တျပည္လုံးအပစ္ရပ္စာခ်ဳပ္မွာ ပါ၀င္လက္မွတ္ေရးထိုးေရးနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ႏွစ္ဖက္ခံယူမႈေတြ မတူညီတဲ့အေပၚ စိုးရိမ္ပူပန္ေၾကာင္း မိမိတို႔ဘက္မွ လိုလားခ်က္မ်ားကိုသာ တရားေသ ဆုပ္ကိုင္ေဆြးေႏြးျခင္းမ်ဳိး မျပဳလုပ္ၾကဘဲ ျပည္သူ႔အက်ဳိးကို ေရွး႐ႈေဆြးေႏြးၾကဖို႔ ‘အရပ္ဘက္လူမႈ အဖြဲ႔အစည္းမ်ား၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဖိုရမ္’က အစိုးရန႔ဲ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ ထိပ္သီးေခါင္းေဆာင္ေတြကို တိုက္တြန္းပါတယ္။ အရပ္ဖက္အဖြဲ႔အစည္း ၁၂၃ ဖြဲ႔၊ လူမႈကြန္ယက္ ၃၂ ခုနဲ႔ တသီးပုဂၢလ ၁၉ ဦးက မေန႔ စက္တင္ဘာ ၆ ရက္ေန႔က တိုက္တြန္းေတာင္းဆိုခ်က္ကို ထုတ္ျပန္ခဲ့တာပါ။ တႏိုင္ငံလုံးပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္မႈ ရပ္စဲေရးစာခ်ဳပ္-မူေခ်ာ ရရွိသည္အထိ ေဆာင္ရြက္ခဲ့တဲ့အေပၚ အထူးေက်းဇူးတင္ရွိတယ္လို႔ ႏွစ္ဘက္စလုံးကို ခ်ီးက်ဴးထားပါတယ္။ အရပ္ဘက္လူမႈအဖြဲ႔အစည္းမ်ား၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဖိုရမ္ဟာ ၿငိမ္းခ်မ္းေသာႏိုင္ငံေတာ္ aပၚေပါက္လာေစဖို႔ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လကစၿပီး ႏိုင္ငံတ၀န္း တိုင္းရင္းသားေပါင္းစုံပါ၀င္တဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအသိ အျမင္ေဆြးေႏြးပြဲေတြကေန ေပၚေပါက္လာတဲ့ ကြန္ယက္ျဖစ္ပါတယ္။ ကြန္ယက္ေျပာခြင့္ရသူ ကခ်င္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကြန္ယက္မွ ေဒၚခြန္ဂ်ာကို ဆက္သြယ္ေမးျမန္း ထားပါတယ္။ တိုင္းရင္းသားထိပ္သီးေခါင္းေဆာင္ ငါးဦး သမၼတနဲ႔ေတြ႔ဖို႔ ရန္ကုန္ကို ေရာက္ရွိတဲ့ရက္မွာပဲ ဖိုရမ္က ထုတ္ျပန္ေၾကညာတာဆုိေတာ့ အခ်ိန္ကိုက္တိုက္တြန္းတဲ့သေဘာလားခင္ဗ်။ “အဓိကကေတာ့ ႏွစ္ဘက္စလုံးကိုေျပာတာပါ။ ဒီတိုင္းရင္းသားအဖြ႔ဲေတြကိုပဲ ေျပာတာ မဟုတ္ဘူးရွင့္။ ဒီျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဖာ္ေဆာင္မႈ ဗဟိုေကာ္မတီကိုေရာ၊ ၿပီးလို႔ရွိရင္ တိုင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္မ်ားကိုေရာ ႏွစ္ဖက္ကို ေျပာထားတာပါရွင့္။ အဓိကအားျဖင့္ ေလာေလာဆယ္ သူတို႔အေနနဲ႔ ပဋိပကၡျဖစ္ေနတယ္ဆိုတာ က်မတို႔အေနနဲ႔အျမင္ကေတာ့ အမ်ားဆုံးကေတာ့ ပထမဦးဆုံးမွာဆိုရင္ Inclusiveness (အားလုံးပါ၀င္ေရး) ေပါ့ေနာ္။ အားလုံးဘယ္အဖြဲ႔ေတြပါ၀င္မလဲ၊ ဘယ္အဖြဲ႔ေတြ လက္မွတ္ထိုးသင့္သလဲဆိုတဲ့ဟာရယ္၊ ၿပီးရင္ ဘယ္သူပါပါ၊ မပါပါ လက္မွတ္ထိုးၾကမယ္ဆိုတဲ့အရာေတြေပါ့ေနာ္၊ ဒီဟာေတြက က်မတို႔အတြက္ကို အဓိကျပသနာျဖစ္ေနတယ္။ အဲဒီေတာ့ က်မတို႔ျပည္သူလူထုအေနနဲ႔ကေတာ့ ကိုယ္ေျပာသင့္ေျပာထိုက္တဲ့အရာေတြကို အကုန္ေျပာၿပီးၿပီလို႔ ယူဆပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ အခုေလာေလာဆယ္ ႏိုင္ငံေတာ္ဘက္ကေနဆိုလို႔ရွိရင္ ဥပမာ-တအာင္းပေလာင္မပါ၊ အန္အန္ဒီေအေအ (ကိုးကန္႔တပ္ဖြဲ႔) မပါနဲ႔ အဲလိုမ်ဳိးနဲ႔ ေျပာခဲ့ၾကတယ္ေပါ့။ အဲဒီေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရဘက္က အဲဒါကို အေသမဆုပ္ကုိင္ထားနဲ႔၊ ၿပီးရင္ တိုင္းရင္းသား ေခါင္းေဆာင္ေတြဘက္ကေနဆိုရင္ အဖြဲ႔က ၂ မ်ဳိး ၃ မ်ဳိးကြဲေနတာကို ေတြ႔ပါလိမ့္မယ္။ ဥပမာဆိုလို႔ ရွိရင္ Deal of Commitment (ကတိက၀တ္ သေဘာတူညီခ်က္) ထိုးတဲ့အဖြဲ႔ေတြကက်ေတာ့ ငါတို႔ကေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာနဲ႔ စားပြဲေပၚမွာပဲ တိုက္ေတာ့မယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ ဒီၿငိမ္းခ်မ္းေရးလက္မွတ္ကို ေရးထိုးေတာ့မယ္လို႔ ေျပာတယ္။ သို႔ေသာ္လည္းပဲ သူတို႔ၿငိမ္းခ်မ္းစြာသြားတဲ့ဟာကို က်ေတာ့ ဒီပေလာင္တို႔ဘာတို႔ကို ခ်န္ထားလိုက္မယ္ဆိုရင္ ရွမ္းျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းကေတာ့ တိုက္ပြဲၾကာဦးမွာပဲျဖစ္တယ္ေပါ့။ အဲဒီေတာ့ ကိုယ္ကိုယ္တုိင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလို႔ေျပာၿပီးမွ က်န္တဲ့သူေတြအတြက္ ပဋိပကၡကို ခ်န္ထားခဲ့တယ္ဆိုရင္ ဒါ fair မျဖစ္ဘူး မတရားဘူလို႔ ျမင္တယ္ေပါ့ေနာ္။ အဲဒီေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းမယ္ဆို တႏိုင္ငံလုံး ၿငိမ္းခ်မ္းခ်င္ပါတယ္။ ကိုယ့္ရဲ႕မူကိုပဲ ကိုယ္မကိုင္ထားၾကပါနဲ႔။ တႏိုင္ငံလုံးၿငိမ္းခ်မ္းေအာင္ ျပည္သူလူထုေျပာတာေတြလည္း နားေထာင္ၾကပါဦးဆုိတာပဲျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ျပည္သူ႔ဘက္က အျမင္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ က်မတို႔ statement ေတြအခါခါ ေပးၿပီးၿပီ။ ဟုိတခါလည္း ေပးၿပီးၿပီေပါ့ေနာ္။ အဓိကအားျဖင့္ေတာ့ ဒီထဲမွာဆိုရင္ ေနာက္ဆုံးက က်မတို႔ Civil Society Forum for Peace (အရပ္ဖက္လူမႈအဖြဲ႔အစည္းမ်ား၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဖိုရမ္) ကေန ၿပီးခဲ့တဲ့အခ်ိန္တုန္းကဆိုရင္လည္းပဲ က်မတို႔ ေျပာခဲ့တာက အကုန္လုံး လက္မွတ္ျပိဳင္တူထိုးပါ။ တိုင္းရင္းသားဘက္ကိုေရာ၊ ၿပီးရင္ ဒီဘက္က အစိုးရဘက္ကိုေရာ ႏွစ္ဘက္စလုံးကို ေျပာထားတာျဖစ္တယ္။ ေနာက္တခုက သယံဇာတနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ လက္ရွိပါေနတဲ့စာရြက္မွာဆိုလို႔ရွိိရင္လည္းပဲ အစိုးရဘက္က ဒီစာရြက္မွာပါတာကေတာ့ အန္စီေအ (မူၾကမ္း) မွာ ပါတာကေတာ့ EITI (နိုင္ငံတကာ သယံဇာတမ်ားတူးေဖာ္ထုတ္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းမ်ား ပြင့္လင္းျမင္သာမႈအဖြဲ႕) နည္းကို အသုံးျပဳၿပီးမွ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး၊ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးၿပီးရင္ သယံဇာတကိုေဖာ္ထုတ္မယ္လို႔ ေျပာၾကတာေပါ့ေနာ္။ ထုတ္ယူၾကမယ္လုိ႔ ေျပာတယ္။ ဆိုေတာ့ က်မတို႔အေနနဲ႔က်ေတာ့ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးၿပီးတာနဲ႔ အဲဒါ မလုပ္ရဘူး။ လက္ရွိလုပ္ေဆာင္ဖို႔ ၾကိဳးစားေနတဲ့ အရာေတြကိုလည္း ရပ္တန္းက ရပ္ထား၊ ေနာက္ထပ္လည္း လိုင္စင္အသစ္ မထုတ္ေပးနဲ႔ေပါ့။ ဒီကိစၥေတြအကုန္လုံးကို ေနရွင္နယ္ ဒိုင္ယာေလာ့ခ္ေပါ့၊ အမ်ဳိးသားႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပဲြ ၿပီးတဲ့အခါမွ အေၾကအလည္ေဆြးေႏြးၿပီးေတာ့မွပဲ ဒီဟာေတြကို ထုတ္ယူၾကပါလို႔။ ၿပီးရင္ စည္းမ်ဥ္းဥပေဒ ႏိုင္ငံတကာ စံခ်ိန္စံညႊန္းနဲ႔ထုတ္ယူၾကပါဆိုတာမ်ဳိးေတြ ေျပာခဲ့ၾကတယ္ေပါ့။ အဲဒီေတာ့ အခုအခိ်န္မွာ အကုန္လုံး သယံဇာတအေပၚမွာဆုိလို႔ရွိရင္လည္း အမွီမျပဳၾကပါနဲ႔။ အဲဒီေတာ့ ကိုယ္လုပ္မယ့္ဟာကိုပဲ တရားေသမစြဲကိုင္ဘဲနဲ႔ ျပည္သူလူထုေျပာတဲ့အတိုင္း လုပ္ေပးပါလုိ႔ေတာင္းဆိုတာ ျဖစ္တယ္ရွင့္။ ဗမာျပည္ရဲ႕သမိုင္းမွာ တျပည္လုံးအပစ္ရပ္ေရး ဒီေလာက္နီးစပ္တာ က်ေနာ္တို႔သက္တမ္း မၾကဳံဖူးဘူး။ ႏိုင္ငံေတာ္အႀကီးအကဲနဲ႔ တိုင္းရင္းသားထိပ္သီးေခါင္ေးဆာင္ ၅ ဦးနဲ႔ေတြ႔ဆုံပြဲကို ကိုယ္လိုတာခ်ည္းပဲ မဆုပ္ကိုင္နဲ႔ဆိုေတာ့ေလ ဒီပြဲကေနၿပီးေတာ့ လက္မွတ္တစုံတရာ ထိုးမယ္ဆိုရင္ေကာ၊ အဖြဲ႔တခ်ဳိ႔က်န္ေကာင္းက်န္မယ္ဆိုရင္ေရာ အရပ္ဘက္လူမႈအဖြဲ႔အစည္းေတြ က ဘာကို စိုးရိမ္ပူပန္လဲ။ “ဥပမာဆိုလို႔ရွိရင္ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ကို ထားလိုက္လို႔မရဘူးေပါ့ေနာ္။ ဒီကိစၥတခုလုံးကို ၾကည့္လိုက္မယ္ဆိုရင္ မင္းသားက ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ပဲျဖစ္တယ္ေပါ့။ အခုေလာေလာဆယ္ က်မတို႔ ညိႇႏိႈင္းမယ္လို႔ေျပာတဲ့ မနက္က အခ်ိန္တုန္းကေတာင္မွ စတင္ေဆြးေႏြးလာတဲ့အခ်ိန္မွာ ေကအို္င္အိုနဲ႔ တိုက္ပြဲျဖစ္ေနၾကတယ္။ တဖက္ကေနလည္းပဲ ဆြမ္ပရာဘြမ္လို ေဒသလိုဟာမ်ဳိးကို လည္း ပိတ္ထားတယ္။ ေနာက္တဖက္ကေန ရွမ္းျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းကို ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ တိုက္ခိုက္မႈအားလုံးရဲ႕ ၈၃ ရာခိုင္ႏႈန္းေပါ့ေနာ္၊ ၂၀၁၃ ေမလကေနစၿပီးေတာ့ အခုအခ်ိိန္ထိ တိုက္ခိုက္မႈအားလုံးရဲ႕ ၈၃ ရာခိုင္ႏႈန္းက ေျမာက္ပိုင္းရွမ္းျပည္နယ္မွာ တိုက္ေနတာျဖစ္တယ္။ အကယ္၍ ပေလာင္ကို ခ်န္ထားလိုက္တယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ ဒီတိုက္ပြဲေတြဟာ ၈၃ ရာခိုင္ႏႈန္းဟာ ပေလာင္လႈပ္ရွားရာေနရာမွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္မို႔လို႔ ေကအိုင္အိုနဲ႔ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ က်န္တဲ့လူနဲ႔ ရွမ္းနဲ႔ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ အဲဒီေနရာမွာ ၈၃ ရာခိုင္ႏွဳန္းေသာ တိုက္ပဲြေတြကို ခ်န္ထားလိုက္သလိုပဲ ျဖစ္သြားတယ္ေပါ့။ အဲဒီေတာ့ ေကအုိင္အိုနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးယူလိုက္တယ္၊ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး ယူလိုက္တယ္၊ တျခားအဖြဲ႔နဲ႔ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးယူလိုက္တယ္ဆုိၿပီးမွ ပေလာင္ကုိ ခ်န္ထားျခင္းဟာ၊ ပေလာင္ကို အျမစ္ျဖတ္လိုက္တိုက္မယ္ဆိုရင္ က်မတို႔ အဲဒီက ေဒသက လူေတြ နာမွာပဲ၊ ၿပီးလို႔ရွိရင္ ပေလာင္နဲ႔ ေကအိုင္အိုကို တည့္ေပးလိုက္လို႔မွ တိုက္ရမယ္ဆိုရင္လည္း က်မတို႔ျပည္သူ နာမွာပဲျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ ျပည္သူေတြ အေနနဲ႔ကေတာ့ အကုန္လုံးကို ထည့္တြက္ၿပီးေတာ့ အားလုံးအတြက္ တျပိဳင္နက္တည္း လက္မွတ္ေရးထိုးလိုက္တာကိုပဲ လိုခ်င္ပါတယ္ရွင့္။ အဲဒီေတာ့ ျဖစ္လာတယ္၊ မျဖစ္လာဘူး ဆိုတာထက္ က်မတို႔က စိုးရိမ္ပူပန္တဲ့အပိုင္းကေနၿပီးေတာ့ ဘာမွလုပ္လို႔မရေတာ့ဘူးေပါ့ ေလာေလာဆယ္ဆယ္မွာ။ အဲဒီေတာ့ က်မတို႔လုပ္လို႔မရတဲ့အခ်ိန္မွာ ေလာေလာဆယ္ ဆုေတာင္းႏိုင္တာတခုပဲ လုပ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ ဒီမနက္ကေနစၿပီးမွ ဒီေခါင္းေဆာင္ႀကီးေတြ ဟာ က်မတို႔ျပည္သူလူထုအားလုံး လိုခ်င္၊ လိုအပ္တဲ့အတိုင္း တရားမွ်တစြာပါ၀င္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ ဘုရားသခင္ရဲ႕ ေစာင့္ေရွာက္မႈေအာက္ ရွိပါေစဆိုၿပီး ဒီမွာ ဆုေတာင္းျခင္းကို မနက္က စခဲ့ပါတယ္။ ၿပီးရင္ မနက္ဖန္လည္း Day of Prayer (ဆုေတာင္းေန႔) အေနနဲ႔ လုပ္ၿပီးေတာ့မွ တႏိုင္ငံလုံးမွာ ဆု၀ိုင္းေတာင္းၾကဆိုၿပီးမွ ဖိတ္ေခၚထားတာျဖစ္တယ္။ ေလာေလာဆယ္အေနနဲ႔ ျပည္သူလူထုပါ၀င္ႏိုင္တာ ဆုေတာင္းျခင္းတခုပဲျဖစ္ေတာ့တယ္။ က်န္တာ ဘာမွ စကားေျပာခြင့္လည္း မရွိေတာ့တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ျဖစ္လာတဲ့ျပႆ နာအားလုံး၊ ၿပီးလို႔ရွိရင္ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ေၾကာင့္ထပ္ၿပီးျဖစ္ေပၚလာတဲ့ အရာအားလုံးကို ဒီေဆြးေႏြးပဲြမွာ ပါ၀င္မယ့္ ေခါင္းေဆာင္ေတြကပဲ တာ၀န္ယူသြားရမွာျဖစ္ပါတယ္ရွင့္။ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ေတြနဲ႔ အစိုးရအၾကား အန္စီေအ လက္မွတ္ထိုးေရး နီးလာတယ္။ အန္စီေအနဲ႔ပတ္သက္လို႔ အစိုးရနဲ႔ ႏွစ္ေပါင္း ၇၀ ေလာက္ လက္နက္ကိုင္တိုက္လာတဲ့ တိုင္းရင္းသားေတြ တဖြဲ႔နဲ႔တဖြဲ႔ ယုံၾကည္မႈေတြ ရလာၿပီလို႔ စီအက္စ္အိုေတြက ေကာက္ခ်က္ဆြဲလား။ ဘာေၾကာင့္ ဒီေလာက္ထိေအာင္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးက နီးစပ္ခဲ့တာလဲ။ “က်မအေနန႔ဲေတာ့ ဖိအားအမ်ဳိးမ်ဳိးရွိေနပါတယ္။ နံပါတ္ ၁ ဖိအားကေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲပါ။ ၿပီးလို႔ရွိရင္ တဖက္က Lobby ေတြကို ၾကည့္လိုက္မယ္၊ ၿပီးရင္ ေငြရွိတဲ့လူေတြကိုလည္း ၾကည့္လိုက္မယ္ဆိုရင္ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရလက္ထက္မွာမွ မထိုးရင္ ေနာက္အစိုးရက ဦးသိန္းစိန္အစိုးရလိုမ်ဳိး ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းကို စိတ္၀င္စားမွာမဟုတ္ဘူးဆိုၿပီး ေနာက္တက္မယ့္အစိုးရရဲ႕ကို နာမည္ၾကိဳဖ်က္ၿပီးေတာ့မွ Pressure ဖိအားေပးေနတာနဲ႔ တူေနပါတယ္ရွင့္။ အဲဒါက နံပါတ္ ၁ ေပါ့။ ဒုတိယတခုကေတာ့ ဒီအပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးရယ္၊ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးဟာ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရရဲ႕ တခုတည္းေသာ ေအာင္လက္မွတ္လို႔ ေျပာလို႔ရတယ္ရွင့္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုရင္ သူ႔ကာလအတြင္းမွာ Clean Government (သန္႔ရွင္းေသာအစိုးရ) ဆုိတာလည္း အခုအခ်ိန္မွာ Corruption ျခစားမႈေတြ အျပည့္ျဖစ္ေနတယ္။ ၿပီးလို႔ရွိရင္ အျခားေသာ ပညာေရး ဘာညာ Reform (ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး) အားလုံး တခုမွ ေအာင္ျမင္တာဆို မျပႏိုင္ဘူးရွင့္။ ေျပာမယ္ဆို ေက်ာင္းသားအေရး၊ အလုပ္သမား၊ လယ္သမားအေရးေရာ၊ ၿပီးရင္ တဖက္ကေနလည္းပဲ ရင္းႏွီးျမႈပ္ႏွံမႈအေရးေရာ အကုန္ေျပာမယ္ဆိုရင္ ျပည္သူလူထုအတြက္ အက်ဳိးရွိတာကို ျပႏိုင္တာ တခုမွ မရွိတဲ့အတြက္ေၾကာင့္မို႔လို႔ ဒီဟာဟာ ေနာက္ဆုံး အစိုးရရဲ႕လက္ခ်က္က ေအာင္လက္မွတ္ပဲ ျဖစ္မွာျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ မရရေအာင္ က်ဳံးသြင္းၿပီးယူေနတယ္လို႔ပဲ ျမင္ပါတယ္ရွင့္။ အဲဒီေတာ့ တဖက္က တိုင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္ေတြကို ၾကည့္မယ္ဆိုလို႔ရွိရင္လည္းပဲ မိမိတို႔လိုခ်င္တဲ့အရာကို သူတို႔အတတ္ႏိုင္ဆုံး ညိႇႏိႈင္းေသာ္လည္းပဲ သူတို႔တေတြရဲ႕ နည္းပညာအရေသာ္လည္းေကာင္းေပါ့ အခ်ဳိ႕ေနရာေတြမွာ လြဲေနေသးတာေတြ႔ရတယ္ေပ့ါ ျပည္သူလူထုရွဳေထာင့္ကေနၾကည့္မယ္ဆိုရင္။ အဲဒီေတာ့ အဲဒီအေျခအေနမွာ Maximum (အမ်ားဆုံး) ဒီညိႇႏိႈင္းေရးမွာေတာ့ သူတို႔ တတ္ႏိုင္တဲ့အထဲက သူတို႔ရဲ႕ ပါ၀ါ ရွိသမွ်ထဲမွာ ေတာ့ capacity စြမ္းေဆာင္ရည္က bar ဆုံးေနၿပီျဖစ္တယ္။ ေနာက္ အစိုးရနဲ႔ ညိႇရင္လည္းပဲ ဒီအစိုးရ ဒီလူေတြပဲ ျပန္တက္တယ္ဆိုရင္ ဒီအတိုင္းပဲ ဒီထက္ပိုၿပီးညိႇႏိႈင္းမယ့္ပုံ မရွိဘူးလို႔ ယူဆပုံရပါတယ္။ က်မတို႔ အျမင္မွာလည္း အဲလိုပါပဲ။ ဘာျဖစ္လို႔လည္းဆိုရင္ေတာ့ Key ကေတာ့ ဘယ္သူပဲျဖစ္ေနလဲဆိုရင္ေတာ့ တပ္မေတာ္ပါပဲ။ တဖက္ကေနလည္းပဲ စစ္ေရးအရ ဖိအားေပးတာကို ေနရာတကာမွာ ခံရေနတယ္။ ၿပီးရင္ တဖက္ကေနလည္းပဲ စီးပြားေရးအရ၊ ရင္းႏွီးျမႈပ္ႏွံမႈအရ ဒီဘက္က ျဖားေယာင္းေသြးေဆာင္ေနတာကလည္း တိုင္းရင္းသားတိုင္း ခံေနရတာကို က်မတို႔ ေတြ႕ေနရတယ္ရွင့္။ အဲဒီေတာ့ ဒီ pressure ေတြရဲ႕ေအာက္မွာ တိုင္းရင္းသားေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႔အစည္းေတြကလည္း အဖြဲ႔က ၂ ဖြဲ႔၊ ၃ ဖြဲ႔ေလာက္ ကြဲလာသလိုမ်ဳိး ျမင္ေနရတယ္ေပါ့ေနာ္ က်မတို႔ရဲ႕အျမင္မွာ။ ဥပမာဆိုရင္ေတာ့ ပစ္ခတ္မႈကို အရမ္းကို ၿငီးေငြ႕သြားမယ့္အဖြဲ႔လည္းရွိမယ္။ တခ်ဳိ႔ကေတာ့ တပ္မရွိဘဲနဲ႔ ဗိုလ္ပဲရွိမယ့္အဖြဲ႔လည္း ရွိမယ္ေပါ့။ တခ်ဳိ႔က်ေတာ့လည္းပဲ တိုက္ပြဲမျဖစ္တဲ့အခါက်ေတာ့၊ မိမိတို႔ေဒသမွာ တိုက္ပြဲမျဖစ္ေတာ့ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးလည္းပဲ ျပည္ေထာင္စုအဆင့္ကို ယူထားၿပီးသားေတြ ရွိတဲ့အခါက်ေတာ့ ဘိုင္လက္ထရယ္ ႏွစ္ဖြဲ႔ခ်င္းလက္မွတ္ထုိးထားၾကတဲ့ အဖြဲ႔ေတြလည္း ရွိတဲ့အခါက်ေတာ့ ေအးေအးေဆးေဆးပဲ ကိုယ့္ေဒသ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးအတြက္ လုပ္ခ်င္တာေတြလည္းရွိေနၿပီလို႔ ျမင္ေနရတယ္ရွင့္။ အဲဒီေတာ့ ဒီဟာေတြ အကုန္လုံးၾကည့္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ သူတို႔အတြက္လည္း Pressure ျဖစ္ေနတယ္။ အဲဒီေတာ့ တဖက္ကေနလည္း ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕အစီအစဥ္က ဒီအန္စီေအဆိုတာ တ၀က္ေလာက္ပဲပါတာေတာင္ ဟို ၁၅ ဖြဲ႔လို႔ေျပာတာေတာင္မွ၊ ပေလာင္ေတြဘာေတြ ခ်န္တာေတာင္မွ အန္စီေအလို႔ေခၚဦးမယ္။ ၿပီးလို႔ရွိရင္ ထိုးခ်င္သေလာက္ လူေတြပဲ ထိုးလိုက္လို႔ရွိရင္ေတာင္မွ ဒီလက္ထရယ္လုိ႔ ေခၚမယ္ေပါ့ေနာ္။ ၿပီးလို႔ရွိရင္ေတာ့ ေနာက္ဆုံးက Open Book ဆိုရင္လည္း Comprehensive (ျပည့္စုံက်ယ္ျပန္႔) လို႔ေခၚဦးမယ္ဆိုတဲ့ပုံမ်ဳိးေတြနဲ႔ ရွိေနတဲ့အခါက်ေတာ့ အုပ္စုလိုက္မထိုးရင္၊ အခက္အခဲမွာ မပါရင္လည္း က်န္ခဲ့တဲ့ လူေတြကေတာ့ အေသအလဲခံရမွာပဲျဖစ္တယ္။ ထိုးလိုက္ျပန္ရင္လည္း ခ်န္ထားျခင္းခံရတဲ့ အဖြဲ႔ေတြကေတာ့ အေသအလဲ ခံရမွာပဲျဖစ္တယ္။ အဲဒီေတာ့ အကုန္လုံးအေျခအေနကို ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ထုိးဖို႔အတြက္ ဆုံးျဖတ္တယ္လို႔ က်မအေနနဲ႔ အဲ ထိုးဖို႔အတြက္ ႀကိဳးစားၾကတယ္လို႔ပဲ ျမင္ရပါတယ္ေပါ့။ ဒါကေတာ့ Timing (အခ်ိန္ဇယား) အရလည္းပဲ တျခားဟာေတြလည္း ရွိေနတဲ့အတြက္ေပါ့။ ျပည္သူအမ်ား ေမွ်ာ္လင့္သလို တဖက္နဲ႔တဖက္ ယုံၾကည္ခ်က္ေတြ ရသထက္ရ၊ ရသထက္ရၿပီးေတာ့ အန္စီေအ လက္မွတ္ေရးထိုးကာနီးအဆင့္ကို ေရာက္ခဲ့တာ မဟုတ္ဘဲ ဖိအားေတြ၊ က်ဳံးသြင္းမႈေတြေၾကာင့္ ဒီအေျခေရာက္တယ္လို႔ ဆိုခ်င္တာလား။ “ဟုတ္ပါတယ္။ အခုအခ်ိန္မွာေတာ့ ယုံတယ္လို႔ တေယာက္မွေတာ့ မရွိဘူးေပါ့။ က်မလည္း မယုံပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ယုံဖို႔ အတတ္ႏိုင္ဆုံး ႀကိဳးစားၾကတဲ့ အဆင့္ပဲျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တဖက္ကလည္း လႈပ္ရွားမႈကို ၾကည့္ရင္ ယုံႏိုင္စရာကို မရွိဘူးရွင့္။” သမၼတနဲ႔ ထိပ္သီးေခါင္းေဆာင္ေတြ လာမယ့္ႏွစ္ရက္အတြင္း ေတြ႔ၾကေတာ့မယ္။ အရပ္ဖက္လူမႈအဖြဲ႔အစည္းေတြအေနနဲ႔ ဒီေခါင္းေဆာင္ေတြကို ေရွ႔မ်က္ႏွာေနာက္ထားၿပီး ဘာေျပာစရာက်န္ဦးမလဲခင္ဗ်။ “နံပါတ္ ၁ ကေတာ့ အားလုံးမပါရင္ေတာ့ ဘယ္သူမွ မထိုးခဲ့ၾကပါနဲ႔ေပါ့။ ဘာျဖစ္လို႔လည္းဆိုရင္ ဘယ္ေနရာမွာပဲက်န္က်န္၊ က်န္ခဲ့တဲ့သူေတြကလည္း ကိုယ့္ျမန္မာႏိုင္ငံသူ၊ ႏိုင္ငံသားေတြပဲ ျဖစ္တယ္ေပါ့။ ပေလာင္ေတြကပဲက်န္က်န္၊ ရွမ္းနီကပဲက်န္က်န္၊ ကခ်င္ေနရာပဲက်န္က်န္၊ ရခိုင္ပဲက်န္က်န္ေပါ့။ က်န္တဲ့သူေတြလည္း ႏိုင္ငံသားေတြ ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ အားလုံး ႏိုင္ငံသားအားလုံးကို ကာကြယ္ဖို႔အတြက္ ေခါင္းေဆာင္တိုင္း၊ ႏိုင္ငံ့ေခါင္းေဆာင္လို႔ ခံယူထားတဲ့သူတိုင္းမွာ တာ၀န္ရွိတယ္ရွင့္။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ ထိုးမယ္ဆိုရင္ အကုန္လုံးပါေအာင္ ေခၚၿပီးမွ လက္မွတ္ေရးထိုးေပးပါေပါ့။ အဲဒီေတာ့ အကုန္လုံးပါေအာင္ေခၚၿပီးမွလို႔ ေျပာတဲ့အခါမွာ ယူပီစီစီ (ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဖာ္ေဆာင္မႈဗဟိုေကာ္မတီ)၊ ယူပီဒဗလ်ဴစီ (ျပည္ေထာင္စု ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဖာ္ေဆာင္မႈ လုပ္ငန္းေကာ္မတီ)၊ တုိင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္ အားလုံးကို ဆိုလိုပါတယ္ရွင့္။”