက္တစ္တပ္ဦး (ေအဘီအက္စ္ဒီအက္ဖ္) တို႔ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ လတ္တေလာ လက္မွတ္မထိုးၾကေသးတဲ့ ၁၂ ဖြဲ႔ကေတာ့ မြန္ျပည္သစ္ပါတီ (အန္အမ္အက္စ္ပီ)၊ ရွမ္းျပည္တိုးတတ္ေရးပါတီ (အက္စ္အက္စ္ပီပီ/အက္စ္အက္စ္ေအ)၊ ကခ်င္လြတ္လပ္ေရးအဖြဲ႔ (ေကအုိင္အုိ)၊ ကရင္နီအမ်ဳိးသားတိုးတက္ေရးပါတီ (ေကအန္ပီပီ)၊ ရခိုင္တပ္မေတာ္ (ေအေအ)၊ ျမန္မာအမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီ မဟာမိတ္တပ္မေတာ္ – ကိုးကန္႔တပ္ဖြဲ႔ (အမ္အန္ဒီေအေအ)၊ ရခုိင္အမ်ဳိးသားေကာင္စီ (ေအအန္စီ)၊ ၀အမ်ဳိးသားအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ (ဒဗလ်ဴအန္အုိ)၊ လားဟူဒီမိုကရက္တစ္ယူနီယံ (အယ္လ္ဒီယူ)၊ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီ ေသြးစည္းညီညြတ္ေရး တပ္မေတာ္ – မိုင္းလားတပ္ဖြဲ႔ (အန္ဒီေအေအ)၊ ရွမ္းျပည္ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးေကာင္စီ (အာစီအက္စ္အက္စ္/အက္စ္အက္စ္္ေအ)၊  တအာင္း (ပေလာင္) အမ်ိဳးသားလြတ္ေျမာက္ေရး တပ္မေတာ္ (တီအန္အယ္လ္ေအ) တို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ အစည္းအေ၀း မတက္ေရာက္တဲ့ ၀ျပည္ေသြးစည္းညီညြတ္ေရးပါတီ (ယူဒဗလ်ဴအက္စ္ေအ) နဲ႔ နာဂ အမ်ိဳးသားဆိုရွယ္လစ္ေကာင္စီ – ကပ္ပလန္ (အန္အက္စ္စီအန္-ေက) အဖြဲ႔တို႔က အန္စီေအကို လက္မွတ္မထုိးဘူးလို႔ ၿပီးခဲ့တဲ့လအတြင္း ထုတ္ျပန္ေျပာဆိုထားၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အစုအဖြဲ႔ ၂၁ ဖြဲ႔မွာ ၇ ဖြဲ႔က လတ္တေလာ လက္မွတ္ထိုးၾကဖို႔ သေဘာထားေပးၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ လတ္တေလာ လက္မွတ္ထိုးမယ့္ ၇ ဖြဲ႔မွာ ပါတဲ့ ကရင္အမ်ဳိးသားအစည္းအ႐ုံး အေထြေထြအတြင္းေရးမႉး ပဒုိေစာကြယ္ထူး၀င္းက “တျပည္လုံး အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးစာခ်ဳပ္ကုိ က်ေနာ္တို႔ အကုန္လုံးက လက္ခံတယ္။ ဒါေပမယ့္ လက္ေတြ႔ လက္မွတ္ထိုးရမယ့္ အခ်ိန္မွာက်ေတာ့ အစိုးရကလက္ခံတဲ့ အဖြ႔ဲအစည္းေတြနဲ႔ လက္မခံႏိုင္တဲ့ အဖြဲ႔အစည္းေတြေတာ့ ရွိတယ္။ လက္ခံတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းတခ်ဳိ႕မွာ က်ေတာ့ သူက လက္ခံသလို သူ႔ရဲ႕အေနအထားနဲ႔ သူတို႔စႏိုင္တဲ့ အေနအထားကေန စၿပီးေတာ့ အကုန္လုံးပါလာႏိုင္ဖို႔အတြက္ ႀကိဳးစားမယ္၊ ေဆာင္ရြက္မယ္ဆိုတဲ့ ေတြးေခၚမႈနဲ႔ လက္မွတ္ေရးထုိးမယ္လို႔ ဆုံးျဖတ္တဲ့ အဖြဲ႔အစည္းေတြ ရွိသလို အကုန္လုံးပါ၀င္လာမွ လက္မွတ္ေရးထိုးမယ္ဆိုတဲ့အဖြဲ႔၊ အဆင္သင့္မျဖစ္ေသးတဲ့အဖြဲ႔ အေနနဲ႔ လက္မွတ္မေရးထိုးေသးတဲ့ အဖြဲ႔ေတြလည္း ရွိတယ္။ လက္မွတ္ေရးထိုးမယ္ဆိုတာက အန္စီေအကို လက္ခံမယ္ဆိုတဲ့ အေပၚမွာ မူတည္တာကိုး။ အကုန္လုံးက လက္ခံတယ္ အကုန္လုံးက၊ လက္မွတ္ေရးထိုးတဲ့ အေနအထား ကြာဟမႈအေပၚမွာ ဒါ ကြဲတာမဟုတ္ဘဲနဲ႔ ခြဲၿပီး ႏိုင္ငံေရးရည္မွန္းခ်က္တခုပဲ သြားတာ၊ ေနာက္ဆုံးမွာေတာ့ ႏိုင္ငံေရးေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးဖုိ႔အတြက္ ဆိုလို႔ရွိရင္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး အကုန္လုံးပါလာမွပဲ ျဖစ္ႏိုင္မယ္။ ဒါေပမယ့္ ပါလာပုံ၊ ပါလာနည္းအေပၚမွာ သုံးသပ္မႈ၊ လက္ခံမႈ မတူတဲ့အေပၚမွာ ဒါျဖစ္လာတဲ့ကိစၥ။ အခုကေတာ့ က်ေနာ္တို႔က ဘယ္လိုပဲဆုံးျဖတ္ျဖတ္၊ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္တို႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈကေတာ့ တနည္းတလမ္းကေတာ့ က်ေနာ္တို႔က ဖန္တီးထားတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ဆက္သြယ္မႈကေတာ့ ရွိေနမွာပဲ” လို႔ ေျပာပါတယ္။ ဒီထိပ္သီးအစည္းအေ၀းႀကီးမွာ တိုင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္ေတြက ဒီမိုကရက္တစ္ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု ေပၚေပါက္ေရးကို ခ်ဥ္းကပ္ပုံ နည္းနာေပါင္းစုံနဲ႔ ဆက္လက္တုိက္ပြဲ၀င္ၾကမယ္လို႔ ေခါင္းေဆာင္ေတြက သေဘာတူညီခဲ့ၾကပါတယ္။ လတ္တေလာ လက္မွတ္မထိုးေသးတဲ့ အစုအဖြဲ႔မွာ ပါ၀င္တဲ့ ကခ်င္လြတ္လပ္ေရးအဖြဲ႔ ဒုတိယစစ္ဦးစီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ဂြမ္ေမာ္က “(အခုလို ၇ ဖြဲ႔က သီးျခား အန္စီေအလက္မွတ္ထိုးရင္) အင္တာေနရွင္နယ္မွာေရာ၊ ျပည္တြင္းမွာေရာ၊ EAOs (တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းမ်ား) မွာေရာ သက္ေရာက္မႈရွိပါတယ္။ ဘာျဖစ္လုိ႔လဲဆိုေတာ့ အန္စီေအမူၾကမ္းကို က်ေနာ္တို႔ ေနာက္ဆုံး အားလုံးပါ၀င္ေရးတခုပဲ က်န္ၿပီးေတာ့ လက္ခံလိုက္တာက ဘာလဲဆိုေတာ့ အားလုံး တစုတစည္းတည္း ေဆြးေႏြးလို႔ရွိရင္ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲမွာ အားရွိမယ္္လို႔ ယုံၾကည္လို႔ က်ေနာ္တို႔က ဒီစာသားအေပၚမွာ က်ေနာ္တို႔က အျပည့္အ၀ေက်နပ္မႈ မရွိေသာ္လည္းဘဲ အားလုံးပါ၀င္ရင္ ထိုးမယ္လို႔ ဆုံးျဖတ္ခဲ့ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ အခု တခ်ဳိ႕တ၀က္ပဲ ထိုးတယ္ဆိုရင္ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပဲြမွာ အားရွိမလားဆိုတာ က်ေနာ္တို႔ အင္မတန္မွ စဥ္းစားရမယ့္ ေမးခြန္းတခု ျဖစ္ေနပါတယ္။” လို႔ ေျပာပါတယ္။ မတ္လ ၃၁ ရက္ေန႔တုန္းက အန္စီေအ ျဖည့္စြက္ျပင္ဆင္ခ်က္ေတြ ကိစၥကို ေဆြးေႏြးဖို႔ တာ၀န္ေပးအပ္ခဲ့တဲ့ ပဒုိေနာ္စီဖိုးရာစိန္ ဦးေဆာင္တဲ့ အဆင့္ျမင့္ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႔ကို တာ၀န္ၿပီးဆုံးၿပီ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒီထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲမွာ တာ၀န္ျပန္႐ုပ္သိမ္းခဲ့ပါတယ္။ ကနဦးပိုင္း ဖြဲ႔စည္းခဲ့ၿပီး အန္စီေအစာခ်ဳပ္ကို အစိုးရနဲ႔ အဓိက ပူးတြဲေရးဆြဲခဲ့တဲ့ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးဆိုင္ရာ ညိႇႏႈိင္းေရးအဖြဲ႔ (အန္စီစီတီ) ကို ဆက္လက္ထားရွိၿပီး လုပ္ငန္းေတြ ဆက္လက္ေဆာင္ရြက္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ထိပ္သီးအစည္းအေ၀း ေျပာခြင့္ရသူ ပူးဇင္က်ဳံးက “အန္စီစီတီကေတာ့ မူေဘာင္ေတြ ေဆြးေႏြးဖို႔ တာ၀န္ေပးထားပါတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ CoC (Code of Conduct) (ႏွစ္ဘက္လိုက္နာရမည့္ စစ္ဘက္ဆိုင္ရာ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းမ်ား) ကိစၥ၊ ေနာက္ JMC ေခၚတဲ့ Joint Monitoring Committee (ပူးတြဲေစာင့္ၾကည့္ေရးေကာ္မတီ ဖြဲ႔စည္းေရး) အဲဒါေတြကို သူ႔ကိုတာ၀န္ေပးထားတဲ့အတြက္ အန္စီစီတီကေတာ့ ဆက္ၿပီးမွ ရွိေနဆဲပါပဲ။ ဒါေပမယ့္လို႔ သူကေတာ့ ဒီၾကားထဲမွာ အစိုးရနဲ႔ အခုလက္မွတ္ထိုးမယ့္ အဖြဲ႔ေတြ ေဆြးေႏြးပဲြကေနတဆင့္ ရလာတဲ့ ရလဒ္ေပၚမွာ ဘယ္လုိဆက္သြားမယ္ ဆုိတာကိုေတာ့ လာမယ့္ EAOs Summit (တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အဖြ႔ဲအစည္းမ်ား၏ ထိပ္သီးေခါင္းေဆာင္မ်ား အစည္းအေ၀း) မွာ ျပန္ၿပီး သူ႔ရဲ႕ အခန္းက႑ကို ေဆြးေႏြးၾကမွာ ျဖစ္ပါတယ္” လို႔ ေျပာပါတယ္။ EAOs အစည္းအေ၀းဟာ ဒီလအတြင္းမွာ ျပန္က်င္းပေကာင္း က်င္းပႏိုင္တယ္လို႔ သူက ေျပာပါတယ္။ အစည္းအေ၀းမွာ တိုင္းရင္းသားနယ္ေျမ အသီးသီးရဲ႕ လက္ရွိ၊ စစ္ေရး၊ ႏိုင္ငံေရး အေျခအေနေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေဆြးေႏြးညိႇႏႈိင္းခဲ့ၾကပါတယ္။ ကခ်င္ျပည္နယ္နဲ႔ ရွမ္းျပည္က တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ ေဒသခံျပည္သူေတြ ရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ ထိုးစစ္ေတြ၊ စစ္ေရးတင္းမာမႈေတြဟာ တႏိုင္ငံလုံး အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပဲြေတြ ျဖစ္ေရးအတြက္ အဓိက အဟန္႔အတား ျဖစ္ေစတာေၾကာင့္ အထူးစိုးရိမ္မႈကို ေခါင္းေဆာင္ေတြက အေလးထား ေဆြးေႏြးၾကပါတယ္။ အန္စီေအ လက္မွတ္ေရးထိုးေရးဆိုင္ရာ ပူးတြဲေကာ္မတီ ဖြဲ႔စည္းဖို႔ အစိုးရဘက္က ေအာက္တိုဘာ ၃ ရက္ေန႔ကို တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းေတြကို ဖိတ္ၾကားထားၿပီး ေအာက္တိုဘာ လလယ္ပိုင္းေလာက္ ထိုးျဖစ္ဖြယ္ရွိပါတယ္။ ထိပ္သီးေခါင္းေဆာင္ အစည္းအေ၀း ေၾကညာခ်က္မွာ အတူတကြ လက္မွတ္မထုိးႏုိင္ေပမယ့္ ႏုိင္ငံေရးေဆြးေႏြးမႈဆိုင္ရာ မူေဘာင္ေရးဆြဲေရး၊ ႏွစ္ဘက္လိုက္နာရမယ့္ စစ္ဘက္ဆိုင္ရာ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းမ်ား ေရးဆြဲေရး၊ ပူးတြဲေစာင့္ၾကည့္ေရးေကာ္မတီ ဖဲြ႔စည္းေရးနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ား က်င္းပေရး စတဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္အားလုံးမွာ အတူတကြ ပါ၀င္ႏိုင္ေရးအတြက္ ဆက္လက္ႀကိဳးပမ္းသြားၾကဖို႔ နားလည္မႈ တည္ေဆာက္ႏိုင္ခဲ့ၾကတယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ကာလရွည္ၾကာလွတဲ့ ျပည္တြင္းစစ္သမိုင္းမွာ ပထမဆုံးအႀကိမ္ အစိုးရနဲ႔ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းေတြအၾကား တႏုိင္ငံလုံး ပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္မႈ ရပ္စဲေရး စာခ်ဳပ္မူေခ်ာအဆင့္ကို ရရွိႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ အစိုးရက အဖြဲ႔ ၆ ဖြဲ႔ကို စာခ်ဳပ္လက္မွတ္ထုိးရာမွာ ခြင့္မျပဳလို႔ ရပ္တည္သလုိ တိုင္းရင္းသားေတြက အားလုံးပါ၀င္ေရးဆိုတဲ့ လက္မွတ္ေရးထိုးမယ့္ အဖြဲ႔အေရအတြက္ေပၚမွာ မူတည္ၿပီး အန္စီေအစာခ်ဳပ္ကို လက္မွတ္ထိုးတဲ့အဆင့္ကို တက္လွမ္းႏိုင္ျခင္း မရွိေသးတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ထိပ္သီးအစည္းအေ၀းအၿပီး အခမ္းအနား သဘာပတိ ႏိုင္ေထာမြန္က “က်ေနာ္တို႔ အစည္းအေ၀းၿပီးလို႔ ညီညြတ္ေရးကို ထိန္းႏိုင္တယ္ ဆုိေပမယ့္လည္း ညီညြတ္ေရးကို အေလးထားၿပီးေတာ့ ဒီထက္ပိုခိုင္ၿမဲေအာင္၊ ဒီထက္ပိုၿပီးေတာ့ လက္ေတြ႔က်ေအာင္ စဥ္းစားလုပ္ေဆာင္ဖို႔ လိုမယ္ထင္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ တိုက္ပြဲမ၀င္ဘဲနဲ႔ ႏိုင္ငံေရး၊ စစ္ေရး အားလုံး ဘက္ေပါင္းစုံက ဆက္စပ္ၿပီးေတာ့ တိုက္ပြဲ၀င္လႈပ္ရွားမႈ မရွိဘဲနဲ႔ က်ေနာ္တို႔ ရည္ရြယ္ထားတဲ့ ဖက္ဒရယ္ဒီမိုကရက္တစ္ျပည္ေထာင္စု ျဖစ္ေပၚလာႏိုင္မွာ မဟုတ္ဘူးလို႔ ျမင္တယ္။ လြယ္လြယ္နဲ႔ ျဖစ္လာမွာမဟုတ္ဘူး။ က်ေနာ္တို႔ အမ်ားႀကီး ႀကိဳးစားဖို႔လိုတယ္၊ ႀကိဳးစားပါလို႔လည္း တုိက္တြန္းပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔အခ်င္းခ်င္း ညီညြတ္ေရးကို အေလးေပးရင္း ႀကိဳးစားသြားပါလို႔ တိုက္တြန္းပါတယ္။” လို႔ ေျပာပါတယ္။