လူတဦးတေယာက္ရဲ႕အေတြးအေခၚနဲ႔ ပညာသင္ယူႏိုင္မႈအရည္အခ်င္းေတြကို ေလ့လာဆန္းစစ္တဲ့အခါမွာ သက္ဆိုင္သူ အသံုးျပဳတဲ့ပညာသင္ယူျခင္း နည္းလမ္းကို ၾကည့္ရႈ အကဲျဖတ္ႏိုင္တယ္လို႔ ပညာသင္ၾကားေရးနဲ႔ သင္ယူေရးသုေတသနနယ္ပယ္က ပညာရွင္ေတြကအဆိုျပဳထားခဲ့ၾကပါတယ္။ ပညာရပ္တခုကို ေလ့လာ သင္ယူတဲ့အခါမွာ လူတေယာက္ဟာ ဒီပညာရပ္ကို အေပၚယံ ေလ့လာသင္ယူျခင္းနည္းလမ္း (Surface approach to learning)ကို အသံုးျပဳသလား၊ နက္ရိႈင္းစြာေလ့လာသင္ယူျခင္းနည္းလမ္း(Deep approach to learning)ကို အသံုးျပဳသလားဆိုတာကို သိရင္ ဒီလူရဲ႕ အေတြးအေခၚနဲ႔ အရည္အခ်င္းကို ေလ့လာအကဲျဖတ္လို႔ ရႏိုင္ပါတယ္။ အေပၚယံေလ့လာသင္ယူျခင္း ပညာရပ္တခုကို ေလ့လာတဲ့အခါ အေပၚယံေလ့လာသင္ယူျခင္းနည္းလမ္းကို အသံုးျပဳတတ္သူမ်ားဟာ အဓိကအားျဖင့္ စာေမးပြဲေအာင္ေရး၊ ဘြဲ႔လက္မွတ္ရရွိေရး၊ ပညာရပ္တပိုင္းတစကို ေရတိုမွာလိုသလို ဆြဲသံုးႏိုင္ေရး စတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိသူမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႔ဟာ အလုပ္တခုကို ေရဆံုးေရဖ်ား ထိထိေရာက္ေရာက္ ျဖစ္ေအာင္လုပ္ႏိုင္သူမ်ား မဟုတ္ပဲ၊ ေရသာခို ေလွၾကံဳစီးတတ္သူမ်ားျဖစ္လာေလ့ ရွိပါတယ္။ သူတို႔အတြက္ ေလ့လာသင္ယူျခင္းဆိုတာ အလြတ္မွတ္မိျခင္းနဲ႔ မွတ္ထားတာေတြကို မွတ္ထားတဲ့အတိုင္း ျပန္ေျပာႏိုင္ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ အေပၚယံေလ့လာသင္ယူတတ္သူမ်ားရဲ႕ေလ့လာသင္ယူျခင္းဆိုင္ရာဗ်ဴဟာေတြကေတာ့ ေလ့လာရမယ့္ စာအုပ္စာေပထဲက ေကာင္းႏိုးရာရာအခ်က္အလက္ေတြကို ဆြဲထုတ္ၿပီး အလြတ္မွတ္မိေနေအာင္ က်က္မွတ္ ထားျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ေလ့လာေနတဲ့ ပညာရပ္ကို ကၽြမ္းကၽြမ္းက်င္က်င္နားလည္ေအာင္ ျပဳလုပ္ေလ့မရွိပါဘူး။ အလြတ္က်က္မွတ္ျခင္းကိုပဲ ျပဳလုပ္တတ္ၾကပါတယ္။ ပညာရပ္ဆိုင္ရာသေဘာတရားေတြကို ဆက္စပ္ ေတြးေခၚျခင္း မရွိပဲ ဦးေႏွာက္ထဲမွာ ပညာေတြ က်န္ဖို႔ထက္ စာေမးပြဲအေျဖလႊာေပၚမွာ ေရးခ်လိုက္ႏိုင္ဖို႔ကိုသာ အာရံုစိုက္ေလ့ ရွိၾကပါတယ္။ ပညာေရးဆိုင္ရာေလ့လာသူ Entwistleနဲ႔ Martonတို႔ကေတာ့ ပညာေလ့လာသင္ယူျခင္းဆိုတာ အလြတ္မွတ္မိျခင္းလို႔ ရႈျမင္တတ္တဲ့ ေက်ာင္းသားေတြဟာ ပညာရပ္ေတြကို အေပၚယံပဲ ေလ့လာတတ္ေလ့ ရွိတာေၾကာင့္ သက္ဆိုင္ရာပညာရပ္ကို နက္နက္နဲနဲ သိနားလည္ျခင္းမရွိၾကဘူးလို႔ ဆိုထားခဲ့ပါတယ္။ အေပၚယံ ေလ့လာသင္ယူတတ္သူမ်ားဟာ ပညာရပ္ရဲ႕ အေျခခံသေဘာတရားေတြကို ေလ့လာတာထက္ စာေမးပြဲမွာ ပါႏိုင္မယ့္ ေမးခြန္းေတြမွာ အေျဖဘယ္လိုေပးရမလဲဆိုတာကိုပဲ ႀကိဳၿပီး ေတြးေလ့ရွိၾကပါတယ္။ စာေမးပြဲနဲ႔ အျခား စစ္ေဆးခ်က္ေတြမွာ က်ရံႈးမွာကို အလြန္ပဲ စိုးရိမ္ပူပန္တတ္ၾကပါတယ္။ ပညာ ေလ့လာ သင္ယူေနခ်ိန္ေတြမွာလဲ ပ်င္းရိျခင္းေတြ၊ စိတ္ဓာတ္က်ျခင္းေတြ ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ နက္ရိႈင္းစြာေလ့လာသင္ယူျခင္း နက္ရိႈင္းစြာ ေလ့လာသင္ယူျခင္းနည္းလမ္းကို အသံုးျပဳတဲ့ ပညာေလ့လာသင္ယူသူမ်ားကေတာ့ ပညာရပ္တခုကို ေလ့လာတဲ့အခါမွာ ဒီပညာရပ္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့စာေမးပြဲေတြ ေအာင္ဖို႔နဲ႔ ေရတိုအသံုးခ်ႏိုင္ေရးကိုပဲ အာရံုထားေလ့ မရွိၾကပါဘူး။ ဒီပညာရပ္ကို အေသးစိတ္၊ နက္နက္ရိႈင္းရိႈင္းနားလည္ေအာင္ ႀကိဳးပမ္း ေလ့လာၾကပါတယ္။ ဒီပညာကို အသံုးျပဳၿပီး လက္ေတြ႔မွာ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့အျဖစ္အပ်က္ေတြ၊ ျပႆနာေတြကို အေျဖရွာႏိုင္ဖို႕ဆက္စပ္ေတြးေတာေလ့ရွိၾကပါတယ္။ ပညာသင္ယူျခင္းအေပၚမွာ ပ်င္းရိၿငီးေငြ႔ျခင္း မရွိပဲ ပညာရပ္ေတြကို တဆင့္ခ်င္းစနစ္တက် ေလ့လာသင္ယူၾကပါတယ္။ ျဖတ္လမ္းလိုက္ေလ့ မရွိၾကပါဘူး။ ပညာေလ့လာသင္ယူျခင္းမွာ ျဖတ္လမ္းလိုက္တတ္တဲ့အက်င့္ဆိုးဟာ မိမိကိုယ္တိုင္ကိုသာမကအမ်ားကိုပါ ဒုကၡေရာက္ေစတတ္ပါတယ္။ ဥပမာ- ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ စီးပြားေရးဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ indicators ေတြေပၚမွာ အေျခခံၿပီး Multivariateanalysis လုပ္တယ္ဆိုပါစို႔။ ပညာေလ့လာသင္ယူမႈမွာ ျဖတ္လမ္းလိုက္တတ္သူဟာ ဒီလို ဆန္းစစ္ခ်က္စာတမ္းတခ်ိဳ႕ကို ဖတ္မွတ္၊ အေရးပါတဲ့အခ်က္ေတြကို ဆြဲႏုတ္ၿပီး ဒီအေၾကာင္းကို သိသေယာင္ေယာင္နဲ႔ တတ္ေယာင္ကား လုပ္ေလ့ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီလို ေလ့လာဆန္းစစ္ခ်က္ လုပ္ႏိုင္မယ့္အေျခခံသေဘာတရားေတြျဖစ္တဲ့ variableapproximations, dimension reductions, linear combinations forseparation, Higher-dimensional approximations, allocation rules,misclassification စတာေတြကို သေဘာမေပါက္တဲ့ အခါက်ေတာ့ လက္ေတြ႔ ျပဳလုပ္ရတဲ့ အခါမွာ ကိုးရို႕ကိုးယားေတြ ထြက္လာတတ္ပါတယ္။ သိပၸံပညာရပ္မွာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ၀ိဇၨာ ပညာရပ္မွာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ အေျခခံသေဘာတရားေတြကို ကၽြမ္းက်င္ပိုင္ႏိုင္မႈ မရွိပဲ ျဖတ္လမ္းလိုက္ ဆရာလုပ္လိုသူေတြ မ်ားလာတဲ့အခါ သက္ဆိုင္ရာပညာရပ္နယ္ပယ္မွာသာမက ပညာရပ္နဲ႔ လက္ေတြ႔ ဆက္စပ္ေနတဲ့အသံုးခ်မႈနယ္ပယ္ေတြမွာပါ ကေသာင္းကနင္း ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ ျဖတ္လမ္း လိုက္ျခင္းဟာ လူတဦးတည္းအတြက္သာမက အမ်ားျပည္သူကိုပါ ဒုကၡေရာက္ေစတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ နက္ရိႈင္းစြာေလ့လာသင္ယူျခင္း နည္းလမ္းကို ပညာေလ့လာသူအမ်ားက အသံုးျပဳၾကဖို႔အလြန္ပဲ အေရးႀကီးလွပါတယ္။ နက္ရိႈင္းစြာ ေလ့လာသင္ယူျခင္းဟာ လူအဖြဲ႔အစည္းဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈအတြက္ လိုအပ္ခ်က္တရပ္ျဖစ္တဲ့ higher-orderthinking (အေတြးအေခၚအဆင့္အတန္း ျမင့္မားမႈ)ကိုလဲ ေထာက္ကူေပးႏိုင္ပါတယ္။ အေတြးအေခၚ အဆင့္အတန္း ျမင့္မားသူေတြဟာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြင္းမွာ ရွိေနတဲ့ အိုင္ဒီယာေတြကို အစဥ္အလာ ဓေလ့ထံုးစံေၾကာင့္ဆိုၿပီးေတာ့လဲ လက္ခံေလ့ မရွိပါဘူး။ ဘယ္သူေျပာတဲ့ အဆိုအမိန္႔စကားဆိုၿပီးေတာ့လဲ မ်က္စိမွိတ္ ယံုၾကည္ေလ့ မရွိပါဘူး။ အိုင္ဒီယာသေဘာတရားေတြကို စနစ္တက် ေလ့လာၿပီးမွ လက္ခံက်င့္သံုးေလ့ရွိၾကပါတယ္။ လက္ေတြ႔ နယ္ပယ္နဲ႔ ကိုက္ညီမႈရွိ၊ မရွိ ျပန္လွန္သံုးသပ္ေလ့ရွိၾကပါတယ္။ ျပႆနာေတြရဲ႕ အရင္းအျမစ္ေတြကို ရွာေဖြၿပီး ေျဖရွင္းႏိုင္ဖို႔ ႀကိဳးစားေလ့ရွိၾကပါတယ္။ အေတြးအေခၚသစ္ေတြကို ၾံကံဆရွာေဖြေလ့ရွိၾကပါတယ္။ ေ၀ဖန္ ဆန္းစစ္ျခင္း (Criticalthinking)ကို က်င့္သံုးေလ့ရွိၾကပါတယ္။ နိဂံုး နိဂံုးခ်ဳပ္ဆိုရရင္ နက္ရိႈင္းစြာ သင္ယူေလ့လာျခင္းကို အသံုးျပဳသူေတြရဲ႕ အရည္အခ်င္းဟာ အေပၚယံ သင္ယူေလ့လာျခင္းကို အသံုးျပဳသူေတြရဲ႕ အရည္အခ်င္းေတြထက္ ေရရွည္မွာ ပိုမိုတိုးတက္ ေကာင္းမြန္တတ္တာေၾကာင့္ နက္ရိႈင္းစြာ သင္ယူေလ့လာသူေတြ မ်ားျပားတဲ့ လူအဖြဲ႔အစည္းဟာ အာဂံုေဆာင္ အလြတ္က်က္ၿပီး အေပၚယံသင္ယူေလ့လာသူေတြ မ်ားျပားတဲ့ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းထက္ပိုၿပီး ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေလ့ ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပညာသင္ယူျခင္းနည္းလမ္း ၂ သြယ္ ခြဲျခားမႈကို အသံုးျပဳၿပီး လူတဦးခ်င္းစီရဲ႕ အရည္အခ်င္းေတြကို ေလ့လာသံုးသပ္ႏိုင္ရံု သာမက လူ႔အဖြဲ႔အစည္းရဲ႕ အနာဂတ္ကိုပါ ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္လို႔ ရႏိုင္ပါေၾကာင္း ေရးသားတင္ျပအပ္ပါတယ္။ "ပညာရပ္မ်ားကို နက္ရိႈင္းစြာ ေလ့လာသင္ယူျခင္းမွသည္ တိုးတက္ေသာ လူ႔ေဘာင္ဆီသို႔" ခင္မမမ်ိဳး (မွတ္ခ်က္-စာေရးသူ၏ အင္တာနက္စာမ်က္ႏွာမွ ခြင့္ျပဳခ်က္ျဖင့္ ကူးယူေဖာ္ျပသည္)