ထိုင္းႏိုင္ငံေတာင္ပိုင္း ခိုေတာင္ကၽြန္းလို႔ ေခၚတဲ့ လိပ္ကၽြန္း လူသတ္မႈကို စက္တင္ဘာ ၂၃ ရက္ေန႔က ေကာ့စမြီခ႐ုိင္ တရား႐ုံးမွာ ႐ုံးထုတ္ရာ အလုပ္သမားေရး တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူ ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံသား အန္ဒီ ေဟာ (Andy Hall) ကို တရားခံျပသက္ေသအျဖစ္ စစ္ေဆးပါတယ္။ သူဟာ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးေဖာင္ေဒးရွင္းမွာ ေရႊ႕ေျပာင္းလူထု တရားမွ်တမႈ ရရွိေစေရး အစီအစဥ္ရဲ႕ ဒါ႐ုိက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီကေန႔ တရားခြင္ တက္ေရာက္တဲ့ ျမန္မာသံ႐ုံး အထူးအဖြဲ႔ ဥပေဒအႀကံေပး ေရွ႕ေန ဦးေအာင္မ်ဳိးသန္္႔ကို ဒီဗီြဘီက ဆက္သြယ္ေမးျမန္းပါတယ္။ အန္ကယ္ ဒီကေန႔ ႐ုံးထုတ္မွာ အန္ဒီေဟာကို စစ္ေဆးတယ္လုိ႔ သိရပါတယ္။ ဘာေတြ ထြက္ဆိုသြားသလဲ။ “အန္ဒီေဟာက အဂၤလန္ႏိုင္ငံမွာ သြားၿပီးေတာ့ မႈခင္းကြ်မ္းက်င္တဲ့ technic ကြ်မ္းက်င္သူေတြနဲ႔ စစ္ေဆးတဲ့အခါမွာ အဲဒီ စီစီတီဗြီမွာ ေျပးေနတဲ့ပုံဟာ ေ၀ၿဖိဳး (ေခၚ) ၀င္းေဇာ္ထြန္း မဟုတ္ဘူးဆိုတဲ့အေျဖ ရခဲ့တယ္။ အဲဒီသက္ေသခံ စီဒီကို သူ ႐ုံးေတာ္ကို တင္ပါတယ္။ ဘယ္လိုလုပ္ ဇာတ္လမ္းက ျဖစ္လာသလဲဆိုရင္ အမႈေတြ စျဖစ္တဲ့အခ်ိန္မွာ အဂၤလန္ႏိုင္ငံသား ၂ ေယာက္ ေသဆုံးပါတယ္။ ေသဆုံးတဲ့ဟာကိုလည္း ထုိင္းရဲေတြ စစ္ေဆးခ်က္အရ ေနာက္ဆုံးမွာ ျမန္မာအလုပ္သမား ၂ ေယာက္က တရားခံပါ ဆိုၿပီးေတာ့ တရားခံအျဖစ္ စြပ္စြဲခံခဲ့ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သတင္းေတြ ထြက္ေပၚလာတဲ့ အခ်က္ေတြအရ ေသဆုံးသူေတြဟာ ေသဆုံးေပမယ့္လည္း ဒီ သတ္တဲ့တရားခံ မဟုတ္ဘဲနဲ႔ ျမန္မာလူမ်ဳိး ၂ ေယာက္က တရားခံ ျဖစ္မယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ ဒါဟာ မွ်တမႈမရွိဘူးဆိုၿပီးေတာ့ အဂၤလန္ႏိုင္ငံ ေသဒဏ္တားဆီးေရးအဖြဲ႔က ဒီဟာကို တက္တက္ႂကြႂကြ လႈပ္ရွားမႈ ရွိပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ အန္ဒီေဟာနဲ႔ ေပါင္းမိတာပါ။ ေပါင္းမိတဲ့အခါက်ေတာ့ အဲဒီအခ်ိန္မွာပဲ ထိုင္းက ေရွ႕ေနမ်ားေကာင္စီကလည္း ဒီအမႈဟာ သတင္းေတြထြက္ခ်က္အရ မမွန္ကန္ဘူး ဆိုတာေၾကာင့္မို႔လို႔ အမွန္အတိုင္းျဖစ္ဖို႔ဆိုၿပီးေတာ့ ေဆာင္ရြက္ဖို႔ လုုပ္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာပဲ ဒါကို ျမန္မာႏိုင္ငံ သံ႐ုံးကလည္း ၅ ရက္၊ ၁၀ လ၊ ၂၀၁၄ မွာ အထူးစုံစမ္းေရးအဖြဲ႔ ဖြဲ႔ၿပီးေတာ့ ထိုင္းေရွ႕ေနမ်ားေကာင္စီကို ဒီျမန္မာအလုပ္သမားအမႈကို ဥပေဒအရ ေဆာင္ရြက္ေပးဖို႔ လႊဲအပ္လိုက္ပါတယ္။ ဒါကလည္း ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ႏိုင္ငံသားတေယာက္ကို သံ႐ုံးက သမၼတကိုယ္စား ကိုယ္စားလွယ္ပါ၀ါ လႊဲေပးပိုင္ခြင့္ ရွိပါတယ္။ ဒီအတိုင္းေပးလိုက္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္မို႔ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ဒီလို ထိုင္းေရွ႕ေနမ်ားေကာင္စီက ပါလာၿပီးေတာ့ အဖြဲ႔ေတြက စုံညီစြာနဲ႔ တက္ညီလက္ညီ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္တဲ့ အခြင့္အေရး ရသြားတာပါ။ “အဲဒီလို ရတဲ့အခ်ိန္မွာ အဂၤလန္ႏိုင္ငံကလည္း ခုနက ေသဒဏ္တားဆီးေရးအဖြဲ႔က သူတို႔ႏိုင္ငံ အယူအဆအရဆိုရင္ ေသတဲ့လူနဲ႔ အသက္ရွင္တဲ့လူ တန္းတူအခြင့္အေရးပဲလို႔ သတ္မွတ္ထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ သူတို႔ကလည္း ေသတဲ့ အဂၤလန္ႏိုင္ငံသား ၂ ေယာက္နဲ႔ အတူတူပဲ။ အခု မဟုတ္ဘဲနဲ႔ တကယ္လို႔မ်ား တရားခံအျဖစ္ ေသဒဏ္က်ခံရလို႔ရွိရင္ ဒီကေလး ၂ ေယာက္ နစ္နာမယ္ဆိုၿပီးေတာ့ သူတို႔ဒါကို အဂၤလန္သံ႐ုံးကပါ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ၿပီးေတာ့ ဒီအမႈေပၚမွာ အေျဖမွန္ေတြရေအာင္ ထုတ္ေပးခဲ့တာပါ။ အဲဒီမွာ အန္ဒီေဟာက ဆက္သြယ္မိသြားတာပါ။ သူက အဂၤလန္ႏိုင္ငံသားဆိုေတာ့။ အဲလို ဆက္သြယ္တ့ဲအခါ ခုနက အမႈျဖစ္စဥ္မွာ ရဲေတြက ျမန္မာအလုပ္သမားေလးေတြကို ေရေႏြးပူ ေလာင္းတယ္၊ ပလတ္စတစ္အိတ္စြပ္ၿပီးေတာ့ စစ္ေဆးတယ္ဆိုတဲ့အခ်က္ေတြကို ရခိုင္အမ်ဳိးသားေလး မင္းေမာင္ဆိုသူက ဗြီဒီယိုနဲ႔ အစစ္ခံထားတဲ့ စစ္ခ်က္ကိုလည္း တရား႐ုံးမွာ သက္ေသခံအျဖစ္ တင္ျပပါတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ဒါတင္မကေသးဘဲနဲ႔  ေဒးဗစ္ရဲ႕ တယ္လီဖုန္္းပါလို႔ေျပာတဲ့ အိုင္ဖုန္္း 4S အဲဒါနဲ႔ပတ္သက္တာကလည္း တကယ္ေတာ့ ရဲေတြက အမႈတဲြထဲမွာ တင္ထားတာက အိုင္ဖုန္း 4S က ေဒးဗစ္ရဲ႕ဖုန္္း ျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့အေၾကာင္းကို အဂၤလန္အစိုးရက အေၾကာင္းျပန္တယ္ဆိုၿပီးေတာ့ အေၾကာင္းျပန္ခ်က္ရွိတယ္ဆိုၿပီးေတာ့ တရား႐ုံးကို သက္ေသခံတင္ထားတာပါ။ ဒါကို အခုနက အဖြဲဲ႔အစည္းေတြက လိုက္တဲ့အခါမွာ အဂၤလန္ႏိုင္ငံ တယ္လီဖုန္္းဌာန အႀကီးအကဲက ေျပာပါတယ္။ (သူတို႔ႏိုင္ငံက တပါးသူႏိုင္ငံရဲ႕ ေသဒဏ္ေပးတဲ့အမႈလိုမ်ဳိးမွာ  သူက အေျဖေပးေလ့ မရွိပါဘူးတဲ့။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ ဒီလို အေျဖေပးတယ္လို႔ ဆိုတာဟာ မွားယြင္းတဲ့ တင္ျပခ်က္ျဖစ္တာေၾကာင့္မို႔လို႔ ဒါကို ကန္႔ကြက္ပါတယ္) လို႔  စာထြက္ၿပီးေတာ့ ထုိင္းသံ႐ုံး၊ တရားခံမ်ား၊ တရားခံေရွ႕ေန၊ ထိုင္းအစိုးရ၊ ထိုင္းေရွ႕ေနမ်ား ေကာင္စီအဖြဲ႔ကုိ စာေတြ ပို႔ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ စာမိတၱဴကိုလည္း ဒီေန႔ ႐ုံးေတာ္ကို သက္ေသခံတင္ျပခဲ့ပါတယ္။” “ေနာက္တခါ အဂၤလန္မွာ ဟန္နာရဲ႕အေလာင္းကို ခြဲစိတ္ရတဲ့ ဆရာ၀န္ ေဒါက္တာကယ္ရီက သူက ဒီအမႈကို မုဒိမ္းမႈ ျဖစ္တယ္။ မ်က္ျမင္သက္ေသမရွိတဲ့အမႈ ျဖစ္တယ္၊ ဒီလိုအမႈကို စစ္ေဆးတဲ့အခါမွာ သိပ္ၿပီးေတာ့ အေရးႀကီးပါတယ္ဆိုၿပီးေတာ့ သူက ေသေသခ်ာခ်ာ စစ္ေဆးတဲ့အခါမွာ ဟန္နာရဲ႕တန္ဆာနဲ႔ စအိုရဲ႕ၾကားမွာ ဒဏ္ရာဒဏ္ခ်က္မေတြ႔ဘူးလို႔ ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ရဲေတြ တင္ထားတဲ့ အမႈတြဲထဲမွာေတာ့ တန္ဆာနဲ႔ စအိုအၾကားမွာ ဒဏ္ရာဒဏ္ခ်က္ အရြယ္အစား  ဘယ္ေလာက္၊ ဘယ္ေလာက္ဆိုၿပီးေတာ့ ရွိတဲ့အေၾကာင္း တင္ျပထားတာ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဂၤလန္က ေဒါက္တာဟယ္ရီကုိယ္တိုင္စစ္တာကေတာ့ မရွိဘူးလို႔ ေျပာတဲ့အခ်က္က ကြဲလြဲေနပါတယ္။ ဒါတင္မကေသးဘဲနဲ႔ ေဒါက္တာကယ္ရီက ဘာေျပာလဲဆိုေတာ့ ထိုင္းရဲတပ္ဖြဲ႔ေတြ၊ မႈခင္းစစ္ေဆးေရးအဖြဲ႔ေတြဟာ ဒီလို မုဒိမ္းမႈမွာ ဒီလို မ်က္ျမင္သက္ေသမရွိတဲ့အမႈေတြမွာ ဒီလို စစ္ေဆးတဲ့အခါမ်ဳိးေတြမွာ ဆိုရင္တဲ့ တကယ္လို႔ ပီျပင္ေအာင္ဆိုရင္ မိန္းကေလးရဲ႕ တန္ဆာနဲ႔ စအိုရွိတဲ့ေနရာကို အသားကို လွီးထုတ္ၿပီးေတာ့မွ သပ္သပ္ခြဲၿပီး စစ္ေဆးတာက ပိုမိုထိေရာက္တဲ့ အေျဖကို ရရွိတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒါကို ထိုင္းရဲတပ္ဖြဲ႔က မေဆာင္ရြက္ခဲ့ပါဘူးတဲ့။ ဒါေပမယ့္ သူကေတာ့ အဲဒီလို ေဆာင္ရြက္ခဲ့တယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔လည္း ဒဏ္ရာမရွိဘူးဆိုတာကို သူေျပာႏိုင္တာ ျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ “ရင္သား (ဟန္နာ့) မွာလည္း ရဲကေတာ့ ကိုက္ထားတဲ့ ဒဏ္ရာရွိတယ္လို႔ ေျပာတယ္မဟုတ္လား။ ဒါေပမယ့္ သူကေတာ့ ဘာဒဏ္ရာမွ မရွိ ဘူးလို႔ ေျပာပါတယ္။ ဟန္နာရဲ႕ ႏို႔မွာ ဒဏ္ရာမရွိဘူးလို႔ ေျပာပါတယ္။  ေနာက္ၿပီးေတာ့ ထုံးတမ္းစဥ္လာအရ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံမွာျဖစ္တဲ့ လူမ်ဳိးနဲ႔ ပတ္သက္တာ အဲဒီႏိုင္ငံရဲ႕သံရုံးကို အေၾကာင္းၾကားၿပီးေတာ့ အဲဒီႏိုင္ငံကေန တရား၀င္ဘာသာျပန္ေတာင္းရမယ့္အေနအထားမ်ဳိးမွာ ဒီမွာ  ရဲတပ္ဖြဲ႔က ျမန္မာလူမ်ဳိးေတြအတြက္ ျမန္မာႏိုင္ငံသံ႐ုံးကို ဘာသာျပန္ အစစ္အမွန္ရဖို႔ မေတာင္းဆိုဘဲနဲ႔ သူတို႔ သင့္ေတာ္တဲ့ ဘာသာျပန္ကုိ သုံးသြားတဲ့အေၾကာင္ကိုလည္း ထြက္ဆုိသြားပါတယ္။ “ေနာက္ၿပီး ကမာ (ကိုေဇာ္လင္းကို ရဲက စစ္ေဆးစဥ္ဘာသာျပန္ေပးသူ) ရဲ႕ ခ်န္နယ္ ၃ နဲ႔ အေမးအေျဖလုပ္တဲ့ ထိုင္းလိုေျပာတဲ့ဟာကို ရုံးေတာ္ေရွ႕မွာ သက္ေသခံတင္သြားပါတယ္။ အဲဒီမွာ ကမာက ၀ိုင္ပုလင္းနဲ႔ ရိုက္တယ္ ဆိုတာ ထြက္ထားတာပါ။ အဲဒီအခ်က္ေတြအားလုံးကို ဒီကေန႔ ထြက္ဆိုသြားတာပါ။ “ျပန္လွန္ ေမးခြန္းလုပ္ၾကတဲ့ေနရာမွာကေတာ့ ဒီ အန္ဒီတို႔အဖြဲ႔ဟာ ထိုင္းႏိုင္ငံမွာ သူတိုက ဘဏ္စာရင္း ဖြင့္ၿပီးေတာ့ အလွဴေငြ ေကာက္ခံတယ္။ ေကာက္ခံတာက ေရွ႕ေန နခြန္နဲ႔ ေပါင္းၿပီးေတာ့၊ နာမည္ထည့္ၿပီးေတာ့ ဘဏ္စာရင္း ဖြင့္တယ္ဆိုတဲ့အေၾကာင္းေတြကို ဟိုဘက္က ျပန္လွန္ေမးခြန္းေမးသြားတာပါ။ ေျပာခ်င္တာကေတာ့ ဒီအမႈကို လိုက္ပါေဆာင္ရြက္ေနတာဟာ ဒီလို အက်ဳိးအျမတ္ေတြရွိလို႔မို႔လားဆုိတဲ့ ပုံစံမ်ဳိးနဲ႔ အစိုးရေရွ႕ေနက ေမးသြားပါတယ္။” အန္ကယ္ခုနက ရွင္းျပသြားတဲ့ထဲမွာ ဟန္နာရဲ႕ ေဘာ္ဒီေပါ့။ အဂၤါနဲ႔ စအိုၾကားမွာ ဒဏ္ရာ ရွိတယ္၊ ေနာက္တခါ ရင္သားေပၚမွာ ကိုက္ရာ ရွိတယ္လို႔ ထိုင္းရဲက ႐ုံးေတာ္ကို တင္ျပခ်က္နဲ႔ လြဲေနတယ္။ လြဲေနတာေပါ့ေနာ္။   “ဟုတ္ပါတယ္။  ထိုင္းရဲက အဲဒါေတြ ရွိတယ္လို႔ ေျပာတာပါ။ ဒါေပမယ့္ အဂၤလန္က ေဒါက္တာဂ်ယ္လီ။ ဟန္နာကို ခြဲစိတ္တဲ့ ေဒါက္တာဂ်ယ္ဒီ အစစ္ခံခ်က္မွာ အဲဒါေတြ မရွိဘူးလို႔ ေျပာသြားပါတယ္။” ေရေႏြးပူေလာင္းတယ္ဆိုတဲ့ ဗြီဒီယိုဖိုင္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ ဟိုဘက္က ဘာျပန္လွန္ေမးခြန္းေမးေသးသလဲ။ “ဟိုဘက္က အဲဒါေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ သူတို႔က မသိလိုက္တဲ့သေဘာမ်ဳိးပါ။ ဒီကေန႔ တင္တဲ့ တခ်ဳိ႕အခ်က္ေတြဟာ တကယ္ေတာ့ တရားသူႀကီးနဲ႔ တရားခံဆိုက္ကသာ အသုံးျပဳရန္ဆိုၿပီးေတာ့ တင္ထားၾကတာပါ။ ဒီဟာကို တရားခြင္မွာ ေစာေစာကတည္းက ႀကိဳမေပးလို႔ေတာင္ ပထမ အစိုးရေရွ႕ေနနဲ႔  ႀကိဳတင္ စကားေျပာရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီကိစၥေတြ တင္မယ္ဆိုရင္ ကာယကံရွင္ကိုယ္တိုင္က  ရုံးေတာ္မွာ သက္ေသခံမယ့္သူနဲ႔ ကတိက၀တ္ ျပဳရပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆုိေတာ့ ဒီဟာသည္ အျပင္ကို မျပန္႔ပြားေပမယ့္လည္း တရားရုံးကေန အမွန္တရားစီရင္ရန္   ေတြ႔ရွိတဲ့အခါမွသာ သုံးဖို႔ ကတိျပဳခဲ့ရတဲ့အတိုင္း ေဆာင္ရြက္တာပါလို႔ ေျပာပါတယ္။” အန္ဒီေဟာက ေရွာင္တို႔ (အခင္းျဖစ္သည့္ညက ကြ်န္းတြင္ ရွိေနၿပီး မနက္တြင္ ဘန္ေကာက္သို႔ ထြက္ခြာသူ)  ဟန္နာသူငယ္ခ်င္းေတြနဲ႔ စကားေျပာခြင့္ရတယ္လို႔ ထြက္သြားတယ္လို႔ ၾကားသိရခ်က္က မွန္လားခင္ဗ်။ အဲဒါနဲ႔ ပတ္သက္လို ဘာေျပာသြားလဲ။ “အဲဒါက ဒီလိုပါ။ ေရွာင္နဲ႔ တိုက္႐ုိက္ေတာ့ မရဘူး။ ေရွာင္ရဲ႕ကိုယ္စားလွယ္တေယာက္နဲ႔ ေျပာလို႔ရတယ္။ ေနာက္တခါ ဟန္နာညီမေတြရဲ႕ ရဲထံမွာ အစစ္ခံခ်က္ေတြ ရတယ္။ အစစ္ခံခ်က္ေတြကိုေတာ့ ရုံးေတာ္ကို သက္ေသခံ စာရြက္အေနနဲ႔ တင္လိုက္ပါတယ္။ အဲဒါက ထိုင္းရဲတပ္ဖြဲ႔က ရတာေပါ့။” ဒီအမႈဟာ ၿပီးခဲ့တဲ့ တႀကိမ္႐ုံးခ်ိန္းမွာ ဒီအန္ေအ ျပန္စစ္ခဲ့ၾကတဲ့ ထိုင္းေဆးသိပၸံဌာန အႀကီးအကဲ ေဒါက္တာပြန္ထစ္ ထြက္ဆုိခ်က္။ မႈခင္းေဆးသိပၸံဌာနက ဆရာ၀န္ႏွစ္ဦး ထြက္ဆိုခ်က္အၿပီးမွာ တရားခံ ျမန္မာလူငယ္ ၂ ဦးအတြက္ အေျခအေနေကာင္းတယ္လို႔  တြက္ဆမႈေတြ မ်ားလာတယ္။ ဒီကေန႔ အန္ဒီေဟာ ထြက္ခ်က္နဲ႔ ေပါင္းစပ္ရင္ အမႈသြားအမႈလာကို ဘယ္လို တြက္ဆႏိုင္မလဲ။ “အန္ကယ္ေျပာရမယ္ဆိုရင္ေတာ့ တရားခံျပသက္ေသ ဒီကေန႔ထိ ၅ ေယာက္ စစ္ၿပီးသြားပါၿပီ။ ၿပီးသြားတဲ့အခါမွာ တရားလိုျဖစ္တဲ့သူက သူ႔စြပ္စြဲခ်က္ ခိုင္လုံေစဖို႔ကို အေထာက္အထားျပည့္စုံစြာနဲ႔ ခိုင္လုံတဲ့ သက္ေသေတြ တင္ျပၿပီးေတာ့  တရား႐ုံးမွာ စြပ္စဲြထြက္ဆိုသြားရမွာပါ။ ဒါေပမယ့္ ႀကိဳထြက္ဆိုသြားတုန္းက တရားလိုဘက္က လုံေလာက္တယ္လို႔ ထင္ေပမယ့္လည္း အခုလို တရားခံဘက္က ျပန္လည္ေခ်ပတဲ့ အခ်က္ေတြေၾကာင့္ သူတို႔ရဲ႕ တင္ျပခ်က္ေတြဟာ အလြဲလြဲအမွားမွားေတြ ျဖစ္ေနတယ္။ ကြဲလြဲခ်က္ေတြ ျဖစ္ေနတယ္ဆိုတာဟာ တရားခံေတြ အျပစ္မရွိဘူးလို႔ပဲ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်လို႔ရတဲ့ ေကာက္ခ်က္တခု ထြက္လာ တာပါ။” မနက္ျဖန္ ဘယ္သူေတြ ဆက္စစ္မလဲခင္ဗ်ာ။ “မနက္ျဖန္ စက္တင္ဘာ ၂၄ ရက္မွာေတာ့ အလုပ္သမားေလး ၂ ေယာက္ကို စစ္မယ္လို႔ အစီအစဥ္ ရွိတယ္။ မနက္ ေကာ့စမြီကို ေရာက္မယ္လို႔ ေျပာတယ္။ ေနာက္တခါ မနက္ျဖန္ခါမွာပဲ သံ႐ုံးဒုအတြင္း၀န္ ဦးထြန္းေအး။ သံ႐ုံးဘာသာျပန္ ကိုေအာင္စိုး။ ရမ္ဂမ္ဟင္ တကၠသိုလ္ဆရာမ ေဒၚသူဇာႏြယ္တို႔ကို မနက္ျဖန္္အေရာက္လာၿပီးေတာ့ သန္ဘက္ခါ သက္ေသအျဖစ္တင္ထားပါတယ္။” တကၠသိုလ္ဆရာမ ေဒၚသူဇာႏြယ္က ဘယ္အခန္းက႑က ပါ၀င္မွာလဲ။  ေျပာလို႔ရမွာ ေျပာပါ။ “ေျပာလို႔ရပါတယ္။ ဒီကိစၥေတြက ဒီအခ်ိန္မွာ ပြင့္လင္းဖို႔ လိုလာၿပီေလ။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ အခုဟာက ဒီအန္ေအနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ သက္ဆိုင္ရာ ဆရာ၀န္ေတြက ေျပာသြားၿပီးၿပီ။ အခုတခါ ဘာအပိုင္းလဲဆိုေတာ့ ၀န္ခံေျဖာင့္ခ်က္ေပးပါတယ္ဆိုတဲ့ကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဗမာစကားကို တလုံးမွ နားမလည္တဲ့ ထိုင္းရဲေတြကေန ရခိုင္ေလးေတြအမႈမွာ အစၥလာမ္႐ုိတီေရာင္းသူကို ဘာသာျပန္ခိုင္းတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္မို႔လို ကြဲလြဲမႈေတြ ျဖစ္တယ္ဆိုတာကို ေထာက္ျပဖို႔ က်န္ေနပါတယ္။ ဒါအတြက္ သံ႐ုံး ဦးထြန္းေအးကိုလည္း ဒီကိစၥေတြ၊ ေနာက္တခါ သံ႐ုံးက ဘသာျပန္ကိုေအာင္စိုးကိုလည္း လူမ်ဳိး ၁၃၅ မ်ဳိးရွိတယ္တို႔၊ ၈ မ်ဳိး အဓိကရွိတာတို႔၊ ဘာသာ မတူလို႔ရွိရင္ ရာႏႈန္းျပည့္ဘာသာျပန္လို႔ မရဘူးတို႔ ေပၚလြင္ေအာင္ ထြက္ဆိုဖို႔အတြက္ကို သူတို႔ကို ဦးထြန္းေအး ေျပာထားတာပါ။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ပတ္၀န္းက်င္ေလာက္က ဘဂၤါလီနဲ႔ ရခိုင္ေတြဟာ ရခိုင္ျပည္နယ္ထဲမွာ ျပႆ  နာေတြ အႀကီးအက်ယ္ျဖစ္ၾကတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ ရခိုင္လူငယ္ ၂ ဦးအမႈမွာ ဘဂၤါလီကို ဘာသာျပန္ခိုင္းတာ ပိုၿပီးလြဲမွားေစပါတယ္ဆိုတာကို ေပၚေစဖို႔အတြက္ပါ။”