ခ်င္းျပည္နယ္ သဘာေဘးႀကံဳေတြ႔ခဲ့ရမႈ ႐ုပ္သံ (H Thang Thang Deirek) ခ်င္းျပည္နယ္၊ တြန္းဇံၿမိဳ႕နယ္ထဲက ဟားခါးေလးေက်းရြာဟာ အခုဆိုရင္ ရႊ႔ံႏြ႔ံေတြ ဖံုးလႊမ္းေနတယ္။ အိမ္ေျခ ၃၇ လံုးပ်က္စီးခဲ့ၿပီး လူအေသအေပ်ာက္ေတာ့ မရွိဘူးလို႔ တြန္းဇံေရေဘးကယ္ဆယ္ေရးေကာ္မတီက ျပန္ၾကားေရးတာ၀န္ခံ ကိုမိုးေက်ာ္သိန္းက ေျပာပါတယ္။ ၾသဂုတ္၂၈ ရက္ မနက္အေစာပိုင္းက မိုးႀကီးၿပီး ေတာင္ေပၚက သဘာ၀ေရကန္ ေရလွ်ံက်ိဳးေပါက္ခဲ့လို႔ ရႊံ႕ေရေတြ ဒလေဟာစီးဆင္းခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္ ရြာကို ရႊံ႕ႏြံေတြ ဖံုးသြားခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အိမ္ေျခ ၅၀ေက်ာ္ လူဦးေရ ၃၀၀ ေက်ာ္ေနထိုင္တဲ့ ဟားခါးေလးရြာမွာ တီးတိန္ခ်င္းလူမ်ိဳးေတြ ေနထိုင္ၾကတာျဖစ္ၿပီး အခုေတာ့ သူတို႔ အားလံုး ကယ္ဆယ္ေရးစခန္းေရာက္ေနၾကၿပီလို႔လည္း သိရပါတယ္။ တြန္းဇံၿမိဳ႕နယ္ထဲမွာ ပထမေရေဘးအတြင္း ေတာင္ေပၚရြာေတြနဲ႔ အခု ေတာင္ေအာက္ေျခရြာ ဟားခါးေလးအပါအ၀င္ လူဦးေရ ၁၄၀၀ ေလာက္ ေရေဘးဒုကၡႀကံဳေတြ႔ေနၾကၿပီး အိမ္ေျခ ၅၀၀ ေလာက္ပ်က္စီးခဲ့ပါတယ္။ တြန္းဇံ ေရေဘးကယ္ဆယ္ေရးေကာ္မတီက ကိုမိုးေက်ာ္သိန္းကို ဒီဗီြဘီက ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားပါတယ္။ ဟားခါးေလးရြာဘက္ သတင္းဓာတ္ပံုေတြတက္လာတာေတာ့ ရြံ႕ျပင္ႀကီး ျဖစ္သြားၿပီဗ်၊ အဲ့ဒီဘက္ အေျခအေန သိပါရေစ။ “တေန႔က ရြာတဲ့မိုးေၾကာင့္ ေတာင္က်ေရ တအားဆင္းၿပီးေတာ့ ရႊံ႕ႏြံေတြ ပါလာတာေပါ့၊ ပါလာၿပီး ရြာကို တအား လႊမ္းသြားတာ၊ ရြာကို လႊမ္းသြားတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ၃၇ အိမ္ေတာ့ ပ်က္စီးတယ္၊ စုစုေပါင္း ေနအိမ္ကေတာ့ သူတို႔ တအုပ္စုလံုး ၅၉ အိမ္ ရွိတယ္ဗ်။ လူဦးေရ ၃၁၀ ကေတာ့ ေလာေလာဆယ္ တြန္းဇံသဘာ၀ေဘးအႏၱရာယ္ ေကာ္မတီကဖြင့္တဲ့ ကယ္ဆယ္ေရးစခန္းမွာ ေရာက္ေနတယ္။ ရြာက တရြာတည္းဗ်၊ တြီ႔ခိန္ဇန္ ဆိုတာက ျပည္ထဲေရးက တရား၀င္ေပးထားတဲ့နာမည္၊ ေဒသအေခၚက ဟားခါးေလး၊ ရြာနာမည္က ႏွစ္မ်ိဳးျဖစ္ၿပီးေတာ့ ၂ ရြာလိုလို ျဖစ္ေနတာပါ။အမွန္က တရြာထဲပါ။ ဟားခါးေလးေက်းရြာက ရႊံ႕ႏြံေတြ ဖံုးသြားတဲ့အတြက္ ေလာေလာဆယ္ ျပန္ေနလို႔ေတာ့ မရႏိုင္ေသးဘူး၊ မိုးရြာရင္လည္း ဆက္ၿပီး ေရက်ႏိုင္ေသးတာကိုး၊ ေဒသခံေတြ သေဘာထားေပါ့၊ သူတို႔ ဆက္ေနခ်င္တယ္ဆိုလည္း ဒီဘက္က ျပန္ေနရာခ်ထားေပးမွာေပါ့။ မေနခ်င္ေတာ့ဘူးဆိုလည္း ေျမျမင့္ၿပီး ျမင့္တဲ့ေနရာမွာ ျပန္ၿပီး ေနရာခ်ထားေပးရမွာေပါ့။ ေကာ္မတီေတြ ေဒသခံေတြ ပူးေပါင္းNပီးေတာ့ေလ။” တခ်ိဳ႔အိမ္ေတြ ေခါင္မိုးေလာက္ထိ ျမဳပ္ေနတာလည္း ေတြ႔ရတယ္၊ အထဲက လူေတြ ကယ္ထုတ္ႏိုင္ရဲ႕လား။ “မေန႔ကအထိေတာ့ ရြာရွိ လူဦးေရအကုန္လံုး က်ေနာ္တို႔ ျပန္စိစစ္ၿပီးၿပီ၊ တေယာက္မွ အေသအေပ်ာက္မရွိဘူး။ ျဖစ္ျဖစ္ခ်င္းေတာ့ ေျပးၾကတာေပါ့။ ဟိုေျပးဒီေျပးနဲ႔ အဆက္အသြယ္မရေတာ့ ပထမေတာ့ ၄ ေယာက္ေပ်ာက္တယ္တို႔၊ ၁၀ ေယာက္ေပ်ာက္တယ္တို႔ သတင္းေတြ ထြက္ေနတာေပါ့။ ျဖစ္တာက မနက္ ၃ နာရီမွာ ျဖစ္တာ။ မေန႔ညေန ၃ နာရီက လူစာရင္းလည္း စစ္ၿပီးၿပီ၊ ကယ္ဆယ္ေရးစခန္းမွာ လက္ခံတဲ့အခ်ိန္မွာေတာ့ တေယာက္မွ အေသအေပ်ာက္ မရွိဘူး၊ ရြာကလူ အစံုအေစ့ ကယ္ဆယ္ေရးစခန္းမွာ ရွိတယ္ဗ်။” ရြာက ရႊံ႕ႏြံေတာႀကီးလိုေတာ့ ျဖစ္သြားၿပီေပါ့ေနာ္။ “ဟုတ္တယ္ဗ်၊ ဟုတ္တယ္။ ပထမအႀကိမ္မွာ ဇူလိုင္ ၁ ရက္က ေရတခါႀကီးေသးတယ္၊ ေရႀကီးတဲ့အခ်ိန္မွာ အဲ့ဒီရြာရဲ႕ အေပၚမွာ ေျမၿပိဳၿပီးေတာ့ ရႊံ႕ႏြံအိုင္ႀကီးလို ျဖစ္သြားတာ၊ ရႊံ႕ႏြံအိုင္လို ျဖစ္ၿပီး ေရကန္လို ေပၚလာတယ္။ တေန႔ညက ေတာင္က်ေရဆင္းေတာ့ ေရက ရႊံ႕ႏြံအိုင္ႀကီးကို ျဖတ္ၿပီးေတာ့ ပါလာၿပီး အဲ့ဒီရႊံ႕ႏြံေတြက ရြာေပၚ စီးက်သြားတာ၊ ေနာက္တခုက ေနာက္တခါ ေတာင္က်ေရက မိုးတြင္းေတာက္ေလွ်ာက္ ျဖစ္လာႏိုင္ေသးတယ္ေလ။” ရြာက ျပန္ေကာင္းလာႏိုင္ပါဦးမလား၊ ဘယ္လို ျမင္လဲ။ “ေကာင္းတာကေတာ့ ဒီလို ေရလမ္းေၾကာင္းက်ၿပီး ေတာင္က်ေရ ထိုးႏိုင္တဲ့ ေနရာျဖစ္ေနေတာ့ ေျပာင္းေရႊ႕ၿပီးေနရင္ေတာ့ အေကာင္းဆံုးပါပဲ။ ခ်င္းေတာင္က သက္ႏုေျမလႊာလည္း ျဖစ္တယ္၊ မိုးတြင္းေတာက္ေလွ်ာက္ ေတာင္က်ေရလည္း ရွိတယ္ဆိုေတာ့ အဲ့ဒီေနရာမွာ ေနာက္တေခါက္ျပန္ေနလည္း ေနာက္တေခါက္ ထပ္ျဖစ္ႏိုင္တဲ့ အေနအထား ရ်ိတယ္ဗ်။” ရြာမွာေနတဲ့ လူမ်ိဳးေတြက ဘာေတြလဲဗ်။ “ဇိုမီးခ်င္း တီးတိန္ခ်င္းလို႔ ေခၚမွာေပါ့ဗ်ာ၊ တရား၀င္ေခၚတာေတာ့ တီးတိန္ခ်င္းေပါ့၊ ဇိုမီး လူမ်ိဳးေတြ မ်ားပါတယ္။” ေတာ္ေတာ္ေတာ့ ဆိုးတယ္ဗ်ေနာ္။ “ဒီမွာက ေရေဘးသတင္းၿငိမ္သြားမွ ဒီဟားခါးေလးက တက္သြားေတာ့ ပို ဂ႐ုစိုက္မိၾကေတာေပါ့။ ေတာင္ေပၚမွာ ၿပိဳေနတာလည္း ၄-၅ ရြာ ရွိတယ္ဗ်။ ပထမအႀကိမ္ တီးတိန္မွာ ဆိုရင္ ရြာ ၅-၆ ရြာေလာက္ၿပိဳတယ္၊ တီးတိန္ ကယ္ဆယ္ေရးစခန္းမွာ ခုခ်ိန္ထိ လူ ၃၀၀ ေလာက္ရွိတယ္။ အဲ့ဒါ ပထမအႀကိမ္ ေရေဘးကတည္းက၊ တီးတိန္နဲ႔ တြန္းဇံက လူသိပ္မသိဘူးျဖစ္ေနတာ။ အခု တီးတိန္နဲ႔ တြန္းဇံမွာ ေနအိမ္ ၃၀၀ ေက်ာ္ေလာက္က ေျပာင္းေရႊ႕ေပးရမွာ၊ အဲ့ဒါ ေတာင္ေပၚရြာ။ ဟားခါးေလးကက် ေတာင္ေျခမွာ၊ တီးတိန္မွာ ရြာ ၅ ရြာ ပ်က္စီးတယ္၊ တြန္းဇံမွာ ရြာ ၄ ရြာ ပ်က္စီးတယ္၊ အဲ့လိုပဲ ေတာင္က်ေရ က်တယ္၊ ေျမၿပိဳတယ္၊ ရြာေတြ ႏွစ္ျခမ္းကြဲသြားတယ္။ တြန္းဇံဘက္မွာဆိုရင္ မဏိပူရျမစ္ကူးတံတားေတြ ေက်းရြာခ်င္း ဆက္လမ္းေတြ အကုန္ပ်က္သြားတဲ့အတြက္ စားနပ္ရိကၡာ အခက္အခဲျဖစ္ေနတာေပါ့။ အခုမွ က်ေနာ္တို႔ ကယ္ဆယ္ေရးအဖြဲ႔ေတြ သြားကူေနရတုန္း ရွိေသးတယ္။ ေတာင္ေပၚေတာင္ေအာက္ ၁၀ ရြာေလာက္မွာ လူဦးေရ ၁၀၅၆ ဦး၊ ဒါ ေထြအုပ္စာရင္းေပါ့။ ေနာက္ လူ ၇ ေယာက္ေပ်ာက္ေနတယ္၊ ပထမအႀကိမ္တုန္းက၊ အခု ဟားခါးေလး မပါေသးဘူး၊ ဟားခါးေလးပါပါရင္ ၁၄၀၀ ေလာက္ ျဖစ္သြားမွာေပါ့။”